रंगपंचमी तील अनिष्ट प्रकार

मागे एकदा असुर ह्यांच्या आत्म विश्वास ह्या लेखात मी प्रतिसाद देतांना हा मुद्दा उपस्थित केला होता
.
परदेशात एक आंधळी मुलगी सराईत पणे नियमित रेल्वेतून प्रवास करते . व आत्मविश्वासाने अनोळखी व्यक्तींशी संवाद साधते .ह्याचे गमक त्यांच्या समाजातील कायदा व सुव्यवस्था चे अढळ असणारे स्थान असते
.
आजही मुंबईत लोकल मध्ये संध्याकाळी खास पोलिसांची वर्णी असते .ती ह्याच सारख्या लोकांसाठी .
आपले नशीब थोर .म्हणून काहीच झाले नाही .अनेक चरसी किंवा भुरटे चोर महिलांच्या डब्यात पैश्यासाठी वाट्टेल त्या थराला जातात .

मी आज, धुळवडीच्या दिवशी, दुपारी ठाणे स्टेशनवर गेले. नेहेमीचाच, भरगच्च गर्दीचा रस्ता, राम मारूती रोड, मोकळा होता. भावाने त्याच्या बाईकवरून लिफ्ट दिली त्यामुळे पंधरा मिनीटं उन्हात चालावं लागलं नाही. पण तेवढ्या अंतरात साधारण पाचशे वहानं दिसली असती ती धुळवडीमुळे, रस्त्यात फक्त पाच वहानं दिसली. सहावं वहान लोकल ट्रेन होती.

"परप्रांतीयांमुळे ठाणं सुधारतं आहे म्हणायचं!", असं फोनवर म्हणत पुण्यात खडकी स्टेशनकडून ब्रेमन सर्कलच्या दिशेने चालत होते तर पायाशी एक फुगा फुटला.

अहो सेनेची सत्ता आहे ना ठाण्यात ?

शक्य असेल तर होळी, रंगपंचमी आणि ३१ डिसेंबरची रात्र या दिवशी जर मोठा ग्रुप बरोबर असेल तरच घराबाहेर पडावं या मताची आहे मी. मागे एकदा रंगपंचमीला शिवाजीनगरहून (पुणे) कॉलेजला चालत जात असताना एक फुगा मानेवर लागून चक्कर आली होती. दोन मिनिटं डोळ्यांसमोर अंधारी...
काल वर्तमानपत्रात वाचलं होतं की फुगे मारणार्‍यांना १० वर्षाची शिक्षा करणार आहेत म्हणून्

वरल्या प्रसंगाचा आणि रंगपंचमीचा नेमका संबंध काय आहे? हा प्रसंग मुंबई बंदच्या दिवशी, कामकाजाच्या दिवशी सकाळी ५ वाजता किंवा रात्री साडे अकरा वाजता वगैरे घडू शकला नसता का? पूर्वी दुपारी अडिच-तीनच्या सुमारास लेडीज फर्स्टक्लासचे डब्बे रिकामे असत त्यावेळी त्यात घुसणार्‍या गर्दुल्ल्यांची वगैरे भीती वाटत असे. अशावेळी मी ते डबे टाळत असे.

हम्म्म!

''एका रवीवारी नेमकी रंगपंचमी आली. आणि मी परत हॉस्टेलवर निघाले. मला सासूबाईंनी जाऊ दिले. त्यांच्या लक्षात आले नसावे की या दिवशी स्त्रियांनी मुंबईत बाहेर पडणे किती धोक्याचे असते.''

त्यांच्या लक्षात आले असेलच ओ, पण त्यांना लग्नाआधीच टेस्ट करायचे असेल तुमच्यात डेअरिंग किती आहे अशा गोष्टींना तोंड द्यायचे, काय उद्या लग्नानंतर अशी वेळ आली तर उगा त्याचा बाउ नको करायला सुनेनं. कारण् तुमची सासु मुंबईतल्या असतील तर त्यांना या गोष्टींची कल्पना नसेल ही कल्पना करवत नाही.

आमच्याकडे माझी बायको आमच्या लग्नाआधी घरी आली की, आई तिला शेंगादाणे भाज, झाडावरची फुलं काढुन आण अशी कामं लावत असे. अनुभवी सासवांना अशा छोट्या छोट्या गोष्टीतुन सुनांच्या / होणा-या सुनांच्या स्वभावाची बरीच वैशिष्ट्ये कळतात.

अंगावर बाभळीचे झाडच उगवले हा अनुभव वाचुन.

मलापण एकदा असाच भयावह अनुभव आला होता.

