मौत का सौदागर कुणाला म्हणावे मग?

मला महमोहन सिंह यांची सगळ्यात जास्त चीड येते. उपरोल्लेखित चार जणांपैकी दोन जण मनमोहन सिंहांच्या मंत्रिमंडळात होते. स्वतः एक शीख असून ममोंना याची चीड कशी नाही?

शिखांच्या हत्येचे पातक आणि राहुल गांधीचे वडील

Jan 31st, 2014 | By प्रतिनिधी | Category: संपादकीय लेख
***** किरण शेलार*****

‘‘इंदिरा गांधी आपली आई होती. या सापाच्या पिलांनी तिची हत्या केली. रोशन सिंग आणि बाग सिंग यांची हत्या जो करेल, त्यांनी माझ्याकडून प्रत्येकी ५००० रुपये येऊन घेऊन जावे. आपल्याला ही जमातच नष्ट करायची असल्याने प्रत्येकी १००० रु. याप्रमाणे आपण शीख मारावे. जयचंद जामदार हा माझा सचिव आहे. ३ नोव्हेंबरपर्यंत तुम्ही त्याच्याकडून पैसे घेऊ शकता.’’

सज्जनकुमार यांचे हे भाषण राहुल गांधी यांना माहीत नाही काय? शीखविरोधी दंगलीची चौकशी करणार्या आयोगाच्या अहवालात हे भाषण नोंदविले गेले आहे. १९८४ सालच्या शिखांच्या दंगलीत शिखांच्या निर्घृण हत्या करणार्या दंगलीतील गुन्हेगारांना वाचविण्याचे काम राजीव गांधी व त्यांच्या कॉंग्रेस सरकारने केले. देशाचा पंतप्रधान यापेक्षा आपल्या आईच्या खुनाचा बदला घेणार्यांचे रक्षण करणारा मुलगा, अशीच राजीव गांधींची भूमिका होती.

कॉंग्रेस बुडवायला निघालेल्या राहुल गांधींनी ’टाइम्स नाऊ’ला दिलेल्या मुलाखतीमध्ये गुजरातचा उल्लेख केला. गोध्रा येथे रामभक्तांची बोगी पेटवून दिल्यानंतर जी दंगल उसळली, त्यानंतर झालेल्या दंगलीसाठी नरेंद्र मोदींना जबाबदार धरले पाहिजे, असे राहुलबाबांचे म्हणणे होेते. सहाजिकच, समोरून दिल्लीतील शिखांच्या दंगलीसाठी कॉंग्रेसला जबाबदार का मानू नये? असा प्रश्न विचारला गेला. राहुल गांधींना हा प्रश्न अनपेक्षित होता. किंबहुना, ज्यांनी सराव करून घेतला होता, त्यांनी या प्रश्नाचे उत्तर त्यांना नीट सांगितले नव्हते. २००२च्या दंगलीचे बुमरँग राहुल गांधींच्या मुर्खपणामुळे कॉंग्र्रेेसवरच उलटले आहे. राहुल गांधींनी या प्रश्नाचे उत्तर ज्याप्रकारे दिले, त्यावरून शीख समुदायामध्ये संतापाची लाट आली आहे. इंदिरा गांधींचे मारेकरी शीख होते, म्हणून त्यांच्या हत्येनंतर कॉंग्रेस कार्यकर्त्यांनी शिखांच्या हत्या करण्याचे सत्र आरंभले होते. अत्यंत निर्घृणपणे कॉंग्रेस कार्यकर्त्यांनी शीख पुरुष, महिला, लहान मुले यांच्या हत्या केल्या. यातील काही लोकांना शिक्षा झाली, असे राहुल गांधी सांगतात. मात्र, वस्तुस्थिती काही निराळीच आहे. ज्या कॉंग्रेसच्या तत्कालीन कार्यकर्त्यांनी या शिरकाणात महत्त्वाची भूमिका निभावली, ती सगळी मंडळी राजीव गांधींच्या कारकिर्दीत कॉंग्रेसच्या पक्ष व सत्तेत महत्त्वाच्या पदावर विराजमान झाली. आपल्या आईच्या हत्येचा बदला घेण्याच्या मोबदल्यात राजीव गांधी यांनी त्यांना अनेक महत्त्वाची पदे दिली, असे म्हणता येणार नाही काय? खासदारकीपासून ते केंद्रीयमंत्रीपदापर्यंत अनेक पुरस्कार त्यांना या अमानुष वीरत्वासाठी बक्षीस म्हणून दिले गेले. लोकांचा दबाव पाहून त्यांच्यावर गुन्हे दाखल केले गेले; परंतु गांभीर्याने कधीही कारवाई केली गेली नाही. उत्तम वकील पुरविले गेले. न्यायालयीन खटले प्रलंबित राहतील, अशी व्यवस्थादेखील राहुल गांधींच्या वडिलांनी केली.
ऑक्टोबर-नोव्हेंबर १९८४. या दोन महिन्यांत ज्याप्रकारे हत्या दिल्ली आणि परिसरात करण्यात आल्या, तशा प्रकारच्या नियोजित हत्या आणि चिथावणी भारतीय राजकारणात कुठल्याही अन्य राजकीय पक्षाने केलेली नाही. केंद्रीयमंत्री सज्जनकुमार यांनी हत्या करणार्या प्रत्येकाला दारूची बाटली आणि १०० रुपयांची नोट वाटली होती. दिल्लीच्या सुलतानपुरी भागात सज्जनकुमारनी उभे राहून भाषण दिले.

