वैद्यकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक विजेते -२००९

सजीवांची वाढ व विकास हे पेशिविभाजनाने होत असते. पेशींच्या वाढीची विशिष्ट सायकल असते ती चार भागात विभागलेली असते.
१) G - 1 : ह्या फेज़ मधे विविध विकर तयार होतात, जी DNA च्या Replication ( म्हणजे DNA ची जशी संरचना तसाच DNA तयार करणे.)
२) S : ह्या फेज मधे २ सारख्या गुणसूत्रांचे संच तयार होतात.
३) G - 2 : ह्या फेज़ मधे प्रथिने तयार केली जातात, जी माइक्रोट्युब्यूल्स च्या निर्मितीसाठी वापरली जातात. हि माइक्रोट्युब्यूल्स पेशींच्या विभाजनासाठी कार्य करतात. हि प्रकिर्या मिटोसिस (Mitosis) मधे होत असते.
४) M : M म्हणजे Mitosis ,ह्या फेज़ मधे सुरू होते. ह्यात केंद्रकाचे तसेच पेशींचे विभाजन होते. त्याला अनुक्रमे कर्यॉकिणेसिस ( Karyokinesis) व स्यटोकिनेसिस ( Cytokinesis) म्हणतात. त्यासोबतच नवीन पेशीचे आवरण देखील तयार होते. हि फेज़ पाच भागात विभागलेली असते.
अ. Prophase.
ब. Prometaphase.
क. Metaphase,
ड. Anaphase ,
ई. Telophase.
तर अशाप्रकारे १ पेशी सायकल (Cell Cycle) पूर्ण होते. सामान्य सजीवांच्या अर्भकात ह्या सायकलची पुनुरावृत्ती साधारणत: ४० ते ६० वेळा होते. ज्यावेळी पूर्ण गुणसूत्र तयार होते त्यावेळेला , गुणसूत्राच्या शेवटच्या टोकवरील काही DNA ची पुनुरावृत्ती होऊन ते टोपीसारखे घट्ट बसतात की जेणेकरून गुणसूत्रांची जी गुन्ढाळी असते ती सुटू नये व गुणसूत्रांतील DNA चे संरक्षण व्हावे. तर ह्या टोपीला Telomere अस म्हणतात. ज्यावेळेला पेशीवीभाजन आवश्यक असते, तेव्हा ही Telomere नष्ट होतात आणि पेशी विभाजन पूर्ण झाल्यावर पुन्हा टोपीसारखी गुणसूत्राच्या टोकावर स्थानापन्न होतात. ह्या त्यांच्या कार्यासाठी Telomerase reverse transcriptase ह्या विकराची मदत होते. तर ह्या सर्व लेखनाचा प्रपंच असा की एलिझाबेथ ब्लॅकबर्न, कॅरोल ग्राइडर आणि प्रा. जॅक त्झोस्ट्याक या शास्त्रज्ञांचा यंदाचे वैद्यकशास्त्रासाठीचे नोबेल पारितोषिक मिळाले आहे. त्यांचा मूळ संशोधनाचा विषय Telomere आणि त्याच्याशी संबंधित विकर हा आहे. ई- सकाळ मधे ह्यावर डॉ. अनिल लचके ह्यांचा सुंदर लेख आलेला आहे. त्यासाठी हा दुवा देत आहे.
http://beta.esakal.com/2009/10/06193124/editorial-hormone-research.html
तसेच हेहि वाचा.
http://timesofindia.indiatimes.com/news/world/us/3-Americans-share-2009-...
मानवी वैद्यकशास्त्राची ही प्रगती मैलाचा दगड ठरावी , कारण ह्या शोधामुळे कर्करोगाच्या अधिक खोलात शिरून त्यावर काही उपाययोजना करता येईल. तसेच जस वय वाढत जात ,तस Telomere ची लांबी कमी होत जाते. म्हणजे ह्यांचा अधिक अभ्यास करून जर Telomere ची लांबी कमी होण थांबविता किंवा लांबविता आल तर काही वर्ष का होईना ,पण आपण उशिराने म्हातारे होऊ अशी आशा करायला काय हरकत आहे.
ह्या नोबेल विजेत्यांचे अभिनंदन आणि त्यांच्या पुढील कार्यास शुभेच्छा.