नक्की किती पैसे पुरेसे?

तुम्हाला १०% व्याज कुठे मिळते? तुम्ही हे पैसे एखाद्या पतसंस्थेत ठेवले आहेत का? असल्यास त्वरित काढून घ्यावेत व नॅशनलाईज्ड बँकेत ठेवावेत हा माझा सल्ला आहे.

तुमचे सध्याचे वय पाहता हे पुरेसे नाही असे सांगावेसे वाटते. कारण खर्च वाढत जाईल आणि एफडीवरील व्याज तेवढेच (वा कमी) होईल.

@उ.ख - तुमच्यावर जबाब्दारी काय आहे ते महत्वाचे आहे. त्याचा काही उल्लेख नाही त्यामुळे काहीही जबाबदारी नाही असे धरुन चालू.
पहील्या प्रथम करायची गोष्ट म्हणजे आरोग्य विमा काढा. नाहीतर एका दुखण्यात तुमची गंगाजळी काही लाखानी कमी होइल. आरोग्य विम्याच्या हप्र्याचे पैसे तुमच्या महीन्याच्या खर्चात पकडा.

आता तुमच्या प्रश्नाचे उत्तर - तुमची मिळकत १६५०० आणि आत्ताचा खर्च १००००. ४-५ वर्षात तुमचा खर्च तुमच्या मिळकती पेक्षा जास्त होइल. त्यामुळे २० लाखाची गंगाजळी कमी आहे.
८० वर्षाचे आयुष्य धरले तर ५० लाखापेक्षा जास्त असणे गरजेचे आहे.

तुमचा प्रश्न फार अवघड आहे.कारण पुरेसे म्हणजे नेमके किती याचे उत्तर कुणाला देता येत नाही. आपली जीवनशैली व मानसिकता यावर बरच काही अवलंबून आहे.
आपला नम्र
स्वेच्छानिवृत्त

१. कुठेही अरबट चरबट ठिकाणी गुंतवणूक करू नका. एफ.डी. तच ठेवा.
२. "पाना"चा खर्च बंद करा.
३. अजून तुम्ही नॉर्मल रिटायर्मेंट वयापेक्षा दहा वर्षे तरी दूर आहात. दुसरी नोकरी मिळते का ते पहा.
४. त्याशिवाय शेती फायदेशीर होईल का ते पहा. त्याशिवायएखादा साईड बिझनेस (एजन्सी, दुकान वगैरे) सुरू करता आले तर पहा.

मी आणि माझ्या नवर्‍यानेही स्वेच्छानिवृत्ती घेतली आहे. मात्र आमचे सेव्हिंग आणि २ फ्लॅट्स याव्यतिरिक्त आम्हाला डीए - लिंक्ड पेन्शन असल्याने वाढणार्‍या खर्चाची आपोआप काळजी घेतली गेली आहे. तसेच इन्कम टॅक्स वाचवण्यासाठी सक्तीचे सेव्हिंग करावे लागते. त्यामुळे आता आहेत ते पैसे तसेच राहतील आणि खर्च वाढतील अशी चिंता नाही. तुमची शेती कसली आहे ते लिहिले नाही. पण कोकणातके खेडेगाव म्हणजे आंबे, काजू, फणस, मिरी इ उत्पन्न घेणे शक्य आहे त्यातून तुम्ही बिझी रहाल शिवाय अधिक उत्पन्न नक्की मिळेल.

