ओ कलकत्ता

गरीबीसारखा शाप नाही...
एकदा मी अंधेरीत बस थांब्यावर उभी असताना एक माणूस एका कचऱ्याच्या पेटीबाहेर (जी ओसंडून वाहत होती) एका हाटेलने फेकून दिलेला मोठ्ठा भात एका भांड्यात गोळा करताना पहिला...
तो माणूस व्यवस्थित कपडे घातलेला होता अन भांडेही हाटेलात असते तसे मोठे होते...माझा अंदाज असा कि एखाद्या सध्या हाटेलातील कर्मचारी असावा जो हा भात गरीब लोकांना विकत असणार...

वाईट वाटते...शक्य तिथे थोडीफार मदत करते ... आपली पण काही श्रीमंती वाहून चालली नाही. :-(

अजून अणुभव येउ द्यात..
लेखन्शैली चान आहे तुमची :)

:-(

तशी गरिबी सगळीकडेच असते पण मैत्रिणीकडून कोलकात्यामधल्या गरिबीचं वर्णन बरच ऐकलं आहे.
इथे बॉस्टनध्येही कचर्‍याच्या ढिगातून बेगल्स किंवा डोनटस् चे तुकडे शोधून खाणारे लोक पहायला मिळाले.
माझ्या काही मैत्रिणी प्रत्येक सिझन संपला कि स्वत:चे आणि मुलांचे सगळे कपडे टाकून देतात आणि नव्या सिझनसाठी नवे आणतात. ते कमी वापरलेले कपडे, महागाचे कोटस् असे टाकून देताना पहिलं कि कसंसच होतं. काही कपडे मुलं पुढच्या वर्षीही वापरू शकतील असे असतात. आपली उंची आता बदलत नाही मग उगिच कपडे का टाकायचे?
एका मैत्रिणीनं थंडीचे ३० कोटस् तर तिच्या नवर्‍यानं ६० विकत घेतलेत. २०० पंजाबी सुटस्, २०० साड्या वगैरे आकडे ऐकून चाट पडायला होतं. अजून बरेच किस्से आहेत पण वाया जाणार्‍या पैश्याचे तसेच अतोनात गरिबीचे!

मी असे कपडे आणि वस्तू craigslist मध्ये जाहिरात देऊन बाहेर ठेवते....ज्यांना गरज आहे ते लोक येऊन घेऊन जातात.

ह्या पाठ सोडत नाहीत हे खरे.

मध्यंतरी मुंबईत अशी एक समाजसेवी संस्था असल्याचे ऐकले होते जी हॉटेल्समधून रोजच्यारोज उरणारे अन्न पॅक करुन अतिशय गरीब लोकांना वाटायला घेऊन जाते. (मील्स ऑन वील्स की कायसे नाव होते मला नक्की आठवत नाहीये..)

चतुरंग

अवांतर -
कलकत्ता खूप बकाल आहे, वेश्यावस्ती खूप आहे असं ऐकलं आहे.
कालीघाटाचीही एक (अंध)श्रद्धा ऐकली आहे. माझा नवरा जहाजावर होता त्याचा सहकारी त्याच्या मुलाला घेऊन काली मंदीरात गेला होता. आणि या सहकार्‍याच्या मते मुलाच्या जवळ्जवळ बर्‍या झालेल्या कर्करोगाने दर्शनानंतर उचल खाल्ली. त्याचं म्हणणं होतं की ते देऊळ (काली मातेचं) सगळ्यांनाच लाभतं असं नाही.
मुंबईला महालक्ष्मी आहे म्हणून मुंबई ही देशाची अर्थिक राजधानी पदाला चढली आहे. असं मी उडतसं ऐकलं आहे. यावर विज्ञाननिष्ठ लोकांची मतभिन्नता असू शकते. पण स्थानमहात्म्य नावाची काही एक गोष्ट असते. तसं मला वाटतं कलकत्त्याचा ऑरा खूप हार्श आहे तो या कालीमातेच्या स्थानामुळे.

