तशी बहुत वरुषांची गोष्ट. ८००/ १००० वर्षांपूर्वीची. तेव्हा इये देशी देवगिरीच्या यादवांची सत्ता होती. सेऊणदेशचे यादव. देवगिरी ही राजधानी म्हणून स्थापित व्हायची होती. यादव तेव्हा इथे राज्य करत होते ते राष्ट्रकूटांचे मांडलिक म्हणूनच. यादवांचीच एक शाखा अंजनेरीला होती. सेऊणचंद्र तिसरा ह्याचा शिलालेखच अंजनेरीच्या एका जैन मंदिरात आहे. अंजनेरीचे यादव हे बहुधा जैन धर्मीय होते. यादवांची दुसरी शाखा होती सिंदिनेरात, सिंदीनेर अथवा सिंदनगर म्हणजेच आजचं सिन्नर, नाशिकजवळचं.
ह्या सिन्नरातच यादवकालीन स्थापत्यशैलीचे काही अवशेष आहेत. त्यातलं प्रमुख म्हणजे गोंदेश्वर अथवा गोविंंदेश्वर मंदिर. हे मंदिर यादवराजा गोविंद ह्याने बांधले असावे असे मानले जाते. भूमिज शैलीतले हे महाराष्ट्रातले तुलनेने उशिरा निर्माण झालेले मंदिर. १३ व्या शतकातले. हे मंदिर बांधले गेले तेव्हा देवगिरी ही राजधानी होती. मात्र त्याहीआधीचे म्हणजे यादव हे मांडलिक असतानाचे आणि देवगिरी हे यादवांची राजधानी नसतानाहीच्या कालखंडात एक मंदिर सिन्नरात बांधले गेले होते. ते दुर्लक्षित मंदिर म्हणजे ऐश्वर्येश्वराचे. ह्यालाच आयेश्वर मंदिर असेही म्हणतात. यादव आईरमदेव ह्याने हे बांधले असावे असे मानले जाते. हा आईरमदेव म्हणजे सेऊणचंद्र द्वितिय ह्याच्या नंतरचा. आईरमदेवाचा कालखंड फारसा ज्ञात नाही. बहुधा हेमाद्रीच्या राजप्रशस्तीत ह्याचा उल्लेख आहे.
तर हे आयेश्वराचं मंदिर दिसायला अगदी लहानसं. अगदीच १०/१५ मिनिटात पाहून होईल असं. किंचित वेगळ्या शैलीच. द्रविड आणि वेस्सर अशा मिश्र शैलीचं. मूळचं शिखर आज गायब आहे त्यामुळे शैली नीटशी ओळखता येत नाही. ऩक्षीदार स्तंभांवर तोललेला सभामंडप, पुढे अंतराळ आणि मग गर्भगृह अशी त्याची रचना.
आयेश्वराचं प्रथम दर्शन
सभामंडपातले स्तंभ बहुत नक्षीदार. मधूनच सुरसुंदरींची शिल्पे स्तंभांवर कोरलेली दिसतात.
ही शालभंजिका
मी चुकत नसेन तर ही गंगाच आहे.
ही कर्पुरसुंदरी का कोण
हा देव नक्की कोणता ते ओळखता आलं नाही
हा मात्र विष्णूच
सर्वच स्तंभ फार नजाकतीने कोरलेले आहेत.
स्तंभावर मंदिराचा डोलारा आपल्या हातांनी पेलणारे भारवाहक यक्ष आहेत. ह्यांनाच किचक असेही म्हणतात. यक्षांची संकल्पना पश्चिमेकडून आली, म्हणजे ग्रीकांकडून.
-
गर्भगृहाच्या द्वारावर जे एक शिल्प आहे ते इथलं खरं वैभव. नटराज शिव. सिंपली फॅण्टास्टिक
मकरांच्या मुखातून निघालेली अर्धगोलाकार नक्षीदार शिल्पपट्टिका. दोन्ही बाजूंना शिवाचा एकेक अनुयायी मकरांचे सारथ्य करतोय. शिल्पपट्टीकेवर वादक वाद्य वाजवताहेत, भारवाहक यक्ष पट्टीका तोलत आहेत, मधेच शरभादिल प्राणी आहेत तर त्याच्या वरच्या पट्टीकेवरील मोरांची रांगच आहे. तर संपूर्ण पटाच्या मध्यभागी शिव तांडवनृत्य करतोय. त्याच्या एका बाजूला पार्वती आहे तर दोन्ही बाजूला अनुयायी आहेत. पखवाजसदृश वाद्य वाजवताना एकजण तर अगदी स्पष्ट दिसतोय.
