लागट बोलणं

श्रीकृष्ण सामंत's picture
श्रीकृष्ण सामंत in जनातलं, मनातलं
11 May 2024 - 7:52 am

का कुणास ठाऊक,त्या दिवशी मी एकटाच शांत बसलो असताना माझं मन माझ्या शाळेतल्या दिवसात रममाण होत गेलं.आणि माझ्या मनाला लागलेली एक घटना मला आठवली .

धमकावलं,चिडविलं,जात असताना शक्तिशाली शब्द एखाद्याला
कृतींपेक्षा जास्त दुखवू शकतात, असं मला वाटतं.

तुम्ही लोकांना जे शब्द बोलू शकता ते तुमच्यावर परिणाम करू शकत नाहीत पण त्या शब्दांचा खोलवर परिणाम ज्यांना बोललं जातं त्यांच्यावर नक्कीच होतो.
एकदा लोकांनी एका व्यक्तीला चिडवायला,धमकावायला, सुरुवात केली की प्रत्येकजण त्याचं अनुकरण करून त्याचा पाठपुरावा करतो.

जेव्हा तुमचा एखादा मित्र तुम्हाला चिडवतो, धमकावतो तेव्हा तुमचे प्रत्येक मित्र त्यात सामील होऊन तुमच्या भावना दुखावायला कमी करत नाहीत.
मात्र तुमच्यासाठी तुमच्या बाजूने उभा राहणारा तुमचा जिवलग मित्र, तुम्ही कधीही गमावणार नाही,आणि तो ही तुम्हाला गमावणार नाही.

मला आठवतं, एक दिवशी,मी मिडल स्कूलमध्ये असताना,खूप पाऊस पडत होता आणि आम्हा सर्वांना आत जाऊन लॉकर्ससमोर उभं राहावं लागलं होतं.
मी पण एका लॉकरच्या जवळ उभा होतो.आणि एका लॉकरमधून एक झुरळ बाहेर आलं आणि ज्याला त्याला वाटलं की ते झुरळ माझ्या पुस्तकाच्या पिशवीतून बाहेर आलं आहे. तेव्हा एकसंधपणे बाकीचे मित्र
माझ्याच लॉकरमधून झुरळ बाहेर आलं अशी समजूत करुन घेत होते. आणि मी त्यांना सांगण्याचा प्रयत्न करत होतो की हे माझं लॉकर देखील नाही. ते सर्व पुन्हा पुन्हा मला
" झुरळ” म्हणाले.
नंतर मी दिसल्यावर ह्याच नावाने मला संबोधत होते आणि मला तसं म्हणण्यात त्यांना यत्किंचितही पर्वा वाटतं नव्हती.

दुसर्‍या दिवशी मी शाळेत गेलो. माझा जिवलग मित्र मला म्हणत होता “मला माहित आहे की ते झुरळ तुझ्याकडून आलेलं नव्हतं,
ते इतर मित्र फक्त उद्धट आहेत, आणि त्यांना फक्त मजा आणि
चिडवाचिडवितून तुझी चेष्टा करायची होती.”

प्रत्येक वेळी मी हॉलवेमध्ये फिरत असताना ते माझी चेष्टा करत राहिले. शाळेत जाणं खरोखर कठीण होत गेलं.

पण माझ्या प्रिय मित्रांने, माझी समजूत घातली,
“ सर्व गोष्टी महत्त्वाच्या मानू नकोस”
असं तो मला म्हणायचा.
कालांतराने ते चिडवून, चिडवून कंटाळले.
आता मला ते फक्त माझ्या नेहमीच्या नावाने हाक मारू लागले.
जेव्हा मला धमकावलं,चिडवलं जात होतं, तेव्हा मला वाटायचं की ते कधीच असं म्हणायचं थांबणार नाहीत.परंतु नंतर असं दिसून आलं की जेव्हा तुम्हाला तसं वाटायला लागतं तेव्हाच ते “म्हणणं” खरोखरच वेगाने नष्ट होण्यास सुरवात होते. आणि मला ते पटलं.

