मिथक विरूद्ध चिऊ आणि काऊ : एक तौलनिक अभ्यास

आणि मला दूरचं बघायला चष्मा आहे त्यामुळे जवळच्याजवळ काय असेल ते पाहतो. असो, असे प्रतिसाद न देता आपल्या सूक्ष्म अवलोकनाद्वारे केवळ साम्यस्थळांवर चर्चा व्हावी अशी नम्र विनंती करतो.

अवलोकन : मी आपल्याला `ऋषी द्विजा' म्हटल्यावर आपण लगेच मला `महाभारतातील संजय' म्हटले आहे असे वाटते तरी आता यावर खुलासा करू नये.

यु राॅक्स संजय जि.

मस्तच.
तुमच्या निरिक्शण शक्तिला सलाम.
अफाट knowledge. आहे या माणसाचं

तुम्ही असे प्रतिसाद दिलेत की इतरांना प्रचंड त्रास होतो.

मिथकवर बर्‍यापैकी चर्चा झाली आणि माझ्या आकलनावर इथल्या मान्यवर सदस्यांनी कमेंटस केल्या पण शेवटी खुद्द लेखकानं असं म्हटल्यावर :

कथा पटकन आकलन होत नाही हा तुमचा फीड्बॅक कदाचित रास्त आहे कारण ह्या आधीसुधा ह्या कथे संदर्भात तो मिळाला आहे. कदाचित तो माझ्या लेखनातील दोष आहे. पण कोणतीही कथा / कवीता /कलाकृती जे प्रष्ण जो अर्थ रसिकाच्या मनात निर्माण करते त्याची उत्तरे शोधायची जबाबदारी त्या रसिकावरच असते. जे मला व्यक्त करायच होत ते कथा लिहुन मी केल आहे. माझ्या तोकड्या लेखन सामर्थ्यामुळे ते आपल्या सारख्या वाचकांपर्यंत पोचत नाही आहे हे समजले.

....मान्यवरांचा नाईलाज झाला. माझ्या आकलनापेक्षा त्यांनी उगीच माना डोलवल्या होत्या हे स्पष्ट झालं.

असे प्रतिवाद न करता येऊ शकणारे मग व्यक्तिगत पातळीवर उतरून विडंबनं वगैरे टाकतात आणि त्यावर इतरही तश्याच मानसिकतेची नाराज मंडळी तिथे हात धुवून घेतात.

मी ही पोस्ट गंमत म्हणून लिहिली होती त्यात विषेश काही नाही.

मत्सर हा कामापेक्षाही मोठा रिपु आहे. मत्सर मनाच्या तळ्यात इतका खोल गेलाय की आपण किती उघडपणे लेखनावरचे (याच नाही तर इतर कित्येक) प्रशंसा करणारे आणि इतरांना उपयोगी झालेले प्रतिसाद नजरेआड केलेत किंवा आपल्या कृतीनं आपणच उघडे पडतोय हे लक्षात येत नाही.

या तुझ्या वाक्यानं हसूं आलं!

इतक्या जनरेट्यात तू लिहू शकलास हेच तुझं साहस आहे.

प्रश्न माझ्या लेखनाचा नाही, स्वतःच्या मताशी तुम्ही किती इमान राखून आहात हा आहे.

इथे माझा एकही मित्र नाही. अक्षरशः एकालाही मी ओळखत नाही. आय एम रायटींग टू अ फेसलेस मॉब. त्यामुळे माझ्या लेखनात तुम्ही स्वतःलाच पाहता.

इट इज यू, द कंप्युटर स्क्रीन अँड योर ओन इंटरप्रिटेशन!

जर त्यात तुम्हाला स्वत्व दिसलं तर ते तुमचं स्वत्व आहे, अहंकार दिसला तर तो तुमचा दृष्टीकोन आहे.

लेखनातली अनेकविधता भावली तर तुम्हाला व्यासंग करावसा वाटेल, निरर्थकता जाणवली तर तुम्हाला नव्या गोष्टींची आस नाही असा अर्थ आहे.

प्रतिवाद करता येत नाही म्हणजे मी स्वतःच म्हणणं खरं करतो असा समज करून घेतलात तर तो तुमचा अँगल आहे पण आपल्या धारणाच ठिसूळ आहेत ही त्यातली खरी मेख आहे.