आरोग्यावरचा व शिक्षणावरचा खर्च सोडल्यास जीवन म्हणजे फक्त अन्न वस्त्र व निवारा . त्यामुळे या पाच गरजांचा विचार जर तुमच्या १६ हजारात होत असेल तर काहीच समस्या नाही. पण भारत देशात आता पुन्हा काही स्वस्त होणे कठीण खास करून अन्न व उर्जा.
अर्थशास्त्रात गरज ,आराम व चैन अशा तीन पायर्‍या खर्चाच्या सांगितलेल्या आहेत.
जास्त खादाडी करू नका.
कपडे सण आला म्हणून घेउ नका तर फाटले की घ्या. कपडे खरेदीत निसर्गाशी संबंधित वस्तू खरेदी ला प्राधान्य द्या.
उदा. रेमंडची प्यान्ट न घेता त्यांचे ब्लँकेट घ्या.
आवश्यक तेवढीच जागा पुरेशी असते. सेकंड होम चा भानगडीत पडू नका. आहे त्या जागेचा वापर घनफुटाचा विचार करून करा चौरस फुटाचा नव्हे.
येता जाता देणे घेणे करण्याची फॅशन बोकाळली आहे. तिला आवर घाला. देणे घेणे म्हणचे एकमेकांच्या अर्थ व्ययवस्थेत लुडबूड करणे. त्यापेक्षा तुला केमेरा घ्यायचा तर तो तुझ्या पसंतीचा तू घे. मी एकाच्या जागी मला आवडतात म्हणून डझनभर कपडे घेतो. ही पॉलिसी अधिक योग्य.

पेँशन नसणाऱ्यांना 'पैसे पुरतील का?' हा प्रश्न नेहमीच सतावतो. ९५टक्के जनता विनापेंशनवालीच आहे त्यामुळे उगाच डोक्याचा भुसा पाडण्यात काही अर्थ नाही. १)मेडिक्लेम ताबडतोब चालू करा एक लाखासाठी २८००रू अंदाजे वार्षिक हप्ता बसेल. २)स्टेट बैंक अकाउंट धारकांना १००रू भरून एक लाखाचा {फक्त}अपघात विमा मिळतो २००रूपयात २लाखाचा.

तुम्ही पैशाचे आराखडे बांधल्याशिवाय अर्ली रिटायरमेण्ट घेतलच कशाला ? काहि खास कारण असेल तर गोष्ट वेगळी. पण साधारणपणे माणुस गरजेपुरता पैसा जमल्याची खात्री झाल्याशिवाय रिटायनेण्टच्या भानगडीत पडत नाहि.

तुम्ही रीटायरमेंट घेतलीत ती काही विचार करुनच घेतली असेल त्यामुळे तो विषय आता जावु द्या.

मुख्य म्हणजे अपघात , आरोग्य विमा ताबडतोब काढुन घ्या. तुम्ही एमएनसी कंपनीत काम केल्यामुळे विमा कंपनीच्या अटी वगैरे वाचुन मग स्वःताला योग्य असा विमा काढावा हे तुम्हाला सहज शक्य होईल. एजंट वर डोळे झाकुन विश्वास टाकु नका.
आणि कृपया अगदी कितिही जवळच्या माणसाने कुठलीही 'झटपट फायदा' देणारी स्कीम आणली तरी त्या फंदात पडु नका ही सुचना. नंतर लोक हात वर करतात.
तसेच मिळालेली फंडाची रक्कम ही बोनस मानुन सध्याचा मासिक खर्च भागवण्यासाठी नवा उत्पन्नचा पर्याय शोधा. शिकवण्या घेणे उत्तम. अजुन १० वर्षे तरी तुम्ही स्वतःचा मासिक खर्च स्वतः कमवावा आणि फंडाच्या रकमेला शक्यतो वापरु नये. मिळणारे व्याज पुन्हा गुंतवावे.

एक व्यक्ती एकदा मला म्हणाली " अगर ईनकमिंग रेवेन्यु न हो तो बडे बडे खजाने खाली हो जाते है..."

मिपावर हा विषय मांडलात म्हणुन आपुलकीने लिहिले. कृपया राग मानु नका. तुम्ही चुकुनही आर्थिक हाल अपेष्टा
भोगु नये म्हणुन हे लिहिले.

तुम्हाला मुले किती आहेत? त्यांचे शिक्षण, लग्न, कर्ज इ. जबाबदार्‍या आहेत का? सद्यपरिस्थितीत तुम्ही फक्त दोघेच असला तरी महिना रू. १६,५०० खूपच कमी आहेत. सद्या सुरक्षित गुंतवणूक फक्त मुदत ठेवीतच आहे. एचडीएफसी सारख्या बँका ८.७५% इतके व्याज देतात. त्यामुळे महिना रू. १६,५०० ऐवजी रू. १७,५०० व्याज मिळू शकेल. शेतीतून काही उत्पन्न मिळविण्याचा प्रयत्न करा. जर एखाद्या विषयाचे चांगले ज्ञान असेल (इंग्लिश, गणित, संस्कृत इ.) किंवा एखादी कला ज्ञात असेल तर शिकविण्याचे क्लासेस सुरू करण्याचा प्रयत्न करा.

