पुन्हा अजमल कसाब

तुम्ही म्हणता तसे होईल पण त्याला थोरल्या गांधी बाईंसारखे धाडस लागेल जे त्यांनी मकबूल भट केस मध्ये केले...!

सहमत, पण ते धाडस करण्या आधी रविन्द्र म्हात्रे (ज्यांच्या नावाने पुण्यात म्हात्रे पूल आहे) यांना शहीद व्हावे लागले हे विसरता कामा नये. या संदर्भात विकीवरील माहिती येथे थोडक्यात लिहीत आहे: (त्यातील ठळक केलेल्या तारखा बघाव्यात)

मकबूल भट हा जम्मू-काश्मीर लिबरेशन फ्रंट चा संस्थापक सदस्य होता. १४ सप्टेंबर १९६६ ला त्याने भारतीय सुरक्षा जवानांवर हल्ला केला. त्यात एक जवान आणि एक दहशतवादी मारला गेला. पण मकबूल भट पकडला गेला आणि त्याला फाशीची शिक्षा सुनावली गेली.

१९६८ साली त्याने श्रीनगर मधील तुरूंगातून भुयारी मार्ग काढला आणि पाकीस्तानात पळून गेला. (तेथे त्याला काही काळासाठी अटक केली गेली. अर्थातच परत पाठवले गेले नाही.)

१९७१ साली त्याने लाहोरला एक विमान अपहरण केले आणि त्यात जम्मू-काश्मीरला स्वतंत्र घोषित करून स्वतःस त्याचे नेता ठरवले. पाकीस्तान सरकारने त्याला परत अटक केली पण १९७४ साली सोडून दिले. नंतर तो परत भारतात घुसखोरी करून आला, पण पकडला गेला. त्याची आधीची फाशीची शिक्षा ग्राह्यच असल्याने त्यावरच शिक्कामोर्तब केला गेला. नंतर त्याने राष्ट्रपती ग्यानी झैलसिंगांकडे दयेचा अर्ज केला. झैलसिंग हे १९८२ साली राष्ट्रपती झाले, याचा अर्थ साधारण १९७५ पासून ते तो पर्यंत शिक्षेचे विधान तसेच पडून होते. नंतर त्याला सोडावे म्हणून आयएफएस मधील रविन्द्र म्हात्रे यांचे ब्रिटन मध्ये अपहरण झाले. पण वाटाघाटी होऊ शकल्या नाहीत आणि त्यात म्हात्र्यांना दुर्दैवाने प्राण गमवावे लागले. त्यानंतर (ज्यांना येथे आठवत असेल त्यांना) देशभरात संतापाची लाट उसळली होती. सरकार विरोधात नसावी पण जनता चिडली होती. इंदिरा गांधी विक्रोळीस अंत्यदर्शन घ्यायला आल्या होत्या. आणि नंतर चक्र फिरले, राष्ट्रपतींनी मकबूल भटचा दयेचा अर्ज नाकारला आणि तात्काळ फाशीची शिक्षा १९८४ सली अमलात आणली.

कारणे काय होती माहीत नाही, पण इंदीरा गांधी बोटचेप्या नसल्याने आत्ता सारखेच असेल असे वाटत नाही... मात्र त्यात एका सनदी अधिकार्‍याची हत्या झाली. अजूनही त्याच संदर्भात काही घडले असले तर माहीत नाही. जेकेएलएफ नक्कीच वाढत गेली आणि काश्मीर प्रश्न भडकत गेला. पण १९६६ ते १९८४ असा १८ वर्षाचा काळ हा फाशीची शिक्षा मिळून ती देण्यात गेला.

राहून राहून इंदिराजींबद्दल एकच म्हणेन की त्यांनी चुका केल्या पण लक्षात आल्यावर त्या दुरूस्त करायला मागेपुढे पाहीले नाही. ऑपरेशन ब्लू स्टार हे त्याचे सर्वोच्च उदाहरण आहे. दुर्दैव इतकेच की त्याचे दुष्परीणाम त्यांना आणि देशाला भोगावे लागले... असो.