सारे भारतीय माझे...

मी आताच "नेचर" मासिकातला लेख भुरभुरत वाचला. त्यावर जॉन्स हॉप्किन्स येथील डॉ. अरविंद चक्रवर्ती यांनी संपादकीय लिहिले आहे, तेशुद्धा भुरभुरत वाचले. पण या शोधातून वेगळेच काही महत्त्वाचे असावे असे वाटते. लेख नीट वाचायला पाहिजे - पण "migration" हा शब्द लेखात कुठेही दिसत नाही.

वेळेअभावी "नेचर" मासिकातल्या लेखाचा सुरुवातीचा सारंश येथे इंग्रजीतच देत आहे :
India has been underrepresented in genome-wide surveys of human variation. We analyse 25 diverse groups in India to provide strong evidence for two ancient populations, genetically divergent, that are ancestral to most Indians today. One, the 'Ancestral North Indians' (ANI), is genetically close to Middle Easterners, Central Asians, and Europeans, whereas the other, the 'Ancestral South Indians' (ASI), is as distinct from ANI and East Asians as they are from each other. By introducing methods that can estimate ancestry without accurate ancestral populations, we show that ANI ancestry ranges from 39–71% in most Indian groups, and is higher in traditionally upper caste and Indo-European speakers. Groups with only ASI ancestry may no longer exist in mainland India. However, the indigenous Andaman Islanders are unique in being ASI-related groups without ANI ancestry. Allele frequency differences between groups in India are larger than in Europe, reflecting strong founder effects whose signatures have been maintained for thousands of years owing to endogamy. We therefore predict that there will be an excess of recessive diseases in India, which should be possible to screen and map genetically.

(ठळक ठसा माझा - अनुवाद :) "आमचे असे भाकीत आहे, की ज्या रोगांची जनुके आई-वडील दोघांकडून यावी लागतात, एकाकडून आलेली पुरत नाहीत (recessive चा लांबलचक अनुवाद), असे रोग भारतात अधिक प्रमाणात सापडतील. त्यामुळे अशा रोगांचा शोध घेणे आणि त्यांची जनुके शोधणे शक्य असावे."

हा लेख खचितच महत्त्वाचा आहे. पण भारतीय उपखंडातील गेल्या ५००० वर्षांतला आर्य प्रवास कसा होता असा एक प्रश्न आहे. (साधारणपणे "हिंदू-परधार्जिणे", "देशाभिमानी-देशद्वेष्टे" या राजकीय वादात रंगणारा प्रश्न आहे.) या प्रश्नात उपयोगी पडेल असा काही थेट संबंध मला सापडत नाही. (पण तळटिपा अभ्यास करण्यालायक आहेत - त्या अभ्यासून नंतर सांगतो.)

तळटिपांमध्ये म्हटले आहे की उत्तर भारतीय आणि दक्षिण भारतीय वंशांचे मिश्रण साधारणपणे २०० पिढ्यांपूर्वी सुरू झाले - पिढी ही २०-३० वर्षांची असते (बापामुलमधले, किंवा आई-मुलीमधले अंतर पूर्वीच्या काळी किती होते.) म्हणजे ४०००-६००० वर्षांपूर्वी.

डॉ. चक्रवर्ती आपल्या संपादकीयात म्हणतात :
To a cynic, the existence of the ANI or ASI, their unique and remote ancestry within India, or their suggestive identities as Indo-European and Dravidian speakers, are already common knowledge. But the precise definition of their ancestral genomic content, their mixture throughout India and the importance of genetic drift are new and have serious implications for both human biology and medicine — and Indian society as well.

म्हणजे भारतात दोन मिसळलेल्या वंशाबद्दल "सामान्य ज्ञान" होते, ते आहेच. पण अशा संशोधनातून आकडेवारी मिळते, आणि जीवशास्त्र आणि वैद्यकासाठी उपयोगी कार्यशील माहिती मिळते.