मिपाकर भरवशाचे आहेतचं. पन कॄपया अश्या खासगी आर्थिक गोष्टी मिपासारख्या ऑनलाईन फोरम ला टाकणं टाळा. मिपावरचे लेख अकाऊंट नसतानाही वाचता येतात. त्यामधुन पुढे काही गैरप्रकार घडायची शक्यता असते.

पतसंस्थांच्या नादाला लागु नका. झक्कास राष्ट्रीयकृत बॅंकेत एफ डी करा. व्याज कमी मिळेल पण साठवलेला पैसा सुरक्षित राहिल ह्याची हमी. मिळालेल्या पैश्यामधल्या रक्कमेतुन एखादा छोटा व्यवसाय सुरु करता येतोय का पहा. जसं की स्टेशनरी, किराणा माल वगैरे. कुठल्याही भामट्यावर विश्वास ठेऊन पैसे भिशी वगैरे मधे गुंतवु नका.

करायचाच तर त्यात फार आर्थिक गुंतवणुक नसावी. यशस्वी व्यवसाय करण्यासाठी ' व्यावहारिक चातुर्य' खास करुन लागते. कधी कधी आहेत ते पैसे पण जातात. मिपाकरांनी केलेल्या ईतर सुचना लो रिस्क कॅटॅगरीतील आहेत. त्याचा जरुर विचार करावा. शुभेछा.

एक जनरल प्रश्न विचारतो -

समजा एखाद्या व्यक्तीचा/कुटुंबाचा मासिक खर्च क्ष रुपये आहे (ज्यात दरवर्षी १०% वाढ अपेक्षित आहे). अन्य कुठल्याही जबाबदार्‍या नाहीत.

सदर व्यक्ती/कुटुंब फक्त आणि फक्त मुदत ठेवींवरच (त्याही राष्ट्रीयकृत बँकांच्याच) विश्वास ठेवते. अन्य स्त्रोत त्यांना जोखमीचे वाटतात.

तर, सदर व्यक्ती/कुटुंब यांना पुढील ३० वर्षांपर्यंत पुरेल इतके व्याज सुटायचे असल्यास किती रक्कम FD त ठेवावी लागेल.

आकस्मिक आपत्ती खर्च यात समाविष्ट नाही.

माझ्या तोंडी हिशोबानुसार जर क्ष = रुपये २०००० असतील तर, एक कोटी तरी असायला हवेत. कुणी काटेखोर हिशोब दाखवेल काय?

एफ.डी वरच पूर्ण विसंबून राहणे धोक्याचे ठरेल. बरोबर काहीतरी जोडधंदा व्यवसाय हवाच.

आज समजा एफ.डी वर दर महिन्याला १६,५०० व्याज येत असले आणि खर्च १०,००० असला तर सध्या महिन्याला ६,५०० रूपये शिल्लक येतील.एफ.डी दर वर्षी रिन्यू करत असाल तर पुढच्या वर्षी व्याजाचे दर कमी झाले असल्याची शक्यता बरीच जास्त असल्याने दर महिन्याला १६,५०० पेक्षा कमी व्याज येईल आणि याउलट खर्च दर वर्षी वाढतच जातील. तेव्हा पुढच्या वर्षी दर महिन्याला शिल्लक कमी पडेल.

एक उदाहरण द्यायचे झाले तर १९९२-९३ च्या सुमारास बँकेत ५ लाख रूपये एफ.डी मध्ये असणे हे नक्कीच बर्‍यापैकी सुखवस्तू असल्याचे लक्षण होते.समजा त्यावेळी १०% व्याजाने दर वर्षी ५०,००० व्याज येत असेल तर पहिली २-३ वर्षे व्याजावर आरामात राहता येणे शक्य होते. जर खूपच काटकसर केली तर १९९८-९९ पर्यंतही दर वर्षी ५०,००० मध्ये राहता येणे शक्य होते.पण नंतर ते नक्कीच कठिण झाले.

