भिकबाळीचे महत्व

बापरे किती महत्व ते....

महत्व समजले.
थँक्स !
वाचुन वाचुन जिव गेला.

भिकबाळीचे अनेक फायदे असणार.
मला माहित असलेली गोष्ट अशी आहे की, तान्ह्या बाळांचे कान सोन्याच्या तारेनी टोचतात त्यावेळी त्यात खरा मोतीही ओवतात. रोज अंघोळीच्यावेळेस बाळाच्या अंगावर पडणारे पाणी हे सोन्यामोत्यावरून पडते आणि त्यात त्यांचे गुणघर्म असतात. त्याने बाळाची अंगकांती सतेज होते. नंतर (कोणत्या वयात ते माहीत नाही) कानातल्या तारा काढून त्याजागी एकच भिकबाळी मुलांना आणि सोन्याच्या रिंगा मुलींना घालून त्या बोळवतात (बंद करतात) म्हणजे हरवत नाहीत. बाळाची पाचवी पुजण्याच्या दिवशी काळ्या गंड्यात ओवलेला सोन्याचा बदाम हृदयाजवळ येइल असा बांधतात. मनुष्याने सतत कोणत्या ना कोणत्या प्रकारे सोन्याच्या सानिध्यात रहावे म्हणून हे आहे. मुले मोठी झाली की त्यांना सोन्याच्या चेनाही घालायला देतात ते यामुळेच! आजकाल हे सगळे सुरक्षिततेच्या दृष्टीने शक्य होत नाही तसेच सगळ्यांना परवडण्यासारखे असेलच असे नाही. यासाठी लहानांना अंगावर काही घातले नाही तरी चांदीच्या ताटलीतून रोज जेवण असते. ती ताटली उष्टावणाला घेतली जाते. मुंजीत मोठे चांदीचे ताट घेतले जाते. हे सगळे संकेत आहेत. शक्य नसेल तर काचेच्या/ चिनीमातीच्या ताटलीतून लहान मुलाला भरवावे पण स्टीलचे ताट नको असे म्हटले जाते.
माझे आजोबा भिकबाळी घालत असत. संसाराच्या पडत्या काळात त्यांना त्यांची भिकबाळी आणि घोडा विकून मार्ग काढावा लागला असल्याचे आजीच्या बोलण्यात आले होते. त्यासाठी अंगावर खूप सोने नाही तरी एखादी अंगठी तरी ठेवावी असे म्हणतात. अडीनडीला विकून संकटातून मार्ग काढता येतो. दुर्दैवाने आजकाल सोन्यामुळेच संकटात सापडल्यासारखे वाटण्याजोगी परिस्थिती आहे.

मला वाटलं पुपेंनी धागा काढला की काय भिकबाळीचं महत्व पटवुन द्यायला.

लोकसत्तामधील या लेखात थोडी माहिती मिळेल

या लेखात भिकबाळी कशी केली जाते आणि का परिधान केली जाते याचे पटणारे सोपे कारण दिले आहे
नजर लागू नये म्हणून :)

पण एकंदरीत या लेखात पुरुषी थाट बघावयास मिळतील

धोक्याची सूचना : गूगल क्रोम मधून हा लेख मराठीत दिसणार नाही तेव्हा 'आई' च्या सावलीत पहावा ही विनंती ;)

भिकबाळीबद्दल माहीत नाही पण जोडवीमुळे अमकं न टमकं होतं, हा फायदा होतो न ती नस दाबली जाऊन मेंदूपर्यंत रक्तप्रवाह वाढतो वगैरे ऐकलं आणि कधी नव्हे ती चांदीची जोडवी घातली. फायदा काही झाला नाही. त्या जोडवीची (टो रिंग) टोकं चादरीत अडकून चादर उसवली.
काही महीने पाय सुंदर दिसत होते तेवढाच काय तो फायदा. तो देखील आहेच म्हणा.

भिकबाळीचे ऐतिहासिक, शास्त्रीय आणि वैज्ञानिक महत्व माहीती नाही पण शालेय शिक्षांच्या इतिहासात मानाचे स्थान होते.

हल्ली तरुण मुल पण घालतात. पंक आणि बरेच काही लोकं. आता असल्या आभुषणांचा अर्थ बदलला आहे त्या मुळे हे आता इतिहासातच राहिलेले बरे. नाहितर उगीच कोणाचा गैरसमज व्हायचा.

ऐतिहासिक महत्त्व म्हणजे काय, हे मला समजले नाही. दुसरे म्हणजे या दागिन्याला भिकबाळी म्हणतात की बिगबाळी?
पेशवेकाळात हा दागिना अधिककरुन ब्राह्मण पुरुषांत वापरात होता. मोठ्या घरचे लोक भिकबाळी घालत. त्यातील तेजस्वी मोत्यामुळे व्यक्तीच्या चेहर्‍याकडे पाहणार्‍याचे लक्ष खिळून राही.
भिकबाळीवरुन इतिहासात एक प्रसिद्ध गोष्ट आहे.

