मराठी ५० वर्षांनंतर कशी असेल?

मस्त लिहिलं आहे...

बाकी मुंबईबद्दलच्या निरीक्षणाबाबत थोडी अतिशयोक्ति वाटते आहे. तुम्ही पुण्याचे का? ;)

(अपवादातला) बिपिन कार्यकर्ते

पहिली: ते वेगळं. ते खलबत म्हणजे जहाज!

असलं वाचताना पाणी वगैरे पिऊ नये. कंप्युटरचा स्क्रीन, कीबोर्ड इत्यादी निकामी होऊ शकतात...

मुंबईत नाही म्हटलं तरी मराठी माणूस राह्यलाय कुठे? पण म्हणून पुण्याच्या लोकांनी इतकं चढून जावं आणि मूठभर राहिलेल्या मुंबई-मराठीकरांना हिणवावं काय? त्यांना विक्षिप्त पाट्या लिहिता येत नाहीत म्हणून काय झालं? (चला चर्चेला एका दगडात दोन धागे फोडले... आता चटकन झाडावर चढून बसायचं)

राजेश

मुंबईमधल्या बहुतेक सगळ्या ० ते ४० वयोगटातल्या मराठी लोकांना (अपवाद आहेत) नीट मराठी वाचता, लिहिता येत नाही, याचा त्यांना अभिमान असतो,

हे लिहील्याबद्दल धन्यवाद.
मी ज्या त्या ठिकाणी स्थानिक भाषा बोलणेच चांगले समजतो,.

दुसरी: हो, वैसाईच हैं वो ही कुठली? :)) व तितली का? यावर पण २ उतारे लिहा समीर.
बाकी जे मुंबईकराचे वर्णन दिलेय ते ईंग्रजी माध्यमात शिकलेले असतात असे आमचे ठाम मत.(आम्ही मुंबईच्या बॉर्डर्वर राहतो,न ओळखता येणा-या व्यक्तीरेखेत)
५०वर्षांनंतरच बोलाल तर मराठी खुप अभिमानाने जगणार आहे,तिला आधी न भेटलेले चांगल रुप भेट्णार आहे,इंटरनेट्वर खुप पसरणार आहे.___हे सर्व निष्कर्ष आमचे स्वःताचे,आमच्याशिवाय त्यांना दुस-या कशाचा आधार नाही.
लेख फार छान वाटला वाचायला,धन्यवाद.

*******चुकीचा समजला गेलेला,मानुसघान्या अणि एक केले से भी अकेला असा..........महान लेख व प्रतिक्रिया लिहुनही त्यांना फालतु बोलणारा*****

मी ज्या कॉलेजमध्ये होते तिथे सगळी आंतरराष्ट्रीय जनता! त्यांना मराठीच काय, हिंदीही जेमतेम ( ४-५ शब्द) आणि इंग्रजीही कसंबसं कळायचं. ती जनता इंग्रजी बोलायला लागली की अगदी कान देउन ऐकलं तरच काय बोलतात ते कळायचं. इतर जनता म्हणजे मल्लू, तेलुगू, उत्तर प्रदेशी व थोडेफार मराठी. त्यात अनेक मराठी लोक गावाकडून आलेले असायचे. त्यांचं मराठी ग्रामीण धाटणीचं... हिंदीही यथातथाच आणि विंग्रजीचं तर काय बोलूच नका ना भाऊ! त्यामुळे ते त्यांचा ग्रुप सोडला तर गप्पगप्पच असायचे.
आता अशा कॉलेजमध्ये मग वरच्या लेखाप्रमाणेच संवाद कानी पडून पडून, कॉलेज संपले तरी आजूबाजूला असेच दिव्य भाषा नमुने ऐकायला मिळाल्याने कानांना त्यांची सवय झाली आहे. त्यात खटकवून घ्यायचं ठरवलं तर खटकतं. नाहीतरी ही नवी हिंग्लीश/ मिंग्लीश भाषा सध्याच्या पिढीचा 'ट्रेडमार्क' आहे. आणि त्यात इंग्रजी क्रियापदांना मराठी प्रत्यय किंवा मराठी/ हिन्दी क्रियापदांना इंग्रजी प्रत्यय लावून वापरणे 'फॅशनेबल' (!) समजले जाते. उदाहरणार्थः पोस्टलं, टायपलं, एसेमेस्लं, रटोफाय करना वगैरे वगैरे. त्यातूनच मराठीचे नवे उत्क्रांत रूप पाहावयास मिळेल कदाचित! आणि सध्याच्या मराठीला 'ए कस्ली ओल्डी टाईपची मराठी आहे ना?!!!' असे शेलके शेरे ऐकणे नशीबी येईल!!

