अखंडवाणी

काही दिवसांपूर्वी नवर्‍याचा एक मित्र घरी आला होता. अगदी नोकरी लागायच्या सुरुवातीच्या दिवसांपासून त्या दोघांची मैत्री. त्यामुळे इतक्या वर्षांनी भेट झाल्याचा दोघांनाही खूप आनंद झाला होता. साहजिकच सगळ्या जुन्या सवयी, गमतीजमती यांची उजळणी सुरू होती.

' अजूनही सकाळी उठल्यावर अभंगवाणी ऐकायची तुझी सवय कायम आहे का रे?' मित्राचा प्रश्न.

'अरे बाबा, आता नशिबी अभंगवाणी कुठली असणार? आता फ़क्त असते 'अखंडवाणी.'
माझ्याकडे तिरपा कटाक्ष टाकत नवर्‍याचे उत्तर.

मित्राला मुळीच हसू आले नाही. हो, विनोदावर हसतात, सत्य गोष्टींचे हसू थोडेच येते?

'आमचे हे किनई, फ़ारच अबोल.....' अशी तक्रार कित्येक पतीपरायण पत्नींची असते. पण मुळातच 'आपल्या सतत बोलण्यामुळे या अभाग्याला आपण बोलायची जराही संधी देत नाही.' हे त्यांच्या गावीही नसते. आमच्या नात्यातल्या एक काकू तर स्वैपाक करताना, काम करताना इतक्या बोलत असत की त्या काकांची मला फ़ार दया येत असे. एकदा मी आईने केलेला काही तरी पदार्थ द्यायला त्यांच्या घरी गेले असताना काका समोर सोफ़्यावर बसले आहेत. अगदी हताश चेहर्‍याने. अन काकू श्वास घ्यायचीही उसंत न घेता बोलताहेत असे दृश्य माझ्या नजरेस पडले.

'किती मेलं मरायचं या घरात? सतत पसारा.दिवसभर मेली आवराआवरी. कधी वाटतं, निघून जावं हिमालयात....'

'एवढं कुठलं आलंय माझं भाग्य?' काका हळूच पुटपुटले. त्यांच्या दुर्दैवाने ते काकूंना ऐकू गेलेच. अन मग तोंडपट्ट्याला दांडपट्टा हाच शब्द किती समर्पक आहे याचे प्रात्यक्षिकच मला बघायला मिळाले. त्यानंतर चारच दिवसांनी काका घरी आलेले असताना 'मुकी बायको वा बहिरा नवरा यापैकी काहीही एक असले तर संसार सुखाचा असलाच पाहिजे'. हे बाबांना पटवून देत असतानाही ऐकले.

पुरुषांचा कमी बोलण्याचा नि बायकांचा जास्त बोलण्याचा हा 'दैवी गुण' अगदी लहानपणापासून दिसायला लागत असावा. माझा मुलगा शाळेतून घरी आला की एक शब्दही ना बोलता रिमोट घेऊन सोफ़्यावर स्थानापन्न होणार, तर मुलगी अगदी बस स्टॉप पासूनच 'आज शाळेत काय झाले,टीचर काय म्हणाली, मैत्रिणी काय म्हणाल्या या सार्‍यांचे रेकॉर्डेड समालोचन ऐकवीत येते. बरे ते झाल्यावरही गप्प बसेल म्हणता? नाव नको. कधीकधी तर तिच्या अखंड बोलण्याने...बोलणे हा सभ्य शब्द झाला, 'बडबड' म्हणणे जास्त समर्पक होईल... वैतागून मी थोडेही रागावले की नवरा..
'जाऊ दे ग. शेवटी मुलीची जात आहे ती...' असे एका दगडात दोन पक्षी मारतो.

माझ्या एका आतेबहिणीच्या सासूबाई अशाच. बोलणे हा त्यांचा जन्मसिद्ध हक्क असल्याप्रमाणे सतत बोलत असतात. मी सगळ्या नातेवाईकांना फ़ोन करते, अगदी आवर्जून. पण त्यांना फोन करायला कचरते. आता एका स्त्री शी बोलायला दुसरी स्त्रीच घाबरते, यात पहिली स्त्री बोलण्यात किती 'पावरबाज 'असली पाहिजे हे सूज्ञांनी ध्यानी घ्यावे. तर एकदा त्यांचाच फ़ोन आला. माझ्या सुदैवाने नि नवर्‍याच्या दुर्दैवाने मी तेव्हा स्वैपाकात व्यस्त असल्याने फोन त्यानेच घेतला. नंतर तासभर उलटला, माझा स्वैपाक उरकला, मुलांना खाऊ घालून गाई गाई झाली तरी नवरा जेवायला यायचे चिन्ह दिसेना म्हणून मी त्याला बोलवायला गेले तर नुकताच फोन संपवून तो सोफ़्यावर बसून घाम पुसत होता.

'अहो, किती वेळचे बोलताय? जेवायचं नाही का?...'

'बोलतोय कुठला ग? ऐकतोय...एस. टी. डी. वर एवढं बोलणं म्हणजे....'

'असू द्या हो.फोन त्यांनीच केला होता ना?'

(दुसरा कितीही उद्वेगाच्या मनस्थितीत असताना हे सुचणे हे माझ्या पुणे शहराशी वर्षभर आलेल्या संबंधाचे लक्षण.)

मध्यंतरी एका कुठल्याशा पुस्तकात वाचले होते की 'पुरुषांची दिवसभराची शब्दमर्यादा पाच हजार शब्द असते तर स्त्री ची पन्नास हजार शब्द. त्यातही हे पाच हजार शब्द तो ऑफ़िसमधेच खर्च करून टाकतो म्हणे. म्हणजे विचारायलाच नको.

आता जन्माला घालतानाच असा कोटा ठरवून देवाने पाठवले असले, तर आम्हा बायकांना उगाच वाचाळ, बडबड्या इ.इ. विशेषणे लावणे हा अन्याय नाही का? तुम्हीच सांगा बरे.

समाप्त.