आल्प्सच्या वळणांवर - भाग ५ - आयगर नॉर्डवांड आणि परिसर

आल्प्सच्या वळणांवर - भाग १, भाग २, भाग ३, भाग ४

हवामानाचे अंदाज बघत दुसऱ्या दिवशी कुठे जावे यावर विचार सुरु होता. डोक्यात होते युंगफ्राउ (Jungfrau) या शिखरावर जायचे. इथवर जाण्यासाठी डोंगरातून रेल्वे मार्ग तयार केलेला आहे जो आयगर (Eiger), म्योंश (Moensch) अशा शिखरांखालुन युंगफ्राउ पर्यंत जातो. इथून दिसणारा निसर्ग, इथे असलेले बॉलीवूड रेस्टॉरंट आणि वर बर्फ असल्याने त्यात खेळण्याची मजा हे वर जाऊन करावयाचे उद्योग. याच भागातले काही ट्रेक आधीच बघून ठेवले होते आणि तेही करायची इच्छा होती. एकाच दिवसात सगळे होणे कठीण वाटले. मग काय करावे असा विचार सुरु झाला. आधल्या दिवशी जे काही दुरून दिसत होते त्याप्रमाणे बर्फ बराच वितळला होता. बॉलीवूड रेस्टॉरंटमध्ये फार काही रस नव्हता. अशा पद्धतीच्या ट्रेनचा अनुभव जर्मनीतील Zugspitze या शिखरावर जाताना घेतला होता, तोही डिसेंबरच्या थंडीत. मग या काही मुद्द्यांचा विचार करता अखेरीस युंगफ्राउला फाटा देऊन साधारण ४-५ तासांचा आयगरच्या जवळून जाणारा ट्रेक करायचा असे ठरले. घसा दुखणे, सर्दी अशा बारीक कुरबुरीही होत्या त्यामुळे आरामात निघालो.

हे ट्रेक म्हणजे खरं तर तसे सोपे होते. कठीण डोंगर पार करायचे वगैरे असे काही नाही. सगळ्या डोंगरावरून काढलेल्या पायवाटा. प्रत्येक ठिकाणी दिशादर्शक, पुढे जायला किती वेळ लागेल याची माहिती दिलेली. स्विस टुरीझमच्या संस्थळावर अशा सगळ्या ट्रेल्सची माहिती दिलेली आहे. किती वेळ लागेल, चढायचे आहे की उतरायचे, कितपत कठीण आहे वगैरे हे सगळे वाचून आपण आपल्याला झेपतील तसे मार्ग घेऊ शकतो. तिथपर्यंत ट्रेन किंवा रोपवेने कसे पोहोचता येईल हेही दिलेले असते.

मागच्या भागातील बिर्ग किंवा शिल्थोर्न म्हणजे लाउटरब्रुनेन (Lauterbrunnen) या व्हॅलीची एक बाजू आणि हे युंगफ्राउ, म्योंश आणि आयगर, ही दुसरी बाजू. आयगरचा शब्दशः अर्थ Ogre (मराठी?), म्योंश म्हणजे monk अथवा साधू/भिक्खू आणि युंगफ्राउ म्हणजे तरुणी. Ogre पासून तरुणीला वाचविणारा असा भिक्खू या दोन्हीमध्ये उभा आहे अशी याविषयीची दंतकथा आहे. या बाजूला असलेल्या वेंगेन (Wengen), मेनलिशेन (Maennlichen) अशा गावांमधून बरेच सोपे ट्रेक सुरु होतात. क्लाइनं शाईडेग (Kleine Scheidegg) हे लोकवस्तीच्या दृष्टीने सगळ्यात उंचावर वसलेलं गाव. इथपासून पुढे मग युंगफ्राउला जाणारा रेल्वे मार्ग सुरु होतो. पुढचा बहुतांशी प्रवास बोगद्यातून. त्यामुळे मेनलिशेन ते क्लाइन शाईडेग आणि नंतर क्लाइनं शाईडेग ते वेंगेन असा मार्ग ठरला. या नकाशात महत्वाची गावं आणि युंगफ़्राउ जवळ जाणार्या ट्रेनचा मार्ग दाखवला आहे.

