श्वान शीघ्रकोपी

एकूण तुम्हाला कुत्र्यांची भीतीच बसली आहे.

लेख सुंदरच उतरला आहे. एक वेगळा परस्पेक्टिव वाचायला मिळाला. तुम्हाला किमान भारतातील श्वानांबाबत जवळपास सर्वच वाईट अनुभव आलेले आहेत असे वाटते.

कदाचित मुळात भीती बसलेली असल्याने तुम्ही फक्त अनाहूत संकटपरिस्थितीतच कुत्र्यांना सामोरे गेले असावेत (किंवा नाईलाजाने जावेच लागले तेव्हाच सामोरे गेले असावेत)

अगदी विदा उपलब्ध नसला तरी सर्वसाधारण व्यक्तिगत पातळीवर लोकांना जे अनुभव येतात त्यात स्टॅटिस्टिकली इतके ९९% वाईटच अनुभव नसतात. असे वाटते.

मला खुद्द एक तुम्ही म्हणता तसा रीतसर पाळीव कुत्राही व्यवस्थित कचकून चावला आहे. तीन चार वेळा बाईकमागे कुत्र्यांनी चवताळून पाठलाग केला आहे. विनाकारण वैर असल्याप्रमाणे भुंकणारे दोन तीन कुत्रे बघितले आहेत. अगदी मांजरे देखील चावली आहेत.

पण उरलेले शेकडो हजारो प्रसंग हे कुत्र्यांचे अत्यंत प्रेमळ हृदय दर्शन घडवणारेच आहेत. वरील सर्व प्रसंग घडूनही त्यांचे प्रमाण इतके कमी आहे की मी अनेक कुत्री स्वतः पाळली. त्यांनी खूप आनंद दिला. रस्त्यातल्या, रानातल्या, खेडेगावातल्या भटक्या कुत्र्यांनीही बहुतांश वेळा माया दाखवली, ट्रेकिंग करताना रस्ते दाखवले, सोबत केली.

तरीही एखाद्या पिटबुल ने घरातील वृद्धेवर हल्ला करून ठार केल्याची बातमी येते. लहान मुलावर हल्ला झाल्याचे व्हिडिओ येतात आणि हे सर्व तर्कशास्त्र गोठते. कोणाच्या आई, वडील, मूल यांच्यावर असा हल्ला झाला तर कोणीही हे श्वानप्रेम दाखवू शकणार नाही हेही निश्चित. तेव्हा हा एक गूढ विषय आहे असे म्हणून सोडावे.

सुंदर लेख आठवणी. बॅगेत दगड ठेवण्याचं हसु आलं पण भिती वाटली की हे सगळं आलंच. बाकी, कुत्री प्रेमळ असतात असे म्हणायचं धाडस चार कुत्री पाळून झाल्यानंतरही अजिबात म्हणनार नाही. त्याची ती जबड्याची कातडी मागे जावून दिसणारे भयंकर दात पाहून कुत्र्याजवळ जायची हीम्मत होत नाही. 'तेरी मेहरबानीया' सिनेमातलं घळाघळा डोळ्यातून अश्रू ढाळणारं कुत्रं. 'चल रे वाघ्या बीगी बीगी, पाया कुणाच्या पडू नको' या दादा कोंडकेला सोबत करणारं कुत्रं. अशा प्रभावाने कुत्री पाळली आहेत. पाळलेली कुत्री चावली नाहीत कधी. घरी आणि बाहेरही. कुत्री जगत नाहीत, ते दु:खदायक असतं. बाकी, इतकं सगळं माहिती असूनही फोर व्हीलरच्या मागे धावणारी कुत्री, आपल्याच नादात चालत असता अचानक आपला कॉन्फीड्न्स लेवल चेक करणारी कुत्री. अधे मधे दिसणारी कुत्र्यांची गँग, अजुनही धडकी भरवतातच हे मात्र मला कायम मान्य आहे.

हणमंतअण्णा लिहिते राहा. लेखन कायम आवडतं.