तेव्हा कोणत्याही काळात भरपूर पैसे एफ.डी मध्ये असणे समाधानाची गोष्ट असली तरी नुसत्या व्याजावर फार काळ राहता येत नाही.एक्सेलमध्ये थोडी आकडेमोड करून समजले की ६% भाववाढीचा दर आणि ८% व्याजाचा दर असेल तर पुढील ३० वर्षांपर्यंत नुसत्या व्याजावर राहण्याची तरतूद करण्यासाठी सध्याच्या वार्षिक खर्चाच्या किमान २९ पट इतके पैसे एफ.डी मध्ये हवेत (आणि दरवर्षी शिल्लक राहिलेले पैसे परत ८% ने एफ.डी मध्ये गुंतविले पाहिजेत). तेव्हा इतर अनेक सदस्यांनी सांगितल्याप्रमाणे जोड उत्पन्न मिळेल असा काहीतरी व्यवसाय/शेती इत्यादी बघाच.

ह्यात एक महत्वाचा मुद्दा सुटला आहे तो डेप्रिसिएशन चा.
तुम्ही जी Capital Goods वापरता ती थोड्या वर्षानी बदलावी लागणार आहेत. तो खर्च महीन्याच्या खर्चात येत नाही.
जसे की कार, मोटरसायकल ७ वर्षानी, टीव्ही, लॅपटॉप ५ वर्षानी. घराचा रंग ७ वर्षानी असे अनेक अनेक

हे टेबल बघा
जर तुमच्या कडे आत्ता १ कोटी असतील तर ते कीती दिवस पुरतील ते मिळेल. ह्यात वार्षिक घसारा पण धरला आहे. ह्यात तुमची १ कोटीची एफ डी पण संपुन जाणार

महागाई ८% आणि बचती वर करपश्चात व्याज ७.५%

Yearly Running Expense Depreciation 1 Cr Will last for
240000 200000 22 Years
240000 150000 25 Years
240000 100000 28 Years
300000 200000 20 Years
300000 150000 22 Years
300000 100000 24 Years

१- २ लाख प्रत्येक वर्षी घसारा जरी जास्त वाटत असेल तरी ५-७ वर्षात प्रत्येक गोष्ट बदलायची वेळ येते.

१६५०० लय झाले

उडनखटोला , आय एन्व्ही यु ! तुम्ही माझे ड्रीम लाईफ जगत आहात :)

आमच्या सातारसारख्या गावात १५००० दोन माणसांसाठी म्हणजे डोक्यावरुन पाणी जाते , माझे तरी आरामात भागेल येवढ्या पैशात ... फक्त पुस्तकांचा ( अन इन्टरनेट चा ) खर्च तेवढा भागणार नाही ;)

वरच्या १५०० मधे ओल्ड मॉन्कचे ३ खंबे सुध्दा येतील =))

खुष राव्हा . एन्जोय !!

उडन खटोलाजी .

कोणतीही बचत / गुंतवणूक सुरक्षित नसते आणि जोखीम पत्करल्याशिवाय परतावा मिळत नाही. तेंव्हा आपण आपला अर्थसल्लागार नेमावा.( आपण स्वत:अर्थसाक्षर नसाल असे प्रश्नावरून गृहीत धरतो आहे )

चांगला अर्थ सल्लागार नेहमी aset allocation करत असतो. आपल्या जोखीम पत्करण्याच्या क्षमतेवर तो सोने , रोखे , डेट मार्केट , स्थावर मालमत्ता यामध्ये तुमची गुंतवणूक करून देतो.

गरज वाटल्यास व्य.नी. करावा.

प्रतिसाद आवडले.
पण मुद्दलात लेख पटला नाही.
कुठल्याही mnc मध्ये executive पदावरील व्यक्ती भविष्याबद्दल ऐवढा निष्काळजी असेल समजण अवघड आहे.
उखो यांचा इतिहास पाहता टिपी करत आहेत.

