मिल्क एण्ड कुकिज! (जागतिक पुस्तक दिन लेखमाला)

मिल्क एण्ड कुकीजचा आणि पुस्तकांचा काय बरं संबंध ? वर वर बघता काही संबंध नाही पण आमच्या गावातल्या वाचनालयात हा उपक्रम आहे. वयोगट ३ ते ६ वर्षाच्या मुलांना आठवड्यातून एकदा संध्याकाळी वाचनालयात घेऊन जायचं. आपलं काम म्हणजे फक्त मुलाची त्या कार्यक्रमासाठी नाव नोंदणी करणे आणि नेमून दिलेल्या वेळात आपल्या मुलाला तिथे घेऊन जाणे. बस आपण एवढंच करायचं, मग पुढच्या सगळ्या गोष्टी वाचानालयातल्या आज्जीबाई आणि त्यांच्या सहकारी मैत्रीणी बघतात.

तुम्ही ठरवून दिलेल्या हॉलच्या बाहेर पोचला कि तुमच्या मुलाच्या नावाने त्या दिवशीच्या थीम प्रमाणे मुलाच्या नावाचा एक सुंदर बिल्ला तयार असतो. इथे पोरं पुढे होऊन आपापल्या नावाचा बिल्ला स्वत:ला लाऊन घेतात. ज्या पिटुकल्यांना अजून वाचता येत नाही त्यांना त्यांच्या बरोबरचे मदत करतात. एकदा का कार्यक्रमाची ठरलेली वेळ झाली कि आजीबाई त्यांच्या जागेवर आणि ठरलेल्या बास्केट मधून रंगीत मऊ-मऊ उश्या घेऊन पोरं हॉलभर आवडेल तिथे जाऊन बसतात.

नावाचा बिल्ला -
. .

सुरवातीला हात पाय हलवून थोडी ओळखीची गाणी म्हणुन होतात. ती झाली की आजी आपल्या पोतडीतून एक एक बोलक्या बाहुल्या किंवा बोलके प्राणी काढायला लागते . हे प्राणी कधी पुस्तकांना घट्ट बिलगून बसतात आणि त्यांच्याकडून पुस्तक सोडवून घेता घेता आजीबाईंच्या नाकी नऊ आणतात. ह्या सगळ्या लुटुपुटुच्या झटापटीमध्ये पोरांची जाम करमणूक होते. कधी कुठल्या प्राण्याचा डोळाच उडून मुलांच्यात पडतो आणि मग मुलं त्याला त्याचा डोळा परत द्यायला धावपळ करतात. तर कधी माकडासारखा एखादा उद्योगी प्राणी आजीबाईंच्या हातातून उडी मारून मुलांच्यात जाऊन लपतो. मग त्याला शोधून परत जागेवर नेऊन ठेवण्यासाठी पोरांची पुन्हा पळापळ होते.

अशी या सगळ्या बोलक्या प्राणीमित्रांबरोबर (पपेटसबरोबर) धमाल करून झाली कि सगळे जरा दमून जातात मग सगळ्यांना थोडं दुध आणि दोन बिस्किटं घेऊन आजी जरा एका जागी बसायला सांगते. दुध पीत आणि बिस्किट खात सगळे त्यांच्या जागांवर स्थिर स्थावर झाले कि आजी तिच्या पेटाऱ्यातून हळुच एक- एक पुस्तक काढते. छोट्याश्याच पण छान गोष्टी एक एक करून मुलांना वाचून दाखवते प्रत्येक वेळी एका प्राण्याभोवती किंवा पक्षाभोवती कथा गुंफलेल्या असतात.

