प्रिन्सीची कथा

प्रिन्सीची कथा एका गुलाबी हिर्‍याचा इतिहास आणि एका गोंडस राजकुमाराची शोकांतिका आहे.
या कथेची सुरुवात १९४३ साली मद्रासच्या रेसकोर्सवर झाली. रेसकोर्सवर बडोद्याचे महाराज प्रतापसिंग गायकवाड आणि सितादेवी यांची ओळख झाली. ओळखीचे रुपांतर प्रेमात -लग्नाच्या आणाभाका -शपथा सगळं काही क्रमवार झालं . लाज शरम कुलकी मर्याद वगैरे गुंडाळून ठेवत दोघांनी लग्न करायचं ठरवलं .
असं म्हणायचं कारण असं की प्रतापराव विवाहीत होते. चार अपत्यांचे वडील होते आणि संस्थानाच्या नियमाप्रमाणे दुसरा विवाह करण्याची अनुमती त्यांना नव्हती.
सितादेवी विवाहीत होत्या.आणि त्यांचा जमीनदार पती घटस्फोट देण्याची शक्यता नव्हती.

ज्या नियतीने या दोघांना प्रेमात पाडलं त्याच नियतीने पुढचा मार्ग सितादेवींना दाखवला.
सितादेवींनी धर्म बदलला. त्या मुस्लीम झाल्या. घटस्फोट आपोआप झाला.
घटस्फोटानंतर त्यांनी पुन्हा एकदा हिंदू धर्म स्विकारला आणि प्रतापरावांशी लग्न केले.

महाराजांच्या धाडशी लग्नाची खबर युरोपात अनेक वृत्तपत्रांची मथळ्याची खबर झाली.
काहींनी सितादेवींना वॅलीस सिंपसन ऑफ द इस्ट* हे टोपणनाव पण दिले.
या विवाहा निमीत्त महाराजांनी सितादेवींना एक हिर्‍याचा हार भेट दिला. (हा हार पूर्वी तिसर्‍या नेपोलीयनने सम्राज्ञी युजीनला दिला होता .

भारतात ब्रिटीशांनी महाराजांना कायदेशीर कचाट्यात धरण्याचा प्रयत्न केला. महाराजही तेव्ह्ढेच खमके. (की निगरगट्ट).
त्यांनी युक्तिवाद केला की ते बडोद्याच्या द्विभार्या प्रतिबंधक कायद्याच्या कक्षेच्या बाहेर आहेत.
तो कायदा फक्त प्रजेसाठी आहे .राजासाठी नाही.
ब्रिटीशांनी कायदे तज्ञांचा सल्ला घेतला .त्यांनी महाराजांच्या बाजूने निर्वाळा दिला.ब्रिटीशांनी बरीच धूसपूस -त्रागा करून पाहीला .अखेर ब्रिटीशांनी हार मानली पण सितादेवींना महाराणीचा खिताब देण्यास नकार दिला .
माझ्या राणीला खिताब देणारे ब्रिटीश कोण असा पवित्रा घेत महाराजांनी सितादेवींना महाराणी जाहीर केले.
काही वर्षातच सितादेवींनी पहील्या आणि एकुलत्या एक बाळाला जन्म दिला .
त्याचं खरं नाव सयाजीराव पण टोपणनाव प्रिन्सी .

