आर्बीटेज

आर्बीटेज

आर्बीटेजर म्हणजे अशा व्यक्ती ज्या अशा प्रकारच्या कॉन्ट्रॅक्टमध्ये पोसिशन घेतात कि ज्यामुळे कोणतीही जोखीम न स्विकारता फायदा मिळवता येतो. जेव्हा बाजारात अनियमीतता असते अशा वेळी हे एका मार्केटमधून खरेदी करतात व दुस-या मार्केटमध्ये त्याचवेळी विक्री करतात. म्हणून आर्बीटेजर बाजारातील अशा संधीची नेहमीच वाट पहात असतात.

फ्युचर्समध्ये (वायदे बाजारात) कमी किंमतीत स्टॉक/शेअर्स किंवा इंडेक्स विकत घेऊन भविष्यातील जास्त किमतीला विकून तुम्ही आर्बीटेज संधीचा फायदा उठवू शकता. यासाठी इंडेक्सची स्पॉट प्राइज व फ्युचर प्राईजमध्ये व्याजापेक्षा जास्त फरक असताना हा फायदा मिळवता येतो. आता हि गोष्ट समजण्यासाठी एक उदाहरण पाहुया.

· समजा आत्ता निफ्टी ४८०० आहे व ३ महिन्यानंतरच्या निफ्टी फ्युचरची प्राईज ५२०० आहे.
· निफ्टीची भविष्यातील (फ्युचर) किंमत (प्राईज) हि ३ महिन्याचे व्याज विचारात घेऊन काढता येते.
· आता फ्युचर प्राईज हि व्याजापेक्षाही जास्त असल्यास येथे आर्बीटेज संधी निर्माण होते.
हि गोष्ट जास्त सुलभपणे समजण्यासाठी आता आपण एखाद्या शेअरबाबत हे उदाहरण पाहुया. समजा स्पॉट मार्केटमध्ये अॅक्सीस बँकेच्या एका शेअरची किंमत रु.१००० आहे व ३ महिन्यानंतर संपणा-या अॅक्सीस बँकेचा फ्युचर रु.१०७० आहे. आता जर का एखाद्याने १२% वार्षीक व्याज दराने रु.१००० तीन महिन्यासाठी घेऊन अॅक्सीस बँकेचा एक शेअर स्पॉट मार्केटमध्ये खरेदी केला व त्याच वेळी तो ३ महिन्याचा फ्युचर रु.१०७० ला विकला तर काय होते ते पहा:

· विक्री किंमत रु.१०७०
· वजा- व्याजासह खरेदी किंमत (१००० + ३०) रु.१०३०
· आर्बीटेज फायदा रु.४०/-

बाजारात अशा संधी अनेकवेळा उपलब्ध होत असतात यासाठी तुम्ही अलर्ट असणे मात्र गरजेचे असते कारण या संधी लगेचच हुषार लोकं उचलत असतात.

याचप्रमाणे ऑपशन्समध्ये दर महिन्याला जेव्हा एक महिन्यानंतर संपणा-या कॉन्ट्रॅक्टमध्ये बाजाराचा सुरुवातीचा कल पाहून लांबचा (लॉंग) पुट किंवा कॉल शॉर्ट करुन नंतर २ ते ३ दिवसानी परत बाजाराचा कल पाहून विरुध्द बाजूचा पुट किंवा कॉल शॉर्ट केला असता (दोन्हीत अंतर + - ४००/५००) दर महा साधारणपणे आपल्या गुंतवणूकीवर रिस्क फ्रि २ ते ३% फायदा नियमीतपणे मिळवता येतो. जर तुम्ही अभ्यास केला तर तुम्हाला दिसून येईल एका ठरावीक (टक्केवारीच्या) रेंजमध्येच मार्केट प्रत्येक महिन्यात वर किंवा खाली जात असते. यासाठी मार्केट पुढील एक महिन्यात किती पॉईंट खाली अथवा वर जाऊ शकेल हे विचारात घेतले जाते, दुरच्या ऑपशनमध्ये जोखीम जवळपास नसतेच याची माहिती मी ऑपशन विभागातील लेखात देणार आहे. हि पध्दत मी गेले ३ वर्षे वापरत असून फक्त एकदा मार्केट मी ठरवलेल्या रेंजच्या बाहेर गेले होते तेव्हा एका बाजूला फायदा व दुस-या बाजूला नुकसान झाले होते, जे अत्यंत किरकोळ होते.

डिसक्लेमर: वरील उदाहरणे तुम्ही या बाबत पुर्ण अभ्यास करुनच तुमच्यासाठी वापरावीत, पुरेसा अभ्यास केल्या शिवाय हे केले असता नुकसान होऊ शकते. कारण रेंज ठरवणे, प्रिमीयम विचारात घेणे या गोष्टी महत्वाच्या असतात. पुरेशा भांडवलाचीसुध्दा गरज असते. तसेच या प्रकारात एखाद्या वर्षी जर का बाजार १००% जरी वर गेला तरी तुमचा होणारा फायदा हा वार्षीक २४ ते ३०% एवढाच होतो. जर का तुम्ही फिअर (भीती) व ग्रीड (हाव/लोभ) याना दुर ठेवू शकलात तरच शेअर मार्केटमधून पैसे मिळवण्याच्या अनेक संधी तुम्हाला मिळू शकतात.