दास्तान एका (खरड) वहीची...

हे लेखन पुर्णपणे काल्पनिक असून त्याचा वास्तवातल्या कुठल्याच गोष्टीशी कोणताही संबंध नाही. या लेखाचा शेवटचा बराचसा भाग वाचताना मिपाच्या कुणा सन्माननिय सभासदाची खरडवही जशीच्या तशी उचलून इथे चिकटवली आहे असे वाटल्यास तो निव्वळ योगायोग समजावा.

ही गोष्ट आहे आमच्या सोसायटीतल्या दोन लहान मुलांची. खरं तर एका लहान मुलाची आणि एका लहान मुलीची. मुलाचं नाव गणनायक आणि मुलीचं नाव सुखदा. गणनायक आमच्या सोसायटीच्या बी विंगमधल्या नातलग काकांचा मुलगा. तर सुखदा आमच्याच ए विंगमधल्या कुलकर्णी काकांची मुलगी. गणनायकला खरं तर सारी सोसायटी तसेच आमच्या शाळेतील मुलं गण्या म्हणूनच हाक मारतात. परंतू त्याला ते आवडत नाही. म्हणून मी आपला त्याला गणनायक या त्याच्या पुर्ण नावानेच हाक मारतो. दोघेही तसे लहान आहेत. जवळपास माझ्याच वयाचे. गणनायक यावर्षी सातवीला होता तर सुखदा सहावीला. परंतू दोघेही खुप स्मार्ट आहेत. आमच्या जनरेशनच्या इतर कुठल्याही मुलापेक्षा कितीतरी पटीने बुद्धीमान. गणनायक आमच्या शाळेमध्ये खुप प्रसिद्ध आहे. त्याच्या गोष्टी भंपक, पकपक अशा लहान मुलांच्या प्रसिद्ध मासिकांमध्ये छापून येतात. मग अशीच एखादी भंपक किंवा पकपक मध्ये छापून आलेली गोष्ट गणनायक दर महिन्याला निघणार्‍या शाळेच्या हस्तलिखितातही देतो. आणि खाली अगदी ऐटीत लिहितो की हि गोष्ट भंपक मासिकात छापून आली आहे. त्याच्या या प्रसिद्धीमुळे त्याच्या वर्गातील बरीच मुले त्याच्यावर जळतात. विषेशत: पर्‍या, टार्‍या आणि मन्या अशी जरा थोराड मुले तर अगदी हात धूवून त्याच्या मागे लागतात. या मुलांच्या मनात गणनायकच्या बद्दल ईर्षा निर्माण झाली आहे. ते त्यामुळे शाळेच्या भिंतींवर, गणनायकचा डोळा चुकवून त्याच्या वह्यांमध्ये काहीबाही लिहीतात. पण गणनायक त्यांना भीक घालत नाही.