ह्याच्यापुढे अंतराळ आणि त्यापलीकडे गर्भगृह आहे. अंतराळावरही कहई शिल्पे कोरलेली आहेत पण अंधारामुळे छायाचित्रे घेता आली नाहीत.
तसाच मंदिराच्या बाहेर येऊन फेरी मारायला बाहेर पडलो
मंदिराच्या बाह्यभिंतीच्या चौथर्‍यावर बाणासारखे सरळ वर जाणारे स्तंभ अशी बाह्यभागाची रचना. मधेमध्ये काही देखणी शिल्पेही कोरलेली आहेत.
मंदिराचा बाह्यभाग
मंदिराचा पार्श्वभाग
अर्धस्तंभाचे नक्षीदार शिखर
स्तंभांवरही भारोत्तोलन करता करता शरभ आदि प्राण्यांवर स्वार होणारे यक्ष आहेतच.
हा यक्ष मला फार आवडला. एका हाताने तो भिंत तोलून धरतोय त्याचे वेळी तो आपल्या वाहनावर चाबूकही उगारतोय.
तर हे यक्ष चक्क कसरती करताहेत
मधूनच काही भग्न शिल्पं आहेत. बरीचशी अनाकलनीय आहेत. एकंदरीत इथे संशोधनाला बराच वाव आहे.
हे राम, लक्ष्मण, सीता का कृष्ण बलभद्र सुभद्रा काहीच कळत नाही.
हे माझ्या अंदाजाप्रमाणे इंद्रजिताचे लक्ष्मणासोबतचे द्वंद्व असावे. अगदी अशाच प्रकारचा रामायणातील पट जवळच्याच गोंदेश्वर मंदिरात आहे.
सुरसुंदरींच्या विविध प्रकारांची शिल्पे मात्र येथे फार आढळत नाहीत. जितकी आहेत ती सभामंडपाच्या स्तंभांवरच.
इतके सारे अवघे बघून होता होईता संध्याकाळ दाटून आलेली असते. मन मात्र अजूनही आयेश्वरातच गुंतलेले असते. असं वाटतं की येथेच काही काळ तसंच बसून राहावं अशाच काही आठवणी काढत.
प्रतिक्रिया
18 May 2016 - 6:12 pm | चांदणे संदीप
\o/ \o/ \o/
आता वाचून परत सविस्तर प्रतिसाद लिहितो! ;)
Sandy
18 May 2016 - 7:15 pm | चांदणे संदीप
हे विण्टरेस्टिंग आहे. असल्या जर्नल नॉलेजचा धागा काढावा ही अखिल दर्पणसुंदरी मित्रमंडळाकडून आपणास सविनय विनंती! आणखी एक गोड शप्पथ घातली असती पण असू दे! ;)
जरा जालावर शोधले असता, श्री संदीप दहिसरकर यांनी काढलेला इथे आणि इथे दोन्हीकडे एकच फ़ोटो पाहायला मिळाला, या ठिकाणाचा. लिन्केवर टिचकी मारायच्या आधी ऐका, तिथे त्यांचा स्वत:चाच क्लोजअप फ़ोटो आहे फक्त पार्श्वभागी या मंदिराची भिंत जराशी दिसते.
कधी जायचं बोला?
Sandy
18 May 2016 - 8:11 pm | प्रचेतस
माय मिस्टेक. ग्रीक किंवा पर्शियामधून. काही जण यक्षांचा उगम भारतातलाच मानतात पण मला पटत नाही. यक्षदेवता कुबेर बाहेरून आलाय. सातवाहनकाळच्या शिल्पांत यक्ष मोठ्या प्रमाणावर दिसतात. बटबटीत डोळे,विद्रूप स्वरुप, बाहेर आलेल्या दाढा असे.
पुढे मागे दिक्पालांवर लिहिन तेव्हा त्यात यक्षांवरही थोडेसे लिहिन.
तसं पुण्यावरुन एका दिवसात जाउन येता येईल. गोंदेश्वर आणि आयेश्वर एकत्र करायचं.
18 May 2016 - 6:13 pm | वेल्लाभट
अप्रतिम
19 May 2016 - 5:50 pm | मोदक
+१११
भारी..!!!
