संस्कृती आणी आपण

मी सुसंस्कृत आहे की नाही हे तुम्हीच ठरवा.

>दारु किवा सिगारेट पिणे आपल्या संस्क्रुतीत बसते का? आणी ह्या सवयींचे वाढलेले प्रमाण आपण पाहतोच आहोत.
मी सिगरेट पीत नाही. दारू कधीकधी पितो. (दारू पिणे हे संस्कृतीत बसतेच. वाल्मिकीरामायणात रामाच्या वनवासाविषयी बोलताना "भरतानंतर रामाला राज्य मिळाले तर ते चव गेलेल्या शिळ्या दारूसारखेच आहे" असे कौसल्या सहजपणे म्हणते)
>आजकालची किती लहान मुले संध्याकाळी शुभंकरोती म्हणतात? किवा त्याना पसाय्दान माहीत आहे? आपण तरी त्याना प्रेरित करतो का?
संध्याकाळी शुभंकरोति म्हणण्यास मी प्रेरित करीत नाही. पसायदान माहिती असायला काही हरकत नाही.
>तरुण पिढीमधे किती जण सकाळी लवकर उठून देवपूजा करतात?
मी करीत नाही
>घराबाहेर पडताना आई वडिलांचा आशिर्वाद घेणे योग्य समजतात?
गरजेचे आहे असे समजत नाही
>आई वडिलांना व मोठ्या भावा बहिणीला सर्रास विचार न करता प्रत्त्युत्तरे दिली जातात.
विचार करून (गरज असेल तर) प्रत्युत्तर देतो. आई वडील किंवा मोठे भावंड म्हणत आहे म्हणून प्रत्युत्तर द्यायचेच नाही असे मानत नाही.
>उपासाच्या दिवशी दारु पिताना पेल्यात दोन साबुदाण्याचे दाणे आठवणीने टाकतात
उपास (धार्मिक कारणाने) करीतच नाही. उपास फक्त पोट बिघडल्यावरच करतो. त्यामुळे पुढच्या गोष्टी गैरलागू

याखेरीज
इतरांशी सौजन्याने वागतो.
आपली प्रत्येक कृती इतरांना त्रासदायक नाही ना हे कटाक्षाने पाहतो.
समाजात वावरताना समाजाचे नैतिक नियम पाळतो.
कायदे तोडत नाही.
पैसे खात नाही.
नोकरीच्या ठिकाणी जात, लिंग, धर्म यावर आधारित भेदभाव करीत नाही.
परंतु हे सारे बहुधा सुसंस्कृतपणाच्या व्याख्येत बसत नाही.

>येणार्‍या पिढीला संस्क्रुतीची गरजच राहिलेली नाही?
तुम्ही ज्या गोष्टींना संस्कृती म्हणता त्या म्हणजेच संस्कृती असेल तर कदाचित राहिलेली नाही.

(संस्कृतीभंजक) खराटा
(येथे उत्तम काथ्या बारीक कुटून मिळेल)

संस्कृती ही काळानुरुप बदलतच असते.

ज्याला तुम्ही संस्कृती म्हणत आहात ती कदाचित मागील १००-१५० वर्षांपेक्षा जुनी नसावी.
रामदासस्वामी बहुधा शुभंकरोती म्हणत नसावेत. आणि एकनाथांच्या काळी आरतीनंतर मंत्रपुष्पांजली म्हणत नसणार (ती १७ व्या शतकातील सभासदाने लिहिली).

खराटा
(येथे उत्तम काथ्या बारीक कुटून मिळेल)

संस्क्रुती आमच्यात संस्कृती असे लिहितात...

परिवर्तन संसार का नियम है असे मी मागील जन्मात कृष्ण होतो तेव्हा म्हटले होते..
ते आजही लागु आहे त्यामुळे या जन्मात नवे काहीच सांगत नाही...

गीता वाचा ... सगळे मुद्दे आपोआप सुटतील.

--अवलिया

>>थोडं आत्मपरिक्षण करावं लागेल..
बहुधा तुम्हालाच.

माझ्या ओळखीत म्हणा किंवा आजूबाजूला पाहिलेली, नात्यातील वगैरे बरीच माणसे आहेत जी आपण वर सांगितलेली संस्कृती उत्तम रितीने संभाळत आहेत...म्हणजे देवपूजा, रोजचे मंत्रपठण , श्लोकपठण , दारू न पिणे वगैरे. पण हीच माणसे खोटे बोलणे, पैसे खाणे, कुठेही वेळेवर न जाणे , इतरांचा मत्सर करणे, स्वार्थासाठी जमेल ते करणे, कामापुरता मतलब साधणे हे करताना पाहिले की वाटते ही कसली संस्कृती. हाताने जपमाळ ओढायची आणि तोंडाने मात्र शिव्या द्यायच्या.
नुसतेच शुभंकरोती किंवा पसायदान म्हटल्याने चांगला नागरिक घडत नाही त्यासाठी चांगले संस्कार हवेत.
सुसंस्कृत असणे आणि संस्कृती सांभाळणे यात बराच फरक आहे, भाऊ. संस्कृती मध्ये परंपरा ही येतात ज्या काळानुरूप पडद्याआड जाऊ शकतात किंवा नव्या रूपात समोर येऊ शकतात. सुसंस्कार मात्र मरेपर्यत साथ देतात.

हे फक्त माझेच विचार आहेत असेच प्रत्येक प्रतिसादानंतर म्हणायचे असेल तर ते विचार तुमच्याकडेच ठेवा. विचारमंथन अपेक्षित असेल तर आवडत्या नावडत्या सर्वच प्रतिक्रियांचा स्वीकार करा आणि त्यावर सकारात्मक दृष्टीने उहापोह करा.

अदितीच्या वरिल विचारांशी सहमत.

