अ‍ॅडिरोन्डॅक उद्यानातील रंगीबेरंगी हेमंत

सर्व प्रतिसादकांचे आभार मानतो. विशेषतः मराठमोळा आणि सर्वसाक्षी यांची बिंदुगामी तज्ज्ञ मते तर फारच उपयोगी आहेत.

@चित्रा : "फराटलेला" शब्द चपखल!

- - -
साधारणपणे पॅनिंग/ट्रॅकिंग हे लक्षणीय चित्रविषयासाठी वापरतात (उदाहरणार्थ मराठमोळा यांची गोडुली सायकलस्वार). मात्र या चित्रात जो आशय सांगायचा होता तो चक्रावणार्‍या रेलचेलीचा होता. (चित्रे रेल्वेप्रवासात काढलेली होती.) म्हणजे दृष्टी कशावरतरी ठरते पण लक्ष देण्याइतकी ठरत नाही. फोटोसुद्धा अस्तव्यस्त वेडेवाकडे सांडलेले आहेत. त्यातील मध्यवर्ती चित्र तर असे आहे की त्याच सगळेच फराटे आहेत - पण हे फराटे वेगवेगळ्या दिशेला आहेत, ही बाब लक्षणीय आहे. त्यामुळे हा पेतीत-ताश/इम्प्रेशनिझम प्रकाराचे थेट उद्धरण सांगते. त्या उद्धरणावरून कोलाजचा आशय एक "इम्प्रेशन" असणार आहे, कुठलाही रेखीव विषय नव्हे, ही प्रस्तावना दिली जाते. वगैरे.

इतकेच काय, दूरच्या झाडांचे स्थिरचित्र पार्श्वभूमीसाठी घेतलेले आहे, त्यावर कधीच लक्ष केंद्रित करता येऊ नये अशा प्रकारे कोलाज बनवले आहे.

त्यामुळे पैसा, मदनबाण, बिरुटे म्हणतात तसे तपशीलवार लक्ष देता येण्यासारखी चित्रे दिली तर "चक्रावणारी, लक्ष देता-देता वस्तू नाहिशी होणारी रेलचेल" हा भावनिक आशयच हरवतो. "मन शांत-प्रसन्न करणारे सृष्टीचे नजारे" असा भावनिक आशय हवा, तर चित्रीकरण आणि कोलाजही अगदीच वेगळे हवे. विकास यांनी असे एक सुंदर कोलाज वर दिलेले आहे.

किंवा चालत्या गाडीतूनच कॅमेर्‍याचे सेटिंग बदलून चित्र काढता येते : शटर-स्पीड खूप वाढवला, तर चालत्या रेल्वेगाडीत नसून त्या ठिकाणी स्थिर बसलेल्या व्यक्तीच्या नजरेतून चित्र तयार होते. उदाहरणार्थ त्याच प्रवासात काढलेले हे वेगळे चित्र :

या चित्रातही कथानक आहे. (स्वर्णिम-तरुवरो विलसति पुरतः ।) पण ते कथानक वर दिलेल्या कोलाजपेक्षा खूपच वेगळे आहे.

कॅमेर्‍याची सेटिंग आणखीही बदलून डच गोल्डन एज चित्रकारांच्या शैलीची नक्कल करणारे (त्याच प्रवासात काढलेले) हे चित्र बघा :

येथे कथानक नाट्यमय ढगांचे आणि गडद काळवंडलेल्या "टोनल रंगसंगती"चे आहे. येथेसुद्धा "आयएसओ" सेटिंग बदलून रंगसंगती वेगळीच - खेळकर आणि स्पष्ट रंगांची - बनवता आली असती. तसे चित्रही सुंदरच असते. पण त्या चित्राचा भावनिक आशय वेगळा असता.