"दर्शन"

तेच म्हणलं, तुम्ही काथ्या कधी पासुन कुटायला लागलात ? इथं असावी पण माझ्याकडे फाँट चा काहीतरी लफडा आहे.
http://www.loksatta.com/daily/20050216/ch08.htm

माझ्या कडे मंगेशपाडगावकरांचा एक कविता संग्रह आहे. संध्याकाळी बघते त्यात मिळते का ही कविता.

यावरुन आठवलं. या धाग्याच्या निमित्ताने विचारतो.

"वगैरे" अशा शब्दाने शेवट होणारी एक कविता पंधराएक वर्षांपूर्वी कोणीतरी दिलेल्या एका रफ कागदाच्या तुकड्यावर छापलेली वाचण्यात आली होती. कोणाची आहे आणि पूर्ण शब्द नेमके कसे आहेत ते सांगितल्यास आभारी होईन.

अमुक होते कधी तमुक होते.. अशा प्रकारच्या चार ओळी आणि पाचवी वगैरे ने शेवट होणारी.

कविता जाम आवडली होती. कागद त्याचवेळी जीर्ण होता आणि हरवलाही.

पण इतकेच त्रोटक आठवते आहे. ते खाली देतोय.. शेवटचे कडवे मात्र बरेच लक्षात आहे.

उदा.

...............
...............
...............
पण मी नसतो भक्त वगैरे.

...............
...............
...............
..............
पण ते नसते प्रेम वगैरे

शेवटच्या कडव्यातः

रंगीत असले धुके धराया
सार्थ शब्द हे अपरे वाया
त्या पलिकडला दिसे जरासा
एक बरासा
फक्त वगैरे..

शब्द उलटसुलट झालेले असू शकतात..

इनफॅक्ट धवांनी म्हटल्याप्रमाणे हा धागा अजिबात टुकार नाही. या छोट्या धाग्याच्या निमित्ताने खूप जणांना अनेक "हरवलेली" गाणी किंवा कविता शोधायला मदत होईल. वर एक दिली आहेच.

अजून काही:

"देव भाकरीशिवाय कशाकशातही नाही" असे शब्द ज्यात येतात अशी कविता कम गाणं गाताना फार पूर्वी टीव्हीवर एका वृद्ध व्यक्तीला जाताजाता पाहिलं. गाणं फार आवडलं. नंतर कुठेच सापडलं नाही. "देव देव्हार्‍यात नाही" हे जवळ जाणारे शब्द सापडले पण ते गाणं वेगळं आहे. बरंच आर्त गाणं होतं.

बोरकरांची "देखणे ते चेहरे जे प्रांजळाचे आरसे" हे एवढेच शब्द माहीत आहेत आणि पूर्ण कविता माहीत करुन घ्यायची आहे. ही जालावर सापडावी बहुधा. बघतो प्रयत्न करुन.

मिपा वर पुर्वी एक कविता आली होती. उसगावला राहणार्‍याचे मनोगत होते. परत यायचे आहे पण हिरव्या नोटेचा मोह सुटत नाहे असे काहीसे त्यात होते . ति लिंक कोणी देउ शकते का ?

(@ऋषिकेशः लिंक बद्दल धन्यवाद. जिथे लिंक पाठवली तिथे प्रतिसाद देतान "पेज नॉट फाउंड" अशि एरर येते म्हणुन इथेच आभार मानत आहे)

धना,
शनिवारी घरी गेल्यावर माझ्याकडील पुस्तकात आहे का ते पाहतो..

तु दिलेली कविता शोधताना ही कविता मिळाली छान वाटली म्हणुन देत आहे ...

नसलेल्या आजोबांचं असलेलं गाणं

जेवताना आजोबा लाडात येत,
मला आपल्या ताटातली भकर देत;
जेवता जेवता मधेच थांबत
आणि एक भला मोठा ढेकर देत !

मी म्हणायची रागवूनः
“आजोबा, बॅड मॅनर्स,
व्हॉट आर यू डुइंग?”
आजोबांचं हसून उत्तरः
“आय अॅम जस्ट ढेकरिंग !”

आजोबांच्या खोलीत आता
धुकं… धुकं… धुकं…
आजोबांचं जग सगळं
मुकं…मुकं…मुकं…

आजोबांना पडलं होतं भलंमोठं टक्कल !
आजोबा म्हणायचेः
“ज्याला असं टक्कल
त्यालाच असते अक्कल !”
मी खिजवून म्हणायचोः
“आजोबा, यमकासाठी
घ्या आता बक्कल !”
आजोबा मोठयाने ओरडून म्हणतः
“अरे साल्या यमक्या,
मला देतोस धमक्या?यमकांच्या धंद्यामधे
मी आहे खमक्या !”

आजोबांच्या खोलीत आता
धुकं… धुकं… धुकं…
आजोबांचं जग सगळं
मुकं…मुकं…मुकं…

आजोबा आपल्याच नादात
स्वतःशीच गात असत,
गाता गाता मधेच थांबून
स्वतःशीच गोड हसत !

