गाणे गात रहा

आर्त आशयघन कविता आवडली.

पण वाचत गेले तशी "लागले नेत्र रे पैलतीरी" अशी काहीशी जाणीव होत राहिली.

लागेल तेव्हा सूर तुझा गाणे गात रहा >>> सुंदर........... मस्त एकदम :-)

वेगवेगळे विचार वेगवेगळ्या मीटरमधे फक्त यमक जुळवून लिहिलेत याला कविता म्हणत नाहीत

उत्तम कविता. बाकी प्रतिसाद पाहून वाटलं-

नाही पाडली दररोज
जिलेबी तिले म्हनू नही
नाही लिहिला वाकड्यात
त्याले प्रतिसाद म्हनू नही

पण हे कुठल्याश्या पद्याचे भाषांतर आहे का ?

दुसर्‍याच्या चांगल्याला मनापासनं दाद दिली तर ते गुण आपल्यात उतरतात. विषयातलं गम्य नाही, स्वतःच लेखन शून्य आणि एक ओळीचे भंपक प्रतिसाद देणारे काहीही साधू शकत नाहीत.

अपर्णानं म्हटलय

अन ज्या क्षणी अस काही उमटत, त्याला वेसन घालुन यमकात बसवण म्हणजे त्या विचारावरचा, कवीकल्पनेवरचा अत्याचारच.

तसं नाहीये. कविता नेहमी छंदबद्ध असते. कवितेचा मुखडाच लयीत प्रकट होतो. मग त्या मूडचा परिपोष करणारे अंतरे सुचत जातात आणि शेवटी कविता क्लायमॅक्सला येते. जोपर्यंत विचार लयबद्ध होत नाहीत, शब्दांवर हुकूमत येत नाही तोपर्यंत मनातला भाव उत्कटतेनं कवितेत उतरत नाही.

संदीपच्या या ओळी पाहा :

नसतेस घरी तू जेंव्हा
जीव तुटका तुटका होतो
जगण्याचे विरती धागे
संसार फाटका होतो...१

नभ फाटून वीज पडावी
कल्लोळ तसा ओढवतो,
ही धरा दिशाहीन होते
अन चंद्र पोरका होतो....२

येतात उन्हे दाराशी
हिरमुसूनी जाती मागे
खिडकीशी थबकून वारा
तव गंधा वाचून जातो...३

ना अजून झालो मोठा
ना स्वतंत्र अजूनी झालो
तुज वाचून उमगत जाते
तुज वाचून जन्मच अडतो...४

तव मिठीत विरघळणार्‍या
मज स्मरती लाघव वेळा
श्वासाविण हृदय जसे की
मी तसाच अगतिक होतो...५

याला म्हणतात लय, अनुभवाची उत्कटता आणि शब्दांवर हुकूमत!

कविता नेहमी छंदोबद्ध असते हे म्हणणे चूक आहे. छंदोबद्ध कविता गेयतेमुळे चट्कन अपील होते आणि मनावर ठसा उमटवते, याबद्दल दुमत असण्याचे कारण नाही. पण, गेल्या शंभर-दीडशे वर्षांत बरीच मुक्तछंदात्मक कविता तयार झालेली आहे. तिथे यमक-गण-मात्रा इत्यादींची बंधने न पाळतासुद्धा आशयदृष्ट्या तितकीच परिणामकारक कविता झाल्याची कितितरी उदाहरणे देता येतील. विकी लिंक बघा-फ्री व्हर्स.

सर्वांत आधी यमकाबद्दल थोडेसे. इ.स.८००-१००० च्या आधी संस्कृतोद्भव भाषांत-मराठी, बंगाली, इ. साहित्यनिर्मिती नगण्य होती याबद्दल दुमत नसावे. कन्नड आणि तमिऴचा अपवाद वगळल्यास अखंड भारतात संस्कृत-प्राकृत-अपभ्रंश या भाषात्रयीचे राज्य होते. आणि यांपैकी कुठल्याही भाषेत यमकाचे प्रमाण नगण्य आहे. संस्कृतपुरते बोलायचे झाले तर शंकराचार्यांची काही स्तोत्रे सयमक आहेत खरी, उदा.

अंगं गलितं पलितं मुंडं दशनविहीनं जातं तुंडं वृद्धो याति गृहीत्वा दंडं तदपि न मुञ्चति आशापिंडं||

पण तो अपवाद आहे. कालिदासाचे मेघदूत, रघुवंश, कुमारसंभव, व्यासांचे महाभारत, वाल्मिकींचे रामायण, आणि इतरही सदाबहार संस्कृत काव्यांत कुठे आहे यमक? तस्मात उत्तम काव्य हे यमकाविनादेखील करता येते.

