असा काव्यप्रकार मराठीभाषेमध्ये अस्तित्त्वांत आहे काय?

कविता खूप आवडली.
मला नादमय कविता फार आवडतात..
तुमच्या टारझन नावाच्या मदतनीसाचे सुद्धा अभिनंदन

अतिशय सुंदर उपक्रम..

'केळीच्या पानावर कालवलेला भात वाढ'आणि 'माशीस दूर पळव' ही वाक्ये आवडली! :)

अजूनही येऊ द्या साहेब..

मिपामालक श्री.विसोबा खेचर ह्यांनी तमिऴभाषेतील काव्यप्रकाराची चर्चा करण्यास परवानगी दिल्यामुळे लिहिण्याचे धाडस करतो आहे. त्यांसही अनेकानेक धन्यवाद नोंदवितो.

सर, मिपा इज ऑल युवर्स!

साहित्य, मग ते कुठल्याही भाषेतलं असो, त्यावर मिपावर मराठीतनं चर्चा करायला, त्यावर आस्वादात्मक, रसग्रहणात्मक काही लिहिण्याला परवानगीची गरज नाही.. उलटपक्षी, त्यामुळे मिपाच अधिकाधिक समृद्ध होते आहे..

तात्या.

हैयो! हैयैयो मस्त उपक्रम आहे,
अजुनही अश्या कविता ऐकायला / वाचयला आवडतील.

ऐयम् इऩ्ऱिच्चॊल्वेऩ् ओतुम् चॆयले नलमाम् :)

भारी आहे राव..चला आता तामिळही शिकता येईल :)

-(कधी काळी "कुंजुम कुंजुम" गाणं ऐकलेला) ध.

ह्याप्रकारची वर्णमालेची क्रमवारिता पाळली गेलेली काव्यरचना तमिऴभाषेमध्ये 'क का कि की' ते 'इन इना इनि इनी' इत्यादी सार्‍या व्यंजनांपासूनदेखील होते. निरनिराळ्या काव्यप्रकाराचे विषयवस्तु निरनिराळे असू शकतांत. मराठीभाषेमध्ये ह्याप्रकारचे काव्य आहे काय ते जाणून घेण्याची इच्छा आहे.

--- मोरोपंतांनी रामायण वेगवेगळ्या प्रकारांनी एकूण १०८ वेळा लिहिले. त्यातल्या एका रामायणातल्या सार्‍या श्लोकांचे पहिले अक्षर श्री-रा-म-ज-य-रा-म-ज-य-ज-य-रा-म असे आहे. ही माहिती स्मरणातून देत आहे (इयत्ता नववीत मराठीच्या तासात मॅडमनी दिलेली माहिती) तेव्हा चू.भू.द्या.घ्या.

नंदनमराठी साहित्यविषयक अनुदिनी

चांगली रचना आहे यातुन तामिळ शिकता आले तर उत्तमच.

लहान मुलांसाठी लिहीलेली मराठीमधेही अर्थातच अनेक गाणी आहेत; पण असा काही संबंध कधी शोधायचा प्रयत्नच केला नाही. त्यामुळे आत्तातरी तुमच्या प्रश्नाचं उत्तर देता येणार नाही.
पण असा तुलनात्मक अभ्यास केल्यास नवी भाषा शिकायला मदत होते असं भाषापंडीत म्हणतात.

तुमच्याकडून आणखीही काही माहीतीपूर्ण लेख येतीलच अशी आशा आहे, शिवाय थोडंफार काय-कसंकाय पुरतं तमिळ शिकण्याची इच्छा आहेच.

अदिती

छान लय आहे - मुलांना खेळता-खेळता सहज तोंडपाठ होईल असे गीत आहे.

मराठीत अशी बालगीते असावीत. पटकन आठवत नाहीत. पण अ-आ-इ-... अशा क्रमाने ओळी असलेले प्रकारचे एक बालगीत मी मागे मिसळपावावर दिले आहे - http://www.misalpav.com/node/741
पण याची स्फूर्ती कुठल्यातरी वाचलेल्या (आणि विस्मृतीत गेलेल्या) कवितेतून मिळाली असणार.

"वि-जा-पु-र-चा-स-र-दा-र..." अशी ओळींची पहिली अक्षरे माळून गुप्त संदेश देणारी कविता पुष्कळांना ओळखीची असेलच. पण ती बालकविता नाही.

तमिऴ काव्याची अशीच ओळख देत राहावे, अशी आग्रहाची विनंती.