मी जवळ गेले की
मला म्हणतः
बेटा एक लक्षात ठेवः
एकटं एकटं जाता आलं पाहिजे;
स्वतःला स्वतःशीच गाता आलं पाहिजे !”

मी गोंधळून विचारीः
“म्हणजे काय?”
आजोबा मोठयाने हसून म्हणतः
” म्हणजे काय? म्हणजे काय?
म्हणजे नाकात दोन पाय !”

आजोबांच्या खोलीत आता
धुकं… धुकं… धुकं…
आजोबांचं जग सगळं
मुकं…मुकं…मुकं…

“आजोबा, एक गोष्ट विचारु?”
“विचार बेटा!”
“आजोबा, तुम्हांला मैत्रिणी होत्या का हो?”
“वा! वा! होत्या म्हणजे होत्याच की !
एक ती अशी होती,
दुसरी ती तशी होती !”

इतक्यात खोलीत आजी यायची,
आजोबांची जीभ एकदम बोबडी व्हायची !
आजोबा स्वतःला सावरायचे,
चटकन विषय बदलायचे,
घसा खाकरत म्हणायचेः
“बेटा, तुला गीतेमधला
स्थितप्रज्ञ कसा असतो ठाऊक आहे?
चालतो कसा, बोलतो कसा ठाऊक आहे?”

आजोबांच्या खोलीत आता
धुकं… धुकं… धुकं…
आजोबांचं जग सगळं
मुकं…मुकं…मुकं…

आजोबा संध्याकळी
अंगणातल्या झाडाखाली
आपल्या आरामखुर्चीवर
एकटेंच बसत;
एकटक डोळे लावून
दूर कुठे बघत असत…
दूरदूरच्या ढगात असत,
कुठल्या तरी न दिसणा-या जगात असत !!

पाय न वाजवता मी हळूच
तिथे जाई,
त्यांच्या आरामखुर्चीमागे
उभी राही!
काय बघत असतील हे?
मी दूर पाहीः
मला वेगळं काहीसुध्दा दिसत नसे,
तीच घरं…तीच झाडं…
सगळं अगदी तसंच असे !

पाय न वाजवता मी हळूच
परत मागे घरात यायची;
आजोबांची आरामखुर्ची
सावल्यांमधे बुडून जायची !

- मंगेश पाडगांवकर

गणेशा जबरा कविता आहे ही, बाबा गेल्यापासुन कवितेंपासुन फार लांब गेलोय अन जास्त जवळ आलो तर फार इमोशनल होईन पुन्हा, या जगात राहायला नालायक होईन म्हणुन जात नाहि हल्ली कवितांच्या जवळ,

पण मिकाप्रेच्या माळराननं आत पासुन हललोय,

यावर नाणेघाटावरुन येताना किसन बरोबर बोलत होतो, एका गाण्यावर बोलता बोलता पुढचं दिसणं अवघड झालं एवढं डोळे भरुन आले होते,

असो,

गणेशा जबरा कविता आहे ही, बाबा गेल्यापासुन कवितेंपासुन फार लांब गेलोय अन जास्त जवळ आलो तर फार इमोशनल होईन पुन्हा, या जगात राहायला नालायक होईन म्हणुन जात नाहि हल्ली कवितांच्या जवळ,

पण मिकाप्रेच्या माळराननं आत पासुन हललोय,

यावर नाणेघाटावरुन येताना किसन बरोबर बोलत होतो, एका गाण्यावर बोलता बोलता पुढचं दिसणं अवघड झालं एवढं डोळे भरुन आले होते,

असो,

कधी तुझ्यास्तव मनात भरते
मेघ पिणारे चांदल नाते
दवात जे घर बांधून राही
पण ते नाही प्रेम वगैरे

तव शरिरातुनी कधी उमलती
लाल किरमिजी हजार ज्योती
त्यात मिळाया पतंग होतो
परी नसे तो काम वगैरे

कधी शिवालय पांघरुनी तू
समोर येता विरती हेतू
मनात उरते मात्र समर्पण
मी नसतो पण भक्त वगैरे

रंगीत असले धुके धराया
सार्थ शब्द हे अपरे वाया
त्या पलिकडला असे जरासा
दिसे बरासा फक्त वगैरे

-कुसुमाग्रज (प्रवासी पक्षी मधली "वगैरे")

माझ्याकडे त्रिवेणी हा कविता संग्रह आहे. त्यात दर्शन नावाची गझल आहे पण ती तुम्ही म्हणता ती नाही.

काळजांना कोंडवाडे
न्याय ? कुजलेले निवाडे

ही आहे.

मी पण गरम तव्यावर पोळी भाजुन घेतो.

पुर्वी नरसिंह राव पंतप्रधान असताना दुरदर्शनवर रात्री ९चा बातम्याआधी प्रचारपर गाणी लागायची. त्या विडिओत छोटीशी स्टोरी लाईन सुद्धा असायची, एक शाळेत जाणारा मुस्लिम मुलगा एका हिंदु मुलीकडून राखी बांधून घेतो वगैरे. पण ती गाणी मात्र अप्रतिम असायची. एकुण ५-६ गाणी होती. मिळतील का ती गाणी कुठे?