अण्णांचे उपोषणास्त्र

छान लेख

(अवांतर : 'अण्णा संसदेची प्रतिष्ठा आणि घटनेचे पावित्र्य धोक्यात आणित आहेत' . जे लोक आज तिहार मधे आहेत ते पुर्वी संसदेत बसत होते , तीला पवित्र कसे म्हणायचे)

'अण्णा संसदेची प्रतिष्ठा आणि घटनेचे पावित्र्य धोक्यात आणित आहेत' . जे लोक आज तिहार मधे आहेत ते पुर्वी संसदेत बसत होते , तीला पवित्र कसे म्हणायचे

सहमत !

>>"जन लोकपाल बिल पास झाले की सगळा भ्रष्टाचार संपेल काय? असा खवचट प्रश्न विचारणायांना अण्णांनी आपल्या कृतीनेच उत्तर दिले आहे हे चांगलेच झाले!

अण्णांच्या कोणत्या कृतीतून या प्रश्नाचे उत्तर मिळाले आणि ते होकारार्थी होते काय हे जाणून घेण्यास उत्सुक आहे.

(खवचट) नितिन थत्ते

<< अण्णांचे उपोषणास्त्र >>

आपल्याच देशाच्या,आपल्याच लोकांनी निवडून दिलेल्या सरकारविरुद्ध कुठल्याही हत्याराने लढणे अयोग्यच आहे. मग ते हत्यार उपोषणाचे का असेना? (धागाकर्त्याने स्वतःच धाग्याच्या शीर्षकात उपोषणास्त्र असा उल्लेख केला आहे त्याचप्रमाणे अनेक अणासमर्थकांनी उपोषणाचे हत्यार असा शब्द प्रयोग अवलंबला आहे.)

<< अण्णा हजारे यांनी गांधीजींच्या अहिंसक मार्गाने ही शांततामय क्रांती घडवून आणली याची नोंद इतिहासात पक्की झाली आहे. >>

<< आंदोलनाच्या ९ व्या दिवशी गुवाहाटीतील कलाकार मोठ्या संख्येने रस्त्यावर उतरले. आपल्या कलेच्या माध्यमातुन आणि हस्ताक्षर मोहिमेद्वारे त्यांनी आंदोलन अधिक गतिमान केले. >>

<< जनतेच्या मनात घुमसत असलेल्या या असंतोषाची आणि संतापाची किंचीतही दखल सत्ताधारी सदस्यांनी काय किंवा विरोधी सदस्यांनी काय, आंदोलनाच्या सुरुवातीच्या काळात, घेतली नाही ही वस्तुस्थिती आहे आणि म्हणूनच या सर्वांच्या विरोधात जाऊन भ्रष्टाचार विरोधी आंदोलनाचा शंखनाद अण्णांना करावा लागला. >>

अहिंसक मार्गाने ही शांततामय क्रांती घडवून आणली हे काही तितकेसे खरे नाही. अण्णांसारखा एखादा ७४ वर्षीय वृद्ध उपोषणाला बसला आहे, आणि त्यांच्या उपोषणाने त्यांचा मृत्यू ओढवू शकतो म्हणून त्यांच्या मागण्या मान्य कराव्यात असा विचार करण्याएवढे आपले सरकार संवेदनशील नक्कीच नाही. उलट ते गेंड्याच्या कातडीचे असल्याचे अनेक वेळा दिसून आले. रस्ते अपघातात कित्येक लोक आजवर बळी गेले म्हणून रस्तेबांधणीतला भ्रष्टाचार थांबला का? त्याचप्रमाणे खराब शस्त्रे व चिलखते यामुळे अनेक पोलिस मृत्युमुखी पडले म्हणून शस्त्र/चिलखत खरेदीतला भ्रष्टाचार थांबला का? किंवा उडत्या शवपेट्या या नावाने ओळखली जाणारी सदोष विमाने चालवून अनेक हवाई अधिकारी शहीद झाले म्हणून त्या विमान खरेदीतला भ्रष्टाचार थांबला का?

