प्रार्थना

हे वाचा राव..
काल रात्रीपासून पडलंय तरी या घडीला ६२ वाचने आहेत.

प्रतिमासंपृक्त (!) मुक्तक आवडले.

मस्त !!!!!!

मस्त...!
(बरंचसं भीतीदायक, अंधःकारमय, नेव्हर एन्डींग वाटतंय)

पण ज्यांना हे मुक्तक / पद्य जे काय आहे ते समजले आहे त्यांनी मला देखील समजवायची कृपा करावी.

यकुशेठ तुमचे समजावणे मला खूप आवडते.

तुमच्या समजावणीचा पंखा

निच

मलापण रात्री भिती-बिती वाटते कधीकधी...
मग मीपण प्रार्थना करते....
आणि झोपून जाते. :)

पराशेठ ऐका - एरव्ही आम्ही ही डोंबा'रीगिरी केली नसती. पण खुद्द तुम्ही काही बोलावं आणि आम्ही ते करु नये हे होणे नव्हेंऽ!
ऐका -
मी प्रतिमासंपृक्त कविता म्हणालो कारण या कवितेत मिसळीत नुसते हिरवेगार बटबटीत वाटाणे असावेत तशा प्रतिमा ओळीओळीत विखरुन पडल्या आहेत. हे प्रतिमारुपी वाटाणे आपण आधी वेगळे काढू म्हणजे त्यातली मालमसालायुक्त अस्सल तर्री किती आहे ते दिसेल.
1. प्रार्थनेचे हात (हे पुन्हा जुने होणार नाहीत, विरणार नाहीत)
2. धोकादायक वस्तूंची विल्हेवाट (ही ओळ चुकारपणे मुक्तकात शिरली आहे, आता प्रार्थना करताय तर त्यात धोकादायक वस्तू कुठून आल्या)
3. चंद्र उगवलेल्या रात्रीत मल्हार (मल्हार रात्रीच गातात ना, पुन्हा एकदा कंफर्म करुन घ्‍या! पुन्हा नसती भानगड करायचा कुणीतरी, मल्हार रात्री गात नाहीत! म्हणून )
4. माझी जमीन (ही जमीन शिल्लक उरली नाहीय! ऐकताय ना?? जमीन शिल्लक उरली नाहीय बरसायला.. ;-) )

5. वीजा, ढग, सोसाट्याचा वारा (आता हा गोष्‍टी अगदी फुकट असतात सगळ्यांना, ह्या वरखर्चात कशा घुसल्या? तर काहीतरी काळंबेरं आहे. या खर्च‍िक वीजा, ढग, वारे वेगळेच आहेत. पण इथे मुक्तकाचा आनंद घेताना ते आपल्या नेहमीच्याच ‍वीजा, ढग, वारे)

6. रकाने मारलेला देह (अकौंटींगच्या रजिस्‍टरशी कविची कधीतरी सलगी होती किंवा आहे असे मानायला हरकत नाही. कविराजांनी या रकान्यांचा वापर मानवी आयुक्षात आलेली रखरखीत स्थिती मांडण्यासाठी सूचकपणे केला आहे. एरव्हीही मानवी आयुक्ष चौकट चौकटच झालंय. त्यामुळं त्यात कसले झंकार आणि कसले हुंकार हे बरोबर आहे. आळं मारा.)

7. उजेडाची भूक, उजेडाची तहान (इथून पुढे मात्र सगळे मुक्तक अति रिफाइन्ड आहे.. पण शेवटी प्रार्थनेत सम गाठलीय)
8. उजेडाची श्वापदे, त्यांच दात
9. श्रद्धेमागे मेलेला राक्षस
आणि एवढं सगळं झाल्यावर वरच्या ओळी पाहिल्या तर लक्षात येतं की 'अरे, वर ती प्रार्थना म्हणत होतो, तीचं काय झालं?'
मग राक्षस मेल्यानंतर (पुन्हा श्रद्धेमागचा, श्रद्धेमागे राक्षस असतो? हां, काहीतरी श्रद्धा असली आणि तो माणूस तरीही राक्षसी असला तर तसं असेल. पण तरीही श्रद्धेमागचा राक्षस हे काय पटत नाय.) कुणी शोक करीत नाही तरी 'प्रार्थनेने गाडलेला' शोक कविराजांना ऐकू येतो आहे. म्हणजे मुक्तक जास्त आत शिरलं तर भुसभुसशीत आहे. प्रतिमासंपृक्त मुक्तक आहे, ते नुसतं पहा, त्यात गेलात तर दलदलीत गेल्यासारखं होईल.

