स्त्रीमुक्ती - विस्कळीत विचार

हम्म...मुलं असतील तर बराच फरक पडतो हे खरंय. पण आजकाल भारतातसुद्धा घटस्फोटीत असलेल्याना खूप अडचणी येत नसाव्यात असे वाटते.

बाकी यातून आपणच शिकायचे कि आपल्या मुलांना त्यांच्या बायकोच्या मताला किंमत दिली पाहिजे , तिच्या मताचा आदर केला पाहिजे वगैरे शिकवायचे....आणि मुलींना वेगळी वागणूक न देता त्यांच्या आवडीचे शिक्षण घेऊ द्यायचे....स्वावलंबी होण्यास मदत करायची.....म्हणजे त्यांना अशी चर्चा करायची वेळ येणार नाही.

बाकी सासवांबद्द्ल बोलाल तितके कमीच... सुनेच्या जागी मुलगी असती तर मते क्षणात बदलली असती.

+१

अनेकदा स्त्री मुक्ती म्हणजे काय हा प्रश्न मला पडे.. स्त्री ने मुक्ती, मुक्तता मिळवायची ते कोणापासून? पुरुषापासून? मुलांपासून? समाजापासून? कामापासून? इतरांनी लादलेल्या इच्छांपासून? माझ्यामते स्त्री मुक्ती म्हणजे स्त्री ने 'न्यूनगंडा'पासून मिळवलेली मुक्ती. आपल्याला ही गोष्ट येणार नाही ह्या गंडापासून मु़क्ती.

अगदी.

>>अगदी कमावत्या मुलींना ऑनलाईन बुकिंग, एजंटशी बोलणे, वहाने ठरवणे, त्यातील ठग टाळणे वगैरे प्राथमिक गोष्टींचेही ज्ञान नसते. जर मुली सक्षम नसतील तर त्या स्वतंत्र होतीलच कश्या?
+१

पण बर्‍याच ठिकाणी असेही पाहिले आहे की अशा arrangements करणे, स्वतःहून ही कामे फटाफट करणे, decisions घेणे ही कामे बायकांनी/बायकोनी केलेली नवर्‍यांना आवडत नाहीत. त्यांचा असाच आग्रह असतो की तू compulsory घरातली कामे बघ. आणि मी बाहेरची बघणार. सो arrangements करणे/plan करणे. / banking/finance जाणून घेणे याबद्दल आवड असूनही असे करताना नवर्‍याची आडकाठी असल्याने / विरोध असल्याने त्यांना त्या गोष्टी करता येत नाहीत.

+१

स्त्रियांची मुक्ती हा विषय इतका चावून चघळून चोथा झालेला विषय बनला आहे, असे जे काही लेखिकेने लिहीले आहे, हे वाक्य अजिबात पटत नाही. स्त्रिमुक्ति हा विषय अजूनही म्हणावा तितका प्रभावी झाला नाही हे १०० टक्के खरे आहे. मुळात अजूनही अनेक स्त्रिया परावलंबी किंवा भितीदायक आयुष्य जगत आहेत.
वृत्तपत्रात येणार्‍या बातम्या ,
१.त्यात लग्नाचे आमिष दाखवून बलात्कार या मध्ये केवळ ती स्त्रि , तिचं पुढील आयुष्य सुखकर होईल म्हणून शरिर त्या व्यक्तिच्या हवाली करते. इथे स्त्रि मुक्ती विषय येतोच ना.
२.वेश्याव्यवसाय करणार्‍या ,इथे स्त्रि मुक्ति तत्व लागू पडते.
३. गोरगरिब , कष्टकरी यांचे काय ? त्यांना तर स्त्रि मुक्ति म्हणजे काय हेच माहित नाही केवळ आपल्या कुंटूंब आणि मुलाबाळांसाठी जगायचे इतकेच ठाऊक
४. नुकतचं मुंबईत एका तांत्रिकाने काही मुलींच्या असहायतेचा फायदा घेऊन त्यांची अब्रु लुटली. येथे तर सुरक्षीततेबरोबर , अंधश्रध्देचा प्रश्न उपस्थित होतो.
५. अशी एक नाही अनेक कारणे देता येतील .

हेच म्हणतो.

लेख आणि प्रतिसाद वाचले!
चांगला लेख!