धागा कर्त्याच्या आय.डी.वरून जे.पी आणि मदनबाण व्यक्त केलेली रास्त वाटते आहे. असो.

वाह! फार उपयुक्त माहीती मिळतेय.

हापशेंच्युरी बद्दल श्री.उडनखटोला आणी तमाम प्रतिसादकर्त्यांचा सत्कार, काहीच न देता करण्यात येत आहे.
शुभेच्छुक-जेपी आणी तमाम कार्यकर्ते.

दर सोमवारी गुंतवणूक संबंधीत सल्ला असतो. जर तुम्हाला वाटत असेल तर तयाचा सल्ला घ्या.Investment specialist आहेत.

रीव्हर्स मॉर्टगेज चा एक उत्तम ऑप्शन उपलब्ध आहे.
स्टेट बँकेत चौकशी करून बघा. भाड्याने न देताही गावाकडल्या घराचे उत्पन्न मिळू शकते तेही तुमची गम्गाजळी शाबूत ठेवून. त्या शिवाय काही छोटा उद्योग ( स्टेशनरीचे दुकान / स्नॅक शॉप वगैरे सारखा) केलात तर ते उत्पन्न आणि वेळ घालवायचे साधन होईल

पानाची टपरी टाका.आम्ही पण रिटायर झालो की तेच करणार.

आमच्या तंबाखूचा आणि बियरचा खर्च निघाला तरी बास.

आमच्या गावांत बरेच जण रिटायर नंतर हेच करतात.

निदान रोजचा खर्च तरी नक्कीच सुटतो.

उडन खटोला साहेब
आपले आयुर्मान जर ८० वर्षे धरले तर अजून आपले ३० वर्षे खर्च होणार हे गृहीत धरावे लागेल.
औषधोपचारावर वयाच्या चाळीस वर्षापर्यंत जेवढा खर्च होतो तेवढा पुढच्या वीस वर्षात होतो तेवढाच पुढच्या दहा वर्षात होतो तेवढाच पुढच्या पाच वर्सःत होईल हे आपल्याला गृहीत धरावे लागेल. शिवाय वैद्यकीय खर्च केवळ आपल्यावर नाही तर आपल्या पत्नीसाठी सुद्धा करावा लागेल. आणी हा खर्च दिवसेंदिवस वाढत जाणार आहे.
आप मेलं आणी जग बुडलं हे आपल्या पत्नीला चालणार आहे काय हे विचारून घ्यावे.( वाटेल ते झाले तरी पैसे खर्च करणार नाही असे आपण स्वतः बद्दल म्हणू शकाल परंतु असे आपल्याला आपल्या पत्नीबाबत करता येईल काय?)
बरेच वरिष्ठ नागरिक एकदाच मेलो म्हणजे सुटलो असे म्हणतात परंतु आपले हाड मोडले, गुडघे धरले, पक्षाघात झाला इ तर्हेच्या तर आपण जिवंत राहता आणी परावलंबी होता याचा ते विचार करीत नाहीत. तो लक्षात आणून दिल्यावर आपली विचारसरणी भुसभुशीत पायावर आहे हे त्यांच्या लक्षात येते.
आपले मांडीचे हाड मोडले तर त्याची शल्य क्रिय़ा आपल्याला करावीच लागेल. तेंव्हा शिल्लक रकमेवर आयुष्य काढता येईल हे गृहीत धरणे बरोबर नाही.
माझ्या अनुभवात तीन वरिष्ठ नागरिक असे आहेत कि जे व्याजाच्या रकमेत भागत होते तेंव्हा आनंदात होते.यातील एक नागरिक - एक मोठा वैद्यकीय खर्च आला कि शिल्केतून पैसे काढावे लागले आणी हे गणित फसले. पुढे रोजचा खर्च भागेना म्हणून मुंबईतील आपली जागा विकून ७२ व्या वर्षी पुण्याला राहायला गेले आणी वर मिळालेल्या रकमेतून हा खर्चाचा मेळ बसविता आला. आपल्याकडे अशी कोणती स्थावर मालमत्ता असेल तर गोष्ट वेगळी.
मुले जरी अतिशय गुणी असतील तरीही वृद्धापकाळात त्यांच्या पुढे पैश्याच्या साठी हात पसरणे हे सर्वसामान्य मध्यमवर्गीय पुरुषाला अत्यंत क्लेशदायक असते.
यावर अधिक काही अनावश्यक पण टाळता न येणारे खर्च आपल्याला करावे लागतील ते बर्याच वेळेस गृहीत धरलेले नसतात. यात जवळच्या नातेवाईकातील समारंभ (लग्न साखरपुडा इ) यासाठीचा जाण्यायेण्याचा आणी आहेराचा खर्च. दर वर्ष किंवा अगदीच काही नाही तरी दोन तीन वर्षातून एखादा प्रवास यात्रा याचा खर्च आणी तेथे होणारी आपल्या पत्नीची खरेदी हे आपला अर्थसंकल्प कोलमडवू शकतो.
वरील गोष्टी गृहीत धरून मला आपल्याला एक सल्ला द्य्वासा वाटतो. जोवर आपले हात पाय चालते आहेत तोवर किंवा वयाच्या ६५ वर्षपर्यंत आपला रोजचा खर्च निघेल इतपत मिळकत असेल अशी नोकरी व्यवसाय ई चालू ठेवावा. म्हणजे आपली जीवन शैली दोन पायर्या खाली आणायला लागणार नाही. अन्यथा नाचणीची भाकरी आणी आंबील खाऊनहि लोक जगतातच कि.