अरुंधती

http://iravatik.blogspot.com/

लेख चांगला आहे. पण अतिशयोक्त आहे. का हो समीरसूर, मराठी भाषा हे काही पुणेकरांचं राखीव कुरण नाही. त्यांच राखीव कुरण आगाऊपणा हे आहे हे एकवेळ मान्य होऊ शकेल. आणि असं जरी असेल तरी लगेचच मी आरोपांची राळ उडवणार नाही की पुणेकर म्हणजे एक नंबर आगाऊ. छ्या, ह्या मुळामुठेच्या पाण्यातच काहीतरी दोष आहे.

(३० पेक्षा कमी वय असलेला मराठी अप्पा.)

- फारच राग असेल तर तीर्थरुपांना 'बाप' म्हणावे. 'पप्पा' किंवा 'डॅडी' अशा शिव्या देऊ नयेत.

समीर साहेब,
तुमचं निरीक्षण अचूक आहे. पण सरसकट अख्ख्या तरूणाईला यात खेचणे जरा अति होते. शितावरून भाताची परीक्षा या बाबतीत जरा अयोग्य वाटतेय! वानगीदाखल सांगायचं तर, आमच्या साठ्ये कॉलेजमध्ये दरवर्षी अ‍ॅन्युअलला दोन कार्यक्रम होतात. सकाळी मराठी गाण्यांचा कार्यक्रम आणि संध्याकाळी हिंदी-इंग्रजी गाण्यांचा कार्यक्रम! माझ्या आठवणीप्रमाणे, मी कॉलेजात असताना तीनही वर्षं मराठी गाण्यांच्या कार्यक्रमाला विद्यार्थ्यांचा भरघोस प्रतिसाद मिळालेला आहे. (आणि मला अवघी ४ वर्षे झालीयेत हो कॉलेज सोडून!)

पण तुमच्या नाण्याची दुसरी बाजूही चुकीची वाटत नाही. मीही असे बरेच नग पाहिलेले आहेत जे हसत हसत "मला मराठीची तितकी सवय नाही" असं सांगतात! याच २२-२६ वयोगटातले! पण त्यातल्या बर्‍याच जणांना "आम्हाला कधी मराठीत कुणाशी कॉन्वर्झेशन करायचा चान्सच मिळाला नाही रे. मराठी बोलतो ते फक्त आम्च्या पेरंट्स शी!! त्यांच्याशी काय बोलणार कप्पाळ!! आमचे सगळे फ्रेण्ड्स नॉन महाराष्ट्रीयन्स**" असं खेदाने नमूद करतानाही पाहिलंय!! बरं असंही नाही की अशा सर्वांचेच पालक त्यांना लहानपणापासून मराठी भाषेशी संपर्क ठेवण्यापासून परावृत्त करतात.. ( म्हणजे असे करणारे आहेत काही महाभाग पण काय करणार अशांना आपण??) माणूस ज्या समाजात वावरतो त्या समाजाचा त्याच्या व्यक्तिमत्त्वावर प्रभाव असतो! त्यामुळे मुंबईतल्या युवा मराठी जनतेबद्द्लच तुम्ही काढलेलं अनुमान काही प्रमाणात अचूक असेलही पण सगळ्या मुंबईकरांना नक्कीच लागू नाही हां ही थिअरी!! :). सध्याचे नवे मराठी चित्रपट, नवनवीन मराठी गाणी (त्यातही शंकर, सुनिधी, श्रेया असे अमराठी कलाकार मराठी गाणी गाताहेत हे पाहून) यांच्या निमित्ताने का होईना, मराठी भाषेपासून दुरावलेला जो तरूण वर्ग आहे तोही आज मराठी भाषेकडे वळतोय!! अर्थात ज्यांना मराठी 'न्यूजपेपर' मधली एक 'हेडलाईन' वाचायलाच दोन-चार मिनीटं लागतात त्यांच्याकडून मराठी साहित्याबद्दलच्या ज्ञानाची अपेक्षा करणं म्हणजे वाळवंटात तळं शोधण्यासारखं! पण त्या रूक्ष वातावरणातही एखादं 'ओअ‍ॅसिस'ही सापडतंच!! तसे माझ्या माहितीतही वर नमूद केल्याप्रमाणे "ओह माय गॉड, 'साहित्यिक' हा वर्ड आज कित्ती वर्षांनी ऐकला मी!!" म्हणणारे कोकणस्थ ब्राह्मणही पाहिलेत मी! पण त्याचबरोबर, त्यांचा "आपण आज मराठीतून शुद्ध बोललो" याचा आनंद गगनात मावेनासा होतानाही पाहिलंय. आणि तेव्हा सगळ्यांना सरसकट 'त्या' श्रेणीत बसवणं मनाला पटत नाही!