सातार्‍याजवळ क्षेत्रमाहुली येथे प्रभुणे घराण्यात राम नावाचा मुलगा होता. वडील लहानपणीच निवर्तल्याने आईच रामचे पालनपोषण करत होती. वडिलांचा धाक नसल्याने राम आईला जुमानत नसे. तो अतिशय खोडकर आणि वांड होता. इतर ब्राह्मणांची मुले वेदाध्ययन करत असताना राम मात्र सगळा वेळ हुंदडण्यात आणि टिवल्याबावल्या करण्यात घालवत असे. मुलगा उनाड आहे, हे जाणून आईने त्याला कामाला लावायचे ठरवले. सातार्‍याला अनगळ सावकारांच्या घरी राम शागीर्द (हरकाम्या) म्हणून काम करु लागला. एक दिवस अनगळ सावकार दुपारचे बाहेरुन आल्यावर त्यांनी रामला पायावर पाणी ओतण्यास सांगितले. सावकारांच्या पायावर पाणी घालत असताना रामची नजर सावकारांच्या कानातील भिकबाळीकडे गेले. त्या तेजस्वी मोत्याच्या प्रभेने त्याची नजर खिळून राहिली. त्या नादात पाण्याची धार पायावर पडण्याऐवजी जमिनीवर सांडत होती. अनगळ सावकार रामवर ओरडले. 'लक्ष कुठे आहे?' असे विचारताच रामने खरे ते सांगून टाकले. त्यावर अनगळ सावकार तुच्छतेने म्हणाले, 'काही कर्तबगारी गाजवली तर हा दागिना शोभतो. पाणक्याने त्याची स्वप्ने बघू नयेत.' स्वाभिमानी रामला ते शब्द झोंबले. त्याने अनगळ सावकारांचे घर सोडले आणि तडक काशी गाठली. तेथे वेदशास्त्रांचे अध्ययन करुन धर्म, न्याय व मीमांसा या शास्त्रांत प्राविण्य मिळवले. उनाड रामचा विद्वान रामशास्त्री झाला. पुढे नानासाहेब पेशव्यांनी त्यांच्या अंगचे गुण व विद्वत्ता ओळखून त्यांना दरबारात धर्मशास्त्रानुसार निर्णय देण्याचे काम सोपवले. तेव्हा कुठे रामशास्त्रींनी कानात भिकबाळी घातली. हेच रामशास्त्री प्रभुणे पुढे पेशवे दरबारातील 'निस्पृह न्यायमूर्ती' म्हणून प्रसिद्ध झाले.

गंमतीशीर माहिती.

च्यायला, असे एखादी नस टोचुन इतके आजार बरे व्हायला लागले तर डागदरांचा धंदाच नाय बसनार? येडे कुठले! कुठल्यातरी सोन्या मोत्याच्या व्यापार्‍याने कायतरी अफवा पसरवली अन सगळे शिंचे लागले पदरचे माड्या अन जीने चढचढून गोळा केलेले पैसे खर्चुन सोनं अन मोती घालायला.

त्यामुळे काय होते?
त्या सोन्याच्या असतात काय?

पण तश्या ठिकाणी पण लोक का टोचुन घेतात त्या बद्दल कुतुहल आहे म्हणुन विचारले.

@रोज अंघोळीच्यावेळेस बाळाच्या अंगावर पडणारे पाणी हे सोन्यामोत्यावरून पडते आणि त्यात त्यांचे गुणघर्म असतात. त्याने बाळाची अंगकांती सतेज होते.
आजकाल हे सगळे सुरक्षिततेच्या दृष्टीने शक्य होत नाही तसेच सगळ्यांना परवडण्यासारखे असेलच असे नाही.
त्यामुळे मि.पा.वरिल प्रतिसादा वरुन प्रेरणा घेऊन पुणे महानगरपालिके ने
खडकवासला / पानशेत / वरसगांव / टेमघर हि धरणे नव्याने सोन्याची बांधण्या चा ठराव घाइघाइने संमत करण्यात आला आहे धरणातून पाणी पुरवठा करणारे पाईप हि २४ केरेट सोन्या चे करण्यात येणार आहेत म्हणे......;-)
सोने कानामधे घातल्यामुळे बालकांना होणारा धनुर्वाताचा धोका कमी होतो असे मानले जात असल्यामुळे. व पुण्यातिल बाळांची अंगकांती सतेज होण्यासाठि वरिल महत्वाकांक्षी प्रकल्प हाती घेण्यात आला आहे..
( यावर विरोधी पक्षातिल काहि नेत्यांनी धनुर्वाताची लसच बंद करण्याची मागणी केली..=)

बाकी आमच्या माहितीत वरील गोष्टिंची भर टाकल्या बद्दल मंडळ आभारी आहे.