‘‘इंदिरा गांधी आपली आई होती. या सापाच्या पिलांनी तिची हत्या केली. रोशन सिंग आणि बाग सिंग यांची हत्या जो करेल, त्यांनी माझ्याकडून प्रत्येकी ५००० रुपये येऊन घेऊन जावे. आपल्याला ही जमातच नष्ट करायची असल्याने प्रत्येकी १००० रु. याप्रमाणे आपण शीख मारावे. जयचंद जामदार हा माझा सचिव आहे. ३ नोव्हेंबरपर्यंत तुम्ही त्याच्याकडून पैसे घेऊ शकता.’’

सुमारे ८००० निष्पाप शिखांना या कॉंग्रेसप्रणीत दंगलीमध्ये आपले प्राण गमवावे लागले. यातील सर्वाधिक हत्या दिल्लीत झाल्या होत्या. सुमारे ३००० लोक दिल्लीतच मारले गेले होते. २०,००० लोकांना आपले घरदार सोडावे लागले. दिल्लीतला लहान- मोठा प्रत्येक कार्यकर्ता शिखांच्या हत्या करून राजीव गांधींच्या आईच्या हत्येचा बदला कसा घेतला जाईल, याच राक्षसी हिंसेने प्रेरित होऊन कामाला लागला होता. जगदीश टायटलर आणि एच.के.एल. भगत यांच्यासारखेे नेते राजीव गांधींच्या कृपेने शिक्षेपासून दूर राहिले. या दोघांनीही दिल्लीतील कारागृहात कैद असलेल्या खुन्यांना तीन दिवसांसाठी मोकळे सोडले होते. अधिकाधिक शिखांच्या हत्या करण्यासाठी त्यांना ही मुभा देण्यात आली होती. शिखांना धडा शिकविण्यासाठीच या खुन्यांना या घाऊक सुपार्या देण्यात आल्या.