लेखाबद्दल - लेख खूप मनापासून आहे. आवडला. शेवटचं वाक्य काळजाला भीडलं. लहान मुलाचा प्रसंग वाचून वाईट वाटलं.

अनुभव सुन्न करणारा आहे खरा, पण गरिबी फक्तं कोलकात्यातच नसून सगळीकडेच आहे. तुम्हाला तुम्ही राहता तिथे असे लोक दिसत नाहीत?

असो, मी पूण्यात असताना रात्री १२-१ वाजता स्वारगेटला बर्‍याचदा चहा पिण्यासाठी जात असे, तेव्हा तिथे बस स्थानकाच्या परिसरात जवळ जवळ शेकडो लोक आपापले फाटके अंथरूण पांघरूण पसरवून झोपताना पाहिले आहेत. शिवाय लक्ष्मी रस्त्यावर रहात असल्याने, रात्री जेवल्यानंतर दगडूशेटच्या दर्शनाला जात असे. तेव्हाही दुकाने बंद झाल्यावर दुकानासमोरील शेडखाली आडोसा धरून हेच लोक झोपताना पाहिले आहेत. दुकानदारही ह्या लोकांनी तिथेच घरोबा करू नये किंवा तिथे घाण करू नये म्हणून दुकान बंद केल्यावर बादलीभर पाणी दुकानासमोर ओतून जायचे. थंडी-पवसात हे लोक काय करत असतील, कुठे जात असतील याची कल्पनाही करवत नाही. अश्यांना सभोवती बघून वाईट वाटायचं. गलबलूनही यायचं. शक्य तेव्हा जमेल तशी मदतही करायचो. पण गरिबी एवढी पसरलेली आहे की आपण एकटं कुणाकुणाला पुरणार? तसंही म्हणतात ना "नित मडं त्याला कोण रडं?" या लोकांना दररोज पाहून नंतर मग भावनाही बोथट होतात.

आम्ही रहायचो तिथंच खाली एक वेडसर बाई झोपायची दररोज रात्री. तिला आपण काय करतो, कपडे घालतो की नाही याचंही भान रहायचं नाही. बर्‍याचवेळा लक्ष्मी रस्त्यावर तिला भेळ-उत्तप्याच्या गाड्यावर भिक मागतानाही पाहिलं. मग आम्ही मित्र मेस मधे न जाता रूमवर डबा मागवायचो रात्री. डबा मागवल्याने प्रत्येकी एकेक पोळी जास्त यायची. मग त्याच पोळ्या आणि भाजी कागदात गुंडाळून तिला नेऊन द्यायचो. न कमावत्या दिवसात तेवढं नक्कीच करू शकत होतो आम्ही. थंडीच्या दिवसात तिला २-३ वेळ चादरीपण दिल्यात. पण २-४ दिवसात ती त्या चादरी कुठंतरी हरवून यायची. पुढे काही दिवसांनी तिच येईना झाली. काही दिवस रुखरूख वाटली. पण मग वेळ गेला तशी तिची आठवणही! आज तुम्ही गरीबी बद्दल लिहिलं आणि तिची आठवण झाली.

अस्वस्थतेच्या शापातुन सुटका नाही......खरय ग.अग्दी..........सही लिहिलय्स....

उदास वाटलं

चांगले संवेदनशील लेखन.

भारतात बहुतेक ठिकाणी अशी दृष्ये दिसतात. नुकताच शानबा५१२ यांनी लिहिलेला लेख असेच वर्णन करणारा होता.

>कम्युनिटी सर्विस हा एक उपाय आहे.

ह्या विषयावर एक चर्चा

गरीबी सगळीकडेच असते पण का कोण जाणे काही प्रसंग आयुष्यभर पाठलाग करत राहातात. बाकी लेख आवडला.