आता उरला वृत्त-छंदादिकांचा मुद्दा. एकवेळ यमकाला झुगारणे सोपे आहे, परंतु वृत्त-छंदाला झुगारणे तुलनेने कठीण आहे. पण तशीदेखील कैक उदाहरणे देता येतील. जास्त लांब कशाला जा, कुसुमाग्रजांची ती फेमस कविता बघा.

ओळखलं का सर मला, पावसात आला कोणी
कपडे होते कर्दमलेले केसांवरती पाणी.

इथे यमक आहे, पण वृत्त कुठेय? वरती प्रतिसादात एक मुद्दा आलाय, की

कविता नेहमी छंदबद्ध असते. कवितेचा मुखडाच लयीत प्रकट होतो. मग त्या मूडचा परिपोष करणारे अंतरे सुचत जातात आणि शेवटी कविता क्लायमॅक्सला येते. जोपर्यंत विचार लयबद्ध होत नाहीत, शब्दांवर हुकूमत येत नाही तोपर्यंत मनातला भाव उत्कटतेनं कवितेत उतरत नाही.

पहिल्या दोन वाक्यांशी अंशतः सहमत. पण वॉल्ट व्हिट्मनच्या कविता लय वैग्रे काही बंधने न पाळूनसुद्धा तितक्याच गाजलेल्या आहेत. अन्य उदाहरणे देखील देता येतील.

पण काव्य कशास म्हणावे? याबद्दल संस्कृत साहित्यिक-टीकाकार विश्वनाथ याचे एक वाक्य मला फार आवडते-

"वाक्यम् रसात्मकं काव्यम्|"

रसपूर्ण वाक्य म्हणजे काव्य. हीच काव्याची खरी मिनिमॅलिस्टिक डेफिनिशन आहे, नेसेसरी आणि सफिशिअंट कंडिशन आहे. अन्य लयीची बंधने (माझ्या वैयक्तिक मते) तितकीशी अनावश्यक म्हणता येणार नाहीत, पण मूळ डेफिनिशन हीच. काव्य म्हणजे मिनिमम एखादे रसपूर्ण वाक्य असलेच पाहिजे.

प्रस्तुत कविता रसपूर्णतेच्या निकषावर उतरली असल्याने "काव्य" या संज्ञेस नक्कीच पात्र आहे याबद्दल मला तरी आजिबात संदेह नाही.

ब्यात्म्यानाचा इजय सो

सबी गवाहो को मद्दे नजर रखते व्हुवे ....

हम इस नतिजे पर पौन्चे हय कि ....

भौराया आणि संजय काका दोघानीहि आपली मते परखड पणे मांडलियेत
त्याबद्दल दोघांचहि अभिनंदन .
कविता करताना निदान मी तरी शब्दात , वाक्यात .. त्यांच्या अर्थात कुठेतरि घुसुन
असते ,, यमक जुळवनं मला महत्वाचं वाटत नाहि ... तर माझ्यामते सुंदर शब्दांची सांगड
बसनं महत्वाचं .
मला मुक्तछंदातल्या कविता आवडतात .
थोडं एक्झाम्पल देते ... मार्गदर्शन मिळालं तर उत्तमच.

हळव्या जाईला एकदा विचारलं
तुझ्यात कुठुन गं एवढी अधिरता भरलिय ?
तर म्हणाली ... नाहि गं !
त्याचा स्पर्श होताच पाकळी आपोआप उमलु लागते ! ( फ्रॉम मी )

खालमुंड्या सूर्यफुलाला संध्याराणीनी विचारलं
तुझ्यात कुठुन रे एवढी विरक्ती शिरलिय?
तर म्हणाले ... नाही गं!
काळोखाचा स्पर्श होताच मान नकळत खाली जाते ! ( फ्रॉम मुकवाचक )

ढगा आडुन वारा जेव्हा
अव़खळ लिला करायचा
वेड्यागत चमेलीचा ताटवा
नुसता बघत उभा रहायचा
मग एकदा हटकुन तिला छेडलं
" इतकी कशी गं वेंधळी तु? "
तर म्हणाली ... नाहि गं !
वार्‍याच्या चाहुलिनच तनु मोहोरल्याचा भास होतो ... ( फ्रॉम मी )

असं म्हणणं म्हणजे `गाणं लयीत नसेल तरी चालेल' म्हणण्यासारखं आहे! ते सर्वथा चूक आहे.