आणखिन एक प्रश्न आपल्याकडे 'चार दिवस सासूचे आणि चार दिवस सुनेचे', 'एक औरत ही घर को आबाद करती हैं, या बरबाद करती हैं !' अश्या म्हणी रुढ होण्यामागचे कारण आपण स्त्रीयाच आहोत ना ? आपल्या स्त्रीयांमध्येही इतर स्त्रीयांसाठी इतकी असूया, हेवेदावे, विषमता का भिनली आहे ? मग जेव्हा आपण मुक्त होण्याचा विचार करतो तेव्हा या सर्व Negative Energy पासूनही मुक्त होणे गरजेचे आहे.

निगेटिव एनर्जीपासून मुक्त होणे आवश्यक आहे याच्याशी सहमत आहे. स्त्रियांमध्ये आसूया, हेवेदावे अधिक दिसतात याच्याशीही सहमत आहे परंतु याचे कारण स्त्रियांच्या प्रचंड उर्जेचा योग्य ठिकाणी व्यय होत नाही म्हणून. जसजसे स्त्रियांची शैक्षणिक पातळी, वाचन, स्वावलंबन, पैशाची आवक वाढत जाईल तसतसे तिचे विचार बदलत जातील. डोके योग्य ठिकाणी कारणी लागेल आणि आसूया, हेवेदावे करण्यास वेळ मिळणार नाही आणि स्त्रियांची अशाप्रकारे उन्नती होण्यासाठी तिला घरच्या पुरुषाची साथही आवश्यक आहे.

एक उदाहरण सांगते. परवा माझ्या एका मैत्रिणीकडे पार्टी होती. त्याच दिवशी फूटबॉलचा सामनाही होता (दुर्दैवाने आम्ही तो हरलो..पण ती वेगळी गोष्ट) माझा नवरा कामानिमित्त परदेशी आहे. इतर मित्रमंडळ तेथे उपस्थित होते. घरात काहीही काम करायचे नव्हते. सर्व पुरुष बसून सामना बघत होते. बायका मात्र वेगळ्या बसून गप्पा मारत होत्या. मला सामना बघायचा होता. मी साडे तीन तास बसून सामना पाहिला. आमचे सर्व मित्र सामना बघताना व्यवस्थित माझ्याशी खेळ डिस्कस करत होते. खेळात घडलेला एक फाऊल मी समजावून सांगितला तेव्हा व्यवस्थित ऐकूनही घेत होते. मी प्रश्न विचारला तर समरसून उत्तरे देत होते. गंमत म्हणजे त्यापैकी एकही पुरुष आपल्या बायकोला म्हणाला नाही की 'इंटरेष्टींग सामना आहे. बस ना इथे आपण एकत्र बघू.' याच सुमारास माझ्या नवर्‍याने फोन करून मला स्कोर विचारला आणि नेमके काय झाले हे विचारून घेतले. (म्हणजे सामन्यात काय होते आहे हे विचारण्यासाठी त्याला उपस्थित मित्रांपैकी एखाद्याला फोन लावावा लागला नाही)

संपूर्ण साडे तीन तास माझ्या मैत्रिणी बाजूला बसून 'आपण स्नोमध्ये मुलांना घेऊन शॉपिंग कसे केले?' यापासून "यावेळेस आयब्रो करताना आर्च कसा चांगला आला.", "शाळेत मुलांना टिचरने काय सांगितले" वगैरे गप्पा मारत होत्या. सोबत त्यांनी 'आज बहुधा हीचा (माझा) मूड नाही' असे मला सुनावले. त्यावर माझे उत्तर होते की 'माझा मूड चांगला आहे. मी आनंदाने सामना बघते आहे. हरलो तर मूड बहुधा खराब होईल पण असे होईलच असे नाही.'

----

खेळाचे हे उदाहरण क्षुल्लक आहे परंतु मी सहसा स्त्रियांना राजकारणाबद्दल, कारच्या सर्विसिंगबद्दल, विविध इन्शुरन्सेसबद्दल, सेविंग पॉलिसीजबद्दल, टेक्नॉलॉजीबद्दल तासंतास चर्चा करताना पाहत नाही.

स्त्री मुक्ती ही मोक्ष / स्वर्ग मिळणे या सारखीच अगम्य गोष्ट आहे. मिळण्याआधी फक्त वर्णने एकायची आणि सांगायची, दिवास्वप्नात रमायचं आणि हे नक्की कधी मिळेल याच्या वाट पाहण्यात आजचे सुंदर क्षण वाया घालवणं हा मार्ग आजकाल ब-याच स्त्रियांना हवा असतो.

