कोंग्रेस चे राजकारण आणि रामदेवबाबा, अण्णा, केजरीवाल वगैरे...

कळत नाही आहे.आपचे राजकारण टिपिकल भारतिय धाटणीतले नसल्याने भाजप्/कॉन्ग्रेस दोघांचेही धाबे दणाणले आहे.मोठ्या शहरांमध्ये ह्यांचे उमेद्वार निवडून येण्याची बर्‍यापैकी शक्यता आहे. जात-पात न मानणारा,भ्रष्टाचाराला कंटाळलेला मोठ्या शहरांतला वर्ग 'आप'कडे वळ्ण्याची शक्यता वाटते.

हा प्रतिसाद सुमारे दोन आठवड्यांपूर्वी दिला असतात तर ते पटण्याजोगे होते.विशेषतः गेल्या तीन-चार दिवसात दिल्लीत जो धुमाकूळ यांनी घातल्या त्यानंतरही आपकडे मोठ्या प्रमाणावर लोक वळतील असे वाटते? हा दुवा कितपत प्रातिनिधिक आहे हे माहित नाही तरीही दिल्लीतील सरकार पुरस्कृत आचरटपणा कम अराजक सुरू झाल्यापासून आपला ऑनलाईन पैसे मिळायचे प्रमाण लक्षणीय रित्या कमी झाले आहे.

केजरीवाल सत्तेत आल्यापासून एकामागोमाग एक विवाद आआपने केले आहेत.कधी प्रशांत भूषण काहीतरी बरळतो तर चीप पॉप्युलॅरिटी मिळवायला राखी बिर्ला तिच्या गाडीवर हल्ला झाल्याची खोटी तक्रार देते.कधी त्यांच्या कायदेमंत्र्यावर कोर्टाकडून पुराव्यात फेरफार केल्याचे ताशेरे ओढले जातात आणि कोर्टाचे ताशेरे चुकीचे असल्याचे सर्टिफिकेट केजरीवाल देतात. अर्थातच आम्ही तेवढे शहाणे,शुध्द,सज्जन आणि बाकी सगळे भ्रष्ट अशी सोयीस्कर विभागणी यांनी करून ठेवलेलीच आहे त्याला अनुसरूनच केजरीवालांचे कोर्टावरील वक्तव्य होते.तोच कायदामंत्री युगांडन महिलांना "धडा शिकवा" असे त्याच्या कार्यकर्त्यांना सांगतो आणि कायद्याचे कोणतेही मॅन्डेट नसलेला घोळका त्यांच्या घरी घुसतो, त्यांच्या अंगाला हात लावतो आणि या सगळ्याचे समर्थन पक्षातर्फे केले जाते.परत त्या महिलांनी अंमली पदार्थ घेतले नाहीत हे एम्समधील टेस्टमध्ये सिध्द होते तरीही यांचे चर्‍हाट चालूच. सत्तेत येऊन एक महिना होत नाही तोच त्यांचा आमदार केजरीवाल हुकुमशहा आहेत असे म्हणतो.टिव्हीवर तर शाझिया इल्मी विरूध्द टिना शर्मा+गोपीनाथ आणि बिन्नी यांचे एकमेकांवर आरोप-प्रत्यारोप बघून माझ्यासारख्या हाडाच्या आआप विरोधकाचे मात्र प्रचंड मनोरंजन होते.कालपरवा तर काही पोलिसांना निलंबित करावे या मागणीसाठी ते लाखो लोकांना वेठीला धरतात, प्रजासत्ताक दिनाचे संचलन होऊ देणार नाही अशा धमक्या देतात. बाकी कोणीही काहीही म्हणो पण आआपचे आंदोलन त्या सोमनाथ भारतीच्या दबावाला बळी न पडलेल्या पोलिसांना निलंबित करा (म्हणजे त्याचा इगो सांभाळा) यासाठी होते.पण नंतर लक्षात आले की हे आंदोलनासाठी योग्य कारण लोकांपुढे करता येणार नाही म्हणून मग दिल्ली पोलिसांचे नियंत्रण राज्य सरकारकडे द्या असे शेपूट नव्यानेच जोडण्यात आले हे काही लपून राहिलेले नाही. त्यांचा मंत्री इतर नेत्यांच्या तोंडांवर थुंका असे म्हणतो.