विवेके करावे कार्य साधन । जाणार नरतनू हे जाणोन ।
पूडील भविष्यार्थी मन । रहाटेचि नये ।
चालु नये असन्मार्गी । सत्यता बाणल्या अंगी ।
रघुवीरकृपा ते प्रसंगी । दासमहात्म्य वाढवी ।
रजनीनाथ आणि दिनकर । नित्य करिती संचार ।
घालिताती येरझार । लाविले भ्रमण जगदिशे ।
आदिमाया मूळभवानी । हे सकल ब्रह्मांडाची स्वामिनी ।
येकान्ती विवेक करोनी । इष्ट योजना करावी ।

सर्व अधोरेखित शब्द एकापुढे एक आणले असता संदेश मिळतो -
विजापूरचा सरदार निघाला आहे.

हैयो तुमचा हा उपक्रम अतिशय स्तुत्य आहे. कविता आवडली. अजून अशाच बालकविता द्याव्यात ही विनंती. माझ्या मुलाला वाचून दाखवेन आणि त्याबरोबर माझेही वेगळी भाषा शिकणे होईल कदाचित! ;)

चतुरंग

श्री हैयैयो, कविता आणि त्या अनुषंगाने केलेल्या विवेचनाबद्दल धन्यवाद. (वरील गाण्याचा श्राव्य दुवा उपलब्ध असल्यास तो लेखात द्यावा ही विनंती.) रामदासांच्या काव्यातील ओळी येथे दिल्याबद्दल श्री चतुरंग यांचेही आभार.
_________________
As an internet discussion grows longer, the probability of a comparison involving Nazis or Hitler approaches 1.
-Godwin's law

मानलं भौ तुम्हाला. आपण चतुरस्त्रही आहात.
हैयो! हैयैयो हैयो! हैयैयो उपक्रम आवडला
**************************************************
दुरितांचे तिमीर जोवो/विश्व स्वधर्मसुर्ये पाहो/
जो जें वाछील तो तें लाहो/प्राणिजात/

मी ग्रेट वगैरे नाही. मला फक्त पहिल्या चारच ओळी आठवत होत्या त्या गुगलून बाकीच्या मिळाल्या! ;)

(अर्धसत्य)चतुरंग

जी हुजुर आपला हुकुम गुगलबाबा कि जय
गुगल लोगो शोधताना गुगलीन बाई पण होत्या (टी शर्ट घालुन) पण फोटो टाकायचा मोह आवरला
***************************************************
दुरितांचे तिमीर जोवो/विश्व स्वधर्मसुर्ये पाहो/
जो जें वाछील तो तें लाहो/प्राणिजात/

वरिल वाक्यांत चक्क मराठीशी नाळ सांगणारे दिसले. यांचा कदाचित संबंध नसेलही. पण एक गेसवर्क..
मुत्तम् -> मुका
नल्ला -> चांग्ला
उर -> पूर (गाव या अर्थी)
उन -> उणे (कमीपणा)
उयर्वाम् -> उलवता (कोकणीतले - बोलणे या अर्थी)
मॊऴि -> भाषा / बोली (मराठमोळी मधला मोळी या तमिऴ शब्दावरून आला असे वाचल्याचे स्मरते)
चॊऩ्ऩ -> जुने ???

अवांतर: आपण पोटापाण्याकरता महाराष्ट्रातून तामिळनाडूत स्थलांतर केले व म्हणून तमिळ शिकलात वा तंजावर आदी भागात राहणार्‍या मराठी जनांपैकी आहात??

