ब्याटबॉल स्टंपा आणि घामटा..

लेखन आवडले.

मस्त लिहिले आहे, शेवट जास्त मनाला स्पर्ष करुन गेला.

करंट आउट आणि खुन भरी आंघोळ भार्रीच एकदम

शिवाय घरात खोलीच्या आत खेळायला कापडी चिंध्यांचा बॉल.

आनी चिंध्यांचा बॉल वर ताणून चढविलेल्या (सायकलच्या) रबरी टायरच्या कापलेल्या गोल रबरी पट्ट्या,

लहानपनी दोन रुपयांना एक आख्खी ट्युब मिळत असे. त्यातुन दहा-बारा बॉल होत असे.

मस्त हो गवि.
लहानपणीचे क्रिकेट डोळ्यासमोर उभे राहिले :) पुढे अगदी प्रत्यक्षात कॉलेजकडून, जिल्ह्याकडून खेळण्याचा योग आला पण लहानपणीच्या क्रिकेटची सर कशालाच नाही.

वाड्यात आधी प्लॅस्टिकचा बॉल आणि तो हरवला की मग सायकलच्या ट्यूब पासून बनवलेला चेंडू घेउन खेळायला सुरुवात असायची. शाळा सुटली की वाटेतल्या सगळ्या सायकल दुकानांना (आणि कड्यापेटीच्या छापांसाठी पानपट्ट्यांना) भेटी देत देत मगच घर गाठले जायचे.

त्या काळात एखाद्या संघाबरोबर भारताचे सामने चालु असतील तर दोन्ही संघातल्या असतील नसतील त्या सगळ्या खेळाडूंच्या नकला फलंदाजी गोलंदाजी मधे करुन व्हायच्या.

गवि जुन्या आठवणींना उजाळा देणारा लेख.
हल्लीच इथे माझ्या क्रिकेट जिवनाच्या आठवणी लिहिल्या होत्या.
त्यात काही राहुन गेलेल्या आठवणी तुमच्या या लेखांनी जाग्या केल्या.
मे मेहिन्याच्या सुट्टीत गावाला गेल्यावर आम्ही नारळाच्या झावळीच्या थोप्या पासुन बॅट बनवायचो. पण त्या वजनाला भारी असायच्या. नंतर बाबांनी पांगार्‍याच्या लाकडापासुन बॅट बनवुन दिली होती. जी एकदम फुला सारखी हलकी होती. :)

कागदाचे कपट्यांना, प्लॅस्टीकच्या पिशव्यांची आवरणे चढवुन लिंबाच्या आकाराचा बॉल बनवुन त्यावर सायकलच्या ट्युबच्या पट्ट्या चढवुन चेंडु बनवायचो. मस्त उसळायचा तो.

चित्र : जालावरुन साभार :)

>मग परत आमचा खेळ सुरु. अगदी बॉल अंधारात दिसेनासा झाला तरी.

अगदी अगदी.. लहानपणी नेहमी वाटायचे की आम्ही साडेसात पावणेआठच्या अंधारात खेळतो व हे साले हरामखोर दुपारी साडेचारला कसले बॅडलाईटचे अपील करतात.. :-)

फार अंधार झाला की जिथे दिवा असेल तेथल्या भिंतीवर स्टंप आखुन (तसेच रबरी बॉल/ टेनीस बॉल नसेल तर) प्लॅस्टीक किंवा सिझनबॉलनी हाफपिच वन टप आउट खेळ सुरु.

मस्त हो गवी...
फ्रेंच क्रिकेट तर विस्मरणातच गेले होते... आज खुप जुन्या आठवणी जाग्या झाल्या...
आमच्या कडे आम्ही डबल इनिंग लिमिटेड ओव्हर्स खेळायचो त्यात मॅच टाय झाली तर ज्याने पहिल्या इनिंग मधे लीड घेतली होती ती टिम जिंकली असा काहिसा नियम होता...
स्टंप म्हणुन सायकलचे चाक सगळ्यात जास्त वापरले गेले. त्यात एखाद्याचा सायकलचा स्पोक तुटला तर त्यावरुन होणारी मारामारी वेगळीच.

आम्ही गच्चीवर सुद्धा क्रिकेट खेळायचो त्यात सगळ्यात मोठा नियम म्हणजे एखाद्याने मारलेला बॉल खाली गेला की तो आउट आणि त्यानेच चार मजले खाली उचलुन बॉल आणायचा..

अह प्रह तिही मह लेख

भन्नाट आहे. प्रचंड आवडला. सगळ्या लहानपणीच्या आठवणी जाग्या झाल्या.

गवि लेख मस्तच!!!!

आम्ही पण कधीकाळी क्रिकेट खेळायचो त्याची आठवण झाली!

