`रुणुझुणू रुणुझुणू रे भ्रमरा’ (एक)

बहिणाबाईंनी 'मन वढाय वढाय.....' मधे मन कसं चुळबुळं असतं ते सांगितलं आहे. तरीही, मनावर हुकुमत चालवता येईल ? प्रयत्न करता येईल ? असो, लेख मालिका वाचायला आवडेलच. स्वागत आहे.

-दिलीप बिरुटें

संजय क्षीरसागर

बस नाम हि काफी हे ;)

रंजक लेखमाला
वाचतोय

पु.भा.प्र.

ऑ?

हे ओशोंचे विचार आहेत की आपले ?

आजवर कोट्यवधी लोकांनी ही साधना केली असेल पण ती अत्यंत निरर्थक, कंटाळवाणी आणि व्यर्थ आहे.

बापरे ! म्हणजे अर्थपूर्ण आणि सफल साधना कोणती ते तुम्हालाच फक्त माहिती आहे ?
आदर वाढला आहे...

दमदार सुरुवात. पुढील भागाच्या प्रतीक्षेत.

त्यात दोन भिन्न सुर जाणवले.
१) ज्याप्रमाणे शरीर कष्ट करुन थकते व आराम कर्न शांत होते तद्वत मन विचार करुन थकते व निर्वीचार होऊन शांत होते. तस्मात निर्विचार अवस्थेला जाणे व ती शांती अनुभवणे हे मनाचे काम आहे.
२) मनाला निर्वीचार अवस्थेला नेणे व शांती अनुभवणे हे एका "नॉन मन" घटकाचं काम आहे.

काहिही का असेना... जर मानसीक गोंधळ कमि होऊन काहि आरोग्य लाभ होणार असेल (तसा तो होतोच) तर इट्स वर्थ ट्राईंग.

अर्धवटराव

विचारांना तटस्थपणे बघण्याची प्रक्रिया आणि विचारांना बॅकट्रॅक करत मूळ संवदेनेला जायची प्रक्रिया, या दोहोंत फंडामेण्टल फरक काय आहे ? दोन्हि प्रक्रिया अल्टीमेटली "हा विचार, आणि हा विचार करणारा" असा हा सूर्य - हा जयद्रथ टाईपचा परिणाम करतात (म्हणजे... या प्रक्रियांचा अभ्यास करणारे तसा दावा करतात...)

अर्धवटराव

मन म्हणजे बायोकॉंप्युटर आणि तो चालवणारे आपण हे क्रांतीकारी विचार वाचून थक्क झालो. पण तो थक्कपणा मला आला की माझ्या मनाला आला हे लक्षात आलं नाही. मला वाटतं मन म्हणजे हार्ड ड्राइव्ह आणि मी म्हणजे सीपीयू बहुतेक. आणि मिपा म्हणजे बहुतेक प्रिंटर. आणि... पण... आजकाल सीपीयूमध्येदेखील मेमरी असते. म्हणजे हे मन बघणाऱ्या मला देखील एक छोटंसं वेगळं मन आहे बहुतेक. कारण नाहीतर विचार सुरू झाले, संपले वगैरे गोष्टी ओळखण्यासाठी कुठेतरी काहीतरी स्टोअर करायला पाहिजेच...

लेखमालेच्या पुढच्या लेखांत हा सगळा गोंधळ निघून जाऊन स्वच्छ चित्र तयार होईल अशी आशा वाटते आहे.

मनाच्या दोन विंग्ज आहेत, एक ऑडिओ आणि दुसरी विज्युअल. कुठलीही स्मृती मूलतः या दोन प्रकारच्या रेकॉर्डिंग्जवर आधारित असते.

म्हणजे ? हेलन केलर ला मन न्हवत का हो ?

अन मनाला जाणवणारे स्पर्शज्ञान वगैरे वगैरे वगैरे थोतांडच की ???