-दिलीप बिरुटे

अगदी बराच काळ सुन्न होते!तो व्हिडिओ पाहून चर्र झालं,किती यातना चिमुकल्या जीवाला.
भटकी कुत्री बहुतांशदा भयानकच वाटतात,सावधच असावे.फार जवळ आले की दगडाचेच भय दाखवावे लागते.
रस्त्यावरच्या कुत्र्यांना भुकेसाठी दया समजू शकते पण त्यांचं monitoring ही गरजेचं आहे,त्यांची संख्या आटोक्यातच हवी.
माझीही भीड चेपली आहे पण यावर उपाय हवा.

लेख आवडला.

मला अजूनही भटक्या कुत्र्यांची भीती वाटते खास सायकलिंग करताना.

लहानपणी खुप कुत्रे एकामागुन एक पाळले आणि सोडुन दिले आहेत, त्यामुळे कुत्रा प्रकरणाची भिती वाटली नाही कधीच. मात्र माझ्या एका पाळलेल्या कुत्र्याला बाहेरचा पिसाळलेला कुत्रा चावला आणि माझा कुत्रा २-३ दिवसात माझ्या समोरच आचके देत मेला. त्या नंतर पुन्हा कुत्रा पाळायची हिम्मत झाली नाही.

गाडीच्या मागे लागणार्‍या कुत्र्यांची धांदल उडवायला मला आवडते. म्हणजे पहिले त्याना मागे लागु द्यायचे, मग एकदम बचकन गाडी थांबवायची मग पुन्हा चालु करायची , पुन्हा थांबवायची म्हणजे त्यांचा जो काय घोटाळा होतो त्याने हसुन पुरेवाट होते. पण तरीही भटक्या कुत्र्यांना रस्त्यात खाउ घालणारे तथाकथित प्राणीमित्र बघुन डोक्यात तिडिक जाते.

दुसरे म्हणजे आमच्या ईथे काही काही ठिकाणी भटके कुत्रे बिनधास्त रस्त्यात उन खात बसलेले असतात, आणि अगदी जवळुन गाड्या गेल्या तरी ढिम्म हलत नाहीत. अगदी गाडी अंगावरुन जाईल असे वाटले तरच हलतात, त्यामुळे अशा कुत्र्यांच्या (आणि कधी कधी माणसांच्याही) अंगावर सरळ गाडी घालावी अशी सणक अधुन मधुन डोक्यात येते.

कुत्र्यांचे निर्बिजीकरण जर गंभीरपणे केले तर त्यांच्या वाढत्या संख्येला आळा बसेल आणि १०-१५ वर्षात भटक्या कुत्र्यांची समस्या खूपच कमी होईल.
चिंचवडमधे मागील महिन्यात एका माणसाचा कुत्र्याच्या चाव्याने मृत्यु झाला आहे.
रस्त्यावरील फुटपाथ, सोसायटीमधील वॉकिंग ट्रॅक इकडे तर चालायची सोय नाही. लोक पाळीव कुत्री फिरवायला आणतात आणि कुत्री तिकडेच मल-मुत्र विसर्जन करतात.
अत्यंत कमी लोक स्वत:च्या कुत्र्याची विष्ठा उचलून योग्य जागी टाकतात.
मला कुत्र्यांपेक्षा त्यांचे असले मालक आणि भटक्या कुत्र्यांना खायला घालणारेच डोक्यात जातात.
तेच कबुतरांच्या बाबतीत. काही वर्षात सोसायट्यांच्या पायपात, खिड्क्यात रहाणारी शहरी कबुतरे कोंबडी सारखी होतील, त्यांचा आकार वाढतोय आणि ऊडायची रेंज कमी कमी होतोय असे निरिक्षण आहे.