मला भारतात रस्त्याच्याकडेला भीक मागणार्‍या एकाकी म्हातार्‍या बायकांची विलक्षण कीव येते. एकतर समाजात दुय्यम स्थान, त्यातून कुटुंबासाठी राबायचं, अपमान (प्रसंगी मारसुध्दा ) सहन करायचा आणि जगण्याच्या शेवटच्या टप्प्यात भीक मागावी लागते ह्यासारखं वाईट जीणं नशीबाला आलेल्या म्हातार्‍या बाईच्या मनाची काय अवस्था असेल ?
विचार करणं देखील अवघड आहे.

दुर्दैवाने काही लोक किती कठीण परिस्थितीत जीवन व्यतीत करीत असतात.. आणि आपण एखाद्या क्षुल्लक समस्येचा किती बाऊ करतो...

अस्वस्थतेच्या शापातून सुटका नाही.
खरं आहे !!

आणि त्यांना बघून तुम्ही नजरेआडही करू शकला असतात, पण ते न करता, अनोळखी ठिकाणी असून जे केलंत त्याचं कौतूक !

माझं ही असं बर्‍याच वेळा होतं, कधी कधी काही केलं जातं, पण अनेकवेळा तर काहीही करता येत नाही - कधी आपण बसमध्ये असतो, कधी घाईत !! पण ती गोष्ट डोक्यातून मात्र जात नाही अनेक दिवस !

अनामिक म्हणतात तसे लोक शिवाजीनगरच्या ही बाहेर बघीतलेत, पण त्याना पाहिल्यावर मनस्थिती द्विधा होते - धड त्यांचा राग पण येत नाही, आणि धड कीव पण . हे लोक असे रस्त्यावर राहून आपलं शहर खराब करतायत, त्यांना encouragement मिळेल असं काही आपल्याकडून होऊ नये असं वाटत असतं. पण त्यांच्यातल्याच लहान मुलांचे, वयात येत असलेल्या मुलींचे फाटके कपडे पाहिले की मदत करावीच लागते !

छान आठवण ! अजून लिहा.

संवेदनाशील लेखन. तू त्या कुटुंबियांना मदत केलीस हे वाचून बरे वाटले.

लिखान चित्र उभे करत आहे .

-

सगळीकडची अशी जनता पाहिली की विचार चक्रे सुरु होतात. वाटेत भिकारी आला की त्या विचारांची १ रुपया किंमत करुन आपण पुढे ही गेलेलो असतो .

असो बरेच लिहण्यासारखे आहे पुढे पण नंतर लिहितो ..

-

विठ्ठला तू वेडा कुंभार!

संवेदनशील माणसाना हा अस्वस्थतेचा शाप असतो हे अगदी खरं आहे. पण खूप विचार केल्यावर कळतं की आहे हे असं आहे. लाईफ इज नॉट फेअर. ज्याच्या वाटेला जे आलंय त्याने ते मुकाट जगायचं आणि मरायचं. या भव्य पटावर आपण सोंगट्या आहोत सोंगट्या. कितीही उड्या मारल्या तरी आपली धाव ठरलेली. ती धावायची आणि खेळ संपला की पटावरुन बाजूला व्हायचं. बस्स.

मी तुमचा लेख वाचला. मला अजुनच तो आवडला व भावला कारण मी बंगळुरला यायच्या आधी कोलकोत्या च्या बालिगंज ला रहायचो. अशी गरीबी पाहीली की पुर्व संचित व प्रारब्धावरचा विश्वास वाढतो. छान लिहीता. तुमचे बाकीचे लेख हळु हळु वाचीन व त्यावर काय वाटले ते लिहीन.

बर आहे

वाचून विकासरावांचे उदरभरन नोहे...
आठवलं.

लेख

अस्वस्थ करणारा लेख, उदास वाटलं, काळजाला भिडलां, संवेदनशील लेखन, सुन्न झालो, चटका लावणारा अनुभव ई ई.. अश्या काही प्रतिक्रिया येणार हे अपेक्षितच होतं.... चालू द्या...