नाडी ग्रंथाच्या साहित्यमूल्याबाबत चर्चा
मित्र हो,
नाडी ग्रंथ म्हटले की काहींची नाके मुरडायला लागतात. पण...
कुटलिपी तज्ञ श्री. हैयोंच्या कूटलिपीच्या लेखानंतर मिपावर श्री. घाटपांडेंनी आमच्या मते नाडी ग्रंथ हे लोकसाहित्य आहे असे मत व्यक्त केलेले आहे. आज विसोबा खेचरांनी श्री.हैयोंना ह्या लेखावर प्रतिक्रियेत साहित्य, मग ते कुठल्याही भाषेतलं असो, त्यावर मिपावर मराठीतनं चर्चा करायला, त्यावर आस्वादात्मक, रसग्रहणात्मक काही लिहिण्याला परवानगीची गरज नाही. असे लिहिले आहे.
त्यामुळे मला नाडी ग्रंथाच्या साहित्यमूल्याबाबत चर्चा मिपावर झडावी असे वाटून प्रतिसाद देत आहे.
नाडीपट्टींमधले साहित्य हे "साहित्य" ह्या अर्थाने काव्यरुप साहित्य आहे हे माझेही मत आहे. त्यामुळे मी श्री. हैयोंना असे सुचवीन की नाडीग्रंथातील काव्याच्या अभ्यास करून नाडी ग्रंथ साहित्यातील विविध वैशिष्ठ्ये व बारकावे मिपाच्या चतुर व गुणग्राही वाचकांना सादर करावेत.
अनेकांना माहित असेल की नाडी ग्रंथातील प्राचीन तमिळ काव्य आहे. नाडी वाचक ते काव्य गाऊन सांगतात. गायनात जसे बारकावे असतात तसेच अनेक बारकावे या काव्यात असून एका बाजूला स्वर तर दुसऱ्या बाजूला शब्द माधुर्य, लय, प्रासादिकता साधून व्यक्तीला अनुलक्षून त्याचे अचुक वर्णन करणारी शब्दरचना, एका शब्दातून अनेक अर्थांची रेलचेल व अतिकमी अक्षरात सुचक वा गहन अर्थ ठासून भरून ठेवलेला आहे.
सध्याच्या काळात प्रचलित संकल्पनांना अचुक शब्दांनी काव्याच्या मालेत गुंफून, अलंकार, उपमा, रुपकामधून जातकापर्यंत पोचवताना त्यांनी दाखवलेली कमाल यथावकाश श्री हैयो उकलून दाखवतील तर काय बहार येईल?
एक छोटेसे उदाहरण देतो. 'विमान' ही संकल्पना गेल्या १०० वर्षांत प्रचलित झाली. त्याआधी सामान्यपणे ती कवी कल्पना होती असे मानतात. दुसऱ्या महायुद्धाच्या काळात हवाईदले अस्तित्वात आली. नाडी ग्रंथांत हवाईदलातील विमानांचा उल्लेख 'अवकाशात तीव्रगतीने जाऊन शत्रूवर आग ओकणाऱ्या वाहनांच्या दळ' असा केला जातो. 'ड्रायसेल बॅटरीचा' उल्लेख 'बीज निर्मिती करणा नाविन्यपुर्ण वस्तू' किंवा कॉम्प्युटरसारख्या वस्तूंचे वा नवीन रोगाचे उल्लेख विचार करायला लावतात.
या ग्रथांतील तमिलही काँटेंपररी तमिलच्यापेक्षा वेगळी आहे. त्यात संस्कृतोत्भवी शब्दांना ऐकून तमिळांना देखील चकीत व्हायला होते.
याशिवाय नाडीग्रंथ कर्ते मानवी बुद्धीचा तोकडेपणा सुचवताना विनम्रपणे म्हणतात की ही त्या ईश्वराची म्हणजे 'शिवशक्तीची कृपा' - 'अरुळेडु' आ‍हे, ज्यामुळे आम्हाला हे काव्य स्फुरले.
नाडी ग्रंथांची चेष्टा मस्करी करून ओकांना खिजवायचे या पलिकडे जाऊन आता या साहित्याकडे बघायची इच्छा जागृत व्हावी यासाठी श्री. हैयोंनी आपली लेखणी उचलावी अशी मी त्यांना कळकळीची विनंती करतो.:?
नाडीग्रंथांवर अधिक माहितीसाठी http://www.naadiguruonweb.org/
शशिकांत

छान कविता! अशी अजून माहिती वाचायला आवडेल. माझी मैत्रिण तमिळ आहे. तिला विचारले पाहिजे अशी गाणी माहिती आहेत का ते.

मनोरंजक.

Doing what you like is freedom. Liking what you do is happiness.

हा उपक्रम फारच आवडला! अजून येउंदेत.

हे बालगीत पारंपारीक आहे का (म्हणजे कालगणनेत कधीचे त्याची कल्पना नाही), की आत्ताआत्ताचे आहे?

इवल्या इवल्याशा टिकल्या टिकल्यांचे, ही गदीमांची कवितेची सुरवात स्वरांनी आहे, अर्थात त्यात तुम्हाला अपेक्षित अ-आ--इ-ई आदी क्रमवार रचना नाही आहे.

तेच बडबडगीतांबद्दल : अडगुळ मडगुळ सोन्याचं कडबुळ...

मस्त लेख. मलाही तमीळ भाषेची ओळख वाढवायला आवडेल. इतरत्र तमीळ मधली बाराखडी दिली तर बरे होईल.
--------------------
काय? घरात वॉल टू वॉल कारपेट टाकायचे नाही? मग घरात स्लीपर वापरा.