लय हाच तर गद्य आणि पद्यातला बेसिक फरक आहे.

आता मुक्तछंदाबद्दल तुम्ही म्हणताय :

पण, गेल्या शंभर-दीडशे वर्षांत बरीच मुक्तछंदात्मक कविता तयार झालेली आहे. तिथे यमक-गण-मात्रा इत्यादींची बंधने न पाळतासुद्धा आशयदृष्ट्या तितकीच परिणामकारक कविता झाल्याची कितितरी उदाहरणे देता येतील. विकी लिंक बघा-फ्री व्हर्स.

लिंक बघण्यापेक्षा इथे तुम्हाला पटलेली उदाहरणं द्या. तुमच्या लिंक्स वाचून त्यांच खंडण करण्याचं काम मी करत नाही.

एनी वे, तुमचं कन्क्लूजन आहे :

तस्मात उत्तम काव्य हे यमकाविनादेखील करता येते.

`यमक' हा गाण्यातल्या समेसारखा आहे. यमकाविना कविता म्हणजे `समेविना गाणं' असा अर्थ आहे त्यामुळे ते निरर्थक आहे.

पुढे तुम्ही अगम्य लिहिलय :

आता उरला वृत्त-छंदादिकांचा मुद्दा. एकवेळ यमकाला झुगारणे सोपे आहे, परंतु वृत्त-छंदाला झुगारणे तुलनेने कठीण आहे. पण तशीदेखील कैक उदाहरणे देता येतील

याचा अर्थ यमक नसले तरी छंद (किंवा लय अथवा वृत्त) नसलेली कविता असू शकते. आणि उदाहरण देऊन विचारलय `इथे यमक आहे, पण वृत्त कुठेय?' :

ओळखलं का सर मला, पावसात आला कोणी
कपडे होते कर्दमलेले केसांवरती पाणी.

तुम्हाला बहुदा लय म्हणजेच वृत्त (अथवा छंद) ही कल्पना नाही.

या ओळी फक्त अश्या लिहिल्या की त्या लयबद्ध दिसतील (म्हणजे लय आहेच, फक्त ती लक्षात येईल)

ओळखलं का सर मला,
पावसात आला कोणी
कपडे होते कर्दमलेले
केसांवरती पाणी.

पुढे लिहिलय :

...पण वॉल्ट व्हिट्मनच्या कविता लय वैग्रे काही बंधने न पाळूनसुद्धा तितक्याच गाजलेल्या आहेत. अन्य उदाहरणे देखील देता येतील.

विषय मराठी कवितेचा आहे. तरीही लय आणि यमक अजिबात नसलेल्या कविता इथे द्या.

शेवटी तुम्ही कहर केलाय :

रसपूर्ण वाक्य म्हणजे काव्य.

रस निर्मितीसाठीच तर नादमय शब्द, लयबद्ध रचना आणि आवर्तनाची सम दर्शवणारं यमक हवं!

प्रस्तुत कविता रसपूर्णतेच्या निकषावर उतरली असल्याने "काव्य" या संज्ञेस नक्कीच पात्र आहे याबद्दल मला तरी आजिबात संदेह नाही.

वॉट अ ज्योक! तुमच्या रस निर्मितीच्या कल्पनेला काही एक आधार नाही. स्वतः कवि म्हणतोय

संजय क्षीरसागर आपल्याशी सहमत

त्यामुळे कवितेतल्या उणीवा दाखवून मी त्यांना पुन्हा नाउमेद करू इच्छित नाही.

तुम्ही स्वतःची किंवा इतर कोणतिही मराठी कविता जी लय आणि यमकविरहित आहे ती इथे द्या आणि त्यातून रसनिर्मिती कशी झाली आहे ते दाखवून द्या.

आता तू विचारलयस म्हणून योर पॉइंट.. (तू लाईटली घेशिल या अपेक्षनं)

मला मुक्तछंदातल्या कविता आवडतात .

मेव्यानं `मी ही कवि होणार' ` मधे म्हटलय

छंद नको मज, नकोत वृत्ते
अलंकारही नकोत भलते
गद्यामध्ये 'एण्टर' पेरुनि
मुक्तछंद लिहिणार.. मीही कवि होणार!