18 May 2016 - 6:23 pm | सूड
आम्हाला पण सांगत जा, नवनवीण शिल्पे बघायला आवडतात.
18 May 2016 - 8:13 pm | प्रचेतस
तीन चार वर्षांपूर्वी येथे आलो होतो रे. नाशिक आजोळ त्यामुळे अशी ठिकाणं मधूनमधून पाहून होतात.
18 May 2016 - 6:26 pm | यशोधरा
सुरेख फोटो.
18 May 2016 - 6:27 pm | मुक्त विहारि
मन म्त्र अजून आयरेश्वरातच गुंतून राहिलेले.
शेवटी परत एकदा तो चाबूकवाला भारवाहक बघीतला...
18 May 2016 - 6:41 pm | किसन शिंदे
ती गंगाच की रे वल्ल्या. अगदी असेच शिल्प वेरूळला कैलासात जाताना प्रवेशद्वारावर डावीकडे आहे, अगदी असेच!
बाकी हा लेख कुणासाठी समर्पित आहे का? नाही, उगा आपली एक शंका!
18 May 2016 - 8:16 pm | प्रचेतस
गंगाच रे. पण वाहन मकर हे कोरले नसल्याने लॉजिकली यमुना किंवा सरस्वतीही असू शकते. किंबहुना तसे अजून एक शिल्पही येथे आहेच. पण सरिताशिल्पच हे निश्चित.
बाकी लेख कुणाला समर्पित म्हणशील तर त्या ज्ञात अज्ञात शिल्पकारांना ज्यांनी हे अद्भूत घडवलं.
(झालं ना आता शंका निरसन)
18 May 2016 - 8:21 pm | किसन शिंदे
पोपट रे तू बोलायला एकदम...शब्द काय खाली पडून देशील.
18 May 2016 - 8:24 pm | प्रचेतस
:)
19 May 2016 - 9:04 am | वपाडाव
मिरचि हविये का पोपटाला??
18 May 2016 - 6:46 pm | प्रशांत
लेख वाचुण भुलेश्वर, पेड्गाव भटकंतीची आठवण झाली
18 May 2016 - 6:55 pm | अभ्या..
अहाहाहाहाहा,
पैल्या फोटोसाठीसाठी तू मागशील ते बक्षीस. अप्रतिम एकदम.
तो अपरिचित देव बलराम है का नांगरधारी? का दशावतारकथात बलरामाचा उल्लेख येत नाही?
एनीवे, सुंदर लेख, नजर लागण्यासारखे फोटो, अभ्यासू माहीती साठी धन्यवाद प्रचु डार्लिंग.
18 May 2016 - 7:39 pm | चांदणे संदीप
मला पण तेच वाटल पण आकार नांगरासारखा वाटेना, मग छत्रीधारी वामन वाटतोय! पण नक्की नाही सांगता येत.
Sandy
18 May 2016 - 8:20 pm | प्रचेतस
वामन नक्की नाही. कारण मुकुट आणि चार हात आहेत. बलरामदेखील असायची शक्यता कमी आहे कारण चार हात. ह्या अवतारमूर्ती मानवी असल्यामुळे द्विहस्त असतात. तशी बलरामाची वेरुळला चार हातांची मूर्ती आहे पण ती कृष्ण आणि सुभद्रा यांसह आहे आणि ही तिन्ही भावंडे त्यांच्या पूर्णावतारात दाखवलेली आहेत.
मला तरी ही मूर्ती प्रतिहारीची वाटते.
19 May 2016 - 2:11 pm | पामर
त्रिविक्रम वामन मुर्तीला चार हात असतात आणि उंच किरिट सुद्धा असतो. ह्या मुर्तीचा उजवा पाय उचललेला आहे इथे तो नेमका भंगलेला आहे. बाकी पुढे ज्याला तुम्ही विष्णु मुर्ती म्हणले आहे,तो प्रतीहारी-व्दारपालच आहे असे वाटते.
19 May 2016 - 2:15 pm | प्रचेतस
हो. त्रिविक्रम चतुर्हस्त असतो पण छत्री नसते.
19 May 2016 - 2:39 pm | पामर
त्रिविक्रम मुर्तीत छत्री नसते हे मात्र खरय.अग्नी पुरणाच्या शिल्प शस्त्राच्या अनुसार संकर्षण-बलराम हा विष्णुचा नववा अवतार आहे. त्याची मुर्ती चतुर्भुज असुन त्याने- हल,चक्र,शंख आदी आयुधे धारण केली आहेत. अता नक्की काय हे तेच समजेना झालय.