घटना क्षुल्लक असते,पण वय, मानसिक प्रगल्भता,अनुभव अशा सारख्या गोष्टी हळूहळू पोक्त विचार करायला कारणीभूत होतात.हे आज
लक्षात येऊन गंमत वाटते.

संस्कृतीप्रकटन

प्रतिक्रिया

@ सामंत साहेब, तुम्ही सध्या ९० वर्षांचे आहात, सधारणतः १९४७ च्या सुमारास तुम्ही मिडिल स्कूलमधे असाल. त्यावेळी तुमच्या शाळेत प्रत्येक मुलाला स्वतंत्र लॉकर, शाळेत 'हॉलवे' वगैरे असणारी शाळा (कोकणातली ?) कोणत्या गावातली आणि कोणती होती ?
-- की हा लेख देखील कोणत्यातरी इंग्रजी लेखाचे 'आई'च्या कृपेने केलेले भाषांतर आहे ? 'शक्तीशाली शब्द' ..."जेव्हा तुम्हाला तसं वाटायला लागतं तेव्हाच ते “म्हणणं” खरोखरच वेगाने नष्ट होण्यास सुरवात होते" .... वगैरे वाक्ये 'आई'ची वाटतात.

श्रीकृष्ण सामंत's picture

11 May 2024 - 9:03 am | श्रीकृष्ण सामंत

मी दादरच्या हिंदू कॉलनीत त्यावेळी किंग जॉर्ज स्कूल मध्ये पहिली ते त्यावेळी असणारे मॅट्रिक पर्यंत शिकलो होतो लॉकर गॅंगवे हॉलवे आणि प्रचंड शाळेसमोर मैदान त्याशिवाय फिजिकल ट्रेनिंग पिटी आणि सुंदर जिम पण होती कळावे

अहिरावण's picture

11 May 2024 - 10:12 am | अहिरावण

मग बरोबर आहे.
सगळं आंग्लाळलेलं वातावरण, भारतीयत्वाशी संबंध अभावानेच.
लिखाणातून जाणवत रहातो परकीय प्रभाव.
म्हणूनच कदाचित इथल्या लोकांना तुमचं लेखन फारसं भावत नाही.
वर वर लिहिल्यासारखं वाटतं. आतून येत नाही.
असो. चालायचेच.

श्रीकृष्ण सामंत's picture

11 May 2024 - 11:01 am | श्रीकृष्ण सामंत

मग प्रत्येक लेखाची शेकडो वाचने कशी
होतात?
आता तर एक लेख १००० वाचनावर गेला
आहे."आईच्या" प्रेमाला कोण बरं अव्हेर करणार? जन्मताच आई गलेलेपण
बालिश होऊन विचित्रपणे
आ.ई.तु.झी.आ.ठ.व.ण. ये.ते.
म्हणतात."सरावरेल्या साहित्यिकांना"
यापुढे "आई" शिवाय तरणोपाय नसणार
शिवाय फ्युचर

अहिरावण's picture

11 May 2024 - 1:42 pm | अहिरावण

लेखापेक्षा प्रतिसाद इंटरेस्टींग असतात ते वाचण्यासाठी लेखावर क्लिक होते आणि वाचने वाढतात.

गाड्याबरोबर नळ्याची यात्रा याप्रमाणे प्रतिसादांमुळे लेख हिट्ट.. तेव्हा वाचनसंख्या १००० नाही १लाख झाली तरी त्याचा अर्थ लेख भारी असा नव्हे.. :)

अमरेंद्र बाहुबली's picture

11 May 2024 - 3:07 pm | अमरेंद्र बाहुबली

सहमत, मीच प्रतिक्रिया वाचायला आता पर्यंत १५ वेळा टिचकी दिली असेल.