गवि मस्तच लिहिलाय लेख.
जुन्या आठवणी ताज्या झाल्या.

मस्त लिहिलंय...
आम्ही गॅलरीत क्रीकेट खेळायचो...आणि व्हरांड्यात मध्यभागी जाळीचा दरवाजा होता सुरक्षिततेसाठी म्हणून....मग आम्हाला त्या दाराबाहेर जाऊ दिले जायचे नाही म्हणून अर्ध्या व्हरांड्यात म्याची खेळायचो..
सगळे मिळुन प्लेअर फक्त ३...अन १ लिंबुटींबु....कधी गल्लीतली मुलं यायची तेव्हा संख्या ५ च्या वर जायची.

आमच्या वाड्यातलं क्रिकेट आठवलं. चौकात आणि दगडी व्हरांड्यात खेळ व्हायचा. भिंतीवर खडूने काढलेले स्टंप, एक जुनी बॅटसदृश दिसणारी हँडलवाली फळी, रबरी बॉल, तीन उघड्या गटारी असलेलं वेगवेगळ्या प्रतलातलं 'मैदान', मोक्याच्या जागी असलेले खांब, त्यातून उरलेल्या जागेत उभे केलेले फील्डर्स असल्या सगळ्या घोळातून तीन तीन चार चार तास खेळ व्हायचा. हवेतून काहीतरी येताना दिसले तरी पुरे इतपत उजेड असेपर्यंत आम्ही उजेड पाडत असू! ;)
ज्याच्यामुळे गटारीत बॉल जाईल त्याने तो काढून स्वच्छ धुवून आणायचा हा नियम. त्यानंतर त्या ओल्या बॉलचे आंगावर आणि कपड्यावर बसलेले शिक्के हा खास प्रकार असे.
आता वाटतं किती कमी किमतीच्या गोष्टीत खेळ व्हायचे. सगळेच साधारण परिस्थितीतले आणि कोणाच्याच घरी इतक्काल्ले पैसे वगैरे खर्चून मुलांसाठी खेळणी आणणे हा प्रकार नसायचा. कितीही भांडणं, लागालागी, ठेचकाळणे झाले तरी दुसर्‍या दिवशी खेळ सुरुच. उन्हाळ्याची सुट्टी म्हणजे तर पर्वणीच असायची. आई-बाबा हाका मारमारून दमायचे तरी आमचं आपलं "हां हां आलोच पाचच मिन्टं!" शेवटी कसेबसे हातपाय धुवून शुभंकरोती म्हणून पानावर बसणे.
आश्चर्य ह्याचंही वाटतं की कसल्याही घाणीत खेळून कधीही काही इन्फेक्शनं वगैरे झालेली आठवत नाहीत.
गेले ते दिन गेले!

-रंगा

खुप मस्त लेहिले आहे :)

अमोल केळकर

लेख आवडला. क्रिकेटमध्ये मला फार गती नव्हती पण आम्हीही विटी-दांडू, डबा-ऐसपैस, लगोरी असेच रात्रीपर्यंत खेळत असू. अर्थात आमच्या इथे तेव्हा खेळायला चांगली भरपूर जागा असे.

गल्ली क्रिकेट हा नुसता खेळ नाही. ते बालविश्व आहे.

एकदम परफेक्ट बोललात.

सुरेख लेख.

फ्रेंच क्रिकेटवरुन आठौलं. लेग क्रिकेट खेळायचो आम्ही. बॅट नसेल तर.
बाकी मग, बापानं महाजनच्या (शेजारी) खिडक्यांच्या काचं / तावदानं / बादल्या, आमची गुडघे / डोकं / कपाळं ई. ई. साठी लय खर्च सहन केला.
पण आता त्यांची नातवंडं हे सगळं पाहु / उपभोगु शकतील काय हा प्रश्न उद्भवतो?

अरे ते : "कुजी बात नस्से" ची अट आठवतेय का कोणाला

हा हा हा मस्तंच ... मला लहाणपणापासुन क्रिकेट मधे खुप गती होती . परंतु काळाच्या ओघात आता प्रेक्षकमात्र उरलो :)
मस्त लेखन :)
आम्ही आप्पारप्पी नावाचा एक राक्षसी खेळ पण खेळायचो. खौन बॉल मारायला लै मजा यायची. बॉल लागल्या पेक्षा पब्लिक चिडवायचं त्यात जास्त मजा येत असे ;)

परत शाळांच्या उन्हाळी सुट्टया सुरु होतायत.
त्यासाठी गविंचा हा पेशल लेख वर काढत आहे. :)

पुन्हा एकदा वाचला. तशीच मजा आली.

परत असा खेळ मांडायची इच्छा झाली.