पासानभेद बिहारी
(महारास्ट्र, कर्नाटक, गुजरात, आंधरप्रदेस, ब्रिटन, कैनडा, नोर्वे, रसीया, होलंड, जरमनी, अमरीका, आफ्रिका मैं नौकरी पाने के लिये हमे कन्टॅक करें|

मन्नाडे ह्यांनी गायलेले एक मराठी चित्रपटगीत आहे.. "आठवणीतील गाणी" च्या सौजन्याने खाली जसेच्या तसे उद्घृत करत आहे.

अ आ आई, म म मका
मी तुझा मामा दे मला मुका

प प पतंग आभाळात उडे
ढ ढ ढगांत चांदोमामा दडे
घ घ घड्याळ, थ थ थवा
बाळ जरि खट्याळ, तरि मला हवा

ह ह हम्मा गोड दूध देते
च च चिऊ अंगणात येते
भ भ भटजी, स स ससा
मांडिवर बसा नि खुदकन हसा

क क कमळ पाण्यावर डुले
ब ब बदक तुरुतुरु चाले
ग ग गाडी झुक झुक जाई
बाळ माझे कसे गोड गाणे गाई

गीत - मधुसूदन कालेलकर
संगीत - राम कदम
स्वर - मन्ना डे
चित्रपट - एक धागा सुखाचा (१९६०)

हैयय्यो ह्यांचा हा उपक्रम खूपच छान आहे.

कुणी निंदा,कुणी वंदा!
आम्ही जोपासतो
चाली लावण्याच्या छंदा!!

हैयो हैयैयो...खुपच छान विषयाची ओळख करुन दिली आहे.अजुन माहिती मिळाली तर वाचायला आवडेल.
वेताळ

हैयो हैयैयो एकदम झकास उपक्रम हो. जबर्‍याच !!

आता तामीळ शिकायला तुमच्याकडेच हजेरी लावतो लगेच.

©º°¨¨°º© परा ©º°¨¨°º©
आमचे राज्य

रोम्ब नंड्री.
छान उपक्रम. स्वरावलीतून सुरू होणारी मराठी बालगीते माहीत नाहीत. अंकांपासूनची आहेत.

मुळाक्षरांची गाणी माहित नाहीत. पण शाळेत असताना सात स्वर शिकवण्यासाठी काहीसं sound of music मधल्या "Do re me"च्या धर्तीवरचं एक गाणं शिकवलं होतं. ते असं:

सा सागर उसळे कैसा
रे रेती उडवी किनारे
ग गलबत चाले लगबग
म मनुष्य वादळी दुर्गम
प पडाव येती झपझप
ध धरणी काठी सागर
नी निळ्या सागरी पोहूनी
सात सुरांची ही कहाणी...
सा रे ग म प ध नी सा'
सा' नी ध प म ग रे सा

गाण्याच्या प्रत्येक ओळीची चाल त्या त्या स्वराने सुरु होते. मला हे गाणं विशेष आवडायचं कारण म्हणजे इथे (ध चा अपवाद वगळता) सगळ्या ओळींची सुरुवात आणि शेवट एकाच अक्षराने होते. इतकंच नव्हे तर समुद्राच्या किना-याचं एक चित्रही तयार होतं.

गाणं खूप शोधूनही जालावर सापडलं नाही. कुणाला सापडल्यास लिंक द्यावी.

सर्वप्रथम श्री. हैयैयो यांचे मनापासून अभिनंदन आणि धन्यवाद. एका भाषेची दुसर्‍या भाषिकांना ओळख व्हावी असा हा अभिनव उपक्रम आहे. व्यक्तिशः खूप आवडेल असे अजून बरेच काही वाचायला.

या कवितेसारखी कविता मराठीत आहे की नाही याबद्दल संपूर्ण अनभिज्ञ असल्यामुळे त्याबाबत काहीही टिप्पणी करत नाही. ते काम जाणकारांनी करावेच, त्यायोगे आमचेही स्वभाषेचे ज्ञान वृध्दिंगत होईल.

या निमित्ताने श्री. हैयैयो यांना माझी विनंति आहे की त्यांनी तमिळ भाषेची / साहित्याची (फार प्राचीन परंपरा असलेले असे हे साहित्य आहे.) / संस्कृतीची ओळख करून द्यावी. माझा तमिळभाषिकांशी बराच संबंध आला असल्याने थोडीथोडी समजते पण अजून आणि नीट शिकायला आवडेल.

(भाषाप्रेमी) बिपिन कार्यकर्ते