भयंकर व्हिडीओ आहे.
माझ्या घराजवळच्या गल्लीत सुद्धा नेहेमी फौज असते. आणि कुठल्याही क्षणी मागे लागतात एकदम सगळी कुत्री. कायम जीव मुठीत ठेवुन जावं लागतं.
बिल्डींग मधे रहाणारे २-३ आजोबा लोक बाहेर पडताना कायम काठी घेउन जातात अशी परिस्थिती आहे.
माझ्या गल्लीमधे 'न रहाणारे' प्राणिमित्र आवर्जुन गाडी घेउन इथे येउन त्यांना पार्ले जी बिस्किटांचा पौश्टीक आहार देतात तेव्हा भयंकर राग येतो.
भटक्या कुत्रांना पोटभर खायला द्या म्हणजे ती हल्ला करणार नाहीत असं परवा कोणीतरी स्टेटमेंट केलेलं वाचलं.
काय बरोबर, काय चूक कळत नाही.
लेख आवडला.

तुमचे अनुभव फार चांगले नाही असे दिसते. भटकी कुत्री मागे लागतात हेही खरे आहे. सकाळी सायकलींग करताना हा त्रास नेहमीचा आहे.

मी लहान असताना आमच्या वाड्यात भरपूर कुत्री होती. आम्ही अगदी लहानपणापासून कुत्र्यांसोबत वाढलो. ती कुत्री इतरांच्या अंगावर धावली नाही असे म्हणणार नाही पण आम्हा मुलांना कधी त्रास झाला नाही. अगदी पिले झाली की आम्ही बघायला जायचो पण कुत्री गुरगुरत सुद्धा नव्हती. पिलांच्या डोळे उघडायच्या आधीपासून आम्ही पिलांजवळ राहायचो. नगरपरिषदच्या मंडळींनी विष खाऊ घातले तरी आम्ही गवत खायला द्यायचो. गवत खाऊन उलटी झाली तर विष बाहेर पडेल. काही कुत्री अशी वाचली.

आज काळ बदलला आहे. रस्त्यावर गाड्या खूप वाढल्या आहेत. त्यात मोकाट कुत्र्यांचा जीव नेहमी धोक्यात असतो. त्यापेक्षा त्यांचे निर्बिजीकरण संख्या कमी केली तर पब्लीकला आणि कुत्र्यांना दोघांनाही फायद्याचे होईल.

कुत्रा पाळणारी मंडळी त्याला पाळून मग काही त्रास झाला की सोडून देतात ते आवडत नाही. अशांनी मग कुत्रा पाळण्याच्या भानगडीत पडू नये.

कुत्री अंगावर का धावतात त्यामागचे त्यांचे मानसशास्त्र काय असते माहित नाही. स्कुटर किंवा कारच्या मागे कुत्री लागली तर मी पर्वा करीत नाही. सायकल चालवताना मागे लागली तर मी वेग कमी करतो आणि कुत्र्यांशी बोलायचा प्रयत्न करतो. साधारण अनुभव असा आहे की ते थांबतात.

लहानपणापासून ऐकले पिसाळलेल्या कुत्र्यांपासून सावध राहावे आणि दूर राहावे.

आज नेमका आमच्या सोसायटीच्या ग्रुपवर पण ही चित्रफीत आली. कुत्र्यांच्या बाबतीत माझा "आपलं ते कुत्रं आणि दुसर्‍यांच ते कुत्तरडं" असा अ‍ॅप्रोच नसतो. माणूस काय किंवा कुत्रं काय शेवटी स्वभाव कोणाला चुकला नाही. त्यावर औषध शोधता आलं पाहिजे.
मी देखील सुरुवातीला भु़ंकणार्‍या कुत्र्यांना घाबरायचो. माझे वडील सांगायचे की कुत्रे भु़ंकायला लागले की गोड गोड बोलायचे. पण कुत्रं म्हटलं तरी चावत आणि कुत्तरडं म्हटल तरी चावतच असे लक्षात आल्यावर भु़ंकणार्‍यावर सरळ चाल करुन जायचे धोरण अवलंबावयास सुरुवात केली आहे. एखादा फटका बसला की आपोआप त्यांचा मेंदू ताळ्यावर येतो.