त्याला नक्की काय म्हणायचय ते, तू लिहिलेलं असं वाचलं की लक्षात येईल :

हळव्या जाईला एकदा विचारलं तुझ्यात कुठुन गं एवढी अधिरता भरलिय ? तर म्हणाली ... नाहि गं! त्याचा स्पर्श होताच पाकळी आपोआप उमलु लागते.

तुला तुझं लेखन (किंवा कल्पना) कविता वाटते कारण पुढे `लागते' ला `जाते' ! असा यमक जुळवलाय.
ऑन इटस ओन ती गद्यात लिहिलेली कल्पना आहे.

पुढे जे काय लिहिलयस ती पण गद्य कल्पना एंटर मारून पद्य केली आहे आणि तिथे तर यमकपण जुळत नाही त्यामुळे ते `एक वेगळं वाक्य' झालंय.

ढगा आडुन वारा जेव्हा अव़खळ लिला करायचा
वेड्यागत चमेलीचा ताटवा नुसता बघत उभा रहायचा

(इथे यमकामुळे कवितेचा भास होतो पण पुढे सरळ वाक्य आहे)

मग एकदा हटकुन तिला छेडलं " इतकी कशी गं वेंधळी तु? "तर म्हणाली ... नाहि गं !वार्‍याच्या चाहुलिनच तनु मोहोरल्याचा भास होतो

मस्त प्रश्न आहे.

कविता म्हणजे माझ्या दृष्टीनं चाल न लावलेलं गाणं आहे!

( माझं सर्व म्हणणं मला खरं तर या एका वाक्यात मांडायच होतं, तुमच्या प्रतिसादामुळे संधी मिळाली, धन्यवाद!)

कविता आवडली.

ओ संजयशेठ तुमचे प्रतिसाद वाचण्याच्या नादात आमच्या माऊसचा स्क्रोल मोडला बघा. ;) आणि डोक्यात उजेड पडला नाही तो नाहीच.

बाकी वाचता वाचताच जी गुणगुणली जाते आणि कवितेतले शून्य कळत असताना देखील खाडकन कीबोर्ड पुढे ओढून दाद दिली जाते ती आमच्या दृष्टीने कविता.

बाकी वाचता वाचताच जी गुणगुणली जाते आणि कवितेतले शून्य कळत असताना देखील खाडकन कीबोर्ड पुढे ओढून दाद दिली जाते ती आमच्या दृष्टीने कविता.
>>>> +१११११ सहमत.....

संक्षीजी आणि बॅटमॅन दोघांना धन्यवाद, खुप छान चर्चा पार अगदी त्या रविकिरण मंडळ वगैरे होतं ना तसलं काहीतरी वाटलं, त्यातल्या त्यात बॅटमॅनचे मुद्धे जास्त पटत गेले कवितेबद्दल.

पण शेवटी परांना +१००, एकुण या सगळ्याचं सार काय, हे कुणी साध्या मराठीत सांगेल काय ?

आणि हो, काही ठिकाणी चर्चा थोडीशी वैयक्तिक झाल्याचं जाणवलं, ते नको होतं व्हायला, असो.

५० जी - ते गुण नाहीत काय , मी त्यांच्या वाक्याशी +१११११ % सहमत आहे अस लिहीलय , कारण त्यांनी एका शब्दात काय ते योग्य उत्तर दिलंय.
बाकी वरती झालेल्या चर्चे बाबत आपल्याला काहीच म्हणायचे नाही बुवा..!!!:;)

कारण आहेत.

बाकी वाचता वाचताच जी गुणगुणली जाते आणि कवितेतले शून्य कळत असताना देखील खाडकन कीबोर्ड पुढे ओढून दाद दिली जाते ती आमच्या दृष्टीने कविता.

हे गुणगुणलं जाणं म्हणजे लय आणि दाद देणं म्हणजे रसनिष्पत्ती.

हेच मी एका वाक्यात लिहिलं होतं `कविता म्हणजे चाल न लावलेलं गाणं'

आता इथे चर्चा क्लिष्ट कुणी केलीये ते पाहा म्हणजे झालं.

