माहिती हवी आहे-.........सहकारी सोसायटी.

मला पण याबद्दल माहिती पाहिजे. पार्किंग बिल्डरकडून विकत घेतले असेल तर सोसायटी गाडी बाहेर ठेवा म्हणून कसे सांगू शकेल?

सहकारी सोसायटीमधे आपण शेअर होल्डर असतो आणि गाळ्याची मालक सोसायटी असते त्यामुळे भाड्याने द्यायला नकार देऊ शकेल असे वाटते. (पण नियम माहिती नाही.) तसेच भाडेकरूबद्दल अटी घालायचेही कारण नाही. कारण आपल्या फ्लॅटमधे काय चालते याच्याशी इतर फ्लॅटधारकांचा काही संबंध नाही. (काहीतरी बेकायदेशीर कृत्य सोडून)

नाही असा नियम आहे. पण सहकारी संस्था होण्याआधी आपण एकमेकांना ओळखत नसल्याने आणि बिल्डर विकतच घ्या म्हणून आग्रही असल्याने आपण पार्किंग विकत घेतो. सहकारी संस्थेत गाडीधारक जर कमी असतील तर जे गाडी धारक नाहीत ते कशाला कोर्टात जाणार आणि जर गाडी धारक जास्त असतील तर त्यांनी आधीच बिल्डरला पैसे देऊन जागा विकत घेतली असल्याने आणि त्यांची संख्या जास्त असल्याने ते एकमेकांना सांभाळून घेतातच ह्या "सिस्टीम"मुळे बिल्डरचे फावते. आमच्या इथे एका सदनिका धारकाने पावसाळ्यात दुसर्याच्या पार्किंग मध्ये गाडी लाऊन त्याला सांगितले कि तू बिल्डरकडून पार्किंग विकत घेतले आहेस सोसायटीकडून नाही जास्त बडबड केलीस तर गाडी फोडून ठेवीन. पण ह्या दादागीरीत गाळाधारक भरडला जातो.

भाडे तत्वाने घर देताना सदर सहकारी संस्थेची नियमावली काय सांगते त्यानुसार वागावे लागते.
पण शाकाहारी किंवा जातीबाबत आग्रही सचिव किंवा बॉडी ह्याविरुद्ध सहकार आयुक्तांकडे तक्रार करता येते.

बिल्डर पार्कींग, सामायिक टेरेस इत्यादी गोष्टी विकू शकत नाही. ही गोष्ट मुळातच अनधिकॄत आहे. त्यामुळे सोसायटी 'गाडी बाहेर ठेवा' म्हणून सांगू शकते. बिल्डरने पार्कींगचे वाटप केले असेल (सर्वांसाठी) आणि त्याची नोंद तुमच्या खरेदी पत्रात असेल तर गोष्ट वेगळी.
सोसायटी भाडेकरूबद्दल अटी घालू शकते परंतु विशिष्ट धर्माची अट 'कायदेशीररित्या' घालू शकणार नाही. पण इतर सदस्य वेगळ्या प्रकारे दबाव आणणे वगैरे गोष्टी करू शकतील. त्याला कसे तोंड द्यायचे हा वैयक्तिक प्रश्न आहे.
मुळात इमारत आणि ती बांधलेली जागा ही सोसायटीच्या मालकीची असते. फ्लॅटधारक हा भागधारक असतो. त्यामुळे सोसायटीला बरेच अधिकार असतात. म्हणून बरेच बिल्डर लवकर सोसायटी करत नाहीत ज्यायोगे त्या जमिनीवर अजून बांधकाम करण्याचे अधिकार बिल्डरकडे राहतील (अर्थात मोकळी जागा असेल तर). एकदा सोसायटी झाली की बिल्डरचा अधिकार संपतो.

कायद्याने बिल्डर पार्किंग विकू शकत नाही. पण कायद्याला फाट्यावर मारून बिल्डर विकतात. आपणास कायदा माहित असूनही आपण पार्किंग विकत घेतो.
पार्किंग विकत घेतल्यावर आपल्याला त्याचे वेगळे अग्रीमेंट मिळते.
सोसायटी ला गरज वाटल्यास सोसायटी विकलेले पार्किंग ताब्यात घेवू शकते. पण असे करताना सोसायटी ने पार्किंग धारकाला त्याने बिल्डर ला दिलेले पैसे परत करावेत.(हा एक पर्याय आहे) जेणे करून कोणाचाही तोटा होणार नाही. आणि मग सोसायटी ठराव पास करून त्या पार्किग चे काय करायचे ते ठरवू शकते.