अतिशय उद्बोधक अन माहितीपूर्ण चर्चा सुरू आहे. धागाकर्ते व प्रतिसादकांचे आभार!

अवघड प्रश्न आहे ..
कारण, फक्त जेवण्-खाण, कपडे-लत्ते अशा प्राथमिक गरजा पूर्ण करुन रहाणे अशीच तुमची निवॄत्त झाल्यानंतरच्या आयुश्याची कल्पना असेल, तर ऊत्तर मिळवणे शक्य आहे..पण मला वाटते, असेच जगत रहाणे.. फार अवघड आहे. तेव्हा जर तुम्ही याव्यतीरिक्त काय करायचे ते ठरवले असेल तर त्याचा हि हिशेब या जमा-खर्चात येणे आवश्यक आहे.. अन ते जर ठरवले नसेल, तर व्यक्तीशः मला तर तोच प्रश्न आधी सोडवला पाहिजे असे वाटते.
अवांतर :मागे एकदा कुठल्याश्या म्यानेजमेंट वाल्या एका वर्कशोप मधे, त्याच्या सूत्रधाराने एक प्रश्न सर्वांना विचारला:
"समजा - कुठल्याश्या अचाट नशीबाच्या पलटण्याने तुम्च्या सर्व आर्थिक गरजा भागतील अशी मिळकत तुम्च्या ऊरलेल्या आयुश्यात मिळत राहिल आणी वर पुढ्च्या पीढ्यांसाठीहि भरपूर तरतूद होईल अशी परीस्थीती जर झाली, तर तुम्हि सध्या जे काम करता आहात तेच कराल कि अजून काहि कराल ?"
ऊपस्थीत एकानेहि , हेच काम कराल असे म्हण्ट्ले नाहि.. मला निव्रुतीचा विचार मनात आला कि नेह्मी हेच वाटते.. जेव्हा-केव्हा ती वेळ येईल तेव्हा आर्थिक बाजू-बरोबर, ह्या प्रश्नाचे ऊत्तरहि तयार ठेवायला हवे, अन त्यासाठी जर काहि पूर्व-तयारी करायची असेल, तर तीहि आर्थिक पूर्वतयारी ईतकीच गरजेची असेल..
असो.. आपल्याला शुभेच्छा !
-पहाटवारा

सर्व प्रतिसाद वाचले. यांत एकच मुद्दा आहे महिना सोळा हजार रु पुढे पुरणार नाहीत काहीतरी करा आणि आणखी दहा वर्षे कमवा. परंतू समजा एखाद्याने ठरवले असेल आता यापुढे काहीच हातपायडोके हलवायचे नाही तर या सोळा हजाराचे काय करायचे ते त्यांना सांगावे.