मला प्रशंसेची आस नाही पण `देव आहे अशी पाटी गळ्यात अडकवून फिरणारे' जेंव्हा विडंबन करतात तेंव्हा त्यांना फार काही कळलंय अशी गोष्ट नसते. केवळ एका भंपक कल्पनेला मी शह दिला आणि त्यांना प्रतिवाद करता येत नाही म्हणून त्यांनी टाकलेली ती पिंक असते.

प्रणयतृप्तीवरच्या मनःपूर्वक लेखनामागे तुमचं सहजीवन सुखी व्हावं हा प्रामाणिक हेतु असतो आणि जहीर त्याची व्य.नि.तून दाद देखील देतो. सोकाजी, अतृप्ताआत्मा, पूजा खुष होऊन जातात. पण ते शिवधनुष्य आता कसं पेलणार किंवा ज्यांनी सहजीवनच नाकारलय अश्याना ते काय कळणार? ते फ्रस्टेट होतात आणि मग विडंबनाच्या गंगेत आपल्या तिरकस प्रतिसादाच घोडं नहावून घेतात.

तुम्ही २० लेख लिहिल्यावर वाचणार्‍याच्या मनात तुमची प्रतिमा तयार होते. आता ती प्रतिमा म्हणजे तुम्ही नाही असे तुम्हाला म्हणायचे असेल तर आपला नाइलाज आहे बुवा.

तेच तर मी सांगतोय. ही माझी प्रतिमा प्रत्येकानं स्वतःच्या मनात वेगवेगळी निर्माण केलीये. ज्यांना ती उपयोगी वाटतीये ते तसे प्रतिसाद देतायत आणि ज्यांना ती निरूपयोगी वाटतेय ते उपहास करतायत.

याचाच दुसरा अर्थ तुम्ही तुमच्या धारणांमधून ते लेखन वाचताय (कारण माझा व्यासंग आहे की नाही, मी व्यक्तिगत जीवनात अध्यात्मिक आहे की भौतिक वगैरे गोष्टींचा व्यक्तिगत ओळख नसल्यानं संबंधच नाही).

देव ही कल्पना आहे असं मी म्हणतो तेंव्हा आस्तिक नाराज होतात, नास्तिक सुखावतात आणि जे दोलायमान आहेत त्यांना नवा विचार मिळतो.

`त्यामुळे माझ्या लेखनात तुम्ही स्वतःलाच पाहता' हा निष्कर्ष कसा काढला ते जरा सांगाल का?

याच ही उत्तर तेच आहे.

प्रत्येकाला प्रतिप्रतिसाद देत बसणे ह्यांतही अहंभाव डोकावत नाही का ? तसेच टीका झाल्यावर जेंव्हा तुम्ही कुणावर व्यक्तिगत टीका करु लागता तेंव्हा तुमच्याच अहंचे प्रतिबिंब त्यांत इतरांना दिसू लागते, जरी तुम्हाला दिसले नाही तरी!

प्रतिसाद देण्यात काय अहंभाव आहे? इट इज जस्ट अ रिस्पॉन्स. योग्य विचारणेला प्रतिसाद देणं हे लेखनाची जवाबदारी घेणं आहे

बिरुटे सरांचा प्रतिसाद
पाहा

संजयराव आपले प्रतिसाद, प्रतिसादाची मांडणी, आणि प्रतिसादक म्हणून जवाबदारीने लिहिलेली उत्तरं मला नेहमीच भावतात, आणि सर्व पटतातच असं नाही, पण आपल्या मांडणीमुळे संवाद उत्तम होतो, असे वाटत असते, आवर्जून प्रतिसाद लिहिल्याबद्दल आभारी आहे

टिकेला टिकेनंच उत्तर द्यावं लागतं. आयला तुम्ही मला (तुमच्या कल्पनेतला) संत वगैरे समजू नका. म्हणजे सगळे मिळून मला मधे घेणार आणि मी गप्प बसून ऐकून घ्यायच? माझं एकच म्हणणय एकतर प्रतिवाद करा किंवा मग दुर्लक्ष करा, विषय संपला. पुचाट विडंबन केल्यावर मलाही त्याच शैलीत उत्तर द्यावं लागतं. (खाली पाहा)

"आपलं ते लाघवी अन् दुस-याचं ते अतृप्त

जे तृप्त आहेत त्यांनी तिथे तसे प्रतिसाद दिलेत. पण ज्यांना `पत्नीला पाईची वहाण करणं' हे कसं फोल आहे याचा प्रतिवाद करता आला नाही ते इथे उपहास करतायत!

नाही पटत ना माझं द्या सोडून