असहमत. "स्त्रीमुक्ती" ( हा शब्द मला अपुरा नि अयोग्य वाटतो पण संभाषणाच्या सोयीकरता वापरू). ही बिलकुलच अगम्य गोष्ट नाही. त्याचा मोक्षस्वर्गादि गोष्टींशी काहीच संबंध नाही. हे दिवास्वप्नही नाही. आणि ते मिळावे म्हणून कुणीही वाट बघत बसलेले नाही. ज्यांना ही गोष्ट महत्त्वाची वाटते ते सर्व आपापल्या वैयक्तिक आणि सामाजिक डोमेन मधे या गोष्टीचा पाठपुरावा करण्याचा सतत प्रयत्न करतात. ही एकदा करण्याची गोष्ट नसून रोजच्या जगण्याची गोष्ट आहे. शिंपल :-)

मुक्ती हवी आहे ती कशापासुन, कशासाठी, कधी आणि कशी या कुठल्याही गोष्टीचा संदर्भ न घेता नवरा सासरच्या इतरांबरोबर भांडणं यालाच हल्ली स्त्री मुक्ती समजलं जातं, आणि यापेक्षा वाईट म्हणजे याच लग्नातुन झालेल्या मुलांचा वापर शस्त्रांसारखा केला जातो, ब्लॅकमेल करण्यासाठी, यात भर म्हणुन कायदा आहेच. "आता राहतेय या घरात ते या लेकराकडे पाहुन, नाहीतर...." असले डायलॉग टाकायचे, मग हे लेकरु पोटात घेताना हा स्वाभिमान आणि स्पेस कुठं गेलेली असते.

वर वर्णिलेले सर्व विचार हे अज्ञानमूलक आहेत ही गोष्ट खरी आहे. मात्र या चुकीच्या अर्थांमुळे एकंदर संकल्पनेलाच रद्द करण्याकडे तुमच्या विवेचनाचा कल दिसतो.

तथाकथित पाश्चिमात्य पुढारलेल्या देशांत अशा अर्धवट रस्ता चुकलेल्या चळवळींनी पिढ्यान पिढ्या बरबाद करण्याचं काम व्यवस्थित केलेलं असताना आज आपण कोणताही मागचा पुढचा विचार न करता डोळॅ झाकुन या मागं जायचं हा एकच विचार या सगळ्यांत दिसतो आहे.

नक्की कुठल्या पिढ्या "बरबाद" झाल्या ते कळले तर बरे होईल. हां, एकांगी व्यवस्थेतले एकाच पक्षाला मिळणारे फायदे नि आळस संपले असतील. याचे वर्णन "बरबादी" कसे करता येईल ?

माझी मतं ब-याचजणांना पटणार नाहीत पण मी भविष्याचा विचार करीत नाही आणि माझ्या आजच्या दिवसांत आणि भारतांत तरी आपली पुढची पिढी या जगांवर राज्य करणारी असावी असं वाटत असेल तर जे चालु आहे तेच योग्य आहे असं मला वाटतं.

तुमची मतं पटली नाहीत इतपत बरोबर आहे. पुढची काही वाक्ये काहीशी "नवकाव्या"प्रमाणे गूढ आहेत :-)

तुम्ही स्वतः खंबीर असाल तर तुम्हाला कुणीही वाईट वागवू शकत नाही.

पर्फेक्ट. मलाही हेच म्हणायचे आहे आणि समजा जरी कोणी वाईट वागवू पाहिले तरीही अशी वागणूक कशी हाताळावी हेही ठरवता येते. म्हणूनच कोणतेही गंड न बाळगणं ( इन्फिरिअर वा सुपिरिअरही ) महत्वाचं. त्यामूलेच ऋ ने म्हटलं आहे ते मला पटतं आणि माझंही तेच मत आहे की स्त्रीने मुक्तता मिळवायची ती कोणापासून? ती मुक्तच आहे की. केवळ तिला ते जाणवणं महत्वाचं. स्वतःचे निर्णय स्वतः घ्यायची ताकद हवी. समजा, सभोवतालच्या चार लोकांना घेतलेले निर्णय पटणार नसतील, तर त्यापासून उद्भवणारे वाद, विवाद, बरे - वाईट इ. लहान मोठ्या प्रश्नांना स्वतःवर विश्वास ठेवून तोंड द्यायची हिंम्मत हवी.