आता हा धागा उडनटोला यांनी तीन मातब्बर (संस्थळे)ठिकाणी उघडून मिळालेल्या सल्ल्याने काळजीपूर्वक नदी ओलांडणार आहेत. काही ठिकाणी पाचसहा वर्षाँपूर्वी झालेल्या अशाच चर्चेचे संदर्भही सभासदांनी दिले आहेत. त्यामुळे सोळा हजार रू/महीना पुरतील का? चे उत्तर आताच्या काळातील नवीन गुंतवणूक/मौजमजा वगैरे पर्यायांपुरते सिमित ठेवायला हवे असे वाटते.

बँक ऑफ महाराष्ट्र होणार विलीन?
प्रसाद पानसे, पुणे
देशातील बँकिंग व्यवस्थेमध्ये आमूलाग्र बदल करताना स्टेट बँक, पंजाब नॅशनल बँक, बँक ऑफ बडोदा, बँक ऑफ इंडिया, युनियन बँक, सेंट्रल बँक आणि कॅनरा बँक या सात बँकांमध्ये इतर सर्व सरकारी बँका विलीन केल्या जाण्याचा प्रस्ताव विचाराधीन आहे. त्यामध्ये पुण्यात मुख्यालय असलेली महाराष्ट्र बँक (बँक ऑफ महाराष्ट्र) ही सेंट्रल बँक ऑफ इंडियात विलीन केली जाण्याची शक्यता आहे.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या उपस्थितीत पुण्यात शुक्रवार आणि शनिवारी 'ज्ञान संगम' ही बँकिंग परिषद होत आहे. मोदी हे फक्त शनिवारी उपस्थित असतील. अर्थमंत्री अरुण जेटली, रिझर्व्ह बँकेचे गव्हर्नर डॉ. रघुराम राजन यांच्यासह सर्व राष्ट्रीय व खासगी बँकांचे अध्यक्ष, व्यवस्थापकीय संचालक आदी उच्चाधिकारी या मंथनामध्ये सहभागी होणार आहेत.
बँकांच्या विलिनीकरणासाठी मोदी यांनी याबाबत राजकीय इच्छाशक्ती दाखवून पुढाकार घेतला आहे. त्याचबरोबर संपूर्ण बँकिंग व्यवस्थेमध्ये आमूलाग्र बदल केले जाणार आहेत. 'विलिनीकरण करताना बँकिंगप्रणाली (सॉफ्टवेअर) आणि प्रादेशिक विस्तार विचारात घेतले जाणार आहेत. त्यानुसार सात प्रमुख बँकांमध्ये (मेगा बँक) इतर १९ बँकांचा समावेश करण्यात येणार आहे,' अशी माहिती उच्चपदस्थ सूत्रांनी 'मटा'ला दिली.
या विलिनीकरणानंतर मेगा बँकेत 'बासल ३' या आंतरराष्ट्रीय मानकांनुसार आवश्यक भांडवल उपलब्ध होईल; तसेच खासगी बँकाबरोबरच या राष्ट्रीय बँकादेखील आंतरराष्ट्रीय बँकांशी स्पर्धा करू शकतील, अशी आशा धोरणकर्त्यांना असल्याचे सूत्रांनी नमूद केले आहे.
किफायतशीर पर्याय
बँकांना कोणतीही देशव्यापी प्रणाली विकसित करताना सॉफ्टवेअरसाठी कोट्यवधी रुपये खर्ची पाडावे लागतात. हा अनावश्यक खर्च टाळून सर्वसाधारणपणे एकाच कंपनीचे, एकाच प्रकारचे सॉफ्टवेअर वापरणाऱ्या बँकांचे एकमेकांमध्ये विलिनीकरण करण्यात येणार आहे. विशिष्ट भागात एखाद्या बँकेच्या मोठ्या प्रमाणावर असलेल्या शाखा बंद करण्याची वेळ येऊ नये, यासाठी हे नियोजन करण्यात आल्याचे समजते.
विलिनीकरणाचा 'रोडमॅप'...
विश्वसनीय सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, बँकांच्या विलिनीकरणाचा 'रोडमॅप' पुढीलप्रमाणे असू शकतो. ('मेगा बँक' आणि त्यात विलीन होणाऱ्या संभाव्य बँकांची नावे या क्रमाने)
सेंट्रल बँक ऑफ इंडिया : बँक ऑफ महाराष्ट्र, इंडियन बँक, अलाहाबाद बँक
कॅनरा बँक : सिंडिकेट बँक, कॉर्पोरेशन बँक, इंडियन ओव्हरसीज बँक
स्टेट बँक ऑफ इंडिया : या बँकेच्या पाच संलग्न बँका. उदा. स्टेट बँक जयपूर अँड बिकानेर
पंजाब नॅशनल बँक : विजया बँक, देना बँक
बँक ऑफ बडोदा : आयडीबीआय बँक, युनायडेट कमर्शियल बँक
बँक ऑफ इंडिया : ओरिएंटल बँक ऑफ कॉमर्स, पंजाब अँड सिंध बँक

