स्ट्रिकर्स - नग्नधुमकेतू

ऑस्ट्रेलियन वृत्तपत्रांत भारताच्या विजयापेक्षा अधिक प्रकर्षाने जी बातमी झळकली ती म्हणजे एक प्रेक्षक नग्नावस्थेत मैदानावर ऍन्ड्रू सायमंड्स च्या दिशेने धावत गेला आणि सायमंड्सने त्याला धक्का मारून पाडल्याची. अश्या नागव्याने धावण्याच्या कृत्यास पश्चिमी सभ्यतेत (?) 'स्ट्रिकींग' असे संबोधतात. विकीपिडीयानुसार स्ट्रिकींगचा शब्दशः अर्थ वेगाने जाणे असा होतो. स्ट्रिकींगचा अर्थ रहदारीच्या ठिकाणी नागव्याने ( धावत ) जाणे असा कधी झाला ते विकीपिडीयावरच वाचता येईल. अर्थात धावत जाणं महत्त्वाच नाही. काही संथपणे निर्विकार चेहर्‍यानी चालणारे सुद्धा असतात. मराठीत किंवा हिंदीत ह्याकरता काही विशेष असा शब्द अस्तित्वात असल्याचे आमच्या माहितीत नाही.

स्ट्रिकर्स नेहेमीच गर्दीच्या ठिकाणी स्ट्रिकींग करतात. परंतु गर्दी असतांनाच करतात असे नाही. उदा. काही स्ट्रेकर्स भल्या पहाटे रहदारीच्या ठिकाणी फार कोणी नसतांना स्ट्रिकींग करतात. काही वृत्तवाहिन्यांचं 'सिधा प्रसारण' सुरु असतांना साळसूद पणे रिपोर्टरच्या मागे स्ट्रिकींग करतात. स्ट्रिकींग करणारे लोक तसे का करतात ह्याची काही कारणे म्हणजे त्यांना चार चौघात काही तरी 'डेअरिंग' वाले काम करायचे असते किंवा प्रसिद्ध व्हायचे असते किंवा तसे फिरण्याची त्यांची फँटसी असते. ज्यांना डेअरींग म्हणून करायचे असते ते शक्यतो मैदानी खेळाची ठिकाणे निवडतात. ज्यांची नुसतीच इच्छा असते ते भल्यापहाटे फारशी गर्दी नसतांना हा प्रकार करतात. मैदानी खेळाच्या ठिकाणी हा प्रकार वाढल्याने बर्‍याच देशांत ह्या लोकांना आर्थिक दंडाच्या स्वरूपात शिक्षा करण्याचे प्रावधान करण्यात आले. परवाच्या क्रिकेट मॅचच्या वेळी अवतीर्ण झालेल्या नग्नधूमकेतूस जवळजवळ दीड लाख रुपयांचा दंड करण्यात आल्याचे वाचनात आले. ह्या लोकांना असे नुकसान होत असले तरी क्वचित फायदा सुद्धा होतो, टि.व्ही., वर्तमान पत्रांत फोटो बातम्या येतात, प्रसिद्धी मिळते, काही मॉडेल झाले, काहीनी गाण्याचे अल्बम काढले, अमेरिकेतला पहिला स्ट्रिकर तर सिनेटर झाला असे विकीपिडीया सांगतो.

जेव्हा गांधारीने आपल्या दृष्टीच्या शक्तिने दुर्योधनाचे शरीर वज्राचे करायचे ठरवले तेव्हा तिने त्याला अंघोळ करून "जन्माच्यावेळीच्या अवस्थेत" ये असा आदेश दिला. कृष्णानी जेव्हा हा प्रकार जाणला तेव्हा गांधारीचा तो प्रयोग फसावा म्हणून तो दुर्योधनाला सामोरा गेला आणि अश्या 'निसर्गावस्थेत' ह्यावेळी कुठे निघालास? केळीची पाने तरी बांध असा सल्ला दिला. त्यामुळे दुर्योधनाचा 'तो' भाग वज्राचा झाला नाही (केळीची पाने वज्राची झाली की नाही त्याबद्दल माहिती नाही) आणि शेवटी भिमाशी केलेल्या युद्धात त्याचा जीव गेला. स्ट्रिकींग नीट न केल्याने जीवानिशी जाणारा दुर्योधन हा एकटाच असावा.