बाकी चालू द्या!

** अशा शब्दांबद्दल एकदा चर्चा करायला हवी! महाराष्ट्रीयन हा शब्द अनेक मराठी वृत्तपत्रांत वाचलाय मी! तसंच आयुर्वेदिक हा शब्दही मराठीत सर्रास वापरला जातो!! शी 'वेदिक' काय! वेदांचा अपमान केल्यासारखं वाटतं!

असो.

-- मेघवेडा!

भय इथले संपत नाही, मज तुझी आठवण येते
मी संध्याकाळी गातो, तू मला शिकवीली गीते..!

(मथळा सौजन्य - केसरी)

समीरसूर,

अहो, तुम्ही इतकी समजूतदार भूमिका घेतल्यावर बोलणेच खुंटले. मला वाटलं होतं थोडी खणाखणी होईल आणि अंमळ मौज येईल. असो. मनावर घेऊ नका. बाकी तुम्ही मूळचे पुण्याचे नाही याची खात्री पटली.

मी मुळचा जळगावचा आहे परन्तु शिक्शणच्या निमित्ताने मी "पुणे" व "मुम्बईत" वास्तव्य करुन आहे ह्या काळातील अनुभव लक्श्यात घेतल्यास मी या लेखातील विचारास काही अन्शी सहमत आहे...... अपवाद असु शकतात पण बहुतान्शी तरुण नोकरदार वर्ग असाच आहे...ह्यात पुणेकर आणि मुम्बईकर हा वादचा विषय होऊ शकत नाही...[येथे मी कोणाचेही मन दुखवू ईच्छित नाही]

या समस्येवर उपाय मात्र शोधणे ही काळाची गरज!!!!

[महाराष्ट्रीय मराठी]"राजे!"

समीरसूर ह्यांच्याशी मी बराच सहमत आहे, अगदी खास, जुना(ट) मुंबईकर असून.

भाषेच्या संदर्भात मुंबईव्यतिरीक्त महाराष्ट्रातील इतर शहरांचे व गावांचे माहिती नाही, मुंबई सोडूनही मला आता जवळजवळ दोन दशके होत आहेत. तेव्हा तेथील विशीतील पिढीविषयी मला स्वतःला काही फार अनुभव नाही. पण सर्वसाधारणपणे जे माझ्या तेथील भेटींत, माझ्या नात्यातील तरूण मुलांमुलींच्या बाबतीत जाणवले ते समीरसूर ह्यांनी लिहील्याप्रमाणे आहे. ही सर्व मुले अगदी खास मध्यमवर्गीय मराठी कुटुंबातील, तेव्हा हे पुरेसे प्रातिनिधीक मानावे असे मला वाटते.

तसेच माझ्या एका समवयस्क मुंबईकर मित्राने सांगितलेला अनुभव असा: कामानिमीत्त तो व त्याचे काही तरूण मुंबईकर मराठी सहकारी कामानिमीत्त इंगलंडला गेले असतांना, तेथील वास्तव्यात ही मुले बसमधे मागील बाकावर बसून एकमेकांशी मोठ्यामोठ्याने हिंदीतून बोलत असत. ही सुमारे दहा-बारा वर्षांपूर्वीची गोष्ट आहे.

मुंबईतील मराठी वर्तमानपत्रातून जी मराठी लिहीली जाते त्याविषयी मी तरी आता तक्रार करायचे सोडले आहे. तरीही अलिकडे हे पाहून राहवले नाही. 'ते दोघे कसारा जात होते', 'एक व्यक्ति ट्रेनमधे चढला'.. इ. हे फारच होते, तेव्हा मी कळवळून माझ्या मुंबईतील एका मित्राकडे त्याचे लक्ष वेधले. हे असे फॅशन म्हणून लिहीले जाते की त्या वार्ताहरांना आता सरळ चांगली मराठी येतच नाही, हा प्रश्न मला पडला आहे. कदाचित ही दोन्ही कारणे असू शकतील.