उत्तम लेखमाला. माझे डोळे फाडकन उघडले सरांचे प्रतिसाद वाचून.
आणखीन येऊ द्या.

अवांतरः थोडी जाहिरात करतोय संजय सर. सॉरी. तुम्हाला आक्षेप नसला तर.

आमचे येथे चीनी तत्त्ववेत्ते
मा. श्री. मा. मा झीचीस्ट (मन्क-लर)
झेन साधू (मन्क हा इंग्रजी शब्द आहे. )

ह्यांची व्याख्यानमाला सुरु होत आहे.
श्री. विशाल जी कुल्कर्णी ह्यांनी अतिशय कष्टाने त्यांना तिबेटच्या पर्वतराशीतून इकडे आमंत्रित केले आहे.

सर्वांनी लाभ घ्यावा ही णम्र विनंती.
धन्यवाद.

लेखमाला वाचयला मज्जा येइल. बाकी तुम्हाला मानलं पाहिजे एवढ्या थंड डोक्याने इतक्या वेगवेगळ्या प्रश्न आणि शंकांना तुम्ही उत्तर देताय ……छान
म्हणजे शांती फक्त वर्तमानातच असण्यात आहे तर ….(पटतंय )
पुभाप्र

जे लिहीतोय तो माझा अनुभव आहे त्यामुळे मी निश्चिंत आहे.

नक्कीच :)

बॅक ट्रॅक करुन पाहिले तुम्हि म्हणताय तो अनुभव आला नाहि. काय करावे ?

म्हणजे असं कि आपल्याला ‘विचार चालू आहेत’ हे समजल्यावर लक्षात आलं कि हे विचार म्हणजे मी नाही. थोडक्यात मी वेगळा व माझे विचार हे वेगळे पण अकाच वेळी अस्तित्वात असणार्‍या गोश्टि होत. स्वतः मी स्थिर अविचल शांत अथांग सहज आहे. तर विचार नेमके याच्या उलटे आहेत. पण मी व माझे विचार यांचे मिश्रण आपल्या मनात अशांतता निर्माण करत आहे, ज्यापासुन स्वतःला बाहेर ठेवायचे आहे. इथपर्यंत सर्व व्यवस्थित पार पडलं. पुढे काय ? विचार थांबले, पण मी अस्तित्वातच राहिलो.

म्हणजे ‘पहिला विचार कुठून सुरू झाला’ हे विचार मालिका सुरू असताना ‘कुठे तरी मध्ये थांबून बॅक ट्रॅक करणं’ ही खरी प्रोसेस आहे.

पहिला विचार कुठला ते कसं ठरवायच? पहिला विचार म्हणजे त्या दिवसाचा पहिला विचार कि त्या सब्जेक्ट चा?
पहिला विचार बॅक ट्रॅक करण्याऐवजी पहिला विचार आठवुन फॉरवर्ड ट्रॅक केला तर चालेल का?

नाव वाचून ज्ञानेश्वरांविषयी काहीतरी वाचायला मिळेल या अपेक्षेने धागा उघडला (हल्ली नाडीचे धागे बंद झाल्याने लेखकाचे नाव वाचायची सवय सुटली आहे. परत लावून घ्यावी लागेल असं दिसतंय) तर आत ओशोचा फोटो आणि खाली ज्येष्ठ बल्लवाचार्याची पा़ककॄती. फोटो नसल्यामुळे नियमाप्रमाणे वाचली नाही. नेक्ष्ट टाईमला फटू टाकावा ही विनंती.

क्षीरसागरजी सर्वाय प्रथम मी विचारलेल्या प्रश्नाचे उत्तर तुम्ही देण्याचे वारंवार टाळले आहे.परत तोच प्रश्न तुम्हाला विचारतो...
भक्तिमार्गात ‘नाम साधना’ हा सर्वोत्तम मार्ग मानला गेला आहे पण तो तर त्याही पेक्षा व्यर्थ आहे. हे वाक्य लिहायचे कष्ट कशाला घेतलेयत?

