विचारवंत म्हणजे नक्की कोण?

सगळ्या गोष्टींसाठी ठाकरेंना जबाबदार धरुन मळमळ ओकणारे म्हणजे विचारवंत....

कलावंत म्हणजे जर कला अंगी असणार तर विचारवंत म्हणजे स्वतःचे विचार असणारा होऊ शकेल का?

अशी व्यक्ती माझ्या मते तरी चिकीत्सक आणि वैज्ञानिक दृष्टीकोन असलेली, अभ्यासू, प्रश्न विचारणारी, व्यासंगी अर्थात आणि मनस्वी अशी असेल.
अशा व्यक्तीच्या "वैचारीक संपर्कात" येण्याने आपण विचार करण्यास नक्कीच उद्युक्त होत असू. आपल्या विचारांवर या व्यक्तीच्या विचारांचा प्रभाव पडत असेल. आपली मतं जरी तबडतोब बदलत नसतील तरी कुठेतरी चॅलेंज होत असतील आणि बदलाची प्रक्रिया तर सुरु नक्कीच सुरु होत असेल.

मग असे लोक - आपले मित्र, आई-वडील, लेखक , राजकारणी ते फिलॉसॉफर कोणीही असू शकतील. दे माइट इव्हन बी एन्टीटीज लाइक बुक्स. ओह येस व्हेरी मच.

मी या सर्व व्यक्तींना/ एन्टीटीज ना विचारवंत म्हणेन.
***********************************
“The war between the sexes is the only one in which both sides regularly sleep with the enemy”

माझ्या माहितीत "विचारवंत-इन-पॉलिटिक्स", "विचारवंत-इन-आर्ट्स" अशा पदव्या देण्याचा अधिकार असलेले पदवीपीठ नाही.

उदाहरणार्थ, वर श्री. मुत्सद्दि यांनी फक्त प्रश्न विचारला आहे. ते स्वतःचे मत ठामपणे देतील, तेव्हा ते "विचार सांगतील". मग त्यांनी की अन्य कोणीही त्यांना या बाबतीत विचारवंत म्हटल्यास (पूर्वीच्या अर्थाने) चालेल, असे वाटते.
.
"आम्ही फक्त कृती करतो, विचार-बिचार करत नाही" म्हणणारे लोकही कुठलातरी विचार आडून सांगतात. पण "आम्ही विचार करतो" हे सांगण्यात कदाचित लाज वाटत असावी. कारण मग स्वतःला नावडणार्‍या लोकांच्या रांगेमध्ये बसावे लागेल. (वरील लेखातील उदाहरणादाखल नावांची यादी आहे.)

ज्या लोकांचे विचार श्री. मुत्सद्दि यांना पटतात (कदाचित तथाकथित-नसलेले धर्मसापेक्षवादी, त्यातल्या त्यात बहुसंख्यांची बाजू घेणारे) त्या लोकांना श्री. मुत्सद्दि काय म्हणतात?

श्री. मुत्सद्दि यांना कोणालातरी "विचारवंत" म्हणायचे आहे, आणि कोणी त्यांची मुस्कटदाबी केली, तर तो गुन्हा आहे. मात्र अशी मुस्कटदाबी कोणी करत असेल, असे वाटत नाही. (मुस्कटदाबी म्हणजे "कोणी त्यांना हसले" असे नव्हे. वेडे लोकही फिदीफिदी हसतात. ती मुस्कटदाबी नव्हे. कोणी त्यांचे तोंड बळजबरीने बंद केले, त्यांना मारहाण केली, किंवा त्यांना रुपया-पैशांचा दंड केला, तरच ती मुस्कटदाबी.)

श्री. मुत्सद्दि यांनी त्यांच्या आवडत्या लोकांना "विचारवंत" म्हणण्याचे कार्य जरूर सुरू करावे. त्यांना मुक्तपणे तोंड उघडण्यात यश येईल असे मला मनोमन वाटते. कोणी मारहाण करणार नाही. कोणी दंड भरायला लावणार नाही. कोणी त्यांना मारहाण केली, दंड केला, तर गुन्हेगाराविरुद्ध खटला चालवायचे साहाय्य मी जरूर करीन.

त्याच प्रमाणे कुणीतरी यादीतल्या लोकांना "विचारवंत" म्हणत असेल त्यांचे हसे करायचे श्री. मुत्सद्दि यांना स्वातंत्र्य आहे. तेही त्यांनी वापरावे.

श्री. मुत्सद्दि हेसुद्धा "आजकालचा कल"चे घटक आहेत. त्यांनी सुरुवात केली तर "आज-उद्याचा कल" त्यांच्या आवडीचा होऊ शकतो.

जो ईचार करतो तो ईचारवंत.मंग तो ईचार कंचा का आसना! म्हजी तुमी आमी सम्दे ईचारवंत!!
प्रकाश घाटपांडे
आमच्या जालनिशीत जरुर डोकवा.

जो कृती पेक्षा तोंड वाजवणे योग्य समजतो (अर्थात आम्हि)

'थ्री मस्केटिअर्स'चा लेखक अलेक्झांडर द्युमाच्या मते जेवणातले मांस, भाज्या, ब्रेड वगैरे भाग भौतिक आहेत, तर वाईन हा जेवणातला वैचारिक भाग आहे. यावरून विचारवंत म्हणजे काय, ते आमच्या सूज्ञ वाचकांस सहज ओळखता यावे.