मूळ लिखाणाबद्दल गविंचे आणि या लेखाच्या 'अपलिफ्टिंग'साठी ;-) सौरभरावांचे आभार....

पुन्हा एकदा लहान होउन आलो.
च्यायला हे आधी कसं सुटलं आमच्या नजरेतून?
सौरभ नि प्रासचे लै वेळा आभार.

आणि कोणी चिक्कीबॉल करून खेळलाय का? आमच्या गल्लीतल्या शाळेच्या ग्रौंडवरती ती २ गुलमोहोराची अजस्र झाडे होती. त्यांच्या शेंगा पडायच्या ढीगभर, त्या येकत्र करून, ठेचून लाडवाप्रमाणे त्यांचा बॉल बनवायचा. तो इतका टणक व्हायचा की आईशप्पथ कॉर्क बॉल वाटायचा..त्याचा टप्पा जाम पडायचा नाही आणि त्यामुळे निव्वळ हाफपिचवरच खेळायचो त्याने..चुकूनमाकून लागलाबिगला कुणाला तर गच्छंतीच!

उत्खनन करणार्‍यांना धन्यवाद, हे नजरेतून सुटलं होतं..
गल्ली क्रिकेट हा नुसता खेळ नाही. ते बालविश्व आहे.
अगदी...
खूप मस्त लिहिलं आहेत,
स्वाती

असल्या क्रिकेटचे आम्ही लहानपणा पासून भोक्ते. काय आठवण:( करुन दिलीत गविसाहेब. धन्यवाद.
सुरुवाती सुरुवातीला आम्ची मजल २/४ रु. मिळणार्या ह्या बॉलपर्यंत होती .

आणी हो हा बॉल लवकर फुटु नये म्हणुन आणला कि सुइने एकदा टोचुन घेत असू.
म्याच संपली कि जिंकला तो बॉल ही घेवुन जात असे.वर ५.५० रु. किंवा ११ रु. तिथल्या तिथे वाटणी पाडुन पेप्सीकोला खावुन घरी.

गडी वाढले मग कॉन्ट्री वाढली मग हा घ्यायला लागलो.

नेहमीसारखंच,वाचायचं राहुन कसं गेलं कळालं नाही, असो.

सोलापुरात चिंधी बॉलवर आख्ख्या ट्रर्नामेंट होतात, गेल्यावर्षी रोख रु. ५१०००/- अंतिम बक्षिस असलेली स्पर्धा झाली.
मॅन ऑफ द सिरिज २१०००/- आणि मॅन ऑफ द मॅच - अंतिम सामना - १०००१/- अशी बक्षिसं होती. इथं चिंधी बॉल कागदाच बोळा आणि त्यावर हातमाग /यंत्रमागातुन वेस्टेज राहिलेले कॉटन यानं बनवतात. पुर्वी हा घरगुती उद्योग होता, हल्ली एक कारखाना उघडला आहे याचा

जगात नसेल असं, सिमेंट काँक्रिटचं पिच आहे तिथं बनवलेलं, चिंधी बॉल मातीच्या पिचवर ट्प्पा घेत नाही म्हणुन खास केलेलं.

डांबरी रस्त्यावर कडक प्लॅस्टिकच्या 'किटकॅट' च्या बॉल ने खेळायचो.
त्याचा उल्लेख दिसला नाही.

तुमच्या पैकी कुणि खेळायचात का कडक प्लॅस्टिकच्या 'किटकॅट' च्या बॉल ने?

अंधारात बॉल दिसेनासा होईपर्यंत खेळल्यानंतर रस्त्यावर मर्क्युरी लाईटखाली प्लॅस्टीक बॉल क्रिकेट व्हायचे, अगदी फ्री-स्टाईल, नो स्पीड लिमिट :) आणि मर्क्युरी लाईट मुळे दर २०-३० मिनिटांनी मिळणारी ती सक्तीची विश्रांती.

ह्म्म्म गेले ते दिवस..

गवि परत एकदा वाचून तेवढाच आनंदलो.
रच्याकने : कोणी हाप्प पीच प्लास्टीक बॉलच्या मॅचेस खेळलय का?
आमच्या सातार्‍यात लैच पाप्युलर होता. त्याच्या टुर्नामेंट्स सुद्ध व्हायच्या