(नेचर मासिकाच्या या वेळच्या अंकाकडे माझे लक्ष नव्हते. लक्ष वेधल्याबद्दल विकास यांचे धन्यवाद. मूळ लेख आणि संपादकीय अत्यंत उपयुक्त आहेत. बारकावे नीट लक्षात ठेवायला अधिक वाचने लागतील.)

खरोखरच रोचक माहिती.

(कदाचित, भारतातील राजकीय समीकरणेही बदलू शकतील!)

Doing what you like is freedom. Liking what you do is happiness.

स्थलांतरित आर्यांनी द्रविडांना पराभूत/डॉमिनेट केले असा समाजशास्त्रीय वर्तुळात कुठेही समज असल्याचे वाटत नाही. आर्यांनी तत्कालीन सिंधुसंस्कृतीचा नाश केला असा समज/दावा असल्याचे वाटते. द्रविड संस्कृतीशी आर्यांचा संबंध बराच नंतर आला असावा.

>>मॅक्समुल्लरशी झालेल्या वैचारीक देवाणघेवाणीतून लोकमान्य टिळकांचा आणि त्यानंतर बहुतांशी अनेक विचारवंतांचा असाच समज झाला होता.....
टिळकांनी तो नुसता समज बाळगला असे नसून त्याच्या समर्थनार्थ अर्क्टिक होम इन वेदाज हे पुस्तक लिहिले आणि आर्य बाहेरून आले असे त्यांच्या मते सिद्ध केले.

धनंजयांच्या प्रतिसादातून असे दिसते की त्या प्रयोगातून प्राचीन उत्तर भारतीय आणि प्राचीन दक्षिण भारतीय असे भेद ठळकपणे दिसतात (जरी आता सरमिसळ झाली असली तरी). "सारे भारतीय माझे..." असे म्हणण्यासारखे नवे यात काही दिसत नाही.

आर्य आणि एतद्देशीय दोन्ही समाजांतील सांस्कृतिक देवाणघेवाणी बद्दल भरपूर मजकूर/लेखन पूर्वीच प्रकाशित झाले आहे.

सारे भारतीय माझे बांधव आहेतच. ते इथलेच असले काय किंवा पूर्वी केव्हातरी बाहेरून आलेले असले काय...

(विशिष्ट विचारसरणीच्या लोकांना आर्य बाहेरून आले ही थिअरी गैरसोयीची असते कारण मग कुणा दुसर्‍यांना बाहेरचे म्हणून टारगेट करता येत नाही).

नितिन थत्ते
(पूर्वीचा खराटा)

द हिंदुच्या बातमीत द्रविड्/आर्य ह्याचा उल्लेख नाही.!! नेहमी प्रमाणे सनसनाटी छापण्याच्या नादात TOI ने Aryan-Dravidian divide a myth: Study म्हणून टाकले आहे.असो.

While the Ancestral North Indians (ANI) group is genetically close to Middle Easterners, Central Asians, and Europeans, the Ancestral South Indians (ASI) are not related to any group outside India, notes the paper.

म्हणजे ते वेगळे आहेत असा अर्थ निघतो का?

Models in population genetics should be treated with caution. Although they provide an important framework for testing historical hypotheses, they are oversimplifications.”

हे महत्वाचे.
भेंडी
क्ष्^न + य्^न = झ्^न

या विषयात बातम्यांचा आधार घेताच येणार नाही असे या दोन्ही बातम्यांवरून दिसते. संशोधन एकच, त्याचा शोधनिबंध एकच, पण दोन्ही बातम्या टोकाच्या परस्परविरोधी. मूळ शोधनिबंध उपलब्ध झाल्यानंतरच त्यावर बोललेले बरे.
हा पेपर सध्या तरी नेचरच्या वेबसाईटवर ३२ डॉलरला आहे असे दिसते. न परवडणारी गोष्ट!!! :(

धन्यवाद विकास. माहिती उत्तम आहे, अजुनही उहापोह वाचायला आवडेल.