शेवटी मऊ लागेल तिथे कोपरानं खणायचं हा मनुष्याचा आणि प्राण्याचा देखील स्वभाव आहे. आमच्या सोसायटीच्या आवारत अशी अनेक मोकाट कुत्री आहेत आणी काही मोकाट मनुष्यप्राणी देखील आहेत. ( या चित्रफीतीच्या निमित्ताने त्यांना व्हॉटसप ग्रुपवर वापरायला एक शस्त्र मिळालयं. असेही ते व्हाटसअप वर नेहमीच भुंकत असतात. धोकादायक झाड छाटलं, कर तक्रार, झाड पडलं कर तक्रार ! कुत्र्याला मारलं कर तक्रार, कुत्र चावलं कर तक्रार ! इ. इ. )

कुत्र्यांना बिस्कीटे खाऊ घालणारे कुत्रेमित्र नसतात तर खरे शत्रू असतात पण कुत्र्यांना आणि आपल्याला दोघांनाही ते ओळखता येत नाहीत. नजरिये का फरक होता है !
मैदा आणि साखर खाऊन कोणी मजबूत झालयं का ? मला तर ही मंडळी फार आवडतात.

माझी बऱ्याच दिवसांपासूनची इच्छा आहे, बिबट्या पाळायचा, कारण तो कुत्री खातो, ते नाही जमले तर एक पिंपभर विष घेऊन ते अख्या पुण्यातला सगळ्या कुत्तरड्यांना खायला घालायचे, बघू यातले काय जमते ते

पैजारबुवा,

गाडीवरून जात असताना या भटक्या कुत्र्यांची फौज मागे लागते तेव्हा आता नक्की मरणार हे प्रत्येक वेळेस वाटतं मला. माझी भीती काही जात नाही. खूप लोक सान्गतात तू ह्ळू कर गाडी, ते जातात दूर. पण त्यांचे ते विचकलेले दात आणि हिंस्त्र चेहरे, देहबोली पाहून मला आजपर्यन्त हे करता आलेले नाही. पाळीव कुत्री असतील तर मला इतकी भीती नाही वाटत. पण हे भयाण आहे.

शहरांमध्ये होणाऱ्या मोकाट कुत्र्यांच्या या त्रासाला भूतदया, प्राणीमीत्र, मेनका गांधी यांच्यासारखे लोक कारणीभूत आहेत. हणमंतअण्णा शंकर... यांच्याप्रमाणेच मी देखील तो व्हिडिओ पूर्ण पाहू शकलो नाही. या प्रकारचा प्रसंग लाखात एखादा असू शकेल तरी देखील एक लक्षांश शक्यता तरी का शिल्लक ठेवावी या मताचा मी आहे.
खुळचट धार्मिक अंधश्रद्धाच्या आहारी जाऊन कबुतरांना दाणे घालणे भटक्या कुत्र्यांना दूध, बिस्किटे घालणे, देवळांच्या दरात बांधलेल्या गायींना चारा घालण्याने पुण्य मिळते ही गैरसमज जोवर नष्ट हॉट नाहीत तो पर्यन्त असे व्हिडिओज येतच राहणार.

माणसाने, इजा पोहोचवू शकतील अशा सर्व हिंस्र प्राण्यांना, मानवी वस्तीपासून दूर केलं आहे. कुत्रा हा अपवाद.
कुत्रा मुळातच हिंस्र प्राणी आहे हे प्राणी प्रेमी गटाच्या गळी उतरवणं अवघड.