नवर्‍याबरोबर परदेशात गेल्यास तिथल्या नियमांमुळे नोकरी न करु शकणे, नवर्‍याच्या होणार्‍या बदल्या, 'आई' होण्यासाठी डॉक्टरी सल्ल्याने घ्यावी लागणारी सक्तीची बेडरेस्ट, बाळंतपणात उद्ध्भवलेल्या समस्यांमुळे खालावलेली तब्येत, मूल प्रीमी असणे किंवा त्याच्या तब्येतीचे प्रॉब्लेम, घरातील वडिलधार्‍या माणासांचे आजारपण वगैरे अनेक कारणासाठी स्त्रीला नोकरी सोडायची वेळ येऊ शकते. नोकरीत गॅप आल्यावर सर्वच क्षेत्रात लगेच नोकरी मिळतेच असे नाही.

सगळं खरं. परदेशातल्या अडचणी या भारतातल्या अडचणींपेक्षा वेगळ्याही असतात. कायद्याने, विस्कळीतपणाने माणसाचे हात बांधले जातात. तरीही यातील अधोरेखीतांतून मी स्वतः गेले आहे. नोकरीत २ वर्षे आणि ५ वर्षे अशा गॅप्स आहेत पण जेव्हा नोकरी पुन्हा स्वीकारायची ठरवली तेव्हा हातात पडेल ती करेन असा स्टँड घेतला. निदान चारचौघांत वावरायची सवय सुटली आहे ती तरी पुन्हा येईल असा विचार केला. लाइन बदलली. परिस्थिती बदलत असते, दिवस बदलत असतात. मुले मोठी होतात. तब्येत सुधारते. माणसाचे निर्णय बदलतात.

घरी बसणार्‍या बायकांना कमी लेखणे हा सांगण्याचा हेतू नाही किंवा त्यांना हसण्याचाही हेतू नाही. कारण मी स्वतः गृहिणीची भूमिका व्यवस्थित केली आहे आणि नवर्‍याच्या बळावर. भीती याची वाटते की समजा संसारातले एखादे चाक अवेळी मोडले तर कुटुंबाची काळजी कोण घेणार? त्यावेळी बाईच्या हातात नोकरी नसेल तर निर्माण होणारे प्रश्न अधिक गंभीर असतील.

प्रश्न अडचणी आहेत म्हणून नोकरी न करण्याचा निर्णय घेतला हा नाही. जर नोकरी करायची इच्छा असेल आणि तरीही करता येत नाही हा आहे. अडचणी तर सर्वच बाबतीत असतात. म्हणून पुरुष नोकरी सोडून घरी बसत नाहीत. हा त्याग बाईलाच करावा लागतो. मग मुलांना आईची गरज असते/ घरातली बाई चांगली काळजी घेऊ शकते अशा सबबी पुढे केल्या जातात.

जेथे इच्छा असते तेथे मार्ग असतो अन्यथा, अनेक सबबी आणि कारणे पुढे करता येतात असे म्हणेन. (बाईला पुढे करता येतात असे म्हणायचे नाही. कुटुंब पुढे करते.)

नोकरी करायची की नाही हा निर्णय बाईचा हवा एवढेच सुचवायचे आहे.

तेव्हा सरसकट सगळ्यांना एका मापात मोजणे योग्य नाही.

१००% मान्य. कुटुंबांच्या गरजा वेगवेगळ्या असतात परंतु 'बाईने नोकरी सोडून घरी बसावे' याखेरीज किती कुटुंबे वेगळा मार्ग स्वीकारतात. असे किती कुटुंबात दिसते की नवरा म्हणतो आपण दोघे पार्टटाईम नोकरी करू आणि काही दिवस तू घरी रहा, काही दिवस मी घरी राहतो. किंवा तू संध्याकाळी नोकरी कर पण पायावर उभी रहा. एखाद्या केसमध्ये तरी नवरा घरी बसला - निदान आपल्या आई वडलांची काळजी घ्यायला असे दिसले का?

तेव्हा समानता हा शब्द वापरला तरी समानतेपासून अद्याप आपण दूर आहोत असे आहे.

त्यात सासरची माणसे 'बसून खाते' वगैरे म्हणायची.
हे वाक्य जरा अतिच आहे . तु खंबिरपणाने घेतले हे खुपच छान !

".....पण जर समोरच्या माणसालाच पटवुन घ्यायचे नसेल तर झोपेचे सोंग घेतलेल्याला कसे जागे करणार? ...."

~ वर रेवती यानीही "चहासारख्या साध्या गोष्टीबाबत स्त्रीने नवर्‍याला पटवून दिले पाहिजे..." असा एक योग्य आणि समंजसपणाचा विचार मांडला होता...त्याला उत्तर काय द्यावे या विचारात असतानाच आत्ताच हा सखी यांचा प्रतिसाद वाचला. "झोपेचे सोंग..." परफेक्ट ! काय लिहू या पुढे मी आमच्या मेव्हण्याविषयी इथे ज्यादाचे ??

