हद्दपार झालेली चिमणी

लिना छान लिहिल आहे.

खरच हल्ली चिमण्या खुप दुर्मिळ झाल्या आहेत. त्याचे कारण मोबाईल टॉवर्स असे म्हटले जाते.

कुणीतरी आमच्या बालपणीची आठवण म्हणून त्यांना जतन करा हो....

कुणीतरी का? तुम्हीच करु शकता.. ठाण्यात असं करुन खूप चिमण्यांना गोळा केलेली व्यक्ती पाहिली आहे.

लाकडी बर्ड बॉक्स बनवून घ्या सुताराकडून. किंवा लाकडी खोके विकत आणून झाडांवर ठोका. चिमण्यांसाठी दाणे आणि पाण्याचे फीडर, अगदी साधे उथळ वाडगे भरुन ठेवा.. पण रोज करायला लागेल.

आपोआप चिमण्या जमा व्हायला लागतील. अर्थात मुंबईच्या अनेक भागांत बेसुमार वाढलेल्या कबुतरांमुळे चिमण्या मागे पडतील आणि तेच दाणे फस्त करतील ही शक्यताही आहेच..

छान लिहिले आहे :)
गविंशी सहमत

चिमण्यांची संख्या कमी झाली आहे, हे नक्की.
चिमण्या येव्हड्या लवकर लोप पावायला लागतील असे लहानपणे वाटत ही नव्हते ...

लिखान छान आहे.

कावळे/कबुतरे मात्र तितकेसे कमी झाले नाहित जेव्हडे चिमण्यांच्या बाबतीत आहे.

वाढते प्रदुषण आणि इतर काही घटकांमुळे चिमणीची प्रतिरोध क्षमता कमी होउन ती नामशेष होत आहे का ?

@ लिनाजी, बहारदार लेखन . होत्या त्यावेळी चिमण्या म्हणजे मला एक डोकेदुखी होती. आता नाहीत तर घरा भोवती स्मशानशांतता ! या चिमण्यानो परत फिरा ग घराकडे माझ्या ...असं म्हणायची वेळ आली. सयानो..... तुम्ही उंदराएवढ्या उपद्रवी नव्हतात ग बायानो .......

लेख आवडला.

फोटो घ्या ! जतन करा. पहायच्या असतील तर एकदा घरी या !

मलापण मध्यंतरीच्या काळात चिमण्या नाहीशा झाल्यात असे वाटत होते. पण आता परत आमच्या सोसायटीत आणि कामाच्या जागीसुद्धा चिमण्या दिसू लागल्या आहेत आणि ते सुद्धा मुंबईत!

सकाळी त्यांना तांदुळ दिल्याशिवाय दिवस सुरू होत नाही. मस्त घरभर फिरतात. फक्त त्यांना जर दाणे बाहेर छ्ज्जावर टाकले तर कबुतरांना हाकलायचा उद्योग करावा लागतो. अलिकडे हातभर अंतरावर असलेल्या केबलवर अधुन मधुन पोपटही डोलुन जातात. केबलला लटकत मधेच घरात डोकावतात. लगेच उडुन जातात. रोज सकाळचा त्यांचा लाल तुर्‍यांच्या फुलांचा नाश्ता ठरलेला. खाली पाहिल्यावर लाल धागे सर्वत्र पसरलेले दिसले की समजायचे की पोपट येऊन गेलेले दिसतात.

आमच्या घरी या, रोज सकाळी माझ्या पोराबरोबर दुध प्यायला, मग मी, आई आणि बायको बरोबर नाष्टा करायला हक्कानं येतात, काही दिलं नाही तर कट्टयावरची कणिक खातात, दुधाच्या भांड्यावरचं झाकण पाडायचा प्रयत्न करतात, गेल्या सहा महिन्यात चहाचा चोथा ही त्यांची ' अपमार्केट' डिश आहे. माझ्या मागच्या वर्षीच्या संक्रांतीच्या धाग्यात फोटो आहेत त्यांचे.

मागचा उन्हाळा बिन पंख्याचा काढला होता कारण त्यांची घरटी, घरातल्या प्रत्येक पंख्यावर त्यांनी घरटी केलेली होती.

थोडक्यात या शहरीकरणाच्या धबडग्यात आम्ही भाग्यवान आहोत,

चिमण्या नामशेष झाल्या आहेत असे वाटत नाही. दररोज दिसतात, घरात डोकावतात. २-२, ३-३ उड्यांच्या साहाय्याने थांबत थांबत, रोजच्याच ओळखीच्या माणसांच्या प्रत्येक हालचालीत, 'आपल्याला धोका तर नाही नं?' ह्याचा अंदाज बांधत घरात शिरतातही. गळ्यावर काळा डाग म्हणजे 'चिमणा' आणि डाग नसेल तर 'चिमणी' हे गणित लहानपणी कोणीतरी शिकविलं होतं. खरंखोटं माहित नाही पण माझा अजून त्यावर विश्वास आहे. कौलारू घरं जशजशी कमी होत गेली तशी त्यांची संख्या रोडावली असावी. आमचं मुंबईतलं घर अजून ही कौलारु आहे त्यामुळे चिमण्यांचा वावर बर्‍यापैकी आहे. भिंत आणि कौलं ह्यांच्या सापटीत गवत, कापुस इत्यादी वस्तूंनी चिमण्या आपली घरटी शाकारतात. चिमणी सहसा हाती लागत नाही. फार चपळ आणि सावध पक्षी. पण पिल्लांसाठी घरट्यात शिरलेली एखादी चिमणी क्षणभराकरीता बेसावध होते आणि हाती गवसते. पण, नंतर तिला सोडून दिल्यावर इतर चिमण्या तिला टोचा मारून मारून ठार करतात, हे पाहिलं आहे. माणसाच्या अंगाचा वास आल्यास अशा चिमणीला इतर शांत,सोज्वळ चिमण्या आक्रमक होऊन मारून टाकतात असे लहानपणी कोणीतरी सांगितले. त्या नंतर चिमण्या पकडण्याचे आमचे उद्योग आम्ही बंद केले.
चिमणीची विष्ठा मेंदीमध्ये मिसळल्यास (अत्यल्प प्रमाणार) मेंदी छान रंगते असे म्हणतात.
चिमण्या सतत घरात शिरून चिवचिवाटाने उच्छाद मांडत असतील तर त्यांच्या येण्या-जाण्याची खिडकी काही दिवस (५-६ दिवस) बंद ठेवावी. नंतर उघडी केली तरी त्यांचा रोजचा राबता कमी होतो.
चिमण्यांना घरटे असते. त्या घरात त्या दिवस रात्र राहतात पण प्रणयक्रिडा मात्र दिवसाढवळ्या, स्वच्छ प्रकाशात सर्वांसमक्ष उघड्यावर का करतात अजून कोडे आहे. असो. मर्जी त्यांची.

आमच्या हॉलच्या खिडकीत होतं घरटं. मि. & मिसेस चिमणी सहकुटुंब उडून गेल्यावर ते काढून टाकलं. तुम्हाला त्या नाहीत म्हणून वाईट वाटतंय आणि आम्हाला त्या आहेत म्हणून !! असो.

हल्ली चिमण्या कमी दिसतात हे खरं, पण त्याचं कारण बहुतेक हे असावं की चिमण्या खूप दिसायच्या तेव्हा मी खेड्यात रहात होते, आणि आता शहरात रहाते. शहरातले एका खास वर्गातले लोक कबुतरांना दाणे घालतात, पण तिथे चिमण्या कधी दिसत नाहीत. कावळे मात्र सगळीकडेच दिसतात.