मि म.टा. वर हि माहिती वाचलीय बुवा
इअरिंग्जच्या प्रवासाची कहाणी फार रंजक आहे. इ.स. 1880 मध्ये जर्मनीतील काही ' गे ' पॉप सिंगर्सनी आपल्या उजव्या कानात छोट्या आकाराचे सोन्याचे ' डूल ' वापरणं सुरू केलं. या मागे ' गे ' कम्युनिटीला एकत्र आणण्याचा हेतू होता. उजव्या कानामध्ये रिंग असली की तो ' गे ' आहे आणि डाव्या कानात असेल तर तो ' गे ' नाही अशी सांकेतिक खूण त्यामागे होती. ' गे ' नी सुरू केलेली ही फॅशन नंतर अवघ्या जगात पसरली. मात्र तिचा सर्वात जास्त प्रसार अमेरिकेत झाला.

अवांतर: पुर्वी लोक पुणेरी पगडी वापरीत असत त्यामुळे केस गळणे/ अकाली पांढरे होणे अशा तक्रारि होत नसत;-)
हल्ली १२ वर्ष वयाच्या मुलांचे केस हि पांढरे होउ लागले आहेत...
(म्हणजे खरं असावं)

जाता जाता : वरिल महत्वाकांक्षी प्रकल्प अमलांत येण्यासाठि मान.खासदार श्री. सुरेश कलमाडि यांनीच प्रथम सुचना केल्याचे समजतेय..:p (हा तेच ते कोमनवेल्थ वाले)

अजूनपर्यंत लक्षात आलेल्या गोष्टी; की ज्यांना हा प्रकार माहिती आहे आणि अभिमान वाटतो ते कौतुकाने, ज्यांना टोचायची आहे पण धाडस होत नाही ते हेवा वाटून, ज्यांच्या दृष्टीने ही 'असले फालतु प्रकार' मध्ये मोडते ते तिरस्काराने बघतात.

ज्यांना माहित नाही ते हे नक्की काय आहे ते/त्या आता विचारु का नंतर अशा प्रश्नार्थक चेहर्‍याने गप्पा मारत बसतात. उरलेले/ल्या एक व्यक्ती दुसर्‍या व्यक्तीकडे जितक्या म्हणून नजरेने बघू शकते तितक्या नजरेने बघतात.

आतापर्यंत मोजून तीन मुलींनी/ बायकांनी (यातल्या दोन हिरव्या देशातल्या आणि एक सौदिंडियन) हे काय आहे ते समजून घ्यायची उत्सुकता दाखवली. ;)

मिपावर मनोरंजक धाग्यांची कमी नाही हे बाकी खरे. भिकबाळी काय, मंत्र काय, मज्जाच मज्जा.

सोने - आयुर्वेदातील! ह्या लेखात सोन्याच्या वापरावर आणि दागिन्यांच्या वापरावर दिलेली माहिती:

आयुर्वेदशास्त्रात सुवर्णाचे गुण सांगताना त्यांनी खासकरून आयुष्यवर्धन याला महत्त्व दिले आहे. त्याचबरोबर सुवर्णाच्या सुयोग्य वापराने समस्त मनुष्यमात्राची कान्ती, बुद्धी, स्मरणशक्ती सुधारते. शारीरिक व मानसिक व्याधी सुवर्णाच्या वापराने बऱ्या होतात. सुवर्णभस्मयुक्त औषधांच्या योजनेमुळे उन्माद, अपस्मार, भूतबाधा अशा मानसिक विकारांत निश्चयाने आराम मिळतो. समस्त प्राणिमात्राला कमी-जास्त कामेच्छा असतेच. अशा कामेच्छांपासून मिळणारा आनंद वाढविणे, शरीराला सुख देणे व त्याचबरोबर शरीर पुष्ट करण्याचे काम सुवर्ण अग्रक्रमाने करत असते. मानवी शरीरात वेगवेगळ्या कारणांनी विविध प्रकारची विषबाधा होत असते. अशा विषबाधा समस्या दूर करण्याकरिता सुवर्णभस्मयुक्त औषधांचा निश्चयाने उपयोग होतो. योग्य तऱ्हेने सुवर्णभस्म बनविले गेले व ते ग्रंथोक्त पद्धतीने वापरले गेले तर संबंधित रुग्णामध्ये उत्तम रुची उत्पन्न करते, पाचक अग्नीचे बल वाढविते.

कर्णफुले किंवा भिकबाळी
कानात एकूण शरीराशी संबंधित असे जवळपास ८० केंद्रबिंदू आहेत. कानात कर्णफुले किंवा भिकबाळी घातली तर हे सर्व बिंदू प्रभावित होतात आणि विविध रोगांवर नियंत्रण ठेवले जाते. यामुळे फेपरे येणे, टॉन्सिल, हार्निया या व्याधींपासून सुटका मिळते, असे मानले जाते.

पण माझ्या वाचनात आल्याप्रमाणे भिकबाळीचा आणि प्रमेह, मधुमेह आणि अर्थातच स्वादुपिंडाच्या उद्दिपनाशी जवळचा संबंध आहे.

कोणी अजून मदत करेल का या विषयावर?

एका "जिव्हळ्याच्या" What's Up group वर भिकबाळीवर जोरदार चर्चा झाल्याने :) हा धागा वर आणत आहे ...