कवि अनिलांनी मराठीत मुक्तछंद आणला त्याला आज साठ सत्तर वर्षे होऊन गेली.तेव्हापासून आजपर्यंत मराठीतल्या बहुसंख्य कविता या मुक्तछंदातल्याच आहेत.अगदी मर्ढेकर,विंदा,पाडगावकर(नंतरचे)पासून काळसेकर,रजनी परुळेकर,ढसाळ,सुर्वे,जोगळेकर,दिवटे,तिळवे,नीरजा,प्रज्ञा,उषा मेहतांपर्यंत. यातल्या कित्येकांच्या पुस्तकांना काव्य या साहित्यप्रकारामध्ये अनेक सरकारी आणि गैरसरकारी बक्षिसे,पुरस्कार मिळालेले आहेत. ही निवड करताना कोणीच या साहित्याचे काव्यपण नाकारलेले नाही.

हिम्मत असेल तर करा रसग्रहण अन लावा वृत्तं..

जळतोय
पळतोय
गिळतोय
मळतोय
जुळतोय
ढळतोय
कळतोय
छळतोय
फ़ळतोय
बरळतोय
हळहळतोय
वळवळतोय
जळफ़ळतोय
कळवळतोय
सळसळतोय
मळ्मळतोय
हुश्श; झाली कविता
सगळ्या ग्रुप्स वर टाकायला आता
तळमळतोय!

--
कवि - श्री. उमेश कोठिकर.

वाचण्यासारखी आहे मुक्तछंद म्हणजे नक्की काय?

विषेशत: मिकाचा हा प्रतिसाद आणि हे कन्क्लूजन :

...पण तरीही त्या कवितेच्या अर्थाच्या दृष्टीने ते तिथे तसेच हवे आहे. तर हि फारकत त्या कवितेला अर्थाची जोड देऊनही त्या रचनेची गेयता आणि लय कायम ठेवते आहे.

आणि माझा इथे दिलेला पहिला प्रतिसाद :

...कवितेवरच्या अभिप्रायाबद्दल असेल तर कवितेला लय असणं नितांत आवश्यक आहे. शिवाय शब्दांच नादमाधुर्य बघणं तितकंच महत्त्वाचय. नाही तर गद्य आणि पद्य यात फरक तो काय?

आता मजा म्हणजे बॅटमॅन स्वतःचा स्टँड बदलायला लागलेत :

पहिला प्रतिसाद :

कविता नेहमी छंदोबद्ध असते हे म्हणणे चूक आहे

आताचे प्रतिसाद :

बरं. आता माझ्या मते गद्य आणि पद्य रसनिष्पत्ति यांत फरक लयीचा आहेच..

मग त्यातील रसनिर्मिती आणि गद्य रसनिर्मिती यांत फरक नाही असं म्हणायचं आहे का?

लय ही गेयतेशी निगडित असावी असा सूर कुठे ध्वनित होतोय?

तुम्हाला गद्य आणि पद्य यातला फरकच कळत नसेल किंवा लयबद्धता म्हणजे काय ते समजत नसेल तर चर्चा पुढे नेण्यात अर्थ नाही.

असे प्रतिसाद वाचले की मिपाकर झाल्याचं चीज झालं असच वाटतं... इतकी करमणूक करणारा दुसरा गद्य अथवा पद्य कलाविष्कार पहाण्यात नाही !

ज्ञानाच्या अभिषेकांने चिंब आणि वर हहपुवा झालेला...

छान.

मी कविता वाचली, तर मला आघातांच्या ठेक्याची लय जाणवली. अधूनमधून चरणांत ओढाताण होत असली, तरी बहुतेक ठिकाणी माझ्याकरिता लय स्पष्ट होती.

(अतिशय स्पष्ट लय :

हवे एक वचन तरी, गात तू रहाशील
...
भेगाळल्या वाटेवर रक्ताळल्या पायी
जडावल्या पावलांनी चालत तू राही
...

माझ्याकरिता लय अगदीच हरवलेली ओळ :

पुसतील तुझ्या पाऊलखुणा लाटा अलगद

काही यमके आवडली (समुद्रावर/प्रवासावर हे यमक अनपेक्षित, आधी चुकचुकणारे, पण लयीमुळे चपखल होणारे यमक!), तर काही बेडौल वाटली (मन/अंगण? त्यावेळी/कोवळी? यमक साधायचे ठरवले, तर आघातांच्या लयीचा विचका होतो).

आता कवी हारून शेख यांनीच म्हटले आहे, "आपल्याशी सहमत." ही सहमती म्हणजे काय? हारून शेखना रचण्याच्या वेळीसुद्धा कुठलीही लय जाणवली नाही अशी सहमती आहे काय? खुद्द कवीला लय जाणवत नसेल, तर मला लय जाणवते, असा आग्रह मी करणार नाही. ("मला लय जाणवली नाही" असा शब्दही फिरवणार नाही. आग्रह करणार नाही, इतकेच.)