नाहीना? मग अण्णांच्या उपोषणाने त्यांचा मृत्यु ओढवेल या भीतीने सरकारने मागण्या मान्य केल्या असे समजणे ही भाबडेपणाचे आहे. मग सरकार नेमके कशामुळे नमले तर उद्या अण्णांचे काही बरे-वाईट झालेच तर त्यांचे समर्थक रस्त्यावर गोंधळ घालतील (जो अर्थातच अहिंसक नसणार - मॉब मेंटेलिटी अर्थवा गर्दीचे मानसशास्त्र) त्याला घाबरूनच. थोडक्यात हा अहिंसक मार्गाने मिळालेला विजय वाटत असला तरी तो तसा प्रत्यक्षात नक्कीच नाही. तो आहे संभाव्य हिंसेचाच विजय.. जी टाळण्याकरिता सरकारने काही फुटकळ मागण्या मान्य करीत असल्यासारखे दाखविले.

Common sense ची गोष्ट आहे. जे सरकार भ्रष्ट, निगरगट्ट आणि संवेदनशून्य आहे ते अहिंसक लढ्याला घाबरेल काय? अहिंसेचे शस्त्र हे केवळ सभ्य लोकांविरुद्धच वापरले जाऊ शकते. इतरांच्या विरोधात ते बोथट ठरते. अगदी मोहनदास करमचंद गांधींनाही अहिंसेचे महत्व आपल्या अनुयायांना यशस्वीपणे पटविता आलेले नाही. ते स्वत: हिंसा करीत नसले तरी त्यांचे अनुयायी किती हिंसक होते हे त्यांच्या हत्येनंतर उसळलेल्या अभूतपूर्व हिंसाचारातून दिसून आलेच की.

थोडक्यात... उपोषणासारख्या मार्गांनी भ्रष्टाचाराविरुद्ध अण्णांनी लढाई जिंकली असली तरीही भावी काळात हा भ्रष्टाचाराविरुद्धच्या लढ्याचा व्यापक मार्ग होऊ शकत नाही.

याकरिता काही सनदशीर मार्ग आहेत. अशाच एका मार्गाचे सोदाहरण वृत्त येत्या आठवड्यात मी या संकेतस्थळावर प्रकाशित करीत आहे.

<< आपल्याच देशाच्या,आपल्याच लोकांनी निवडून दिलेल्या सरकारविरुद्ध कुठल्याही हत्याराने लढणे अयोग्यच आहे >>

हे पटले नाही. निवडुन देलेले सरकार पथभ्रष्ट होत असेल, अन्याय करत असेल तर त्या विरोधात लढणे नेहमीच योग्य आहे.

<< मग सरकार नेमके कशामुळे नमले तर उद्या अण्णांचे काही बरे-वाईट झालेच तर त्यांचे समर्थक रस्त्यावर गोंधळ घालतील (जो अर्थातच अहिंसक नसणार - मॉब मेंटेलिटी अर्थवा गर्दीचे मानसशास्त्र) त्याला घाबरूनच >>

हे पण पटले नाही. सरकार कधीच हिंसक जमावाला घाबरत नाही. सरकार हिंसाचाराला घाबरत असते तर स्वतंत्र काश्मिर, खलिस्तान, नक्षलवादी ईत्यादींच्या मागण्या केव्हाच मान्य केल्या असत्या.

सरकार घाबरले ते अण्णांचे काही बरेवाईट झाले तर पुढच्या निवडणुकीत आपली खुर्चि जाईल म्हणुन. कदाचित पुढच्या निवडणुकीआधीच आपले सरकार पडु शकते या कल्पनेने. जर अण्णांचे बरेवाईट होते तर पुढच्या २ - ४ वर्षांतील अर्व निवडवुका काँग्रेसचा खुपच कठीण गेल्या असत्या.

केवळ कायदा करण्याच्या वचनाने एवढा मोठा प्रॉब्लेम सुटत असेल तर थोडे नमते घेणे सरकारला केव्हाही लाभदायक होते.