*****
हा काळ साधारण दुसर्‍या महायुध्दाच्या अखेरीचा होता. युध्द संपले आणि स्वातंत्र्याचे वारे वाहू लागले . चतुर आणि चाणाक्ष सितादेवींनी भारत सोडून परदेशी स्थायीक होण्याचा निर्णय घेतला. मोनॅको नावाच्या एका छोट्याशा पण युरोपातल्या अति श्रीमंतांच्या देशात घर घेतले. हळूहळू बरोडा संस्थानाचा खजीना मोनॅकोत पोहचला. आणि या कथेला एक नविन कलाटणी मिळाली .
महाराज आणि सितादेवींमध्ये वितुष्ट आले आणि घटस्फोट झाला.
प्रिन्सीला सोबत घेऊन महाराणी सितादेवी पॅरीसमध्ये स्थायीक झाल्या. पॅरीसच्या अती उच्चभ्रू समाजाच्या वर्तुळात एक नविन आयुष्याची सुरुवात झाली. हातात रत्नजडीत सिगरेट होल्डर धरणारी स्त्री म्हणून त्यांना पॅरीस ओळखायला लागलं .पॅरीसच्या रंगीत सायंकालीन मेजवान्यांना महाराणीसोबत युवराज प्रिन्सी पण जायला लागला.
जेमतेम दहा बारा वर्षाचा युवराज त्याच्याकडे बघणाराला मंत्रमुग्ध करेल असा होता.
अशाच एका संध्याकाळी वॅन क्लीफ अँड कार्पेल या जगप्रसिध्द पेढीवर एका गुलाबी हिर्‍याच्या प्रदर्शनासाठी खास निमंत्रीत म्हणून सितादेवी आणि राजकुमार प्रिन्सी गेले होते. प्रिन्सी त्या दिवशी इतका देखणा दिसत होता की त्या नविन गुलाबी हिर्‍याचे नाव देखील प्रिन्सी ठेवलं गेलं .
____________________________________________
वॅन क्लीफ अँड कार्पेलनी हा गुलाबी हिरा सोथेबीज च्या एका लिलावात एक लाख अठ्ठावीस हजार डॉलरकिंमत मोजून घेतला. त्यापूर्वी ह्या हिर्‍याची मालकी हैद्राबादच्या निजामाकडे होती. आठव्या निजामानी (उस्मान अली खान) आर्थीक अडचणीला तोंड देण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय बाजारात हा हिरा विकला असावा असे मानले जाते. ह्या हिर्‍याची खासियत अशी हा गुलाबी झाक असलेला हिरा संपूर्ण शुध्द हिरा आहे. गुलाबी रंग कार्बन ह्या मूलद्रव्यात भेसळ झाल्यामुळे आला नसून अंतर्गत स्फटीकीय संरचनेच्या काही फरकामुळे आला आहे. वजनानी साधारण साडेचौतीस कॅरेटचा हा हिरा कुशन कट आहे. मुळात गुलाबी रंगाचे हिरे दहा हजार हिर्‍यापाठी एखादा मिळतो .त्यातून प्रिन्सी सारखा भेसळवीरहीत गुलाबी हिरा लाखातच एखादा असतो पण प्रिन्सीच्या वजनाचा आणि घाटाचा दुसरा हिरा मिळणं जवळजवळ अशक्य आहे.
वॅन क्लीफ अँड कार्पेलनी हा हिरा एका पेंडंट बसवून त्याच्या चौफेर अनेक ब्रिलीयंट हिरे जडवले नंतर प्रिन्सी कुठल्यातरी अज्ञात श्रीमंताच्या घरी गेला.
आता त्याचा पत्ता कुणालाच माहीती नाही.
_______________________________________________
सितादेवींचा प्रिन्सी मात्र त्यांनी आपल्या अतिरीक्त लाडानी वाया गेला. एकेकाळचा मोहक राजकुमार अंमली पदार्थ आणि लैंगीक स्वैराचाराच्या नादानी वाहवत गेला. सितादेवींनी त्याला काबूत ठेवू शकल्या नाहीत .आणि वयाच्या चाळीसाव्या वर्षी प्रिन्सीनी फ्रान्समध्ये स्वतःचा गळा घोटून जीव दिला. या दु:खानी वेड्यापिशा झालेल्या सितादेवीं कोमात गेल्या आणि वर्षभरात त्यांचेही निधन झाले.
तो राजकुमार आणि तो हिरा आता फक्त इतिहासातील एक उदास करणारी नोंद आहे.