मॅग्नुस कार्लसन विरुद्ध सगळे जग!

पानावरती सगळ्यात उजवीकडे वरच्याबाजूला Join the game म्हणून टॅब आहे तिथे क्लिकवून तुम्ही खेळात भाग घेऊ शकता. तुम्हाला chess.com वरती अकाऊंट काढण्याची विनंती होईल किंवा तुम्ही फेसबुक अकाऊंट वरुनही जॉइन करु शकता.

ते दुर्दैवाने खरे ठरले असे म्हणायची वेळ यावी इतका वाईट झाला आजचा सामना.
----------------------------
ह्या सगळ्या प्रकाराबद्दल सविस्तरच लिहायला हवे.

प्रथमतः मला ज्यावेळी हे समजले की असा सामना होणार आहे त्यावेळी सहाजिकच माझ्या मनात त्याची तुलना १९९९ मधे कास्पारोव विरुद्ध जग ह्या सामन्याशी झाली. तो सामना आणि हा सामना ह्यात फारच फरक आहेत हे मला सगळे नियम वाचल्यावर समजले परंतु तोपर्यंत मी हा लेख लिहिलेला होता.
नियमातला सगळ्यात मोठा विनोद म्हणजे प्रत्येकाला खेळी करण्यासाठी १ मिनिट एवढाच वेळ देण्यात आला होता. आणि मॅग्नुस बरोबर खेळणार होते ते तीन ग्रँडमास्टर्स - ते खेळीचा पर्याय देणार आणि त्यापैकी एक खेळी इंटरनेटवरुन लोकांनी निवडायची असा सारा मामला होता - म्हणजे मुळात मॅग्नुस विरुद्ध ग्रँमा असाच सामना होता हे जग बीग ही सगळी सेल्समन पिच होती! ;) हे सगळे करायला १ मिनिटच देणे हे त्याहून हास्यास्पद होते!!

कास्पारोव विरुद्धचा सामना हा एका खेळीला २४ तास अशा प्रकारे खेळवला गेला आणि त्यात अक्षरशः हजारो लोकांनी भाग घेऊन खेळ्यांवर विचारविनिमय करुन मग खेळ केला होता. हा डाव तब्बल ४ महिने सुरु होता!

त्यामुळे सहाजिकच मॅग्नुसचे पारडे जड होते. तो एकटाच खेळणार आणि तीन ग्रँमा पैकी एकाची खेळी कितीही उत्कृष्ठ असली तरी बहुमताच्या जोरावर दुसरीच कुठलीतरी खेळी नक्की होऊन खेळली जाऊ शकेल (आणि ती शक्यता जास्त कारण नेटावरुन खेळणारे काही झाले तरी ग्रँमा दर्जाचे खेळायची संभावना ती किती?) अशा प्रकारे डाव सुरु झाला आणि साधारण १० खेळीपासूनच लोकांनी दिवे लावायला सुरुवात केली तेव्हाच कास्पारोव म्हणाला की एकूण सगळा प्रकार बघता हा डाव गेल्यातच जमा आहे!
अवघ्या दोन अडीच तासात आणि ४४ खेळ्यात डाव संपला. हा डाव बघितला तर अजिबात विश्लेषण वगैरे करायच्या पातळीचा डावच नाहीये!
------------------------------------
मग ह्या सगळ्या फियास्कोचे कारण काय असावे?
ह्या सगळ्या प्रकारामागे मला वेगळेच राजकारण दिसते आहे. ग्रँडस्लॅम मास्टर्सची पहिली फेरी ३ ते ८ सप्टेंबर अशी शांघायला झाली. त्यातून अ‍ॅलेक्सी शिरोव आणि व्लादिमीर क्रामनिक हे दोघे पुढच्या फेरीत गेले. ९ ते १५ ऑक्टोबर अशी बिलबाओ (स्पेन) मधे दुसरी फेरी होणार आहे. तिथे आनंद, मॅग्नुस कार्लसन, क्रामनिक आणि शिरोव खेळतील.
पुढे जानेवरीत कोरेस स्पर्धा आहे (म्हणजे ह्यावेळेपासून टाटा स्टील नावाने ती ओळखली जाईल कारण कोरेस त्यांनी विकत घेतलीये.)
ही सगळी तयारी २०१२ च्या विश्वविजेतेपदाच्या पायर्‍या आहेत! आता ह्यामागचे राजकारण समजू शकते. कार्लसनचा सल्लागार म्हणून कास्पारोव काम करतोय. तसेच कास्पारोवचे फिडेशी संबंध आता ताणलेले नसले तरी फारसे मित्रत्वाचेही नाहीत. फिडेच्या कार्यकारिणीवर कोणीही ग्रँडमास्टर्स नसून खेळातले फारसे न समजणारे इतरच लोक आहेत अशी त्याची कित्येक वर्षांपासूनची तक्रार आहे (त्यात तथ्यही आहे म्हणा). कास्पारोवचा डोळा फिडे अध्यक्षपदावर आहे. आजची जी इवेंट न्यूयॉर्कमधे झाली त्यातून दोन गोष्टी कास्पारोवला साधायच्या आहेत असे दिसते - एकतर त्याचा चेला कार्लसनला प्रोजेक्ट करणे आणि त्याल जिंकवून त्याचा दबदबा वाढवणे जेणेकरुन आनंदवर त्याचा अप्रत्यक्ष दबाव येईल आणि दुसरे म्हणजे आपली प्रसिद्धी वाढवून फिडेच्या अध्यक्षपदाकडे आपला घोडा दामटवणे!

अन्यथा आजच्या इवेंट (होय मी ह्याला इवेंटच म्हणेन) मधे इतका सहभाग घेण्याचे कास्पारोवला कारण दिसत नाही. ही स्पर्धा नव्हतीच हे मार्केटिंग होते. गाण्याच्या स्पर्धांचे किंवा नाचाच्या स्पर्धांचे जे पेव फुटले आहे तसे ह्या बुद्धीबळाचेही होऊ लागले आहे की काय ह्या चिंतेने मला मात्र बेचैनी आली आहे!
--------------------------------
एकूणच झटपट पब्लिसिटी आणि ताबडतोब किर्ती ह्याची लागलेली खोड जर वाढत गेली तर खरे तारे न चमकता क्षणभर तळपून लगेच विझणार्‍या उल्कांचे प्रमाण वाढत जाणार की काय असे वाटू लागते.

(विचारात पडलेला)चतुरंग