गेल्या वर्षी गणनायक राष्ट्रीय प्रज्ञाशोध (नॅशनल टॅलेंट सर्च - एन टी एस) परीक्षेला बसला होता. ही परीक्षा देशपातळीवरची असुन पास होण्यास अतिशय कठीण असते. ही परीक्षा उत्तीर्ण होणे हे चिल्लीपिल्ली पोरांचे काम नसते. एकदा का विद्यार्थी या परीक्षेत पास झाला की त्याला चांगली घसघशीत शिष्यवृत्ती तर मिळतेच परंतू शाळेत शिक्षक लोकांमध्ये तसेच शाळेच्या मुलांमध्ये मान मिळतो तो वेगळाच. ही परीक्षा चांगल्या गुणांनी पास होता यावी म्हणून गणनायकने नाक्यावरच्या त्या परीक्षेच्या एका शिकवणी वर्गात आपले नांव घातले होते. शिकवणी वर्गाच्या बाईंनी गणनायकच्या प्रसिद्धीचा पुरेपुर फ़ायदा उचलला होता. गणनायक आपल्या शिकवणी वर्गाला येतो असे सांगून आमच्या आळीतील अजून दहा बारा मुले शिकवणी वर्गासाठी मिळवली होती. परीक्षा झाली. गणनायकने पेपरही छान लिहिले होते. मुळचाच हुशार असल्यामुळे शाळेचा नियमित अभ्यास गणनायक बघता बघता उरकत असे आणि मग त्याच्याकडे भरपूर वेळ उरत असे. हा फ़ावला वेळ गणनायकमधल्या बाललेखकाला स्वस्थ बसू देईना. त्याने मग स्पर्धा परीक्षांच्या अभ्यास करून घेण्याच्या नावाखाली शिकवणी वर्गवाले कसा शिक्षणाचा बाजार मांडतात आणि हा बाजार मांडताना नितीमुल्ये वगैरे गोष्टींची कशी अजिबात चाड बाळगत नाहीत याचं वर्णन करणारा लेख पकपक मध्ये लिहीला. आणि नंतर हाच लेख त्याने शाळेच्या हस्तलिखितासाठीही दिला. लेखाच्या शेवटी माझा हा लेख पकपकमध्ये प्रसिद्ध झाला आहे हे लिहायला तो विसरला नाही. नेहमीप्रमाणे पर्‍या, टार्‍या आणि मन्याने गोंधळ घातला. यावेळी वर्गातील ईतरही काही मुलांनी त्यांना साथ दिली. परंतू गणनायक डगमगला नाही. मग काही बाई आणि गुरुजींनी त्याची समजूत घातली. प्रगती बाईंनी तर "तू छान लिहितोस. परंतू ही तुझ्या वर्गातील मुलं तुझ्या लेखनावरून का गोंधळ घालतात याचाही विचार कर" असं चक्क गणनायकच्या वहीत लिहीलं. ईतकंच नव्हे तर एरव्ही शांत असणारे गणनायकचे मित्रही त्याच्या बाजूने उभे राहीले. संजूने तर चक्क टार्‍यासारख्या मवाली मुलाशी वाद घातला. गणनायक हा जरी शाळकरी मुलगा असला तरी त्याच्याकडे अगाध प्रतिभा आहे हे त्याने टार्‍याला अगदी ठासून सांगितले. हे पटवून देण्यासाठी त्याने टार्‍याला संत ज्ञानेश्वरांचे उदाहरण दिले. या सार्‍या प्रकारातली खरी ग्यानबाची मेख अशी आहे की गणनायक ज्या शिकवणी वर्गाला जायचा त्याच शिकवणी वर्गाला मीही जात असे. त्या शिकवणी वर्गाच्या बाईंनी गणनायक जेव्हढी म्हणत होता तेव्हढी फी घेतलीच नव्हती. तो आकडा गणनायकने उगाचच वाढवून लिहिला होता, लेखन अधिक भारदस्त व्हावे म्हणून. त्याला मी तसं सांगितल्यावर त्याने "तू जी म्हणतोयस ती फी गेल्या वर्षीची होती" अशी उगाचच सारवासारव केली होती.

असा हा गणनायक. लेखन ही त्याच्या अंगी असलेली एकमेव कला नाही बरं का. तो वेबसाईटही खुप छान बनवतो. तो सहावीला असताना त्याच्या बाबांनी त्याला एमएससीआयटीचा क्लास लावला होता. तिकडे संगणक शिकत असताना त्याला वेबसाईट हा प्रकार ईतका आवडला की त्याने त्या क्लासमध्ये खरं तर वर्ड, एक्सेल आणि पॉवरपॉईंट असे प्रोग्राम शिकणे अपेक्षित असताना याने मात्र सारे लक्ष एचटीएमेल या संगणकाच्या वेबसाईट बनवायच्या भाषेकडे दिले. त्या भाषेमधल्या बॉडी, टायटल, हेडींग अशा एकदम मुलभूत गोष्टींची जेमतेम तोंडओळख होताच गणनायक एकापाठोपाठ एक वेबसायटी बनवत सुटला. त्याने आमच्या शाळेच्या वार्षिक स्नेहसंमेलनासाठी बनवलेली ढंगकर्मी डॉट कॉम ही साईट तर खुपच गाजली. मी आमच्या बाजूच्या सोसायटीच्या मुलांकडून ऐकलं की ती साईट काही गाजली वगैरे नाही. गणनायकच उठसुट जो भेटेल त्याला माझी वेबसाईट पाहा, माझी वेबसाईट पाहा असं सांगत सुटतो. आणि लोकांनी साईट पाहीली की म्हणतो, माझी साईट फ़ेमस आहे. पण कधी कधी मलाही वाटतं की हे सारे गणनायकवर जळतात. असो.