फार पूर्वी साधारण १७ १८ वर्षांपूर्वी मला कंपनीत सेकंड शिफ्ट करावी लागे. रात्री बस घराजवळ सोडून जाई तोपर्यंत साडे बारा वाजलेले असत. रास्ता अगदी निर्मनुष्य असे आणि घराची गल्ली अंधारलेली असे. ह्या गल्लीत दोन भटकी कुत्री होती . त्यांची जोडीच होती म्हणाना.दोन्ही कुत्री अशी अंगावर येत कि भीतीने अगदी गाळण उडत असे. आधी हाड हूड केले तर ती मागे हटत पण हळू हळू त्यांची भीड चेपू लागली आणि ती अंगावर येऊ लागली. आता मला कामावर जायची भीती वाटू लागली. पण काय करता. मग मला शाळेत वाचलेला हिंदीचा धडा आठवला आणि मी बटनाची छत्री जवळ ठेवली. पुढच्या वेळी जेव्हा कुत्री अंगावर येऊ लागली तेव्हा छत्री त्यांच्या समोर धरून खटकन उघडली आणि जणू जादूच झाली. अचानक समोर उघडून पसरलेली छत्री पाहून ती कुत्री अशी भ्याली आणि केकाटत पळली कि सांगता सोय नाही. नंतर मला अजून एक उपाय सापडला. फक्त कुत्र्यांना ऐकू जाणारी एक शिट्टी असते ,ती किल्लीला लावून ठेवायची आणि कुत्रा अंगावर येऊ लागला कि जोरात फुंकायची, कुत्रा घाबरून पळ काढतो. आणखी एक सोपा उपाय म्हणजे कुत्र्याला पोळी बिस्कीट वगैरे खाऊ घालून दोस्ती करायची. ह्यात गम्मत अशी कि जरी ७-८ कुत्री असतील आणि त्यातला एकच आपला दोस्त असेल तरी बाकीचे कुत्रे आपल्याला काही त्रास देत नाहीत जणू तो कुत्रा त्यांना सांगतो तो आपला दोस्त आहे याला त्रास देऊ नका . अर्थात हे माझे अनुभव आहेत

माझा अनुभव चांगला आहे. कधी त्रास झाला नाही. भटकंती दरम्यान स्थानिक गावातले कुत्रे सोबत करत अगदी वरपर्यंत येतात आणि माझ्याबरोबरच परततात. पण वाटेत माकडे असली तर मी त्या ट्रेकमध्ये बरोबर येऊ देत नाही. कुत्रा ( आणि काठी)आणि माणूस दिसला की माकडे चेकाळतात. एकट्या माणसाकडे लक्षही देत नाहीत.
कुत्र्याला खायला द्यायचे असेल तर ते पटकन त्यांच्यासमोर टाकावे लागते. हळूहळू हातातून देण्याचा प्रयत्न केल्यास ते खाणं हुसकावून घेण्याची प्रवृत्ती/ सवय असते. तेव्हा दात लागू शकतो.

फोरेट वापरायचे.
हे कसं वापरायचं. याचं काही सविस्तर मिळेल का?

आंतरिक उर्मी ने कुत्रे एखाद्या पळणाऱ्या सावजासारखे वाहनाच्या मागे धावतात. त्यात केवळ दुचाकींचा नव्हे तर रिक्षा चार चाकी सुद्धा येते. अर्थात चार चाकीमध्ये आपण सुरक्षित असतो. पण ते कुत्रं आपल्या गाडीखाली येईल याची भीती वाटते.

दुचाकीच्या मागे येणाऱ्या कुत्र्यांसाठी शंभर टक्के उपयुक्त म्हणजे आपण एकदम ब्रेक लावायचा आणि कुत्रं जवळ आलं कि जोरात "हाड" म्हणून ओरडायचं. तुम्ही अचानक थांबल्यावर अशा वेळेस कुत्र्याला नक्की काय करायचं हे समजत नाही पण "हाड" म्हटल्यावर आपण पळायचं हे मात्र माहिती असतं.

हा उपाय नेहमीच यशस्वी झालेला आहे.

बाकी कुत्र्याला "विकत घेऊन" बिस्किटे खायला घालणाऱ्या आणि कबुतरांना दाणे घालून त्यांची पैदास बेसुमार वाढण्यास मदत करणाऱ्या माणसांचा मला अत्यंत संताप येतो

तीच बिस्किटे/ दाणे विष घालून कुत्र्याला/ कबुतरांना खायला घालावी

आणि

याच माणसांना प्राणी हत्येच्या गुन्ह्यात अडकवावे असा भीषण विचार माझ्या मनात अनेक वेळेस येतो.

( कबुतरांच्या विष्ठेची एलर्जी असल्याने दमा लागलेले/ फुप्फुसाचे असाध्य रोग लागलेले असंख्य केविलवाणे रुग्ण मी पाहिलेले आहेत)