प्रसाद गोडबोले's picture

12 May 2024 - 12:22 am | प्रसाद गोडबोले

परत एकदा चेक करून आलो, मला तर फक्त ५३१ वाचन दिसले.

श्रीकृष्ण सामंत's picture

11 May 2024 - 11:20 pm | श्रीकृष्ण सामंत

पण प्रतिसाद फक्त मोजक्याच लोकांचे असतात आणि त्यातली भाषा तशीच असते म्हणून लोक प्रतिसाद नऊ वाजता लेख वाचतात म्हणून वाचले हजाराच्या वर जातात असं मला वाटतं

अहिरावण's picture

12 May 2024 - 11:03 am | अहिरावण

>>प्रतिसाद फक्त मोजक्याच लोकांचे असतात आणि त्यातली भाषा तशीच असते

तीच वाचायला सगळे उत्सुक असतात... =))

अमरेंद्र बाहुबली's picture

11 May 2024 - 8:20 am | अमरेंद्र बाहुबली

का कुणास ठाऊक,त्या दिवशी मी एकटाच शांत बसलो असताना माझं मन >>>
प्रोफेसर देसाईना कुठे गेले होते?

प्रा.डॉ.दिलीप बिरुटे's picture

11 May 2024 - 9:58 am | प्रा.डॉ.दिलीप बिरुटे

लिहिते राहा...!

-दिलीप बिरुटे

श्रीकृष्ण सामंत's picture

11 May 2024 - 10:33 am | श्रीकृष्ण सामंत

Thanks.आपलं प्रोत्साहन
सर आंखो पर

कर्नलतपस्वी's picture

11 May 2024 - 10:11 am | कर्नलतपस्वी

पुढील हल्ला कवीते द्वारे होऊ शकतो!

तू आहेस माझे जिवन.
(तू आहेस माझे जेवण ,विडंबना साठी कच्चा माल....)
मला शत्रूच्या गुप्त गोळाबारूद भंडाराचा पत्ता लागला आहे.

बाकी आपली आठवण चांगली आहे पण मिडलक्लास मधली नसावी प्रि प्रायमरीतली असावी.
आणी शिर्षक सुद्धा चुकले आहे असे वाटते.

इश्श,
आम्हीं नाही जा..
नको ना गडे...

असे काहीतरी वाचायला मिळेल, लाॅकर मधून शालू,मालू,नलू .... कोणासाठी लिहिलेले प्रेमपत्र पडेल व मित्रांना (नल-दमयंती) कळेल त्या ऐवजी झुरळ बाहेर पडल्याने भ्रमनिरास झालो.
मिडलक्लास मधे लागट बोलण्याची सुरवात होते. मग जिवलग मित्र सुद्धा अडचण वाटतो.

बाकी विडंबन हे आनंदी रहाण्याचे व दुसर्यांना आनंदी ठेवण्याचे उत्तम साधन आहे.

अगदी भगवान श्रीकृष्ण सुद्धा यातून सुटले नाहीत. एका केशवसुताने (ज के उपाध्याय) ,गीता, भगवंतांनी मानवाच्या उत्थानासाठी सांगितलेल्या या ग्रंथांचे विडंबन लिहीले आहे. मिपावर आहे.

राम गणेश गडकरींच्या रांगोळी या कवितेचे विडंबन केल्यावर ते म्हणाले की विडंबन हे मुळ कलाकृतीचा सन्मान आहे.

तुम्हीं लिहीत रहा आम्हीं जागा शोधू..

स.न.वि.वी. क.लो.आ.

अमरेंद्र बाहुबली's picture

11 May 2024 - 10:29 am | अमरेंद्र बाहुबली

हाहाहा

दुसर्‍या दिवशी मी शाळेत गेलो. माझा जिवलग मित्र मला म्हणत होता “मला माहित आहे की ते झुरळ तुझ्याकडून आलेलं नव्हतं,
ते इतर मित्र फक्त उद्धट आहेत, आणि त्यांना फक्त मजा आणि
चिडवाचिडवितून तुझी चेष्टा करायची होती.”