शरिराचा केवळ उत्तरार्ध उघडा करून फिरणार्‍यांना हाफ स्ट्रिकर्स म्हणतात तर पुन्हा पुन्हा स्ट्रिकींग करतांना पकडल्या गेलेल्यांना सिरियल स्ट्रिकर्स म्हणतात. भारतीय पौराणीक कथांमधले अजूनही काही नग्नधूमकेतू आम्हास ठाऊक आहेत, परंतू ते खलपुरूष नसल्याने त्यांचा उल्लेख टाळणे योग्यच.

आमच्या महाविद्यालयीन कालातील काही नग्नधुमकेतू आठवतात, परंतू ते हा प्रकार होस्टेलवर करीत असत रस्त्यावर नाही. आम्ही स्वतः कधी होस्टेलवर राहीलो नाही पण जेव्हा अभ्यास वा इतर कारणांनी होस्टेलवर जाण व्हायचं तेव्हा होस्टेलभर 'मुक्त' संचार करतांना हे लोक आमच्या दृष्टीस पडत. दुर्दैवानी आम्हास केवळ जेन्ट्स होस्टेल मध्येच प्रवेशाची अनुमती होती.

स्ट्रिकर्स जर मैदानात धावत आले तर ऑस्ट्रेलियन क्रिकेटपटूंनी त्याच्या अंगचटी न जाता, त्यांना पकडण्याची जबाबदारी सुरक्षारक्षकांवर सोडून द्यावी असा संकेत क्रिकेट ऑस्ट्रेलियाने दिलेला असतांना सायमंड्सनी त्याला पाडला. ऑस्ट्रेलियन मिडीयाने सायमंड्सवर केलेल्या टिकेत एका टिकाकारने म्हटलं आहे की 'सायमंड्स असल्या माकडचेष्टा करित असल्यानेच भारतातल्या आय. पी. एल. क्रिकेट संघटनेने दामदुप्पट पैसे देऊन ह्याला करमणूक करून घेण्याकरिता भारतात बोलवलं आहे.'

राजा बडे ह्यांच्या ' चांदणे शिंपीत जाशी ' ह्या गाण्यातील ' गे निळावंती कशाला झाकिसी काया तुझी? पाहूदे मेघाविण सौदर्य तुझे मोकळे' ह्या ओळी चंद्राला उद्देशून आहेत. परंतू कुठल्यातरी चावट पुणेकराने ह्या ओळी पश्चीमेतील काही ललनांना अनुवादीत करून त्या स्त्रियांबद्दल आहेत असे सांगितले असावे. म्हणूनच की काय स्ट्रिकींगच्या इतिहासात काही स्त्रियांनी सुद्धा बढचढके सहभाग घेतलेला आहे. एका संकेत स्थळाने ह्याबद्दल सगळी माहिती एकत्र करून ठेवली आहे.

वर वृत्तवाहिन्यांच्या रिपोर्टरच्या मागे स्ट्रिकींग करणार्‍यांबद्दल मी लिहीले आहे, तेव्हा काही रिपोर्टर्सच स्ट्रिकींग करतात असे जे आम्ही ऐकून पाहून आहोत त्याबद्दल लिहीण्याचा मोह आवरत नाहीये. रसिकांनी अश्या रिपोर्टर्सच्या बातम्याचा आंतरजालावर शोध घेऊन लाभ घ्यावा.

ह्या विषयावर अजूनही काही (फाजील) लिहीता येईल परंतू येथेच आमुचा हा शोधनिबंध आम्ही संपवितो. सामाजीक जबाबदारीच भान ठेवून आम्ही ह्या लेखात आम्ही कोणतेही प्रकाशचित्र वा चित्रफीत टाकलेली नाही.

हा लेख आम्ही पूर्वी आमच्या अनुदिनीवर प्रसिद्ध केलेला आहे. ( http://baglya.blogspot.com/2008/03/blog-post_06.html )