19 May 2016 - 2:19 pm | प्रचेतस
ती विष्णूमूर्ती मलाही द्वारपाल वाटत होती पण हाती शंख चक्रासारखे अस्पष्टसे असे काहीसे दिसते. त्या मूर्तीचा पाय मात्र अगदी द्वारपालासारखाच उंचावलाय हे खरेच.
18 May 2016 - 7:01 pm | स्पा
भारीच रे
18 May 2016 - 7:36 pm | सतिश गावडे
डोळ्यांचे पारणे फिटले.
18 May 2016 - 8:21 pm | प्रचेतस
खवचट धन्या. :)
18 May 2016 - 8:24 pm | किसन शिंदे
आत यात काय खवचटपणा केला ब्वाॅ धन्याने?
18 May 2016 - 8:27 pm | प्रचेतस
बघ की तूच.
डोळ्यांचे पारणे वगैरे.
18 May 2016 - 9:11 pm | सतिश गावडे
खवचटपणा नाही रे. खरंच आवडली शिल्पे.
19 May 2016 - 9:20 am | नाखु
धन्याला खो मिळाल्याने चांगले म्हटले तर काय होईल या भीतीने फक्त...
वल्लींचा "अल्पोपहार" आवडला असे म्हणतो.
४-५ बघायला लागतील ती शिल्पे त्यांच्या दृष्टीने भोजन असते हा संदर्भ लक्ष्यात ठेवणे.
धागा हजेरीवाला नाखु
18 May 2016 - 8:36 pm | सुबोध खरे
उत्तम लेख. छान लेख असे सारखे लिहायचा कंटाळा आला आहे.
पण वल्लीसाहेबांमुळे महाराष्ट्रात एवढी मोठ्या प्रमाणावर शिल्पे आहेत हे तरी समजले.
अन्यथा आम्ही फक्त अशी शिल्पे हळेबिड बेलूर येथेच आहेत हे समजत होतो.
हे लेख वाचले नसते तर माझ्यासारख्या असंख्य लोकांना महाराष्ट्राचा हा अनभिद्न्य असलेला अनमोल वारसा "अस्तित्वात आहे" हेच कळले नसते.
याबद्दल वल्लीसाहेबांचे जितके आभार मानावे तितके थोडेच आहेत.
19 May 2016 - 1:00 am | बॅटमॅन
अगदी असेच म्हणतो, वल्लीमुळे महाराष्ट्राची ओळख नव्याने झाली असे म्हटले तरी चालेल.
18 May 2016 - 9:05 pm | अजया
नेहमीप्रमाणेच अत्यंत वाचनीय अभ्यासपूर्ण लेख.
18 May 2016 - 9:09 pm | रातराणी
अप्रतिम, लेख आणि फोटो दोन्ही!
18 May 2016 - 10:39 pm | कंजूस
पंचायतन आहे त्यापैकी हे कोणतं?
एका फोटोत तुम्ही असायला हरकत नाही चौकडीच्या निळ्या अर्ध्या शर्टात.
18 May 2016 - 11:49 pm | किसन शिंदे
चूकताय तुम्ही कंजूष काका..चेक्सचा हाफ शर्ट नाही, जोकरचा काळा टीशर्ट म्हणा.
19 May 2016 - 5:56 am | प्रचेतस
पंचायतन जवळच्या गोंदेश्वरात आहे. इथे हे एकटंच आणि भिन्न शैलीचं मंदिर आहे.
19 May 2016 - 12:10 am | डॉ सुहास म्हात्रे
नेहमीप्रमाणेच नेत्रसुखद चित्रांनी भरलेला ओघवत्या भाषेतला माहितीपूर्ण लेख.
सुरुवात खास आवडली !
20 May 2016 - 12:59 am | बोका-ए-आझम
असेच म्हणतो.
19 May 2016 - 10:02 am | इशा१२३
फोटो आणि माहिती नेहमीप्रमाणे छानच !या मंदिराची नेमकी शैली मात्र कळत नाहिये.नेमक शिखरच गायब.
19 May 2016 - 10:25 am | प्रचेतस
शिखर गायब असलं तरी जो काही भाग अस्तित्वात आहे त्यावरुन द्रविड-वेस्सर अशा मिश्र शैलीचं वाटतं.