शुध्द शब्दात सांगायचे तर काय चालवले काय आहे या सर्कशीने?अजून निवडणुकांसाठी तीन महिने म्हणजे बराच वेळ आहे.एका महिन्यात इतके प्रताप तर तीन महिन्यात आणखी किती करतील्?मांडा त्रैराशिक. कधीतरी षटी-षण्मासी उगविणार्‍या कंसमामासारख्यांना हे सगळे "हृदयातून आलेले" वगैरे वाटत असेलही.पण यापुढच्या काळात असाच गोंधळ हे घालत राहिले तर असा पाठिंबा देणार्‍यांचीही संख्या कमीकमी होत जाईल असे वाटते (आणि तसे व्हावेच ही सदिच्छा).

राज ठाकरेंचा विषय निघाला आहे तर विचारुन घेतो, त्यांच्या म्हणजे महाराष्ट्राच्या विकासाच्या ब्लुप्रिंटचे काय झाले? कुणाला काही माहिती, खबर?

शिवसेनेच्या सुरुवातीच्या काळात, सेनाप्रमुखांची रोखठोक (पक्षी शिवराळ) भाषा, हटाव लुंगी- बजाव पुंगी सारख्या घोषणा, उडुपी हॉटेलांवरील हल्ले या सगळ्यांचा दादर-गिरगावातील मध्यमवर्गीय (पापभिरू इ.इ.) मराठी मतदारांवर कितपत परिणाम झाला? हे विभाग सेनेचे बालेकिल्लेच राहिले ना?

मान्य. शिवसेनेची स्थापना १९६५ मधली.त्यावेळी नाही म्हटले तरी संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीची पार्श्वभूमी होती.तसेच सरकारी नोकरी हा आजच्यापेक्षा बराच मोठा मुद्दा असल्यामुळे मराठी-अमराठी मुद्दाही लोकांना महत्वाचा वाटत होता.शिवसेनेनी अनेक वर्षे मुंबई महापालिकेत बर्‍यापैकी जागा जिंकल्या असल्या (अनेकवेळी सत्ता येऊन शिवसेनेचे महापौर झाले) तरी त्यापलीकडे शिवसेनेची झेप कितपत होती? कृष्णा देसाईंचा खून झाल्यानंतर परळमधून वामनराव महाडिक विधानसभेवर निवडून गेले (१९७२). नंतर शिवसेनेला पुढचा आमदार मिळवायला किती वर्षे वाट बघावी लागली? १९८५ मध्ये छगन भुजबळ विधानसभेवर निवडून गेले. १९७२-१९८५ मध्ये शिवसेनेचा अन्य कोणी आमदार होता का? मला वाटते नव्हता.१९८७ च्या पार्ल्यातील पोटनिवडणुकीत रमेश प्रभू हिंदुत्वाच्या मुद्दयावर निवडून आले आणि शाहबानो प्रकरण, अयोध्या प्रकरण या पार्श्वभूमीवर हिंदुत्व स्विकारल्यामुळे शिवसेनेची वाटचाल नंतरच्या काळात जोरात झाली. पण त्यासाठी त्यांना किती वर्षे थांबावे लागले? तसेच मुंबई-ठाण्याबाहेर शिवसेनेची काय परिस्थिती होती? १९८० च्या दशकाच्या शेवटी औरंगाबादमध्ये शिवसेनेने पाय रोवले पण ते पक्ष स्थापन होऊन २० वर्षे उलटून गेल्यानंतरची गोष्ट आहे.

