कट्-वडा!

काय! काय!! काय!!
म्हणायच तरी काय म्हणते मी!
ऊठ सुट मिसळ! मिसळ!! अन मिसळ!!
नाही म्हणजे आम्ही ऐकायच तरी किती म्हणते मी? अगदी एका आयडीचे नावसुद्धा मिसळ्पाव असाव? कोण मिसळ्प्रेमी ! कोण उठुन नुसते मिसळीचे फोटो टाकून शंभरी गाठतो? ऑ? काय आहे काय? अहो या मिसळीलाच झणका देणारा आणखी एक भन्नाट प्रकार आहे याची कुणाला जाणीवही नसावी? अगदी उड्या मारुन मारुन जाऊन मिसळी खाता तेथे काळ्या फळ्यावर खडुने लिहीलेले हे नाव तुम्हा कुणाला दिसु नये? उगा नव नव्या चवी चाखणार्‍यांना हा ही पदार्थ चाखुन पहायची उर्मी येउ नये?
आता म्हणाल अपर्णाबाय एव्हढा का उमाळा फुटलाय या पदार्थाचा? का? का फुटु नये? अहो कॉलेजच्या रम्य भासणार्‍या दिवसात अस्मादिकांनी तरंगायची स्वप्न पाहीली ती याच कट-वड्याच्या बाऊलात! नाका तोंडातून निघणार्‍या वाफा सांभाळत कपाळीचा घाम पुसला तो याच्याच सहवासाने! पर्स उलटी पालटी करुन खरच आत पुरेसे पैसे नाहीत याची निराश मनाने चाचपणी केली ती याच्याच चवीला आसुसून! अन अश्या तारुण्याच्या आठवणीत राजासारखा घर करुन बसलेला कट-वडा बाहेरच्या कातिल दुनियेच्या खिजगणतीतही असु नये? इतका अन्याय?
ते काही नाही! आज मी चमचा अन बाऊल परजुन हा अन्याय दुर करणाच. आमच्या कट-वड्याच नाव या पाककलाक्षेत्री झळकावणारच!
बर! आणी लागतय तरी अस काय जगावेगळ या कट-वड्यासाठी म्हणते मी! आपलाच कट, अन आपलाच वडा! हाय काय त्यात म्हणते मी? पण हा कट अन वड्याचा प्रीती संगम मात्र अगदी नरसोबावाडीच्या संगमा एव्हढ पुण्य देउन जातो.
तर मंडळी या पदार्थाला लागणारे सामान!
जेव्हढे पाहिजे तेव्हढे वडे, अन उपसेल तेव्हढा कट! वर पसरायला फरसाण,कोथींबीर,कांदा, थोडस ओल खोबर अन लिंबाची फोड!
नाऽऽही? टप्प्या ट्प्प्याने पाहिजे म्हणता? घेवा देवा. देतु!
तर वड्याचे सामान-
उकडलेले बटाटे, चिरलेला कांदा, मिरची, कडीपत्ता, हळद, कोथींबीर. थोडी आले पेस्ट, अन थोडी लसूण पेस्ट.
फोडणीसाठी- तेल, हिंग, जीरे, मोहरी.
आवरणासाठी- बेसन,हिंग,जीरे,आमच कोल्हापुरी तिखट, मिठ, थोडी कोथींबीर, कडीपत्ता, (हे दोन्ही अगदी बारिक कापुन) चमचाभर मोहन.
तळायला तेल.

तर उकडलेल्या बटाट्याचे बारिक तुकडे करुन त्यात एका कढईत कांद्याची जीर,मोहरी,हिंग,कडीपत्ता,मिरच्या घालुन केलेली फोडणी मिसळा. चवीप्रमाणे मिठ घाला. आता या मिश्रणाचे दोन भाग करुन एका भागात आल्याची तर दुसर्‍या भागात लसणीची पेस्ट मिसळा. एकाचवेळी दोन वेगवेगळ्या चवीचे वडे खायला मिळतील. ते ही अ‍ॅज अ सरप्राइज! तर आता या मिश्रणाचे लिंबाएव्हढे अथवा त्यापेक्षा मोठे गोळे बनवुन घ्या.
आवरणाच्या साहित्यात पाणी मिसळुन भजीच्या पिठासारखे घट्टसर भिजवा. वडे तळायला ठेवलेल्या तेलातले थोडे तेल यावर मोहन म्हणुन घाला. अन घ्या तळुन वडे!