इथे भाषेच्या संदर्भात चर्चा चालली आहे, तरी अनेक उल्लेख मराठी (तरूणां)च्या आपल्या संस्कृतिच्या सामान्यज्ञानाच्या संदर्भातील आहेत. त्याविषयी मुंबई व पुणे येथून आमच्या येथे आलेल्यांच्या बाबतीत काही फार फरक आहे असे मलातरी दिसलेले नाही. अलिकडेच एका स्पर्धेत 'संगीत स्वयंवर' कोणी लिहीले ह्याचे उत्तर अगदी हिरीरीने हात वगैरे वर करून 'बालगंधर्वांनी' असे एका तरूणाने दिले होते. बाकी 'पिपात पडले मेल्या उंदीर' पासून 'देणार्‍याने देत जावे', 'ह्या शेताने लळा लाविला..' ह्या सर्व कवितांचे कवी 'कुसुमाग्रज' होते असे मुंबई- पुण्याची तरूण मुलेमुली स्पर्धेत सांगत होती!

मराठी/हिंदी मधील साम्य,महाराष्ट्रावर असलेला बॉलिवूडचा,उत्तर भारतिय संस्कृतीचा प्रभाव ह्याला कारणिभूत असेल का? की मराठी भाषेचा पाया इतर भाषांच्या(दाक्षिणात्य्/बंगाली वगैरे) मानाने ठिसूळ आहे?ईतर भाषिकांना(तामिळ्/तेलुगु/कन्नड) भाषिकांना जेव्हा मी हे सांगतो तेव्हा त्यांच्या भाषेबद्दल एवढी चिंता क्वचितच व्यक्त होताना दिसते असे ते म्हणतात.(वरील भाषिकांची संख्या मराठी भाषिकांपेक्षा कमी आहे !!)
भेंडी
P = NP

समीर सूर यांनी व्यक्त केलेले त्यांचे निरीक्षण अगदीच काही मान्य करता येणार नाही, मात्र ते सरसकट नाकारताही येणार नाही अशी अवस्था झालीये मराठीची (म्हणजे कोमात गेलेली व्यक्ती धड जिवंतही नसते आणि मेलेलीही नसते.....तसं काहीतरी).

मराठी आवर्जून (?) बोलणारे आणि आपोआपच बोलणारे माझ्याही पाहण्यात आहेत. जर "मराठीचं पुनरुज्जीवन" ही एक लढाई मानली किंवा एक व्रत मानले तर आपणा सर्वांनाच ती नेटाने लढायची आहे आणि जिंकायची सुद्धा !!! मराठीच्या पिचेहाटीला सर्वस्वी मराठी माणूसच जबाबदार आहे,युपी-बिहारी नव्हेत.

मराठी टिकवण्यासाठी आपण सगळेच एकमेकांशी मराठीतच (समोरचा मराठी असो वा अमराठी) 'जणू काही घडलेच नाही' अश्या रीतीने बोलण ठेवलं की परिस्थिती सुधारण्यास नक्की हातभार लागेल....काय म्हणता?

आपला,
नवी मुंबईकर

विनोदासाठी अतिशयोक्तीचा आधार घेतलाय हे निश्चित पण बिघडत नाही!
(खुद के साथ बातां : रंगा, कलगीतुरा सुद्धा सुर झालेला दिसतोय - पुन्हा थोड्या वेळाने तंबूत डोकावून जावे म्हणतो! ;) )

(बारा गावचं पाणी प्यालेला)चतुरंग

मजेशीर चर्चा ... आणि लेख सुद्धा :) अभिनंदन समिरसुर !
अजुन येऊन द्या ! :)

छान लिहलय...:)
मुंबई-पुण्याच्या वादाचा काय फायदा परिस्थीती बदलायला प्रयत्न करायला हवा...
झारखंड-कोल्हापुर ट्रेन चालु झाल्यावर किती जणांनी त्याला विरोध केला होता त्यावेळी ? आता झारखंडवरुन इथे कोल्हापुरात कोणी तमाशाचे कलाकार तर येणार नव्हते...लोंढे येतायत...ते जसं वागतात तसच आम्हीही वागायला लागलोय आणि बोलायला तर कधीचेच.
महाराष्ट्रात काही दिवसांनी सगळेच मंत्री उत्तरभारतीय असतील आणि त्यांचे सेवक आजचे मराठी नेते-मंत्री असतील...
मराठी शाळाच बंद होतात तर मराठी बोलायचे कष्ट तरी कोण घेणार ???
सांग सांग भोलानाथ ऐवजी मेरी हॅड अ लिंटील लँब जिंदाबाद अजुन काय !!!