या लेखात राष्ट्रीय पार्श्वभूमी आहे. तसेच देशातच (किंवा मिडियात) असे वातावरण होते/आहे की आआप हा राष्ट्रीय पातळीवर चांगला प्रस्थापित होईल.केजरीवालांना पंतप्रधानपदाचे उमेदवार वगैरेही लोक समजायला लागले होते/आहेत.तेव्हा माझ्या आधीच्या प्रतिसादाला राष्ट्रीय वातावरणाची पार्श्वभूमी आहे.दिल्लीच्या खिडकी एक्स्टेंशन भागात सोमनाथ भारती आणि केजरीवालांना जोरदार पाठिंबा आहे असे वर्तमानपत्रात वाचले आहे.अशा प्रकारचे लोकल बालेकिल्ले राहतीलच.कदाचित दिल्ली शहर हा सुध्दा त्यांचा बालेकिल्ला बनेल पण देशपातळीवर तसे काही होईल हे या क्षणी म्हणणे मला तरी अत्यंत धाडसाचे वाटते.

तसाही आआप हा पक्ष जास्त प्रमाणावर मिडिया आणि सोशल मिडिया यांनी उचलून धरलेला होता.अनेकदा एन.टी.रामारावांच्या तेलुगू देसमशी आआपची तुलना केली जाते. पण रामाराव हे नाव आंध्रमध्ये चित्रपटांमधील त्यांच्या भूमिकांमुळे अनेक वर्षे आधीपासून माहित होते.याउलट केजरीवाल हे नाव अण्णांच्या उपोषणाच्या इव्हेन्टच्या वेळीच बहुसंख्य लोकांना माहित झाले.राजकारणात प्रस्थापित करायला इतर नेत्यांना जितके कष्ट करावे लागले त्याच्या एक टक्काही कष्ट केजरीवालांना करावे लागले नाहीत.जनसंघ-भाजप साठी अटलजी,अडवाणी या नेत्यांपासून असंख्य सामान्य कार्यकर्ते किती वर्षे कष्ट करत होते हे वेगळे सांगायलाच नको.१९८४ ते १९९३ च्या दशकात मायावतींनी उत्तर प्रदेशातील अक्षरशः प्रत्येक गाव पिंजून काढले.त्यानंतर बसपा बर्‍यापैकी प्रस्थापित झाला.इथे आआपला मात्र बर्‍याच गोष्टी on platter मिळाल्या.आआपला मतदान करणारे माझ्यासारखे सुशिक्षित मध्यमवर्गीय होतेच तसेच झोपडपट्ट्यांमधील लोकही होते.सुशिक्षित मध्यमवर्गीयांचे आआपकडे झुकणे हे बर्‍याच अंशी सोशल मिडिया आणि मिडियावर अवलंबून नव्हते असे मला तरी म्हणता येणार नाही.पण ज्या माध्यमातून हा पक्ष मध्यमवर्गीयांमध्ये इतका पुढे आला ते माध्यम
म्हणजे दुधारी तलवार आहे. दिल्लीत या Absolutely Anarchist Party ने अराजक माजविले त्यानंतर तोच सोशल मिडिया किती प्रमाणात या पक्षाविरूध्द गेला आहे हे वेगळे सांगायलाच नको.तसेच फार न शिकलेल्या,पोटापाण्याची भ्रांत असलेल्यांना सबसिडींची लाच देऊन हा पक्ष आपल्याकडे टिकवून ठेऊ शकेलही.पण या मतदारांना जातीपाती आणि इतर मुद्द्यांवरून आपल्या बाजूला वळवून घेणे इतर पक्षांना अधिक सोपे आहे आणि तसे या इतर पक्षांनी अनेक वर्षे केलेही आहे. या प्रकाराला हा पक्ष कितपत तोंड देऊ शकेल यावर खूप काही अवलंबून आहे.

मला वाटते की आआप हा ओव्हरकिल करत आहे.सत्तेत येऊन एक महिना होतो आहे तोच दिल्लीसारख्या लोकसभेत २% पेक्षा कमी जागा असलेल्या राज्यात २९% मते जिंकली यावरून यांना पंतप्रधानपदाची स्वप्ने पडायला लागत असतील तर हा फुगा प्रचंड प्रमाणात फुगलेला आहे हे नक्कीच.

असो.