19 May 2016 - 11:08 am | अभ्या..
वासर हिच नागर आणी द्रविड अशी मिश्र शैली आहे ना?
19 May 2016 - 11:53 am | प्रचेतस
तसे काहीसे म्हणता यावे. पण वेस्सर शैलीत शिखरभागात आडव्या पट्ट्या ठेवून ती उभारली जातात त्यामुळे मंदिरांची उभारणी झटपट होते पण शिखरभाग तसा कमकुवतही बनतो.
अंजनेरीचं हे वेस्सर शिखर बघ
19 May 2016 - 11:59 am | अभ्या..
हम्म बरोबरे.
नागर शिखराचा डौलदारपणा वेगळाच. आह्ह्ह. कंदारीय म्हादेव, लिंगराज ही सारी नागर ना?
19 May 2016 - 12:03 pm | प्रचेतस
हो.
नागरचं.
जायचं का खजुराहोला?
19 May 2016 - 3:08 pm | वपाडाव
इथे हळेबिड-बदामी-ऐहोळे-हंपीला जाउन या...
बाकी नंतर..
19 May 2016 - 3:17 pm | वपाडाव
:: मनीच्या बाता ::
औरंगाबादेतुन पाय सुटत नाही या महामानवाचा, म्हणे येता का खजुराहोला ??
-चिंचवडचा बाजीराव
19 May 2016 - 3:25 pm | प्रचेतस
=))
ते पहिलं प्रेम आहे रे.
19 May 2016 - 5:08 pm | अभ्या..
हे तर एक कौतुकच हाय.
20 May 2016 - 9:56 am | चौकटराजा
ते पयलं पिरेम ठेवा आता गुंडाळून... हम्पी बदामीला जावा.. सप्टेम्बर म्हयना मस्त होईल बेल्लारीचा चा किल्ला ही पहाता येईल.
19 May 2016 - 10:02 am | इशा१२३
फोटो आणि माहिती नेहमीप्रमाणे छानच !या मंदिराची नेमकी शैली मात्र कळत नाहिये.नेमक शिखरच गायब.
19 May 2016 - 10:02 am | इशा१२३
फोटो आणि माहिती नेहमीप्रमाणे छानच !या मंदिराची नेमकी शैली मात्र कळत नाहिये.नेमक शिखरच गायब.
19 May 2016 - 10:04 am | इशा१२३
फोटो आणि माहिती नेहमीप्रमाणे छानच !या मंदिराची नेमकी शैली मात्र कळत नाहिये.नेमक शिखरच गायब.
19 May 2016 - 10:10 am | खटपट्या
तुमचे सर्व लेख एकत्र करुन ठेवायला हवेत,,,
19 May 2016 - 10:23 am | अनुप ढेरे
मस्तं!
19 May 2016 - 10:40 am | गणामास्तर
बऱ्याचदा गेलोय सिन्नर ला, पण हे नव्हते पाहिले कधी. गोंदेश्वर पाहिलंय खुपदा.
अर्थात आमचे पाहणे आणि तुमचे पाहणे यांत जमीन अस्मानाचा फरक आहे म्हणा.
19 May 2016 - 10:49 am | प्रचेतस
:)
आयेश्वर खूपच दुर्लक्षित आहे रे. खूप कमी जण जातात.
गोंदेश्वरावर लिहिन कधीतरी. महाराष्ट्रातील घटत्या भूमिज शैलीचा ते शेवटचा अविष्कार मानलं जातं.
19 May 2016 - 11:51 am | नाईकांचा बहिर्जी
आपल्या इतिहास अभ्यासाला नमन सर! _/\_
मंदिरे ही "वाचायची चीज़" असतात हे आपल्या लेखनातून अन एकंदरित व्यासंगावरुन कळते असे म्हणतो मी
एक प्रश्न
यक्षांची संकल्पना पश्चिमेकडून आली, म्हणजे ग्रीकांकडून.
गॉथिक वास्तुशैलीमधे छपरावरचे पाणी निघुन जायला अतिशय भीतिदायक असे गोरगॉयल (gorgoyle) असतात त्याचे काही नमुने बहुदा आपल्याला CST स्टेशन किंवा BMC बिल्डिंग मधे दिसावेत, भारवाहक यक्ष अन हे गोरगॉयल एकाच (हेलेनिस्टिक) प्रभावाचे द्योतक असावेत काय??