सांग सांग भोलानाथ ऐकुन बरेच दिवस झालेत ना ?
मग आता इथे ऐका :---
http://www.youtube.com/watch?v=5IaM5xNW5CI

मदनबाण.....

मोती बनून शिंपल्यात राहण्यापेक्षा दवबिंदू होऊन चातकाची तहान भागविणे जास्त श्रेष्ठ.
www.mazeyoutube.blogspot.com

चांगला लेख....!

-दिलीप बिरुटे
[केवळ पोच देणारा]

समीर, छान लेख. असे नग मी पण पाहिले आहेत. ( इथे खूप मॉस्क्यूटो आहेत असे म्हणणारी मुलगी एकदा भेटली होती.)
आपल्या लेखात अतिशयोक्ति आहे असे वाटत नाही.
जय महाराष्ट्र , जय मराठी !

माझा एक मित्र म्हणाला .. "माझ्या चेहर्‍याला फोड्स आले आहेत "
=)) =)) =))

अरे देवा! आता हो काय करायच? छ्या! पूर्वीचं बॉम्बे राहिलं नाही!

बाकी, सामीरसूर, तुमच्या प्रसंगांमध्ये, "ती", "पहिली", "दुसरी", "तिसरीच" इ.च जास्त! मज्जा आहे बुवा. नाही म्हणायला एक शुंभ आहे! बाकी, मुलींचे सर्व मित्र (आपल्या स्वतः शिवाय) शुंभच असतात म्हणा.

खरं पाहता अमेरिकेत राहून मुलीच्या भाषेचं भजं झालय. आम्ही प्रयत्न केले पण ते फारसे फलद्रूप झाले नाहीत. असो तो वेगळा मुद्दा.

एकदा रिया अमेरीकेत स्वच्छतागृहात गेली होती. मी बाहेर थांबले होते. बराच वेळ झाला ती येत नव्हती म्हणून मी विचारलं "काय करतेयस गं?"

उत्तर - आय अ‍ॅम पूसींग.

हे उत्तर मला कळलं पण काही अमेरीकन बायका ऐकून दचकल्या इफ यु नो व्हॉट आय मीन 8>

गमतीदार गप्पा.

(गोंयकार) धनंजय

वर्तमानपत्रे यात आघाडीवर आहेत.
"प्रीती झिन्टा बाथरूममध्ये फसली" यासारखी वाक्ये
सकाळ, महाराष्ट्र टाईम्स, लोकसत्ता मध्ये वाचायला मिळतात.

खलबत-गलबत वाला किस्सा वाचून झीट यायची बाकी राहिली.
(मराठमोळा)बेसनलाडू

पुणेकर मुंबईकर वाद चालूच राहतील पण वर दिलेल्या किस्स्यांवर (ते थोडेसे अतिशयोक्त आहेत असे मानले तरी) माझा विश्वास बसला.

मुंबईमधल्या बहुतेक सगळ्या ० ते ४० वयोगटातल्या मराठी लोकांना (अपवाद आहेत) नीट मराठी वाचता, लिहिता येत नाही, याचा त्यांना अभिमान असतो, दिवसातून कमीत कमी एकदा ही गोष्ट ते अभिमानाने सगळ्यांसमोर जाहिर कबूल करतात

,

मी सहमत आहे. आहे त्याला आहे म्हणावं. अर्थात, हे माझे वैयक्तिक मत झाले. बर्‍याचदा माझे भारतातील जुने मित्र-मैत्रिणी माझ्या मराठीला फिस्सकन हसतात. मी चुकीचे बोलते म्हणून नाही तर मराठी बोलते म्हणून.

गेल्या वेळी नटरंग पाहिल्यावर कोणाला तरी म्हटले - "कालच एक मराठी चित्रपट पाहिला."

त्यावरचं वय वर्षे ४०चे मुक्ताफळ - "चित्रपट???? हे काय अगदी पेपरात रिव्ह्यू लिहिल्यासारखं बोलतेस."

