घोळक्याने केले जाणारे 'वर्तमानपत्री' लिखाण- आणि नव्या लेखनाविषयीची असहिष्णुता- भाग एक

मिपावर मी दोन दिवसांपूर्वीच आलो आहे. तसे मिपाचे वाचन खूप दिवसांपासून करत आहे. आज आल्या आल्या एक शाब्दिक चकमक झाली जिच्यामुळे हा लेख लिहिणे महत्वाचे वाटले.

प्रथम, वर्तमानपत्री लिखाण याविषयीचा माझा समज म्हणजे निरर्थक ताणून धरलेले आणि मराठी भाषेला परिचयाचे नसलेले किंवा 'रोमांटीक लव' सारख्या पाश्च्यात संकल्पनांना मराठीतल्या शृंगार रसाशी जुळवून मुक्तछंदात लेखन करणारे कवी आणि तत्सम लेखक यांचा लेखन प्रपंच.
याचेच एक उदाहरण म्हणजे फक्त वाचकांना रंजक वाटावी याच हेतूने लिहिली जाणारी आधुनिक प्रकारची धड गद्यही नाही आणि पद्यही नाही अशी कथा. या कथा म्हणजे माझ्या आतापर्यंतच्या मराठीतल्या वाचानापैकी सर्वात क्षुद्र वाङमय प्रकारात मोडतील.
काही तरी एक दोन चमत्कृतीपूर्ण किंवा 'शृंगारिक' मानसं किंवा घटना चोळून चोळून चार-पाच पानं क्रमशः धूर्तपणाने लिहिणार्यांची आजकाल खूप गर्दी झाली आहे. एक तर अशा प्रकारच्या तीन चार पानात एवढा कमी भाषीक अवकाश अभिप्रेत असतो कि त्यात फारसे काही सांगता येतच नाही.या जानुबुजून आणलेल्या रंजकपणामुळे अतिशोक्तीकडे कल वाढतो आणि लेखनात चटपटीत पणा हा एक गुण होऊन बसतो अर्थात हा उद्योग वर्तमानपत्रात आणि नियतकालीकातच होतो. सोशल मेडिया हेही एक नवीन साधन आता या लोकांनी हाताळायला सुरुवात केली आहे.
खरे म्हणजे 'कथा' या प्रकारात लिहिण्यासाठी भाषेवर भलताच ताबा असणे महत्वाचे असते, कवितेसारखे. पण हि नवलेखक मंडळी उगाच मानसिक, भावनिक, शृंगारिक किंवा जाणूनबुजून अंधुक ताण मांडतात आणि 'आभाळ भरून आले होते', 'बाहेर उन मी म्हणत होते', असली रटाळ पद्यात्मक वाक्ये वापरून वरील अटीला पद्धतशीर कलाटणी देतात. हा हातखंडा यायला खरच एक अनुभवी वर्तमानपत्री व्हाव लागतं हे मात्र मला मान्य.
याच लेखकातली काही मंडळी वर्तमानपत्रात 'फालतू' समीक्षणे करतात. आणि अमुक नवकवींची कविता हि "प्रत्येक वेळी वाचल्यावर नवा अर्थ सांगते" असली धाडसी विधाने करतात. खरतर हे सगळे लेखक आणि कवी टोळ्यांनी कार्यरत असतात. एकमेकांची स्तुती करून हे मोठेपणा मिळवतील आणि आयुष्यभर फक्त लेखक किंवा कवी म्हणवून घेण्यासाठी हे फुकट लिखाण करतील. मग हेच टोळके म्हातारे होता होता प्रतिष्ठित 'साहित्यिक' होऊन बसतील आणि चांगले लिखाण करणाऱ्या एखाद्या नवख्याला मुर्खात काढतील.
नावाच्या अगोदर 'प्राध्यापक' 'डॉक्टर' 'कवी' किंवा 'साहित्यिक' ह्या पदव्या लावणे यांच्यासाठी साहित्यापेक्षाही महत्वाचे असते. कुणी काही बोलायला जावे तर 'तुम्ही काय समीक्षक आहात काय?' किंवा "हा साहित्याचा एक नवा प्रकार आहे" असली ठराविक ठेवणीतली उत्तरे देऊन मोकळे होतात. च्यायला वाचा म्हणावं एकच कविता वीस वेळा आणि सांगा वीस वेगवेगळे अर्थ.

अजूनही काही लिहायचे आहे पान आता रात्रीचे दीड वाजत आलेत नंतर कधीतरी याच लेखाचा दुसरा भाग आणखीन विस्तारित लिहीन म्हणतोय. राग येऊ द्या हवे तर, पान आपण लिहायाला घाबरत नाही ब्वा!

(मिपाच्या या सोफ्टवेअरचा अनुभव नसल्याने काही शब्द चुकीचे लिहिले गेले आहेत. चू.भू.द्या.घ्या.)