लयीत आणि यमकांत सफाई नाही, इतपत कवीची सहमती असेल, तर चांगले. मलाही तसेच जाणवते. पण सरावाने सफाई येईल. हा प्रयत्न छान झाला आहे.

कविता भिडली ! पराशी सहमत, प्रतिसाद वाचून चिकित्सेत दु:ख असते असे का म्हणतात याचा पुनह्प्रत्यय आला :)

शेख च्चच्चा कविता आवडली . पूढिल लेखनास शुभेच्छा !
आणि जे जे वाटेल ते लिहा आणि शेअर करा . तरच त्यातल्या चांगल्या
वाईट गोष्टीन्चा प्रत्यय येईल .

( डरो मत .. मय हु ना ! :) )

तीला थोडीच माहीत होतं तुमचं वय २९ आहे ते....!!! ;)

पूजामुळे चर्चा झाली तीचे आभार. या चर्चेतून संकेतस्थळावरच्या कवितांचा दर्जा सुधारेल अशी आशा व्यक्त करून चर्चा संपन्न करतो.

आता 'समीक्षा करत रहा' असे एक विडंबनही यायला हरकत नाही.

चर्चा आवडली. एका मुलाखतीत (बोरकरांच्या जन्मशताब्दी निमित्त झालेल्या कार्यक्रमात) असं ऐकलं होतं की, बोरकरांसारख्या प्रतिभावान माणसाला कविता चालितच सुचायच्या. आता सगळेच कवी त्या प्रतिभेचे नसतील कदाचित. पण बर्‍याचवेळा छंद, मात्रा, यमक नसलेली भावस्पर्शी कविता (कुणी गद्य म्हणेल) खूप आवडून जाते आणि "दाद द्याविशी वाटते".

इतकी साल काढू नका हो कवितेची...
संदिप दा मला एकदा म्हणाला होता...

जे सुचतय तसचं उतरवायचं राव, ते मीटर, वृत्त, यमक गेलं चुलीत..
आधी खुप वाच, सगळं वाच, बहीणाबाई पासून ते अगदी चेपूवरच्या नवकवींपर्यंत सगळ वाचत जा...
पण तेच लिही जे तुझ्या आतून येतं.
तुझ्यात प्रतिभा असेल तर ती दिसेलचं, नसली तरी काही बिघडत नाही, तुझा तुला आनंद नक्की मिळेल.

आता असे काही ऐकल्यानंतर कोणाला हात आवरता येणार आहे सांगा? म्हणून मी लिहीतो ;)

मला वाटते कवितेचे दोनच प्रकार असतात. एक तुम्हाला भावते ती आणि दुसरी जी भावत नाही. बाकी सगळे झूट ! कवितांच्या टिकाकारांचे अनेक ग्रंथ वाचून मी हे मत बनविलेले आहे. "उदा. "मोकालाया दाही दिशा" ही सर्वोकृष्ट विनोदी कविता आहे तर "मोकळ्या दाही दिशा" हीही एक चांगली कविता आहे. संदीपच्या बायकी कविता काही जणांना भावतात तर काहींना सावरकरांच्या दाहक.........तर हे असे आहे..........
मग चांगली कविता व वाईट कविता हा वाद का होतो ? कारण स्पष्ट आहे आणि ते आपल्या सगळ्यांच्या विचारसरणीत आहे.
असो.
मला स्वतःला श्री. खान यांची पहिली गज़ल आवडली होती त्या तुलनेत ही एवढी नाही आवडली.......पण मी फक्त एवढेच म्हणेन......कारण वर दिलेलीच आहेत.

काहि म्हणा ...
आत्तापर्यंत साध्या कवितेवर इतकि चर्चा कुठेहि वाचायला मिळाली नव्हती .
मागे एकदा सांजसंध्याच्या कवितेवर चौराकाक्सनी पण अशीच चर्चा केली होती .
पण हारुन्याला कविता मिपावर टाकल्याचं सार्थक झालं असं वाटायला हरकत नाहि ;)
( आता च्चच्चा नाहि म्हटलं हं .... दोस्तीमे ' हारुन्या ' बोलाय देखो :-/ )

मग आता संदीपची "नास्तिक” ही कविता हाय का नाय? नाही म्हणजे यमकाबिमकात फारशी अडकत नाही म्हणून म्हटलं..