जगदीश टायटलर यांना आजही राहुल गांधी ‘टायटलर अंकल’ संबोधतात. २००७ साली टायटलर यांच्या विरोधातील गुन्हे सीबीआयने मागे घेतले. राजीव गांधींचा हा सहकारी वाचावा म्हणून कॉंग्रेस कसा आटापिटा करीत आहे, त्याचे हे उदाहरण आहे. केंद्रीय क्रीडामंत्री अजय माकन यांचे काका आणि तत्कालीन कॉंग्रेसचे नेते ललित माकन यांच्याबाबतीतही असाच बचावाचा न्याय करण्यात आला. राजीव गांधी असतानादेखील त्यांनी दंगलीसाठी दोषी असलेल्यांना कसे वाचविता येईल, यासाठी आटापिटा केला. दंगलीनंतर राजीव गांधी यांनी जे विधान केले, ते तर शिखांच्या जखमांवर डागण्या देणारे होते. ’’मोठे वृक्ष कोसळले की, धरणीकंप होणारच’’, असे म्हणत राजीव गांधींनी शिखांच्या शिरकाणाचे समर्थन केले होते. दंगली झाल्यानंतर सीबीआय, मारवा आयोग, मिश्रा आयोग, कपूर मित्तल आयोग, जैन बॅनर्जी आयोग हे आणि असे १० आयोग चौकशीसाठी बसविण्यात आले. खरेतर सीबीआयच्या पहिल्याच अहवालात दिल्लीतील कॉंग्रेस नेत्यांनी अत्यंत नियोजितपणे ही दंगल कशी घडवून आणली, हे स्पष्टपणे नमूद केले होते. अनेक नेते व कार्यकर्ते यांची नावे पुराव्यानिशी त्यात दिली गेली होती. प्रत्येक आयोगासमोर पीडित शिखांनी आपल्या करुण कहाण्या जिवाच्या आकांताने सांगितल्या. विविध आयोगांसमोर नोंदविले गेलेले जबाब जरी आपण वाचले, तरी अंगावर शहारे येतात. गळ्यात पेटता टायर टाकून जिवंत जाळल्या जाणार्या शिखाचे छायाचित्र आजही गुगलवर पाहायला मिळते. शिखांच्या हत्यांच्यासंदर्भात डिसेंबर, १९८४ सालच्या ’माणूस’ या साप्ताहिकात प्रकाशित झालेले दत्तप्रसाद दाभोळकर यांचे ११ लेख आपल्याला आजही वाचवत नाहीत, इतकी हिंसा त्या वेळी कॉंग्रेसच्या कार्यकर्त्यांनी केली आहे. तरीसुद्धा दहा समित्या आणि आयोगांचा खेळ का मांडला गेला? याचे कारण स्पष्ट आहे. राजीव गांधींच्या आईच्या खुनाचा बदला ज्यांनी घेतला, त्यांना वाचविण्यासाठी.

आणीबाणीचे दु:शासनपर्व जसे कॉंग्रेसच्या तुकड्यावर पोसलेल्या विचारवंतांनी आणि पत्रकारांनी दडपून टाकले, तसाच शिखांच्या हत्येचा हा कालखंड भारतीय राजकारणाच्या पटलावर कुठेही तटस्थपणे नोंदला गेला नाही. ८००० निरपराध लोक अत्यंत नियोजितपणे निर्घृण पद्धतीने मारले गेले. २०,००० लोक घरादारापासून परागंदा झाले. मारेकर्यांना शिक्षा करण्यापेक्षा त्यांना वाचविण्याचे काम गांधी परिवाराने आणि कॉंग्रेसने केले. भारतात विकास आणि नव्या कल्पनांचा चेहरा म्हणून राजीव गांधींचा निरागस चेहरा केंद्र सरकारच्या जाहिरातींमध्ये झळकत असतो. हा चेहरा निरागस नसून, त्यावर निष्पाप शिखांच्या हत्येचे डाग आहेत. गुजरातच्या दंगलीसाठी नरेंद्र मोदींना ’नरराक्षस’ म्हणून हिणविणार्या मुखंडांना शिखांच्या दंगलीसाठी किमान आरोपीच्या पिंजर्यात उभे करावे, असेही वाटले नाही. गोध्य्राच्या प्रतिक्रियेत मारले गेलेले अल्पसंख्याक जगभर ‘व्हिक्टीम’ म्हणून फिरविले जतात. त्याच्यामागून तिस्ता सेटलवाडसारख्यांचे वाडगे फिरतात आणि परदेशी निधींनी यांची बँक खाती फुटेपर्यंत तुडूंब भरतात. शिखांच्या शिरकाणाला मात्र बगल दिली जाते. कारण कुमार केतकरांसारखे विचारवंत ज्या गांधी घरण्याची पालखी वाहतात, त्या गांधी घराण्याचा आधीचा राजपुत्र यात स्पष्टपणे दोषी असतो. कदाचित, तो दंगलीसाठी जबाबदार नसेल; पण दंगलींत माणसामधून पशूत परिवर्तीत झालेल्या जनावरांना पोसण्याचा आरोपी तर नक्कीच आहे, हे विसरून चालणार नाही. राहुल गांधींकडून हे मुद्दे समजून घेण्याची अपेक्षा फोल आहे; पण त्यांच्या झांजा वाजवत फिरणार्या पत्रकार आणि ढोंगी विचारवंतांनी तरी याचा विचार करावा. कारण येणारा काळ फार निराळा आहे.