श्रीगणेश लेखमाला २०२३ - माझा खत प्रकल्प

बापरे! भारी प्रकर्ण दिसतंय!

छंद आहे पण गांडूळ खत वापरत नाही.

लेख वाचताना सुर पारंब्या खेळतोय असे वाटले.

महाभारत, पंडू,माद्री ते गांडूळ खत केव्हढे मोठे आंदोलन, बाप रे. मस्तच.

छंद आहे पण गांडूळ खत वापरत नाही.

लेख वाचताना सुर पारंब्या खेळतोय असे वाटले.

महाभारत, पंडू,माद्री ते गांडूळ खत केव्हढे मोठे आंदोलन, बाप रे. मस्तच.

असे छोटे छोटे प्रकल्प करणं प्रेरणादायक आहे. प्रकल्पाला खूप खूप शुभेच्छा.

बराच मोकळा वेळ दिसतोय... चांगलय.. सत्कारणी लावत आहात.

प्रयोग चालू द्या. सह्याद्री चानेलवर आमची माती आमची माणसं कार्यक्रम किंवा डीडी किसान इत्यादी कार्यक्रम पाहिल्यास खत कसं करायचं याची कल्पना येईल.
जागा लागते.

गांडूळ खत हा कमी जागेत, कमी त्रासात आणि कमी खर्चात घरातील ओला कचरा जिरवण्याचा उत्तम मार्ग आहे.
अकरावी किंवा बारावीला असताना पर्यावरण विषयाचा प्रकल्प म्हणून छोट्या प्रमाणात घरी गांडूळ खत प्रकल्प केला होता. त्याचा इतका उत्तम रिझल्ट मिळाला की, नंतर घरचा सगळाच ओला कचरा त्यात जिरवून ते गांडूळ खत घरच्याच शेतीत वापरणे, पुढे काही वर्षे चालूच होते.

कौतुक!
याला vermiculture /environment biotechnology म्हणतात.माझीही खुप इच्छा आहे,असे वेगवेगळे बागकाम प्रयोग करण्याची, लवकर सुरू होवो!

एखादा फोटो पाहिजे होता.
चांगला झालेला दिसतोय प्रकल्प. शुभेच्छा

गांडुळे पावली म्हणायची!! लेख छानच लिहिलाय.

रच्याकने- एकदा मी पण हा प्रकल्प सुरु केला होता. फक्त कचरा टाकत होतो. १-२ वर्षे त्या डब्याकडे दुर्लक्ष झाले, घरचे ओरडायला लागले. मग होते तितके खत काढुन प्रकल्प बंद केला.

छान प्रकल्प !
गांडूळ खत कळाले.
कोंबडखत काय प्रकार असतो ? कचर्‍यात कोंबड्या सोडायच्या की कोंबड्यांचा कचरा करुन त्याचे खत करायचे ?

शेतकरी एका बाजूला शेड काढून त्यात खत करतात.

कचऱ्याचा ढिगारा पुढेपुढे ओतत जातात. पहिला कचरा खाऊन संपला की गांडुळे पुढे नव्या कचऱ्यात सरकतात. मग मागचा खत झालेला ढिगारा उपसून चाळून खत विकतात. ही सोपी पद्धत वाटते.तसं बंद बादलीत जमवणे अवघड आहे. किंवा एक बादली खत तयार झाले की मग दुसऱ्या नव्या कचऱ्यात ती गांडुळे पहिल्या बादलीतून काढून सोडणे आले आणि ते बाल्कनीत करणे खटाटोप आहे.

मस्तच

मस्त लेख.

व्वा, खत प्रकल्पाचा अनुभव खुसखुशीत लेखनात मांडलाय तो आवडला !
लेखन शैली लैच हसवून गेली ! क्या बात हैं ! लिहिते रहा !

आगामी प्रकल्पास आणी पुढील लेखनाच्या प्रतिक्षेत !

छान लेख! आवडला👍
तुमच्या खत प्रकल्पाला शुभेच्छा!
गांडुळांना तुम्ही खाद्य म्हणुन जो माल-मसाला घालताय त्यात उन्हात सुकवलेल्या अंड्याच्या टरफलांच्या चुऱ्याचा देखिल समावेश करा असे सुचवतो. त्याचे दोन फायदे होतात, एक म्हणजे तयार होणाऱ्या गांडुळ खतात कॅल्शिअमचे प्रमाण वाढेल आणि दुसरे म्हणजे त्याच्या सेवनाने गांडुळांची चयापचय क्रिया सुधारुन त्यांची वाढ (शारीरिक वाढ आणि संख्या दोन्ही) चांगली होइल आणि पुढच्या टप्प्यात 'व्हर्मीवॉश' मिळवण्याचाही प्रयत्न करा.
धन्यवाद.

छान. खत प्रकल्प आवडला. आमच्या महाविद्यालयात गांडुळ खताचा प्रकल्प राबवल्या जातो. लहान पॉकेट्समधे भूसभूशीत माती भरुन छोटे पॉकेट्स कधी कधी काही विशेष उपक्रमात विकायला ठेवतात. टपोरे गांडुळ आहेत, ही गांडुळं मी गळासा लावून मासे पकडण्याच्या हेतुने आणली होती, पण ती गांडुळं जगली नाहीत. आता या लेखामुळे पुन्हा एकदा गांडुळ आणून ती आपल्या रोपवाटीकेत ठेवून वाढवावी असा विचार मनात आला आहे. महाविद्यालयाती गांडुळ प्रकल्पाचा फोटो धाग्यात टाकेनच.

पुढीले लेखनासाठी शुभेच्छा.

-दिलीप बिरुटे

उपक्रम आणि लेख दोन्ही उत्तम.

टाकावुतून टिकाऊ कसे करायचे ह्याचे चांगलेच उदाहरण आहे हे.

एक प्रश्न - ह्या प्रोसेसमध्ये कुजका वास येतो का ?

घरच्यांना बहुतेक नाही येत पण शेजारणीला जरूर येतो.....

वासाची शंका तर आहेच. शंका कसली, खात्रीच आहे. विशेष करून जर गॅलरी, बाल्कनी अशा जागी हे प्रकरण ठेवले असेल तर अगदीच सज्जड शंका. आमच्या कार्यालयाच्या बेसमेंटमध्ये एका कोपऱ्यात यासदृश कचऱ्याचे खत करणारे काहीतरी खड्डारुपी आहे. ते झाकलेले असूनही पार्किंगच्या त्या भागात नाक मुठीत धरून जावे इतकी दुर्गंधी असते. उकिरड्यातून पावसाळ्यात चालत जावे तशी. कधी एकदा वाहन बाहेर काढतो असे होते. वाहनात देखील तो वास घुसून बसतो.

याहून अधिक शंका मला हे वळवळणारे जीव घरात, बाथरूम, किचन, इकडे , तिकडे पसरणे याची येते.

असे काही खत प्रकल्प वगैरे घरात नसतानाही पावसाळ्यात कुठून कोण जाणे, बाथरूम आणि इतरत्र गांडुळे प्रविष्ट होतात. असो. नकोच तो विषय. कितीही प्रयत्न केले तरी या जंतसदृश प्राण्यांशी मैत्री करता येत नाही. यक्क.

ते निसर्गात सुखाने नांदोत. शेतांना समृद्ध करोत. पण बाल्कनीत दे आर नॉट वेलकम.