बिनदिक्कत, वकील वगैरे लेखातील शब्द

बघा! वापरतो की नाही गैरमराठी भाषिक शब्द वाक्यागणिक आपण. ;) तसेच इंग्रजी शब्दही मराठ-मोळे होतील. आशावादी रहा - बी पॉझिटिव!

समीरशेठ, नशिबवान आहात; हे सगळे नमुने तुमच्याबरोबर काम करतात... 8>

माझे मराठी लेखन वाचन आणि बोलणे उत्तम आहे. मी शक्यतो मराठी बोलताना अस्खलीत भाषेत बोलतो. बरेचदा मुम्बैतील लोकाना मी मराठी बोलतो याचेच आश्चर्य वाटते. त्यातून कधितरी चुकून अम्मळ किंवा व्यदतोव्याघात असे शब्द वापरले की ते खूप गोंधळून जातात.
उपहास कथा हे जयवन्त दळवींचे पुस्तक माझ्या हातात होते त्यावर एकजण विचारायला लागला की उपास करताना ही कथा वाचायची असते का म्हणून?
पण शुद्ध मराठी शब्द ( प्यूवर मराठी वर्ड्स) वापरून या मंडळींची तंतरलेली बघताना जाम मज्जा येते.
बाय द वे ही मंडळी भेंडी / जुलाब /ढोस/ हे शब्द मात्र वेगळ्या अर्थाने अस्खलीतपणे वापरतात ;)

समीरसूर-जी,
तुमचा लेख फारच सुंदर व काळजाला भिडणारा आहे. १० टक्के अतिशयोक्ती असेल पण तेवढीच. शैली व लेखाचा गाभा दोन्ही मस्त आहेत. असेच लिहीत जा.
प्रतिसाद मात्र बरेच भरकटलेले वाटले. मुंबई वि. पुणे हा वादही उगीचच उपटवला गेला व त्यामुळे लेखावरचे प्रतिसाद राहिले बाजूला पण पुणेकर वि. मुंबईकर हा सामनाच जास्त रंगला.
आज-काल राजाभाऊ ठाकरे यांच्या प्रयत्नाने (व कांहीं अंशी 'अबू आझमी'टाईप 'प्रसादा'ने) मायमराठीला जरा बरे दिवस येणार असे दिसते! (राजाभाऊंनी आपले 'राज' हे पंजाबी थाटातले नाव सोडून राजाभाऊ हे अस्सल मराठी नाव वापरावे असे मला वाटते.) आपण सर्वांनी मराठीतच बोलायचे असा पण केल्यास हळू-हळू मराठीला वैभव प्राप्त होईल यात शंका नाहीं.
एक दुरुस्ती! बर्‍याच कॉन्व्हेंटमध्ये शिकलेल्या तामिळ व बंगाली तरुणांना तामिळ व बंगालीत बोलता येतं पण तामिळ व बंगालीत लिहिता-वाचता येत नाहीं. माझ्या तामिळ साहेबाचे उदाहरण मला वैयक्तिकरीत्या माहीत आहे!
------------------------
सुधीर काळे
President: presidentofindia@rb.nic.in; PM: pmosb@pmo.nic.in

या सर्व चर्चेत मुंबईकर मराठी तरूण म्हणजे ब्राह्मणी वर्गातले किंवा तशी पार्श्वभूमी असलेले असे गॄहित दिसते. परंतु संख्याशास्त्राच्या दृष्टीने विचार केल्यास दादर, परळ, लालबाग, वरळी अशा भागांत चाळींत राहणारे ते अगदी पार कांदिवली वगैरे उपनगरांच्या झोपड्यांत राहणारे मराठी तरुण संख्येने खूप जास्त असावेत, असे वाटते. त्यांच्या बाबतीत वरील चित्रण यथार्थ वाटत नाही. मनसे व शिवसेना यांच्या मराठीवादी आंदोलनांस या तरुणांचा मोठा पाठिंबा आहे, व त्यांत (म्हणजे राडे करण्यात) प्रत्यक्ष सहभागही आहे. या उलट (तशी तुलना करायची झाल्यास) पुण्यातील डेक्कन, औंध वा कोथरुडात राहणारी (म्हणजे ब्राह्मणी पार्श्वभूमीची) याच वयाची तरुण मुले-मुली अशीच मराठी बोलतात व असेच वागतात. अर्थात, पुण्यातही बहुजन समाजांतली मराठी मुले तशी नाहीत. सोमवार/रास्ता पेठ, शहरातील पूर्व भाग अथवा अगदी एरंडवन-डेक्कन परिसरात चाळी, झोपड्या, कच्ची घरे येथे गेलात, तर वेगळे चित्र आढळेल. आपले काहीतरी चुकले आहे, हे खरे; पण उगाच आपले दोष त्यांच्या माथी कशाला? त्यांचे प्रश्न वेगळेच आहेत.