पहिले लाउटरब्रुनेन या स्थानकाहून ट्रेनने वेंगेनला आलो. येताना ट्रेन मध्ये एक भारतीय जोडपे तिकीट काढले नाही म्हणून आकर्षण ठरले. एकूण संवादावरून केवळ 'जमले तर जमून जाईल' असा विचार दिसत होता. तरीच म्हटलं अजून कसे कुणी नग कसे भेटले नाहीत. चालायचेच. एवढा सुंदर निसर्ग असताना कुठे लक्ष द्यायचे.

तसेही आमचे स्थानक आलेच. वेंगेन रेल्वे स्थानक

इथून पुढे एका रोपवेने मेनलिशेन या गावात जायचे होते. मेनलिशेनला पोहोचलो आणि पाट्या बघून चालायला सुरुवात केली. लोकांचे लक्ष वेधून घेतील अशा अनेक कलाकृती जागोजागी तयार करणे यात या लोकांचा हातखंडा आहे हे सतत सांगण्याची गरज नाही.

अतीव शांतता, सोबतीला थोडेफार लोक, यातही वयस्कर मंडळी आणि बच्चे कंपनी सगळ्यात जास्त. यांच्याकडे बघूनच आपल्याला छान वाटतं इतका उत्साह असतो. अफाट पर्वत, बर्फाच्छादित शिखरे, दुरून दिसणारी आयगरची भिंत, मधूनच दिसणारी तळी, त्यातले निळे पाणी, झाडांचे बदलते रंग सगळं अनुभवत प्रवास सुरु होता.

जागोजागी पिण्यासाठी पाण्याची व्यवस्था केलेली होती. स्वित्झर्लंडच्या संपूर्ण वास्तव्यात सगळीकडेच लाकूड वापरलेले दिसले. जसे की हे रस्तातले पाण्याचे साठे, बसण्यासाठी बाक, बस स्थानक, घरं, सगळं काही लाकडी. तेवढ्याच प्रमाणात वृक्षांची लागवड देखील केली जात असणार हेही अर्थात सहज लक्षात येण्याजोगे. हे युरोपातही अनेकदा दिसते पण स्वित्झर्लंड मध्ये प्रमाण जास्त आढळले. मागे एका ठिकाणी अशाच लाकडी बाकावर लिहिले होते की यासाठी जेवढे लाकूड लागले त्याच्या कितीतरी पट वृक्ष लागवड दर वर्षी या परिसरात करण्यात येते. नेमका आकडा आता लक्षात नाही. नैसर्गिक साधन संपत्तीचा योग्य उपयोग आणि संवर्धन हे सगळेच कौतुकास्पद आहे.

जळी स्थळी फडकलेले झेंडे

या भागात हेलीकॉप्टरने दर्शन घडविणाऱ्या अनेक सफरी आहेत. त्यामुळे अधून मधून त्या आवाजाने आकाशाकडे लक्ष जायचे. जमलेच तर काही टिपण्याचा प्रयत्न केला जायचा.

हळूहळू आयगर अधिकाधिक जवळ दिसू लागला.

३९७० मीटर उंचीवर असलेलं हे आल्प्स मधील शिखर. विशेष आकर्षण ठरण्याचे मुख्य कारण म्हणजे ही १८०० मीटरची नॉर्डवांड (नॉर्ड - नॉर्थ/उत्तर दिशा, वांड - भिंत) किंवा उत्तरेकडची भिंत. बघूनच धडकी भरते अशी. अनेक गिर्यारोहकांसाठी आव्हानात्मक आणि सर करायला अतिशय कठीण ठरलेली. सर करण्यासाठी कठीण यात एक मुद्दा हा की उत्तरेकडे तोंड करून असल्याने बहुतांशी काळ ही भिंत सावलीत असते. आणि दुसरा म्हणजे संपूर्ण आल्प्स पर्वत रांगांमधील लहरी निसर्ग आणि हवामान. १९३५ पासून आजपर्यंत एकूण ६४ लोकांचा इथे चढण्याच्या प्रयत्नात आपला जीव गमावला आहे. त्यामुळे याला बोलीभाषेत 'मॉर्ड्वांड' म्हणजेच 'मर्डर वॉल' असेही म्हटले जाते. गेल्या काही वर्षांपासून बर्याच प्रमाणात मोठे खडक कोसळून देखील नुकसान झाले आहे. त्यामुळे सद्यस्थितीत गिर्यारोहणापेक्षाही या अशा नैसर्गिक आपत्ती हे संकट जास्त मोठे ठरते आहे. यामुळे बहुतांशी मोहिमा हिवाळ्यात होतात जेणेकरून त्यावर साचलेल्या बर्फाची चढण्यास मदत होते. परंतु avalanche कोसळणे, खडतर हवामान इत्यादी बाबींशी सामना करावा लागतो.