आयला तुमचे मित्र अकालीच प्रौढ झाले वाटते? आमचे तर सगळे मित्र नालायक टाईपचे होते. आणि त्या काळात अमुक जीवलग वगैरे कळत नसायचे.

नठ्यारा's picture

11 May 2024 - 6:41 pm | नठ्यारा

ते झुरळाचं सोडा हो. अहो, मी शाळेत बेडूक नेला होता कंपासपेटीत भरून. गणिताचा वर्ग चालू असतांना मित्रांना दाखवीत होतो. गणिताच्या गुरुजींनी मला पुढे बोलवून तो टेबलावर ठेवायला सांगितला. मी तसे इमानेइतबारे केले. ग.गु.ना तो रबराचा वाटला. ते बेडकास जवळून निरखीत होते. ते व तो बेडूक दोघेही बिनधास्त होते. मग मी बेडकास विवक्षित जागी हात लावल्यावर तो उड्या मारून पुढे गगुकडे सरकू लागला. ते पाहून त्याच्या प्रत्येक उडीसरशी गगुंचा चेहरा मागेमागे जात राहिला. शेवटी तो टेबलाचा काठाजवळ आला. मग मी त्यास झडप घालून उचललं व कंपासपेटीत बंदिस्त केलं. यावरून मी किती शूरवीर आहे हे सिद्ध होतं.

गणित माझा आवडीचा विषय असल्याने गगुंनी हे प्रकरण वर्गाबाहेर नेलं नाही.

-नाठाळ नठ्या

अहिरावण's picture

11 May 2024 - 7:26 pm | अहिरावण

हा हा हा

गगुंनी प्रकरण बाहेर नेले असते तर जीगुंनी त्यांना गणित शिकवले असते बेडूक किती लांब उडी मारतो वगैरे !!

प्रसाद गोडबोले's picture

12 May 2024 - 12:19 am | प्रसाद गोडबोले

घटना क्षुल्लक असते,पण वय, मानसिक प्रगल्भता,अनुभव अशा सारख्या गोष्टी हळूहळू पोक्त विचार करायला कारणीभूत होतात.

खरं आहे.
नाहीतर काही काही म्हातारे लोकं मिपावरील लोकांनी टिंगल टवाळी केली, टीका केली म्हणून लगेच नवनवीन लेख पाडतात. त्यांना पोक्त पणा म्हणजे काय माहीतच नसते.

अवांतर : ह्या लेखाचे विडंबन पडायचा विचार आहे, म्हणून ( बोलत लागणं ) ह्या टायटल चा कॉपी राईट घेऊन ठेवत आहे.
:))))

श्रीकृष्ण सामंत's picture

12 May 2024 - 3:11 am | श्रीकृष्ण सामंत

आज तुम्ही सुपात असांत उद्या जात्यात जाताल्यात या विसरून कसा चालत

तुम्ही त्या गोडबोल्याकडे लक्ष देऊ नका. नावाचा गोड बोल्या आहे ... लै खऊट बेणं आहे ते...

प्रसाद गोडबोले's picture

12 May 2024 - 11:46 am | प्रसाद गोडबोले

ख्या ख्या ख्या

सध्या मला जरा मोकळा वेळ आहे, अन् त्यातून हे कृष्ण असला भारी कच्च्या मालाचा पुरवठा करत आहेत.

हसून हसून पोट दुखायची वेळ येते कधी कधी .

=))))

प्रसाद गोडबोले's picture

12 May 2024 - 12:05 pm | प्रसाद गोडबोले

तुम्हाला अजूनही कळतच नाहीये. =))))

इथे लोकं म्हातारपणाची टर उडवत नाहीयेत, तुमच्या हास्यस्पद लेखनाची टर उडवत आहेत.

म्हातारे सगळेच होणार आहेत. पण त्यातही ग्रेसफुली म्हातारं होणे ही एक कला आहे.