इथे जातीचा विचार खरेतर यावयास नकोय, पण तरीही केवळ अपरिहार्यता म्हणून उल्लेख करतो की, आम्हा 'मराठा' समाजातील, जो प्रामुख्याने पुरुषप्रधान आहे, व्याखेत 'पुरुष' म्हणजे कर्ता आणि 'स्त्री' ने त्याच्यासाठीच जन्मायचे असा अलिखित संकेत आहे. वरील बरेचसे (स्त्री वर्गाचे) अनुभवाचे बोल वाचल्यावर एक बाब प्रकर्षाने जाणवते ती ही की, ब्राह्मण कुटुंबातील स्त्री ही आपल्या शिक्षणाच्या बलावर (तसेच 'अर्निंग हॅण्ड' या बोनस स्ट्रेन्ग्थच्या साहाय्याने) आपल्या अधिकाराविषयी विशेष रुपाने जागृत असते आणि वेळ पडल्यास नवरोबाच्या 'अरे' ला, 'का रे' असे ताडदिशी उत्तर देऊ शकते. पण मराठा स्त्री, त्यातही ती जर एकत्र कुटुंबात वाढली असली तर ज्यादाच, नवरा नावाच्या झाडाला पिंगा घालतच राहते. कारण 'लोक लाज के खातीर' !

जी स्त्री पाच आकडी वेतन घरी आणते तिलाच जर रोज सकाळी उठून कणीक मळायला लागत असेल तर कोणत्या तोंडाने ती स्त्री मुक्तीच्या गोष्टी करेल. एकदा कळवळुन मी तिला, सासुबाईना सांगून एखादी बाई कामाला ठेव असे सुचविले तर तिचे उत्तर होते, "असू दे, तुझ्या भावोजीना माझ्याच हातचा स्वयंपाक चांगला लागतो." काय बोलायचे या उत्तरासमोर?

हा आम्हा बहीणभावाचा संवाद चालू असताना शेजारच्या खोलीत मि.नवरा नावाचा थोर प्राणी म.टा.चा अग्रलेख वाचत समाजातील विविध क्षेत्रात असलेल्या असमानतेबाबत गंभीरपणे विचार करीत बसला होता.

इन्द्रा

व्वा!

व्वा
(हा प्रतिसाद कोलटकरांच्या कवितेबद्दल आहे.)

मस्त कविता.

http://www.loksatta.com/daily/20041128/ch07.htm
आणि
http://h-anagha.blogspot.com/2010/07/blog-post.html

येथे या कवितेचे थोडे रसग्रहण आढळेल.

मस्त कविता.

पावर पॉलिटिक्स +१ आणि हे होत असताना पुरुष नावाचा प्राणी बर्‍याचदा वाळवंटातल्या वादळात मान धडात खुपसून डोळे बंद करून घेणारा उंट बनणे पसंत करतो. ;)

मुक्ती म्हणजे स्त्री-पुरूष यांच्यात लिंगसापेक्ष भेद नसणे या अर्थी समता असणे असे मानून, स्त्रीच स्त्रीची शत्रू यातील वैमनस्यभाव खोडून काढताना कुटुंबातले पॉवर पॉलिटिक्स हे मान्य केले, तर त्या कुटुंबातील संदर्भचौकटीत स्त्रीमुक्तीची गरज संपत तर नाही? कारण असा सत्तासंघर्ष करू शकणारी स्त्री सक्षम आहे, असेही म्हटले जाऊ शकेल. रादर, अनेकदा आदिवासी समाजाची उदाहरणे भोळसटपणे देताना असे दाखले येतातही.
मुळात, 'स्त्रीच स्त्रीची शत्रू' यातील शत्रू हा शब्द रूढ अर्थाने (वैमनस्यभावी) वापरलेला आहे का? की तो एक प्रकारे रुपकाच्या स्वरूपात योजला आहे?

<<<लग्न करायच्या वेळी "नोकरी करणार का?" या प्रश्नाचे अनेक मुलींनी "तुम्ही म्हणाल तसे" असे उत्तर दिल्याचे आठवते.