खूप वर्षे झाली त्या गोष्टीला. शिक्षणाच्या नावाने शंख होता आणि आमचा फक्त डिप्लोमा झालेला होता. मी पुण्याच्या एका महाविद्यालयात शिकत होतो आणि घरात रहात होतो. दर शनिवारी, रवीवारी मी डान्सबार मध्ये जाऊन रहायचो कारण नोकरी एवीतेवी नव्हतीच त्यामुळे आईबाबानी परवानगी दिली होती. त्यायोगे बारबालांशी ओळख होत असे, रीतीभाती समजत असत.
एका रवीवारी नेमकी गांधीजयंती आली. आणि मी परत ड्याण्सबार वर निघालो मला आई बाबंनी जाऊ दिले. त्यांच्या लक्षात आले नसावे की या दिवशी बेवड्यांनी पुण्यात बाहेर पडणे किती धोक्याचे असते. झाले मी ड्याण्सबारवर गेले, सामसूम होती. वय लहान असल्याने, अननुभवी असल्याने माझ्यालक्षात आले नाही की हा या दिवसाचा प्रभाव आहे. मी बारच्या आत शिरलो, अक्षरक्षः कोणीही नव्हते. पण एक पोलिससदृष मनुष्य येऊन उभा राहीला. आणि मग मी विचार केला "अरे मी कदाचित पोलिस चौकीत शिरलो असेन. कदाचित हा ड्याण्सबार नसेलच." आणि मी काहीही कृती न करता तसाच आपल्या विचारात मग्न उभा राहीलो.
.
.
.
पण केवळ देवाच्या कृपेने ऑर्डर देण्याच्या २ मिनिटे अगोदर एक वेटर तेथे आला आणि त्याने त्या पोलिसाला‍ हातात नोटा धरून बाहेर नेले. आणि मग मात्र माझ्या डोक्यात प्रकाश पडला. आणि अंगावर सरसरून काटा आला. नशीबाने मला एक बियर ते रॉयल स्टॅगचे दोन पेग येवढाच प्रवास करायचा होता.

म्हणतात ना काळ आला होता पण वेळ आली नव्हती तशातला प्रकार.

चित्राशी सहमत आहे. मुंबई (आणि पुणे, नागपूर, वगैरे गावे सुद्धा) स्त्रियांच्या वावरासाठी पुष्कळच सुरक्षित आहेत.

स्त्रीसुलभ सावधता नेहमी असावी, असे शुचि यांचे म्हणणे ठीकच आहे.

पण या परिस्थितीत रंगपंचमी/धुळवड/भिकारी यापेक्षा "एकटी स्त्री जितपत काळजी घेते, तशी घ्यावी" हे तत्त्व ठीक वाटते. आणि घटना घडून गेल्यानंतर "तसे काही नसेलच" ही शक्यता मनात प्राथमिक म्हणून ठेवली पाहिजे.

- - -
मागच्या महिन्यातलीच गोष्ट :
काही नातेवाइकांसह मी गडचिरोलीमधील नक्षलग्रस्त भागात कारने प्रवास करत होतो. दुपारची उन्हे कलू लागली होती, आणि "लवकर मुक्कामाला पोचले पाहिजे" अशी भावना मनात घर करू लागली होती. मध्येच जंगलात एका ठिकाणी दोन बैल हाकणार्‍या एका माणसाने कार इशारा करून थांबवली. "तुम्ही आलात त्या दिशेने जवळच पळत जाणारी गायवासरे बघितली का?" आम्ही नाही म्हणालो. परत निघालो.
मनात भीती होती - हा नक्षली टोळ्यांचा काही गाड्या थांबवण्याचा काही प्रकार आहे का? हा कसला विचित्र प्रश्न गाडी थांबवून विचारण्याचा... असल्या सगळ्या शंका येणे, धोक्याच्या ठिकाणी सतर्क सावध राहाणे, हे ठीकच आहे.
पण घटना घडून गेल्यावर ही शक्यता लक्षात ठेवायलाच पाहिजे, की "तो बहुधा असाच कोणी गायी शोधायला जाणारा गुराखी होता." मी म्हणू लागलो "आम्ही नक्षलांनी किडनॅप होता-होता सुदैवाने वाचलो" तर ते ठीक नाही.
- - -

शुची -फार प्रामणिक अनुभव मांडलाय आपण.
आणि एक सांगतो एखादा माणूस ,तरुण सरळ असतो त्याला अनुभव नाही येत. त्याच्यावर नाही प्रसंग येत
पण एखादी मुलगी, तरुणी मात्र साधी सरळ असुद्या .तिच्यावर प्रसंग येऊ शकतो. आणि येतोही .
हे खूप खरे आहे. लिखाण आवडले.भिडले.