इथे चौकट राजा ह्यांना कित्येकदा भेटलो होतो, माणूस १% सुध्धा म्हातारा वाटायचा नाही.

इंटरनेट वर राम दास्स ह्यांचे व्हिडीओ आहेत ते पहा कधीतरी. माणसाला ६६ वय असताना ब्रेन स्ट्रोक मुळे परालिसिस झाले, अन् तरीही काय खुश दिसत आहे माणूस. एका व्हिडिओ मध्ये तर म्हणतात - "मी आधीच अंतर्मुख होतो अन् ह्या स्त्रोक ने मला अजूनच जास्त अंतर्मुख केलं, कसलं भारी आहे हे ". आणि प्रसन्नपणे हसले आहेत. अहाहा. समोर असतो तर तिथेच साष्टांग दंडवत घातला असता.

आमच्या इथे एक देशपांडे आजोबा होते, ते रात्री जेवणानंतर शतपावली करताना भेटायचे नेहमी म्हणायचे - काय गोडबोले, झालं का जेवाण"खवाण".
आम्हीच लाजून गप्प बसल्यावर म्हणायचे, आत्ता नाय तर काय म्हातारं झाल्यावर करणार का =)))) Life is an ice-cream, enjoy before it melts . ;)

म्हातारपण वाईट नाही, थेरडेपण वाईट आहे. कळलं तर समजून घ्या , नाहीतर सोडून द्या.

https://youtu.be/-N6sw-lZLTA?si=2uZ_5R05GWpYjEMF

हसत रहा :)

असो.

कर्नलतपस्वी's picture

12 May 2024 - 12:40 pm | कर्नलतपस्वी

पिकल्या पानाचा देठं की हो हिरवा....

ग्रेसफुली म्हातारं व्हायचंय? हा घ्या नुख्सा.

हाल चाल कैसा है।

किसी ने पुछा कैसे हो।
मुस्कुरा के बोला।
बढीया है दोस्त।

दोस्तों की मेहर है।
रब दी है खैर।
मस्त चल रही है।
जिदंगी की सैर ।

तडके उठता हूँ।
दाढी दुढी बनाता हूँ।
बचेखुचे बालों को ढुढंके
सवारता हूँ।

सैरसपाटा तो बहाना है।
आँखो की ज्यादा
घुटनो की वर्जीश कम होती है।
कुछ खुंसट दोस्त और
जाते हुये चांद से
आँखे चार होती है।

घर आते ही गोली चलती है।
आज फिर देर हुयी
बोला हाँ आज वर्जीश
थोडी कुछ ज्यादाही हुयी।

ना आफिस की चिंता।
ना नोकरी जाने का डर।
खाता हूँ पीता हूँ।
अपने ही गुन गाता हूँ।

शाम होते ही कुत्ता काठी के साथ
बुढ्ढों के अड्डे पे हजेरी लगती है।
सामने समोसे वडापाव
की ढेरीसी दिखती है।

दो पटियाले लगते है।
कभी कभार काजू कबाब सजते है।
कुछ भी ना मिले तो
जले हुये पापड भी चलते है।

रूखी सुखी खाता हूँ।
मुंछाँँ मे घी लगाके
चादर के साथ
लंबी तानके सोता हूँ।

मेहरारू की नजरे इनायत।
यहाँ सब खैरीयत है।
तबियत के साथ साथ
तरबियत भी अच्छी
चल रही है ।
२०-१२-२०२०

अमर विश्वास's picture

12 May 2024 - 1:35 pm | अमर विश्वास

क्या बात है कर्नल साब ...

मेहरारू की नजरे इनायत।
यहाँ सब खैरीयत है।
तबियत के साथ साथ
तरबियत भी अच्छी
चल रही है ।....

वय कुठलेही असो .. बायको ची प्रेमळ नजर हवीच (मेहरारू की नजरे इनायत)

बाकी तर्बीयत / तरबियत महत्वाची ... शेवटी अनुभवाचे बोल असतात हे