सुरवातीला जो नावाचा बिल्ला मिळालेला असतो तोही याच कथांना पूरक असतो . म्हणजे माकडाच्या गोष्टी वाचणार असतील तर माकडाच्या आकारात कापलेला बिल्ला आणि त्यावर मुलाचं नाव. किंवा फुलपाखरावर मुलाचं नाव असं दरवेळी काहितरी नवीन आणि सुरेख पहायला मिळतं. मुलांनाही हा बिल्ला मिरवायला हौस वाटते.गोष्टी असताना आजी पुस्तक वाचताना आवाजात चढ- उतार आणुन मुलांचे लक्ष वेधून घेते त्यामुळे बर्यापैकी पुर्ण गोष्ट मुलांकडून एका जागी बसून ऐकली जाते.

गोष्ट वाचून झाली कि मग पुढे करायचं असतं एक आर्ट! त्या दिवसाचं आर्ट हे त्या दिवसाच्या थीमवरच बेतलेलं असतं. शेजारीच असलेल्या मोठ्या हॉल मध्ये मुलांच्या हाताशी येईल एवढ्या टेबलांची रांग मांडलेली असते. त्यावर त्या दिवशी जी कलाकुसर करायची त्याच्या सामानाची मांडणी करून ठेवलेली असते. आपण आपल्या मुलासोबत जाऊन कुठल्याही एका जागेवर उभे राहून मुलासोबत ते आर्ट करायला लागयचं. आर्ट पुर्ण झालं कि पोरं लगबगीने आजीला नेऊन दाखवतात कारण ते दाखवल्यावर त्याना हातावर मिळतो एक छानसा टॅटू. मग तो टॅटू बच्चे कंपनी बक्षीसासारखा मिरवत आपापल्या आई बाबांना दाखवतात.

आर्ट करताना आणि तयार झालेले आर्ट -
.

खरतरं हे सगळं झाल्यावर त्यादिवशीच्या वर्गाची सांगता होते. मग तिथून पुढे सुरु होतो माझा आणि माझ्या मुलीचा पुस्तकांच्या दुनियेत मनसोक्त विहार. ती मला एका रॅककडून दुसऱ्याकडे नेते. हे पुस्तक काढ ते काढ असं करूत हॉलभर फिरते. मला त्यात आनंदच वाटतो कारण माझ्या बाळाची हळु हळु पुस्तकांशी गट्टी जमत असलेली मला बघायला मिळत असते. मग थोडा विचार करून हे घेऊया कि ते घेऊया असं करत आम्ही एक दोनच पुस्तकं घरी आणतो. तेवढी तिला आठवडाभरासाठी पुरेशी असतात कारण तिला त्याच त्याच गोष्टी परत परत वाचायला मजा येते.

मुलांच्या हाताला येणारी पुस्तकांची मांडणी, बसायला आरामदायक जागा, पझल्सच्या माध्यमातून शिक्षण आणि मनोरंजन -
..

तसं बघायला गेलं तर आजकाल अगदी तान्हुल्या बाळांसाठी सुद्धा पुस्तकं आहेत. फक्त मुलांना पुस्तकांची गोडी लावण्यासाठी आपल्याला थोडे जास्त कष्ट घ्यायची गरज आहे. शिवाय आजकाल टॅब्लेट्स आणि ऑडिओ बुक्सच्या जमान्यात खरचं छापील पुस्तकं मुलांना वाचायला लावण्याची गरज आहे का? असा प्रश्नही कधी कधी मनात येतो. पण ते काहिहि असलं तरी मला माझ्या मुलीला या वेगवेगळे रंग, रूप, आकार असलेल्या पुस्तकांच्या दुनियेची ओळख करून द्यायची आहे आणि ते सुद्धा ती त्याचा आनंद घेऊ शकेल या पद्धतीने, तिच्यावर कोणतीही जबरदस्ती न करता. यातुन पुढे तिला पुस्तकं वाचायची आवड निर्माण झाली तर छानंच नाहीतर मी माझ्याकडुन प्रयत्न केला याचे समाधान तरी मला असेलच!
आजीबाईंच्या कथाकथनाची झलक -
https://www.youtube.com/watch?v=BGb08j5vYuM