माझे वय ७२ पूर्ण
२०१० साली मी रिक्षासाठी रोज १०० रुपये खर्च होणार नाही असे गृहीत धरले
नन्तर आठवड्यात ७०० झाला का खर्च रिक्षावर असा विचार करू लागलो
आता महिन्यात ३००० झाला का खर्च असा विचार करताना घाबरत आहे
कारण आता तेवढा खर्च सहज होऊ शकतो असे जाणवू लागले आहे
आपले खर्चाचे अंदाज चुकले कि धडधड वाढते
साठवलेले पैसे खर्च करताना विचार करावा लागतो याचे वाईट वाटते
१६५०० रुपयात जगणे शक्य आहे
पण यापुढे जगताना जगण्याची पातळी बदलणे भाग पडेल
तुमचे शरीर ही पातळी स्वीकारेल एकवेळ पण मन ?
तुमचे मन जर स्विकारणार असे वाटत असेल तर तुम्हाला हा प्रश्न का पडला हे मी समजू शकत नाही
१६५०० रुपयात जगण्यासाठी सगळा दृष्टिकोन बदलणे मला गरजेचे वाटते

काय ठरले मग शेवटी?
उडन खटोला यांना नक्की किती पैसे पुरेसे आहेत? कोणते तांदूळ वापरावे व कोणता खर्च टाळावा?

फार सुरेख आणि मोलाची चर्चा या निमित्तने झाली आहे.
मला एक जाणवते आहे की बर्‍याच जणांना वेळेआधी निवृत्त व्हायचे आहे( त्यात मी देखील आलो! ) आणि म्हणूनच या धाग्याला उत्तम प्रतिसाद मिळाला आहे. पण असे का ? अधिकाधिक कर्तृत्व दाखवून विजिगिषु वृत्तीने जगण्याची भारतीयांची उमेद खचत चालली आहे का ? गेल्या आठवड्यात अश्या दोन बातम्या ऐकल्या की ज्यांनी वेळेआधी निवृत्ती स्व
वीस वर्षापूर्वी स्वीडन मध्ये काम करत असताना तिथले कर्माचारी मला प्रमोशन नको असे म्हणत तेव्हा मला फार आश्चर्य वाटे. मला वाटे , या लोकांकडे विजिगिषु वृत्ती नाहीच. पण खरे कारण होते , कितीही सामान्य पातळीवर काम्करणारा कामगार असला तरी त्याच्याकडे गाडी / घर आणि खाण्यापिण्याची चंगळ असे ! वरच्या पातळीवर जाऊन अधिक काम करावे अधिक पैसे मिळवावेत असे सामान्य स्वीडीश कामागाराला वाटत नसे, काही मोट्व्हेशनच नसे !
आज आम्हा भारतीयांची ही स्थिती आली आहे का ?
आणि असे असेल तर भारत म्हणून ही स्थिती चिंताजनक वाटते ! व्याजावर जगणारी नोन- प्रोडक्टीव लोकांची अधिकाधिक संख्या म्हणजे समाजावरील वाढ्णारा भार ! शिवाय समाजाच्या पैशाने मिळवलेली स्किल सेट्स वाया जाणार हे ही एक नुकसानच !

आपल्याला काय वाटते ?