उत्तर दिल्यास आभारी राहीन
बहिर्जी
19 May 2016 - 12:03 pm | प्रचेतस
तसे मला वाटत नाही, गोरगॉयल तसे खूप उशिरा प्रचलित झाले. तर यक्ष हे अतीप्राचीन आहेत. २०० बीसीच्याही आधीपासून. गॉथिक शैलीतल्या गोरगॉयल्सवर कशाचा प्रभाव पडला ते सांगू शकत नाही.
गोरगॉयलसदृश हत्ती घोडे अगदी आपल्या पुण्यातल्या त्रिशुंड मंदिरात देखील आहेत.
19 May 2016 - 12:43 pm | नाईकांचा बहिर्जी
त्यांची (ह्या हत्तीशिल्पांची) यूटिलिटी सुद्धा पाणी निचरा करणे आहे का फ़क्त एस्थेटिक वैल्यू एडिशन आहे हे एकंदरित कलेत?
19 May 2016 - 12:57 pm | प्रचेतस
वैल्यू एडीशनशिवाय इतर काही नसावे. पाणी निचरा तर अजिबातच नाही.
19 May 2016 - 12:28 pm | सस्नेह
रोचक माहिती आणि फोटो.
कुठेशी आहे हे आयरेश्वर ? संभाजीनगराजवळ का ?
शिल्पे खूपच झिजलेली आहेत. यादव काळातील शिल्पे इतकी झिजलेली ?
19 May 2016 - 12:59 pm | प्रचेतस
आयेश्वर किंवा ऐश्वर्येश्वर. सिन्नरमधे आहे हो.
८०० वर्ष उन्हपावसाचा मारा झेलत आली आहेत. झिजणारच थोडीफार.
19 May 2016 - 2:15 pm | सस्नेह
हीपण तितकीच, किंबहुना त्याहून जुनी आहे. बाराव्या शतकातली. पण इतकी झिजलेली नाही.
बेलुरची दर्पणसुंदरी.
19 May 2016 - 3:24 pm | प्रचेतस
बेलूरची आयेश्वरानंतरची.
पण ग्रेनाईट आहे तो. अगदी लोण्यासारखा कातरता येतो. दगा देत नाही. इकडे बसाल्ट. कोरण्यास कठीण शिवाय सच्छिद्र असल्याने हवापाण्याचा परिणाम होतो.
19 May 2016 - 3:28 pm | सस्नेह
लोण्यासारखा कातरता येतो ?
आमच्या अभियांत्रिकी ज्ञानानुसार ग्रॅनाईट सर्वात कठीण खडक. कदाचित म्हणूनच अजून झिजला नाही.
19 May 2016 - 3:35 pm | प्रचेतस
म्हणजे मऊ अशा अर्थी नाही.
जिथे छिन्नी माराल तितकाच भाग कापला जाईल. आजूबाजूच्या भागाचा टवकाही उडणार नाही अशा अर्थाने :)
19 May 2016 - 1:57 pm | पद्मावति
अप्रतिम लेख आणि फोटो.
19 May 2016 - 4:01 pm | सुधांशुनूलकर
लेख आणि फोटो खूप आवडले.
वल्लीप्रचेतस यांना एक नम्र विनंती - प्रत्येक महिन्याला एक याप्रमाणे सोईस्कर शनिवार-रविवारी लेणी-मंदिर कट्टा आयोजित करावा. मुंबईहून सुधांशुनूलकर (स.कु.स.प.), डॉ.सु.ख. (स.कु.स.प.), बोका, मुवि (स.कु.स.प.), कंजूस (डोंबोलीला मुंबईतच गणल्याबद्दल क्षमा मागून), किस्ना, स्पा, वेल्ला, अजया, पुण्याहून बॅट्या, सगाधन्या, डॉ.एक्काकाका, नाखुकाका, कॅजॅस्पॅ, इतर, सोलापूरहून अभ्या.., औ.हून प्रा.डॉ. असे अखिलमिपावल्लीप्रचेतसफॅनक्लबपर्मनंटमेंबर कट्ट्याला नक्की हजेरी लावतील. या मालिकेतला पहिला कट्टा जून महिन्यात अंबरनाथ मंदिरात आयोजित करता येईल.