आता खरं म्हणजे मेलेल्या राक्षसानंतर, प्रार्थनेने गाडलेल्या शोकानंतर 'हात जोडण्याचा' संबंध नाही. कुणासमोर?, कसे? का? वगैरे प्रश्न मुक्त‍कनिर्मिती करताना आलेल्या आवेशातून उद्भवले आहेत. त्यामागे काही नाही हे वर आपण पाहिलं आहेच.
पुन्हा एकदा चंद्र उगवलेल्या रात्रीत मल्हार आला. आता राक्षस मेला, प्रार्थनेत गाडलेला शोकही ऐकून झाला तरी पुन्हा चंद्र उगवलेल्या रात्रीत मल्हार कसाकाय येतोय? तर त्याचं कारण पुढे आहे. प्रार्थना कोसळण्याआधीच तिला 'ओलाव्याचे' आयाम पाहिजे आहेत. वर सांगितलेला रकाने मारलेला देह ओलाव्याचे आयाम मागतोय!

कविराजांनी त्यांचा मुक्तकाचे असे मृतदेहासारखे केलेले विच्छेदन पाहून हंबरडा फोडू नये ही विनंती !

=)) =))

यक्कुशेठ __/\__

आम्ही नतमस्तक झालो हो.

बाकी जाता जाता 'विद्रोही मुक्तक' आहे येवढे म्हणाला असतात तरी काम झाले असते की. ;)

गावकुसाबाहेरचा
परा महार

यकु,

कृ शि सा न वि वि

आधीचं आपरेशन होताना धुगधुगी होती. विद्रोही शब्दाबरोबर प्राण गेला.
च्यायचं. शेवटचा टाका काय, पांढरं कापड काय... काय चाललंय काय???

पुढच्या किंवा पहिल्याच समांतर+ विद्रोही + शाहू फुले आंबेडकरवादी + चळवळी साहित्य सम्मेलनाच्या अध्यक्षपदाची खुर्ची तुमचीच्च...!

मुक्तक सगळंच कळलं नाही पण आवडलं. यकुनी लावलेला अर्थ संपूर्ण कळला असं हिंमत करून म्हणते! =))

अद्भुत किती कळलं नाही... पण भिषण नक्कि आहे.

उजेडाची श्वापदे त्यांचे स्वप्न-भक्षी दात
उजेडाची भिती मागते माझे प्रार्थनेचे हात...
दिसू लागतो राक्षस श्रद्धेमागे मेलेला
ऐकु येतो शोक मला प्रार्थनेने गाडलेला...

_/\_

पेशवा साहेब, खर तर ह्या दोन ओळिच पुरेश्या आहेत सगळी कविता काय आहे हे सांगायला.

प्रार्थनेचे हात जुने होत नाहीत, विटत नाहीत, विरत नाहीत
धोकादायक वस्तूंची विल्हेवाट कशी लावतात?

प्रार्थनेचे हात जुने होत नाहीत, विटत नाहीत, विरत नाहीत
म्हणुनच ते धोकादायक आहेत हे तुमच म्हणण जबरदस्त आहे..

कविता खरच आवडली. माणसाच्या आगतिकतेचे अगदि तंतोतंत रुप साकार केल आहेत तुम्हि कवितेत.

पहिल्या दोन ओळी वाचुन मला आठवतंय की, प्रार्थना हे बायकोचं नाव असावं की काय कुणाच्या तरी ?