अमृतसर २ - सुवर्णमंदीर

अप्रतिम फोटो आलेत. ते खरचं सोनं आहे का हो? (खरचं सीरियसली विचारतोय...अवांतर नाहि)

आणखी 'लेख' वाचायला आवडला असता, पण 'सर्वसाक्षी' या नावाला साजेसे भरपूर फोटो आहेत त्यामुळे उपासमार झाली नाही :-) 'फ्रॉमर्स' च्या संस्थळावरही चांगली माहिती वाचायला मिळाली होती.

फोटो आणि वर्णन आवडले !!
अशी चोख व्यवस्था आपल्या मंदीरात का नसते असा विचारा आला.....

अप्रतिम फोटो आणि छान लेख !

वाह वाह ।पहिला भाग कधी झाला ?

अप्रतिम मंदिराचे सुंदर फोटो, आठवणींना उजाळा मिळाला.

अप्रतिम फोटो...

(ही कला आमच्या बोटात कधी येणार?)

स्वच्छता, सुंदरता, शांतता व पवित्रता यांचे प्रतिक म्हणजे सुवर्णमंदिर. शिकलेले व मोठमोठे अधिकारी देखील येथे मानवसेवा करायला तत्पर असतात, हि सेवा देवून स्वत:ला धन्य समजतात. येथील उच्च नीच असा भेदभाव न करता लंगर(सहभोजन) करणे देखील पवित्र मानले जाते. असे बरेच काही शिकण्यासारखे आहे येथे.

छान सुंदर फोटो व वृत्तांत लिहिल्याबद्दल धन्यवाद.

मस्तच....

वाहे गुरु दा खालसा........

अप्रतीम. परवाच डिस्कव्हरीवर सुवर्णमंदीरा बद्दल एक फिल्म दाखवत होते. आज हा लेख वाचला. मदीराची परीक्रमा घडवली साक्षीमहाराज.

लेख आणि फोटो दोन्ही आवडले. फोटोंना सर्वसाक्षी टच आहेच :)

सुवर्णमंदिर भलतेच आवडले होते. विशेषत: तिथल्या लंगरमध्ये एका वेळी अक्षरशः हजारो लोक जेवायला बसतात तेव्हाची सगळी व्यवस्था आणि शिस्तबध्दता याचे नक्कीच विलक्षण कौतुक वाटले होते.

अतिशय पुरातन असे गुरुद्वारा आहे ते, अकबराच्या काळात ते बांधण्यात आले असे मी तिकडे गेलो असताना ऐकले. त्यावेळच्या बर्‍याच हिन्दु व शिख राजांनी सढळ्हस्ते आर्थिक सहकार्य त्यासाठी केले, आजही जगभरातुन तमाम शिखबांधव मदत करत आहेतच. अवाढव्य, ऐसपैस, आलिशान व सर्वात महत्वाचे म्हणजे अतिशय स्वच्छ व भव्य असे हे देवालय आहे. एका चांगल्या ठिकाणी जाउन आल्याचे समाधान मिळते. माझ्याकडेही त्यावेळचे काही फोटो आहेत ते डकवीन म्हणतोय.

सुवर्णमंदिर म्हणजे सुवर्णमंदिरच..
मस्त आहेत फोटो!
अर्थात वरिल प्रकारच्या स्वच्छतेचा आणि सेवाभावाचा ,प्रसादाचा अनुभव कोणत्याही गुरुद्वारात गेलात तरी तसाच येतो. मी पुण्यातील ठिकाणे पाहिली आहेतच. शिवाय तिकोना किल्ल्याच्या पायथ्याला असलेल्या गुरुद्वारात दुर्गपूजेच्यावेळी गेलो असताना,तेथिल सेवेकरी व मुख्यगुरुंशी बराच वेळ गप्पाही मारल्या,तेंव्हा या शांत शिस्तीचे मूळ, त्यांच्या ग्रंथात आणि आचरणात असल्याचे मला जाणवले.

सुरेख !

मदनबाण.....
आजची स्वाक्षरी :-
गजानना गजानना :- लोकमान्य { एक युगपुरुष } Releasing 2nd January, 2015

स्वच्छता, सेवक/भक्तांचे विनयशील वागणे आणि लंगरमध्ये लोक जेवायला बसतात तेव्हाची सगळी व्यवस्था आणि शिस्तबध्दता हे बहुतेक सर्व गुरुव्दारांचे वैशिष्ट्य म्हणावे लागेल. केवळ सुवर्णमंदिरासारख्या नावाजलेल्या स्थानावरच नाही तर हिमाचल मधल्या मणिकर्ण येथे गरम पाण्यांच्या झर्‍यांशेजारी असलेल्या गुरुव्दारात हाच अनुभव आला.