19 May 2016 - 5:32 pm | सतिश गावडे
अंबरनाथ कट्टयाचे जान्हवीच्या डिलिव्हरी सारखे झाले आहे. गेली दोन वर्ष पाहत आहोत. अजून झाली नाही. ;)
19 May 2016 - 5:33 pm | अभ्या..
धीरापोटी, फळे रसाळ गोमटी.
19 May 2016 - 5:39 pm | प्रचेतस
अगदी अगदी.
जायचे आहे पण अजून तसा योगच आलेला नाही. बहुधा तीव्र ओढ अशी वाटली नसावी.
19 May 2016 - 6:24 pm | किसन शिंदे
धन्या, त्यासाठी तुम्हाला सहा महिने आधी रल्वेचे रिझर्वेशन करावे लागेल हो. ;)
19 May 2016 - 5:03 pm | नीलमोहर
किती तो प्रचंड अभ्यास आणि निरीक्षण, एवढे सगळे तपशील लक्षात येणे, ठेवणे अवघड काम आहे.
बाकी तुम्ही बेलूर, हळेबीडू, अयहोळ, पट्टडकल, हंपी, बदामी इ.ठिकाणे पाहिली नसतील तर नक्की पहावीत.
हंपीमधून परत शहरी जंगलात यायला अगदीच जीवावर येते, काश्मीरनंतर पृथ्वीवरील दुसरा स्वर्ग तिथे आहे.
19 May 2016 - 5:42 pm | प्रचेतस
:)
गेल्याच महिन्यात जाणार होतो पण उन्हामुळे टाळलं.
आजच किसनदेवांबरोबर झालेल्या चर्चेत पुढील काही महिन्यांत तेथे जाणेचे ठरलेय. बेलुरु, हळेबीडू नाही होणार. पण हंपी बदामी होईल.
19 May 2016 - 7:05 pm | प्रा.डॉ.दिलीप बिरुटे
मी येऊ का ?
-दिलीप बिरुटे
19 May 2016 - 8:31 pm | सूड
आम्ही आलं चालणाराय का?
19 May 2016 - 10:46 pm | प्रचेतस
या की, सर्वच या.
20 May 2016 - 9:18 am | नाखु
पत्रिका आणि नाव नोंदणी कुठे आहे?
शंका बालक नाखु
19 May 2016 - 5:16 pm | कंजूस
विटा येथे एक रेणुकाचे मंदिर वेस्सर पद्धतीचे दगडी पट्ट्यांचे शिखरवाले पाहिल्याचे ( ६६ साली ) अंधुक आठवत आहे.
19 May 2016 - 5:48 pm | निशाचर
छान लेखन आणि फोटो. शिल्पपट्टिका व अर्धस्तंभ विशेष आवडले.
19 May 2016 - 7:05 pm | प्रा.डॉ.दिलीप बिरुटे
ऐसे प्रचेतस सिंदिनेराचिया गावा गेले: तेथ आयेश्वराच्या कथा पुसेति:
आणि तिआं लिहिती: प्रचेतस प्रदक्षेणा करुनि आवारासि बीजें करीति:
वल्लीसेठ, फोटो आणि लेखन दोन्हीही आवडले. लिहित राहा.
आणि सर्व लेखांचे एक पुस्तक करा ही माझी जुनी मागणी.
आपण ती पूर्ण कराल असे वाटते.
-दिलीप बिरुटे
19 May 2016 - 7:19 pm | प्रचेतस
सिंदिनेरी सिवाचे अवस्थान, सिंदिनेरि पूर्वामुख सिवाचे देऊळ, तेथ अवस्थान दिस, एकुदिसी बिरुटे मास्तरे प्रचेतसे म्हणीतले, आयेश्वरासि नेणो, जी जी म्हणोनी प्रचेतस निगाले. मास्तरे आयेश्वरे नेतो ऐशे म्हणोनी गोंदेश्वरे नेले, थोर फ़सवणुक जाहली, मास्तरे खट्टू होवुनिया दु:ख करी, प्रचेतस बोलिले, चिंता का करिशी, आयेश्वर जवळी तेथेही जावो. तूर्तास मास्तरे गोंदेश्वरे पाहिले. इशचरणा लागिले, मग निगाले.
19 May 2016 - 8:21 pm | पैसा
सुंदर लिहिलंय. सिन्नर हे खूप जुने गाव. कर्नाटकात सिंद राजघराणे होते त्यांचा या गावाशी कधी काही संबंध होता का नकळे.
20 May 2016 - 9:22 am | अत्रुप्त आत्मा
वाहव्वा!