तुमच्या पहिल्या प्रदीर्घ प्रतिसादाचा आणि वरील स्टेटमंटचा अर्थ तुम्हाला सर्वत्र राम दिसायला हवा आहे (किंवा दिसतो आहे - ती तर फारच गंभीर परिस्थिती आहे).
मेरे तो गिरिधर गोपाल दूसरो न कोई।
इति :- स्त्री संत मीराबाई. त्यांची पण परिस्थिती गंभीर होती यास आपल्या वरील वाक्यावरुन निष्कर्ष काढता येतो.

बाकी भ्रम नक्की कोणाला होतो ? मनाला की मेंदुच्या प्रोसेसिंगला ?

तुम्हाला अनुमोदन देणारा प्रतिसादक म्हणतोय :

>भ्रम नक्की कोणाला होतो ? अजून समजलं नाहीये का ?

आणि तुम्ही त्यावर सुखावून प्रतिसाद दिलाय :

>अच्छा अच्छा असं हाय का ?

=थोडक्यात तुमचं आणि तुमच्या समपंथीयांचं मत असं आहे की ‘राम नं दिसता, समोरचं स्वच्छ दिसणं’ (जो या लेखाचा मूळ विषय आहे) हा भ्रम आहे!
परत तेच नी प्रश्न काय विचारलाय ? की भ्रम नक्की कोणाला होतो ? मनाला की मेंदुच्या प्रोसेसिंगला ?
त्याचे उत्तर न देता दुसर्‍या प्रतिसादकाला मी काय म्हणालो आहे यावर तुमचे मन लक्ष केंद्रित करत आहात.जे योग्य नाही.तुम्ही म्हणता की मी त्यावर सुखावून प्रतिसाद दिला,यावर माझे म्हणणे आहे की हा तुमचा "भ्रम" आहे.मी गमतीने तो प्रतिसाद दिला होता.तुमचे मन विचलीत होत आहे असे दिसते आणि त्यावर तुमचे नियंत्रण नाही आणि याकारणामुळेच तुम्ही विचारलेल्या प्रश्नांना उत्तर न देता भलतेच प्रतिसाद देतात्,शिवाय स्वतःच्या प्रश्नांची उत्तरे मात्र माझ्याकडुन मागता.

थोडक्यात तुमचं आणि तुमच्या समपंथीयांचं मत असं आहे की ‘राम नं दिसता, समोरचं स्वच्छ दिसणं’ (जो या लेखाचा मूळ विषय आहे) हा भ्रम आहे!
भ्रम कसा निर्माण होतो ते मी वरतीच दर्शवले आहे.

या विषयावर मी चर्चा करणार नव्हतो कारण तो संवेदनाशील आहे. पण आता विषय निघालाच आहे तर सांगतो, वस्तुस्थिती नेमकी विपरित आहे.
तुम्ही ज्या गोष्टीवर चर्चा करणार नाहीत असे म्हणता,त्याच गोष्टी संबंधी तुम्ही विधाने करता,माझा पहिला प्रश्न परत वाचा म्हणजे कळेल.

देव ही कल्पना मान्य करणं ही भ्रम्राची सुरूवात आहे आणि `देव दिसणं' म्हणजे संपूर्ण भ्रमिष्ट झाल्याच लक्षण आहे. द पर्सन इज टोटली कट ऑफ फ्रॉम रिअ‍ॅलिटी. कारण त्याला जे दिसतय ते वास्तविकात नाही.
मी कोणी बाबा मियाँ बंगाली नाही,ना कोणी तत्वज्ञानी,पण श्री प्रभुपाद स्वामींनी यावर उत्तम भाष्य केले आहे.ते इथे देतो.तुम्ही तुमचे चित्त थार्‍यावर आणुन मन एकाग्र करुन या भाष्यावर जरा चिंतन करण्याचे कष्ट करा ! बहुधा तुमचा भ्रम संपेल.