असो.. चालूद्या.
- (सर्वव्यापी)प्राजु
http://praaju.blogspot.com/

अरे काय संबंध ??
आम्ही आमच्या घरात संध्याकाळी नागडे नाचु नाहितर शुभंकरोती म्हणु, जोवर समाजाला आमच्या कुठल्याही कृतीचा काहिहि उपद्रव नाही तोवर आम्ही कोणालाही कसलेही उत्तर द्यायला बांधील नाही !!

अवांतर :-
१) आपली धर्मपत्नी आपण जेवल्यावर आपल्याच ताटात जेवते का ?
२) आपण रोज सकाळी धरतीला वंदन करुन मगच तिच्यावर पाय ठेवता काय ?
३) आपण गंगाकिनारी जाउन सर्व पितरांचे श्राद्ध घालुन आला आहात काय ?
४) काहि स्त्रियांना परपुरुषांनी आपल्याकडे वाईट नजरेने बघावे असे वाटते हे तुम्हाला त्यांच्या संपर्कात न येता कसे कळाले ? अशा स्त्रिया आपण कुठे बघितल्या आहेत ?
५) आपण दसर्‍याला सीम्मोलंघन करता काय ?
६) आपण ग्रहणात अन्नपाणी व्यर्ज करता काय ? ग्रहण झाल्यावर गार पाण्यानी आंघोळ करता काय ?

असंस्कृत
©º°¨¨°º© प्रसाद ©º°¨¨°º©
निश्चयाचा महामेरु, बहुत जनांसी आधारु
अखंडस्थितीचा निर्धारु, श्रीमंत योगी...
आमचे राज्य

मी रोज सिमोल्लंघन करतो.
बोला मी सुस्कृत कि असंस्कृत.

संस्कृती आणि सुसंस्कृत या दोन शब्दांमधील साधर्म्यामुळे मराठमोळ्याला संभ्रम झालेला असावा.
म्हणजे शुभंकरोति म्हणणे, आईवडिलांना मान देणे या गोष्टी संस्कृतीचा भाग असल्या तरी ते पाळणे म्हणजे सुसंस्कृत असणे नव्हे. सुसंस्कृत असणे हे त्यापेक्षा बरेच जास्त आहे.

खराटा
(येथे उत्तम काथ्या बारीक कुटून मिळेल)

साहेब म्हणतात ते सर्व करुन (शुभं करोती, गीता पठण) आई बाबाना नमस्कार करणे वगैरे) करणारे मानवी 'कसाई' बघण्यात आयुष्य गेले.

तात्या तुम्ही शुद्धलेखनाला फाट्यावर मारता हे खरे. पण येथे शुद्ध लिहिल्यावरही लोक ओरडतायत.
'साधर्म्यामुळे मराठमोळ्याला संभ्रम' असे लिहिले तर मराठमोळा चे 'मराठमोळ्या' केले म्हणतायत. आम्ही घोड्यावर बसतो; घोडावर नाही. तात्या शुद्धलेखन फाट्यावर मारतात; फाटावर नाही.
मला तुम्हा सर्वांचे सर्व मुद्दे पटले.
म्हणजे चर्चा संपली काय?

खराटा
(येथे उत्तम काथ्या बारीक कुटून मिळेल)

मि.पा कर,
संस्कृती वरील हे अभिप्राय वाचुन अवाक झालो.
त्याच बरोबर इतिहास काळातील दाखले व त्यांचे या विषयाशी निगडीत असे स्पष्टीकरण वाचुन मि.पा करांच्या सखोल ज्ञानाची खात्री पटली.
हे नाजुक विषय हाताळण्याचे कसब आमच्याकडे नाही, त्या मुळे सर्व विद्वतचुडामणींचे लिखाण वाचण्यातच आम्ही धन्यता मानतो.

संस्कृती ही प्रवाही असते. ती स्थळकाळानुरुप बदलत असते. काही जण देवपूजा, रोजचे मंत्रपठण , श्लोकपठण ,इत्यादी कर्मकान्ड म्हणजेच संस्कृती असे समजतात. ते चूक आहे.
संस्कृती बुडाली, कलियुग आले वगैरे ओरड अगदी महाभारतकालापासून चालत आली आहे.
एकच उदाहरण. एकेकाळी नऊवारी साडी म्हणजेच मराठी संस्कृती असे मानत. त्यामुळे पण्डिता रमाबाईन्नी जेव्हा पाचवारी साडी चे समर्थन केले तेव्हा त्याना खूप विरोध झाला. पण आज ते सर्वमान्य झाले आहे. आज आपण ज्या गोष्टीन्मुळे संस्कृती ढासळली असे म्हणतो तीचा उद्या आम जनतेने स्वीकार केल्यास तीच आपली संस्कृती होईल.

मायला मराठमोळ्याला दोर लपेटुन विचारांच्या समुद्रात मंथन चालु आहे... =))
असुदेत.. संस्क्रुती काई कुणाच्या घरची पेंड नाईए. ती आपल्या पुर्वजांनीही जशी च्या तशी जपली असती तर आजही आपण गुहेत राहीलो अस्तो(कारण घरात राहणे आपल्या संस्क्रुतीत बसले नसते ;) ).. संस्क्रुती कायम स्थलकालपरत्वे बदलत आलेली आहे एव्हडे लक्शात घ्यावे. आणी तशानेच ती जिवंतदेखील राहील.

-- (सुसंस्क्रुत) बाप्पा लंबोदर.

आपल्याला भूक लागलेली नसतानाही जेवणे ही विक्रूती , भूक लागल्यावर जेवणे ही प्रक्रूती आणि आपल्याला भूक लागलेली असतानाही आपल्या तोन्डचा घास इतर भुकेल्यांना देणे ही संस्कृती .