- चिंतातुर जंतू :S
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" || ५ ||

मला वाटते इथे जातींचा तितकासा संबंध नाही. सामाजिक पार्श्वभूमीचा देखील संबंध नाही.

मूळ लेख वाचून असे वाटले नाही. उदा:
आपणांस मराठी नीट येत नाही याचा अभिमान ब्राह्मणी वर्गात दिसतो. इंग्रजी नीट येत नसल्याचा न्यूनगंड बहुजन समाजात दिसतो. दोहोंत फरक आहे.
पुल, कुसुमाग्रज ऐकूनच माहीत असणे, ग्रेस वगैरे माहीतच नसणे वगैरे आपले आक्षेप पाहाता यात हे गृहित दिसते, की मराठी साहित्याविषयी किमान जाण प्रत्येक मराठी माणसास असावी. ग्रामीण आणि नागर बहुजन समाजात हे गृहितक कधीच रास्त नव्हते. त्यामुळे पुन्हा टीकेचा रोख विशिष्ट (ब्राह्मणी) जातींकडे असावा, असे वाटते.
मराठी वृत्तपत्र वाचणे - बहुजन समाजातले तरूण मराठी वृत्तपत्रे अजूनही वाचतात. सामना/म.टा/नवाकाळ/पुढारी/लोकमत वगैरे वाचताना तरुण दिसतात (लोकसत्ता मात्र क्वचितच!). मुंबईत म.टा.ने तर या तरुणाईस मोठ्या प्रमाणावर आपल्याकडे खेचले असावे. ते इंग्रजी वृत्तपत्र वाचण्याचा प्रयास करीत असतात, पण राजकारण, चालू घडामोडी, वगैरेंचा स्रोत मराठी असतो.
मराठी चित्रपट - नटरंग हा बहुजन तरुणाईचा सध्याचा सर्वात लोकप्रिय चित्रपट आहे. ते अवतार बघतीलही, पण 'हर्ट लॉकर'? छे छे! ऑस्कर विजेते गंभीर चित्रपट पाहणे हे या समाजात रुढ नाही.

यामुळे निरीक्षणे ब्राह्मणी वर्गातूनच आली आहेत, आणि म्हणून प्रातिनिधिक नाहीत, असे वाटले. बहुजन समाजात स्वतःविषयी न्यूनगंड असतो, पण मराठीविषयी तुच्छता नसते, असा आमचा अनुभव आहे. राज ठाकरे त्यांना का भावतात, याचे एक कारण हा मराठीविषयीचा अभिमान आहे. ब्राह्मणी वर्गात आपली निरीक्षणे योग्यच आहेत.

- चिंतातुर जंतू :S
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" || ५ ||

मुंबई-पुण्याच्या वादाचा काय फायदा परिस्थीती बदलायला प्रयत्न करायला हवा...

हेच ते. हेच ते. माझंदेखील हेच म्हणणं आहे. पण हा बोरु बघा की. लिहून लिहून झिजला तरी खोड जात नाही.

मराठी न येण्याचा अभिमान मुंबईच्या काही मराठी युवकांत असेल असेल हे तेवढे पटत नाही.पण आपण शिकले पाहिजे हा विचारही दिसत नाही.मराठी न बोलण्याचे मुख्य कारण राज्यात हिंदीचा मोठ्या प्रमाणावर झालेला प्रसार हेच होय.म्हणूनच हिंदी+इंग्रजी बोलणे(जे हिंदी चित्रपटांत/मालिकांत दाखवले जाते) युवकांना शुद्ध मराठी बोलण्यापेक्षा सोयिस्कर वाटते.
याच कारणांमुळे ग्रेस्/नारायण सुर्वेंपेक्षा गुलझार/जावेद अख्तर मराठी युवकांना जास्त माहित असतात.
भेंडी
P = NP

तुमच्या खलबती मैत्रिणीला "मॉर्टर अँड पेसल" माहित असतील का हो?

अदिती