आणखी काही व्याख्या:

• आपले विचार इतरांना समजत नाहीत, हे कळल्यावर ज्यास धीर येतो, तो विचारवंत.
• ज्याला संभोगाहूनही अधिक रसदार काहीतरी गवसलं आहे, तो विचारवंत.
• विचारवंत हाच काय तो एकमेव धोकादायक वर्ग आहे, कारण त्याच्याकडे एक निरुपयोगी आयुध असतं. - पॉल क्लोदेल (कवी)

- चिंतातुर जंतू :S
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" || ५ ||

जावेद अख्तर, महेश मट्ट , शबाना, हेमंत देसाई, प्रकाश बाळ, कुमार केकटकर, तिस्ता , अ‍ॅडगुरु शेठ, वा(ब)गले तसेच मटातील भटेवरा,आसबे (थोड्क्यात जगातील सर्व घटनान्चे आपणासच ज्ञान आहे व सर्व समस्यांचे उत्तर आपल्याशिवाय कोणलाही येत नाहि असे समजणारे )

खरे म्हणजे वरील लोकांचे विचार ऐकले/ वाचले तर ही सर्व माणसे पाकीट घेऊन आपापल्या पित्त्त्यांचे विचार मांड्त असतात हे लगेच लक्षात येते ( सगळ्या वाहीनीवर हीच लोक विचारवंत म्हणून वावरताना दिसतात)
यांचा बड्बड्ण्याणे समाज , देश याचे काही भले होते असे वाट्त नाही
वा हे कुठलीही समस्येवर तोडगाही देत नाहीत
आपापल्या पित्त्त्यांचे विचार मांडणे हेच यांचे काम
उ. भटेवरा ,केकटकर - सोनिया
आसबे - पवार
जावेद अख्तर, महेश मट्ट , शबाना, हेमंत देसाई, प्रकाश बाळ, कुमार वगैरे - शिवसेना, मनसे, भाजपा विरोध (सर्व समस्यांना हे पक्ष जबाबदार ही भुमिका असते)

हा धागालेखक आणि प्रतिसादक (मी सोडून ;-)) हे विचारवंत आहेत :-D
शोधा सार्धम्य :-)

ज्याचे कुंपण नित्य विस्तीर्ण होत असते त्यास विचारवंत म्हणावे.

सध्या तरी 'विचारवंत' ही मिसळपाववरील एक शिवी आहे किंवा त्यापेक्षाही वाईट असे विशेषण असावे असे वाटते. इथे 'च्यायला', 'मायला' '..च्चा' म्हणून पुढे कधी कधी कौतुकाने लिहितात, पण या 'विचारवंतां'बद्दल कोणी बरे लिहिलेले वाचल्याचे आठवत नाही.
कृपया या विधानावर फार विचार करू नये (मीही ते विचारपूर्वक केलेले नाही) आणि जुन्या चर्चांचे धागे दाखवू नयेत. तसे केलेत तर तुमची गणना विचारवंतांमध्ये होईल.
आनंद घारे
मी या जागी चार ओळी खरडल्या आहेत, जमल्यास वाचून पहाव्यात.
http://anandghan.blogspot.com/

विचारवंतांवर दुगाण्या झाडणे ही काही नवीन गोष्ट नाही. हा दुवा वाचल्यास आपल्यामागे किती पुरातन, भक्कम आणि समृध्द परंपरा आहे याचे भान या संस्थळावरील अनेकांस यावे, व त्यांच्या हृदयी तदनुरूप स्वाभिमान जागा व्हावा. या बाबतीतील भारताचा इतिहास समाजासमोर मांडावा, हीच आमची अशा सर्वांस कळकळीची विनंती.

वि.सू. एकंदरीत ठो ठो बोंबलतात, ते विचारवंत नव्हेत, असा आमचा निष्कर्ष आहे. त्यामुळे तीस्ता सीतलवड, जावेद अख्तर, मेधा पाटकर, निखिल वागळे प्रभृतींना आम्ही विचारवंत मानीत नाही; तसेच बाळासाहेब ठाकरे, राज ठाकरे वा नितीन राऊत यांनाही आम्ही विचारवंत मानीत नाही.

- चिंतातुर जंतू :S
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" || ५ ||

एक विचार एका माणसाच्या डोक्यात असतो तेंव्हा तो विचार दुबळा असतो. पण लाख माणसे एकच विचार करु लागतात तेंव्हा ती मोठी शक्ती बनते आणि परिवर्तनाची लाट निर्माण होते. म्हणूनच लोकमान्य टिळक किंवा महात्मा गांधी यांच्यासारखे 'कृतिशील विचारवंत' आदरणीय ठरतात. नरहर कुरुंदकर लिहितात् ,'' चरखा फिरवून स्वराज्य मिळत नसते. एका माणसच्या सांगण्यावरुन हजारो माणसे एकाचवेळी चरखा फिरवू लागतात. स्वराज्य त्यामुळे मिळत असते." या न्यायाने राज ठाकरे किंवा बाळ ठाकरे हेदेखील 'कृतिशील विचारवंत' आहेत. अर्थातच ते आदरणीय नाहीत हेही तितकेच खरे.

विचारवंत. आपल्याकडे नको असलेल्याच गोष्टी फेकतो ना आपण ?

सध्या कोण कोण विचारवंत आहेत?