जुन्या आठवणी जागवलयत

लेखन आवडलं इतकं तंतोतंत आमच्या आठवणी लिहिल्या आहेत की मला लिहिण्यासारखं काही नाही. स्टंप म्हणून सायकलंचं टायरला दीर्घ आयुरारोग्य लाभलेलं आमच्याकडे. बॅट सर्वात उत्तम म्हणजे सुताराकडून खास बनवून घेतलेली. रबरी बॉलवर खुप क्रिकेट खेळलोय. चिंध्यांच्या बॉल, आई बर्‍याचदा शिवून द्यायची. धप्पा-कुटी आणि क्रिकेटलाही तो उपयोगी पडायचा. कव्हर देणे हा प्रकार फक्त त्याच क्रिकेटमधे होता. बर्‍याचदा बॉलर स्टँप पर्यंत धावत यायचा आणि थांबायचा. आय माय वरुन शिव्या दिल्यावर बर्‍याचदा कव्हर दिल्या जायचं. त्यावरुन वादावादी पण व्हायच्या. पैशावर या गल्ली विरुद्ध ती गल्ली असा मॅच असायचे. मजा होती. अधून मधून फेकी बॉलींगचं कसब असल्यामुळे मला चांगला स्कोप होता. लेदर बॉलवरही क्रिकेट खेळलो. पण ती मजा कुछ और होती.

खुप चांगल्या आठवणी. खुप चांगलं लेखन. गविशेठ, पूर्वी तुम्ही चांगलं लेखन करायचे. पुन्हा लिहिते व्हा. वाढदिवसाच्या शुभेच्छा आहेतच.

-दिलीप बिरुटे

हुबेहूब लहानपणीचं क्रिकेट विश्व उभं केलंय.
आमच्यात त्यातल्या त्यात बऱ्यापैकी आर्थिक स्थिती असलेल्या मित्राने खाऊचे पैसे जमवले. आम्ही सगळे दुकानात उत्साहाने नवी ब्याट घ्यायला गेलो. दुकानदाराशी भरपूर घासाघीस केली पण तो 8 रुपयाच्या खाली उतरेना. मित्राकडे 7 रुपये होते. एक रुपयासाठी आमचा व्यवहार मोडला. मग आम्ही एक जुनं फळकूट घेऊन गावातल्या सुताराकडे गेलो. त्याने एक रुपयांत सुबक ब्याट बनवून दिली. ही 1975 सालची गोष्ट.
स्टंप म्हणून तुम्ही लिहिल्या प्रमाणे चौकोनी उभा दगड, तीन काड्या, खडूचे मार्किंग, एमएसबीइच्या ऑफिस समोरची आडवी पडलेली लोखंडी बॉक्सेस- काहीही चालायचे.

खेळाचे नियम कुठे खेळतोय त्यावर ठरायचे ( तसे खेळांचे सहाव्या ३-४ सिझन असल्याचे , गोट्या ( काँक्रीट च्या मोठ्या स्ट्रायकर ने खेळल्या कच्च्या गोट्यांवर बंदी ) विटी दांडू आणि क्रिकेट
वाडा एक : बोळ असल्यासारखी जागा त्यामुळे फक्त स्ट्रेट ड्राईव्ह आणि ठराविक रेषेच्यापुढे चेंडू मारला तर धावा ,, त्यात परत सामोरे एक खिडकी अशी कि "कथा" चित्रपटातील त्या बाई नाहीका आलेला चेंडू विळीवर चिरून परत पाठवतात तसे एक बिरहाड .. म्हणजे चेंडू तिकडे गेला तर गडी बाद व्हायचाच पण वरती तुझ्या मुले आता काही दिवस खेळ बंद म्हणून शिव्या
वाडा २ : बऱयापैकी आयताकृती जागा होती पण जागा अशी कि एका बाजूला पत्र्याचं भिंती आणि दरवाजे असलेली गोदाम त्यामुळं त्यावर चेंडू आपटला कि प्रचंड आवाज त्यातून ती गोदामं जवळच्या मारवाडी दुकानदारांची त्यामुळे त्याचाशी पंगा कोण घेणार
त्याचं विरुद्ध दिशेला संडासाची रांग म्हणजे त्या बाजूला स्टम्प नाही .. मग काय नियम तर प्रतेय्कणी "लेफ्टी खेळाचे ,, पळून धावा फक्त अर्ध्या पीच पर्यंत बाकी मग लैनीचं पुढे गेलं तर रन . त्यात पैसेवाले कोणीच नसल्यामुळे एक अर्धी तुटलेली ब्याट .. तयामुळे सगळे असे छोटा लिंबू वाकून डावरे खेळायचे गमंतशीर दिसायचे
मे च्या सुट्टीत निमशहरी भागात मात्र जरा जागा भरपूर असायची .. आणि तेव्हा शेंगेच्या चिकाचा वाळवून बुचाचं चेंडू केलेला आठवतोय... कोणत्या शेंगा आठवत नाही आता ...
अजून एक खेळ म्हणजे बॅडमिंटन पण त्यासाठी जुन्या टेबल टेनिस च्या ब्याट , जुनी फुलं आणि मध्ये बांधलेली दोरी नेट म्हणून
मज्जा यायची