आता बनवुया कट!!
मी या कटासाठी सगळ आंतरजाल पालथ घातल! सगळ्या रेसीपी ट्राय केल्या. चकली ताईची केली, स्वाती ताईची केली, पेठकर काकांच्या खरडवहीचे उंबरे झिजवले, पण उंहुं! नो रिझल्टस! माझ्या कटाच्या चवीला चटावलेल्या जिभेला काही ती जी कोल्हापुरी विशिष्ट चव असते, ती काही मिळेना. उगा कट म्हणुन हौस भागवायची अस चालु होतं. अन मग एक दिवस अतृप्त आत्म्यान करंssट-मिसळ(४४० व्होल्ट) टाकली, अन त्यात कटाचा उल्लेख करताना, त्यात बटाटाभाजी मिसळतात असा दणका मारला. हान तेच्या मारी! अहो काय शॉट लागला ते वाचुन म्हणता? लागलीच त्याप्रकारे कट बनवुन पाह्यला अन काय सांगु राव? चक्क गारद!
तर कट साहित्य-
१ वाटी कांदा पेस्ट,१ वाटी टोमॅटो पेस्ट,१ वाटी ओल खोबर,१ वाटी पापडी अथवा गाठी (हो फरसाणतली)चा चुरा, एक वाटी बटाटा भाजी (चुरुन घ्या),१ तमालपत्र,४ लवंगा,१" दालचिन,१ १/२ टीस्पुन लसूण पेस्ट, मिठ, आमच तिखट, अन कोकम.

थोड्याश्या तेलात तमालपत्र,लवंगा,दालचिनी पर्तुन घ्या त्यावर कांदा पेस्ट घालुन कच्चा वास जाईपर्यंत परता, आता त्यात ओल खोबर घालुन परता.मग टोमॅटो पेस्ट घालुन साधारण शिजवुन घ्या.
हे सगळ मिक्सरवर फिरवुन छान बारिकस वाटुन घ्या. त्यातच बटाट्याची भाजी अन पापडी अथवा गाठीचा चुरा मिसळा.
आता जरा जास्त तेल घ्या एका पातेल्यात. तेल तापल की गॅस बंद करा, वरचा एक्झॉस्ट लावा, दारे खिडक्या उघडा अन तेल किंचीत तापमानाला उतरल की त्यात आमच कोल्हापुरी तिखट घाला. जळु देउ नका! भरभर पळीने हलवत रहा. आता त्यात वरील पेस्ट घालुन पुन्हा गॅस सुरु करा. पाहिजे तेव्हढ पाणी, मिठ अन कोकम घाला. चांगल उकळा.

सुटलं का पाणी तोंडाला?
कट-वडा साहित्य-
वरचे दोन वडे, बारिक चिरलेला कांदा, कोथींबीर, टोमॅटो (ऑप्शनल) फरसाण, लिंबु. अन पाव. बाजुला कटाची वाटी. अन भरपुर पाणी. नाक डोळे पुसायला एक हातरुमाल.

आता वडे बाऊलमध्ये असे निट ठेवा, त्यांच्याकडे एकदा डोळेभरुन पहा. हात मागे! अस हावरटासारख नुसता वडाउचलुन तोंडात नाही टाकायचा! आता त्यावर मस्त फरसाण घाला. मग चांगला दोन पळ्या कट घाला. कांदा-कोथींबीरीची पखरण करा. पाहीजे असेल तर टोमॅटो पसरा. जर्र्र्रा लिंबु पिळा. अन बसा डाव्या हाताला पाव घेउन. आता काय विचारताय? हाणा !!

__/\__
अपर्णा