क्लाइनं शाईडेग पासून बहुतांशी भिंत चढायला सुरुवात केली जाते. उली स्टेक (Ueli Steck) या गिर्यारोहकाने ( Spiderman म्हणावे की काय असे वाटते) प्रस्तर रोहणाचे अगदीच प्राथमिक साहित्य वापरून ही भिंत सर केली आहे आणि तीही केवळ २ तास ४७ मिनिटे इतक्या कमी वेळात. उली स्टेक ने केलेल्या एका मोहिमेबद्दल इथे बघता येईल. आम्ही कितीतरी दुरून बघत होतो तरीही ती जणू खरोखरीच Ogre ने आ वासलाय अशी भासत होती (फोटोत फार काही परिणाम साधता आला नाही असे वाटते आहे). अजून जवळून कसे वाटत असेल याविषयी कदाचित त्या चित्रफितीतून थोडासा अंदाज येईल.

क्लाइनं शाईडेग पर्यंत आलो तेव्हा पोटात कावळे कोकलत होते त्यामुळे इथेच एका रेस्टॉरंटमध्ये बसून खाल्ले.
इथे असताना "से चीज" म्हणण्याशिवाय गत्यंतर नाही.

क्लाइनं शाईडेग स्थानक

युंगफ्राउकडे निघालेली ट्रेन. सुर्य ढगाआड गेला होता आणि ढग खाली पर्वतांवर उतरले होते.

आयगरची भिंत, युंगफ़्राउ, म्योंश आणि हा सगळा निसर्ग शक्य तेवढा डोळ्यात साठवून वेंगेनकडे जाणारा रस्ता धरला. परतीचा रस्ता हा अनेक सगळे डोंगर उतरत येणारा होता. या रस्त्यावर फारसे कुणीच दिसत नव्हते. क्वचित कुणी दिसले तर हाय, हेल्लो करून हात दाखवून पुढे जायचे. एका बाजूने रेल्वेचे रूळ होते. मधूनच एखादी ट्रेन दिसली की आम्ही लहान मुलांप्रमाणे त्यांना टाटा करायचो आणि पुढे जाण्याचा उत्साह आणायचो. रस्ता अगदीच सोपा असला तरीही सतत उतार होता. मग कधीतरी गाडी जाम ढेपाळायची. दोन मिनिट कुठल्यातरी बाकावर बसायचं आणि पुढे चालायचं असं सुरु होतं. नेमके अशा वेळी जर काही सुंदर असे नजरेला दिसले तर पुन्हा थकवा पळायचा.

असेच अगदी शेवटच्या अर्ध्या तासाच्या रस्त्यात एका ट्रेनमध्ये सगळे कुठल्यातरी प्रवासी कंपनीचे भारतीय लोक दिसले आणि त्यांच्यातील काहीनी आनंदाने हात दाखवला. आम्हीही सुखावलो. थकत भागात शेवटी एकदाचे वेंगेनला आलो आणि ट्रेनने लाउटरब्रुनेनला. थकवणारा पण खूप समाधान देणारा हा दिवस होता. सर्दी, घसा दुखणे अशा कुरबुरी दिवसभरात अजूनच वाढल्या होत्या आणि आरामाची गरज जाणवत होती. 'पुढचे दोन दिवस पाऊस पडणार' असा हवामान खात्याचा अंदाज होता. त्याप्रमाणे डोक्यात काही पर्यटनस्थळे होती आणि सुदैवाने पावसाने एकच दिवस हजेरी लावली. :) इंटरलाकेन, ट्रमेलबाख फॉल्स, राइशेनबाख फॉल्स आणि जवळची काही इतर पर्यटन स्थळे याविषयी पुढील भागात...

क्रमशः