आत यात कळीचा मुद्दा हा कि जांच्या कडे गाड्या नाहीत त्यांच्या कपाळावर आठ्या येतात कारण त्यांचे पैसे यात वापरले जाणार असतात.

सर्व समजून घेणारे असतील तर यावर तोडगा निघू शकतो. केवळ कायदे आणि नियमावर बोट ठेवले तर खूप कठीण होते.

मला याचा अतिशय बेकार अनुभव आला आहे.

एक अनुत्तरीत प्रश्न ज्याचे उत्तर २५ वर्षाँत मिळवून देण्यासाठी दोन्हीकडचे वकील भरपूर कमावतात .

पुर्वी सोसायटीच्या प्रश्नांबाबत शंका निरसन करण्याबाबत महराष्ट्र टाईम्समध्ये अॅड. राजीव वाघ , ज्येष्ठ वकील यांचे एक चांगले सदर दर सोमवरी किंवा मंगळवारी येत असे. त्यामध्ये तुम्ही विचारलेल्या प्रश्नांना ते उत्तरे देतात खालील उतारा मी तुम्हाला देतोय तो तुम्हाला उपयोगी पडतोय का ते पहावे.

प्रश्नः- आमच्या कोऑपरेटिव्ह हाउसिंग सोसायटीतील एका फ्लॅटमालकाने स्वतःचा फ्लॅट व कार पार्किंगची जागा सोसायटीची परवानगी न घेता परस्पर भाड्याने(लिव्ह लायसन्स)दिली आहे.सोसायटीच्या इतर सदस्यांच्या गाड्या रस्त्यावर उभ्या राहत असताना लिव्ह लायसन्सधारक हा फ्लॅटमालकाच्या गाडीच्या जागी स्वतःची गाडी उभी करू शकतो काय? याबाबत कायदा काय आहे? सोसायटी याबाबत सदर फ्लॅटमालकावर काय कारवाई करू शकते? 
उत्तरः- उत्तरः तुमच्या प्रश्नाचे दोन भाग होतात, त्याअनुसार उत्तर देऊ . सोसायटीच्या ज्या सभासदाला आपला फ्लॅट आणि वाहन ठेवण्याची जागा(पार्किंग स्पेस) ही लीव्ह अॅण्ड लायसन्स तत्त्वावर भाड्याने द्यावयाची असेल त्याने सोसायटीकडे ठराविक नमुन्यात(प्रिस्क्राइब्ड फॉर्म)अर्ज सादर करून प्रस्तावित भाडेकरूला सोसायटीचा नाममात्र 
सदस्य(नॉमिनल मेंबर)बनवावे लागते. त्याला (फ्लॅटमालकाला) सोसायटीचे मासिक देखभाल शुल्क(मेन्टेनन्स चार्जेस)तर भरावे लागतेच, शिवाय कायद्याने वेळोवेळी ठरतील त्यानुसार फ्लॅटमध्ये स्वतः राहत नसल्याबद्दलचे शुल्क म्हणजे 'नॉन ऑक्युपेशन चार्जेस' सोसायटीला द्यावे लागतात. उपलब्ध असलेले 'पार्किंग स्पेसेस' सोसायटीने सहकार कायद्यातील बाय लॉज अनुसार सभासदांना वितरित करावयाचे असतात. तुम्ही ज्या सदस्याचा उल्लेख केला आहे त्याला पार्किंग स्पेस मिळालेली(अॅलॉट झालेली) असेल तर तो आपला फ्लॅट आणि पार्किंग स्पेसही भाड्याने देऊ शकतो. सोसायटीच्या काही सभासदांकडे पार्किंग स्पेस नाही याचा इथे काही संबंध नाही. मुंबईसारख्या शहरात हाउसिंग सोसायट्यांमध्ये उपलब्ध पार्किंग स्लॉट्सपेक्षा मोटारींची संख्या अधिक असणे ही काही असाधारण गोष्ट नाही . 

सोसायटी अजून कागदोपत्री फॉर्म झाली नसेल तर पार्कींग खाजगी मालकीचे असू शकते ना ?
कारण आम्ही घर घेताना पार्कींग चे वेगळे पैसे दिले होते पण तरीही वाहने लावण्यावरुन खूप मनस्ताप झाला आहे.