हे नेमकं कशासाठी हे समजलेले नाही...कदाचित चांगला कमावणारा वगैरे मुलगा हातचा जाऊ नये म्हणून असेल...
पण जर लग्नाआधीच कोणी असे बंधन घालायला बघत असेल तर लग्नानंतर काय परिस्थिती होईल याचा विचार लोक करत नाहीत....मुलीच्या समाधानासाठी तिने नोकरी केली तर काय हरकत आहे?

पण ...मुलाची आई / वडील वगैरे लोक तसेच मुलीकडचे लोक ते सांगतील तसं करचा दबाव आणत असतात...विशेष करून उच्चशिक्षण नसलेल्या मुलीवर...कारण काय? एकतर मुलीला शिकवायला नाही म्हणायचे आणि वर मग शिक्षण कमी म्हणून वाट्टेल ती तडजोड कर म्हणून सांगायचे...

सगळ्यांना फाट्यावर मारा आणि स्वतःवर विश्वास ठेवा....असेही झगडायचे तसेही झगडायचेच...बाहेरचे लोक फक्त गप्पा हाणणार मदत करणार नाहीत...काय उगा कोणालाही महत्त्व द्या.

>>त्या मुलीने स्वतःची सही बदलायची नाही असे ठरवले असते तर तीचा नवरा फार कुरकुरण्याव्यतीरीक्त फारसे काही करु शकला नसता.
थोडीफार कुरबूर हि सभ्य सुसंकृत घरात होत असावी. पण अशी कितीतरी घरे असतील, आहेत (सुशिक्षितांची ही) जिथे विरोध केला की त्या स्त्रीविरुध्द बळाचा वापर होतो. काही उदाहरणे तर जवळच्या माहितीतील आहेत. अशावेळी स्त्रीलाच पडते घ्यावे लागते. निमूटपणे मारहाण सहन करणे हे अयोग्यच आहे पण पोलिसात तक्रार करणे , घटस्फोट मागणे, माहेरी निघून जाणे हे ही प्रत्येक वेळी त्या स्त्रीला करणे शक्य होत नाही. ..विशेषतः मुलांची जबाबदारी अंगावर असताना.
घरातले वातावरण चांगले रहावे , मुलांसमोर तमाशा नको , म्हणून नवर्‍यांचे राग सहन करणार्‍या स्त्रिया पाहिल्या आहेत.

अशावेळी आर्थिक स्वातंत्र्य ही स्त्री मुक्तिची पहिली पायरी ठरावी. आर्थिक स्वातंत्र्य म्हणजे स्वतःच्या पायावर उभे रहाणे.
सर्व सामन्य पुरूष जशी या बाबतीत तडजोड करीत नाहीत (जसे की आजारी आईवडीलांची काळजी घ्यायची म्हणून पुरषाने नोकरी सोडली) तशीच स्त्रीने देखील करु नये. तसे झाले तरच इतर समस्यां सोडवण्याचे मार्ग आपोआप खुले होतील. किंबहूना तशी व्यवस्था समाजात आपोआप निर्माण होईल.. जसे की डे केअर सेंटर वगैरे.

चित्राताई , लेख छानच झाला आहे.

"टिपीकल" नवरा हवा असतो पण टिपीकल बायको व्हायची तयारी नसते.

टिपीकल बायको होण्याची तयारी नसते असं म्हणण्यापेक्षा तसं होणं शक्यं नसतं असं म्हणणं जास्त संयुक्तीक ठरेल.
आजकालच्या नवर्‍यांनाच टिपीकल बायको नको असते.. म्हणजे बायकोने घरातली सर्व कर्तव्य करावीतच ( सासू सासर्‍यांची , पतीची सेवा, मुलांचे संगोपन, नातेवाईक, पाहूणे इ. इ. ) पण त्या बरोबर समाजात त्याच्या बरोबरीने सगळीकडे जायला हवे, एखादी कला असेल तर उत्तमच, आणि अर्थार्जनही करावे .. पण तरीही महत्वाच्या सर्व निर्णयांचे सर्वाधिकार पतिकडेच द्यावेत अशा अपेक्षा असतात... त्या पूर्ण न झाल्यास संघर्ष होतो आणि बहूतेक वेळा स्त्रीलाच दोष दिला जातो.

तसेच काहींचा स्त्रियांना फक्त काही हॉटेलामध्ये एकटे गेले असता न्याहाळण्यात येते असा गैरसमज झाला आहे.

हा गैरसमज नाही .. आणि मुद्दा कोणी कोणाला न्याहळते हा नसून, आजकालच्या सो कॉल्ड मॉडर्न समाजात सुद्धा एकट्या स्त्रीला समाजात वावरताना अनेक बंधने येतात, हा आहे