आता आपण सुखदाकडे वळू या. सुखदा एक हुषार, चुणचुणीत पण तरीही सरळ साधी मुलगी. तिलाही संगणक, वेबसाईट वगैरे गोष्टींचं उत्तम ज्ञान. ती स्वत: लेखक नसली तर तिचं वाचन मात्र अफाट आहे. तिला एक गोष्ट मात्र जमत नाही. कुणी जरा जास्तच पकवायला लागलं की त्याला कसं कटवायचं हे. उगीच बिचारी समोरच्याचं म्हणणं ऐकत बसते. गणनायकही आपलं म्हणणं ऐकवायला कुणी भेटला नाही की सुखदाला गाठतो आणि तिला मी सोसायटीच्या ईतर मुलांपेक्षा कसा ग्रेट आहे हे सांगत बसतो. पण तो सुखदाशी बोलताना ईतका हळू बोलतो की नेमकं काय बोलतोय हे अगदी कान टवकारूनही मला कळत नाही. मग मी आमच्या सोसायटीमधल्या चार वर्षाच्या पिंटूला गाठलं. त्याच्या हातावर एक मोठ्ठं बारा रुपयांचं किटकॅट टेकवलं आणि तो गणनायक सुखदाशी काय बोलतो ते मला सांगायला सांगितलं. पण गणनायक पक्का वस्ताद. तो सुखदाशी बोलत असताना पिंटू त्यांच्या जवळ गेला की गणनायक "नंतर बोलू गं" असं म्हणून सटकायचा. त्यामुळे पिंटूलाही काही यश येईना. पण एक दिवस मात्र पिंटू अगदी आनंदाने धावत आला, धापा टाकतच म्हणाला, "दादा दादा, एक गंमत आहे". मी काय म्हणताच पिंटूने एक वही माझ्या हातात ठेवली. ती सुखदाची वही होती. आम्ही शाळेतील मुलं महत्वाच्या गोष्टी वह्यांच्या मागच्या पानावर लिहितो. त्यामुळे मीसुद्धा लगेच सुखदाच्या वहीचे मागचे पान उघडले. आणि आश्चर्य. त्या पानावर चक्क गणनायकच्या अक्षरात काहीतरी लिहिलं होतं. म्हणजे गणनायकच कधी कधी सुखदाच्या वहीत लिहितो तर. आता सुखदाची त्याला उत्तरे पाहावी म्हणून मग मी गणनायकाच्या नकळत त्याच्या सार्‍या वह्या अगदी बारकाईने पाहिल्या. परंतू सुखदाच्या हस्ताक्षरातील एक ओळही मला गणनायकच्या वह्यांमध्ये दिसली नाही. त्यामुळे गणनायकने काही लिहिल्यानंतर सुखदाने त्याला काय उत्तर दिलं हे कळायला मार्ग नव्हता. मला तर वाटतं की सुखदा एकदम सरळ साधी मुलगी असल्यामुळे तिने काही उत्तर दिलेच नसणार. किंवा दिले असले तरी गणनायकने त्याच्या वहीचे ते पान फाडून टाकले असणार. म्हणुन मग मी माझ्याच कल्पनेनं सुखदा काय म्हणाली असेल याचा अंदाज लावला. हा पाहा तो संवाद:

गणनायक: तू ए विंगमध्ये राहतेस ना?
सुखदा: (स्वगत: रोजच तर मला आमच्या ए विंगमधल्या घरात जाताना पाहतो बावळट. उगाच आपलं काहीही विचारत बसतो) हो.
गणनायक: अरे तु मला ओळखतीस का (मी: ह्या गणनायकने एकदम असं कोल्हापुर साईडच्या भाषेत का बरे लिहिले असावे?)
सुखदा: (स्वगत: काय कटकट आहे. आता हे ध्यान रोज आमच्या सोसायटीमध्ये दिसतं म्हणजे आमच्याच सोसायटीमधलं असणार) हो. तू बी विंगमध्ये राहतोस. आणि चौथीपर्यंत एकाच शाळेत होतो आपण. तू चौथीला होता तेव्हा मी तिसरीला होते. तू मला गॅलरीत पाहतोसही पण ओळख दाखवत नाहीस.
गणनायक: तेच ना
पण कोण दुसरे असेल तर म्हणून विचारले नाही
असो मी तुला विसरलेलो नाही
आता एक काम कर
माझे सर्व लेख वाच आणि कशे वाटले ते कळव
माझे लेख तुला वाटचाल मध्ये पाहायला मिळतील
मी काढलेली नवी साईट पाहिलीस का
सुखदा: (स्वगत: याचे लेख, साईट वगैरे हा असेच प्रसिद्ध करतो का?) हो नक्की.

सुखदा जरी हो म्हणाली असावी तरी तिने त्यानंतर काहीच उत्तर दिलं नसावं. पाहा बरे:

गणनायक: बर हे बघ
www.marathibhavand.tk
www.gananayaknatalag.blogspot.com
www.gananayak.tk
यापैकी पहिली साइट तुला आवडल्यास जरुर कळव आणि त्याची जास्तीत जास्त प्रसिद्धी कर
सुखदा: (स्वगत: शी बाई. हा तर अगदी हात धूऊन मागे लागला आहे.) हो. नक्की करीन हं.

यालाही सुखदाने बहुतेक उत्तर दिले नसावे. पाहा बरे:

गणनायक:
सुखदा,
माझे लेख वाचतेस क जरा
वाटचाल मधुन वाच
आणि काय नवीन
आणि एक चोटेसे काम आहे करशील क (मी: च्यायला. ह्या गणनायकसारख्या शाळेच्या टॉपच्या लेखकाच्या मराठीला काय झालं? की "त्या" शब्दासाठी त्याने जाणूनबुजून अशुद्ध मराठीचा आधार तर घेतला नाही ना? हल्ली कुणाचा भरवसा देता येत नाही.)
सुखदा: (स्वगत: आता हो म्हणुन टाकावं नाही तर हा इथेच ते लेख वहीतून वाचून दाखवेल.) हो रे. वाचते मी तुझे लेख.
गणनायक: http://burjipav.com/node/4321#comment-98765432

इथेही बहुधा सुखदाने गणनायकला उत्तर दिले नसावे. आता गणनायक पुढे काय म्हणतो ते पाहा.

गणनायक:
होय
चेहरा तरी सेम वाततोय
www.burjipav.com/tracker/420420
वर जावुन लेख वाच माझे

(मी: अरेरे. बिचारी सुखदा. आपले लेख तिने वाचावेत म्हणून गणनायक तिच्या अगदी हात धुऊन मागे लागलेला दिसतोय. पण हा चेहरा सेम वाटतोय असे तो कुणाबद्दल बरे म्हणत असावा? सुखदा आपले लेख वाचत नाही म्हणून कुण्या दुसर्‍या मुलीला तर याने पकडलं नाही ना?)

असो. एव्हढा हा एक प्रसिदधीचा हव्यास आणि आणि आपल्या लेखनाला भंपक, पकपक सारख्या प्रसिद्ध मासिकांमध्ये मिळणार्‍या प्रसिद्धीची हवा डोक्यात जाऊन आलेला अहंकार एव्हढे दोन अवगुण सोडले तर आमचा हा गणनायक तसा फार गुणी आहे. तुम्हीही त्याचे लेख वाचा. त्याच्या सायटी पाहा आणि त्यांची जास्तीत जास्त प्रसिद्धी करा. एव्हढंच माझं तुम्हाला सांगणं आहे.