हिंदू देवळांनी यातून बरेच काही शिकण्यासारखे आहे. पण, मंदिरे पैसे कमावण्याच्या व्यवसायाच्या ठिकाणांऐवजी श्रद्धेची स्थाने बनल्याशिवाय हे होणे शक्य नाही.

अतिशय सुरेख. आमचंही दर्शन झालं. धन्स.

-दिलीप बिरुटे

घराजवळच्या गुरुद्वा-यात नेहेमी जाणे असते. तुपाने निथळलेला 'खडा प्रशाद' , गुरुच्या दरबारात होणारे कीर्तन (अतिशय सुश्राव्य, फक्त तबला पेटीच्या साथीने), त्या नंतर होणारी 'अर्दास' (प्रार्थना), " बोलणाजी वाहे गुरु' ची हाक , वेळो वेळी " बोले सो निहाल, सत श्री अकाल" चा 'जयकारा', स्वछता , शांतता, सर्वच मनाला भावते.
श्रींमंत आणि प्रतिष्ठित लोक सुद्धा येण-या भाविकांच्या चपला, बूट जमा करणे, टोकन देणे, आणि चपला, बूट परत करणे ह्या सेवे साठी उभे असतात. हा त्यांच्या संस्कारांचा एक भाग आहे. अनेकदा हे लोक चक्क मांडी घालुन बसतात आणि चपला, बूट पॉलिश करत बसतात.
रात्री कीर्तन झाल्यावर गुरु ग्रंथसाहेब आपल्या डोक्यावर घेवुन दरबारातुन निघतात आणि एका विशिष्ट मखरात रात्रभर ठेवतात. सकाळी ब्रह्ममुहुर्तावर (त्याला 'अमृत वेले' म्हणतात) पुन्हा ग्रंथसाहेब दरबारात आणुन स्थानापन्न करतात.
गुरुद्वा-यातील 'लंगर' जगप्रसिद्ध आहे. शिर्डिचे साई बाबा ज्या प्रमाणे भंडा-याद्वारे सर्वांना खाउ घालत, त्या प्रमाणे गुरु नानकजी यांनी ही ' लंगर' ची प्रथा सुरु केली. प्रत्यक्ष लंगरच्या वेळी सर्व मांडी घालुन खाली सतरंज्यांवर बसतात. सर्व कामे स्वयंसेवकच करतात. ताटे दिली जातात. पाण्याचे ग्लास दिले जातात. मग रोट्या देतात. रोट्यांना 'प्रशादा' असे म्हणतात. रोटी घेताना दोन्ही हात पुढे करुन आदरपुर्वक स्वीकारायचे. स्त्री पुरुषांनी आपले डोके रुमाल, ओढणी किंवा गुरुद्वा-यात ठेवलेल्या कापडाने (दस्तार) झाकणे अनिवार्य. साधारणतः चना मसाला (छोले), खीर (दलिया), कोशिंबीर (ह्याला दिलखुश म्हणतात) असे पदार्थ असतात. अतिशय लहान लहान मुले पाण्याचे जग घेवुन "जल वाहे गुरु, जल वाहे गुरु" असे म्हणत फिरतात , तेव्हा फार कौतुक वाटते. सर्व जण एकमेकांस 'वाहे गुरु' म्हणुन संबोधतात. वाढुन झाल्यावर " बोले सो निहाल, सत श्री अकाल" चा घोष होतो आणि मगच जेवायला सुरुवात करतात. श्रीमंत, अत्यंत गरीब लोकही एकाच पंक्तीत जेवतात. अनेक गरीब लोकांचे पोट भरते आणि ते तृप्त होतात. हीच परमेश्वराची सेवा ह्या भावनेने सगळे खपत असतात. नंतर भांडी धुण्यासाठी परत स्वयंसेवक तयार असतात.
कोणताही गोंधळ न घालता सगळे शिस्तित होते. आपल्या धर्मस्थळांच्या पार्श्वभुमीवर हे फार उल्लेखनीय आहे. एकदा तरी हा अनुभव घ्यावा.

वणीच्या मंदिरात, शेगांव, अक्कलकोट, केकतावळे येथे सुधारणा होत आहेत. प्रत्येक धर्माचे एक आगळे वेगळे रुप असते. हिंदु समाज हा सर्वसाधारण असा समाज आहे. त्याला कोणतेही परकिय अथवा स्वकियांचे पाठबळ नाही. काही काही ठिकाणी दिवाबत्ती करणे सुद्धा अवघड असते.