लतादीदी....!

बरोबर बोललात.

लतादीदी सार्थ आयुष्य जगल्या. लोकांचं प्रेम, मानसन्मान, दीर्घायुष्य, आर्थिक स्थैर्य असं सर्व शेवटपर्यंत लाभलं. त्यांचं सोनं झालं. नेहमी हसतमुख असायच्या.

त्यांची गाणी सोबतीला राहणारच.

लतादीदी गेल्याचं खरं वाटंत नाही. स्वर्ग स्वरांतून निर्माण होतो हे त्यांनी दाखवलं. सुरांना श्रद्धांजली वाहणं कसं शक्य आहे ! त्यांच्या स्वरयात्रेचं पुण्यस्मरण. __/\__
-गा.पै.

मेरी आवाज ही पहचान है.
लतादीदींना श्रद्धांजली _/\_

मनातलं बोललात..!

आकाशात देव आहे का? कोणी मला विचारलं तर
मी म्हणेन मला माहिती नाही.

मी एकच सांगेन, आकाशात सूर्य आहे, चंद्र आहे आणि लताचा स्वर आहे. दिवस नाही, रात्र नाही असा कोणताही क्षण नाही, की लताचा स्वर कुठूनतरी कुठेतरी जात येत असतो.

- पु. ल. देशपांडे.

बातमी ऐकल्यावर थोडावेळ मन सुन्न झाले, अतर्क्य ना झाले काही तरी स्विकारताना जड गेले. नकळत दोन टिपूस ही गळले. तेव्हा कळले की दिदीचे स्थान कुठे आहे. सुचले ते लिहून ठेवले.

बाकी आसवांनी सांडले

कोकिळा का गप्प झाली
माहीत नाही का रुसून गेली
कोण गाईल आता अंगाई
का संपली पुण्याई

कोण रिझवेल आता
कोण निजवेल आता
ऐकता भजन, भूपाळी
दिस उगवेल का नाही

शांत झाली वीणा
तुटल्या तंबोऱ्याच्या तारा
मनी दाटला हुंदका
शातं झाला मुरलीतला वारा

भरून आला मेघ नयनी
निशब्द अतंरगी जाहले
एवढेच पाटी माडंले
अन बाकी आसवांनी सांडले

लेखनसिमा

गानसम्राज्ञी दिदीनां सजल नयन भावपूर्ण श्रद्धांजली.

चिरंजीवी.

संगीतातील एका युगाचा अंत झाला. खरेतर जोवर त्यांची गाणी आपल्याला ऐकु येताहेत तोवर अंत म्हणता येणार नाही. पण पंचरत्नामधील पहिला हिरा गळला. _/\_

:-(

__/\__

भावपूर्ण सुरस्मरण _/\_

लतादीदींना एकदा मुलाखतीत त्यांच्या इच्छेबाबत विचारले होते. त्यावेळी त्या नम्रपणे म्हणाल्या होत्या की , मी आयुष्यात कधी कोणाचे वाईट चिंतले नाही किंवा वाईट केलं नाही. गाण्याच्या माध्यमातून मी देशाची सेवा केली याबाबत अशी आठवण लोकांनी ठेवावी, असे लतादीदी यांनी म्हटलं होते. ही अपूर्ण इच्छा आता लाखो संगीतप्रेमी आणि कोट्यवधी भारतीयांना पूर्ण करावी लागणार आहे.

जन पळभर म्हणतील, हाय हाय

जन पळभर म्हणतील, 'हाय हाय!'
मी जातां राहील कार्य काय

सूर्य तळपतील चंद्र झळकतील
तारे अपुला क्रम आचरतील
असेच वारे पुढे वाहतील
होईल कांहिं का अंतराय?

मेघ वर्षतील शेतें पिकतील
गर्वानें या नद्या वाहतील
कुणा काळजी कीं न उमटतील
पुन्हा तटावर हेच पाय

सगे सोयरे डोळे पुसतील
पुन्हा आपल्या कामी लागतील
उठतील बसतील हसुनि खिदळतील
मी जातां त्यांचें काय जाय?

राम कृष्णही आले गेले
तयां विना हे जग ना अडले
कुणीं सदोदित सूतक धरिलें
मग काय अटकलें मजशिवाय?

अशा जगास्तव काय कुढावें
मोहिं कुणाच्या कां गुंतावें
हरिदूता कां विन्मुख व्हावें
कां जिरवुं नये शांतींत काय?

- भा रा तांबे

---

आयुष्याच्या उत्तरार्धात येणाऱ्या विरक्तीच्या भावनेचे यथार्थ चित्रण करणाऱ्या या गीताला आपल्या मधुर आवाजाने अजरामर करणाऱ्या लता मंगेशकर यांना भावपूर्ण श्रद्धांजली.

जन पळभर म्हणतील हाय हाय

लहानपणी लतादीदीचे सुर ओळखयची सुरूवात गणपतीमध्ये 'गणराज रंगी नाचतो' ही गाणी सतत ऐकून झाली.ज्ञानदेव ,रामदास स्वामी व संतांच्या मधुर रचना लतादीदींच्या सुरांनी उमगल्या.'शिवकल्याण राजा'ऐकत ऐकत महाराजांची किर्ती समजली.माझ्या मुलीला एकच मराठी गाणं शिकवलं'सागरा प्राण तळमळला'!
माधुरीच्या दिल तो पागल,मायन मायन,ये मौसम का जादू आणि असंख्य गाणी ऐकताना ताज तवान व्हायला होतं.
Lock डाऊन मध्ये गाण्याचा छंद लागला होता, लतादीदींची गाणी गाताना खुप ऐकायचे , तेव्हा आता कुठे लता नावाची जादू समजायला लागली होती.
त्यांचं ' न जाने क्यु होता है जिंदगी के साथ 'गाण खुपचं भावल.
आज असंच वाटतय,

वही है डगर
वही है सफ़र, है नहीं
साथ मेरे मगर, अब मेरा हमसफ़र
ढूँढे नज़र न जाने क्यूँ, वही है डगर
कहाँ गईं शामें मदभरी
वो मेरे, मेरे वो दिन गये किधर
न जाने क्यूँ, होता है ये ज़िंदगी के साथ

...
न जाने क्यु होता है ये जिंदगी के साथ
लतादीदींकडून काय शिकले तर ,याची जन्मी एक सुर तपस्विनी पाहिली.तपश्चर्या म्हणजे काय याचा अर्थ समजला_/\_

आता विसाव्याचे क्षण.

आता विसांव्याचे क्षण माझे सोनियाचे मणी, सुखे गोवीत ओवीत त्यांची ओढितों स्मरणी.

काय सांगावें नवल ! दूर रानींचीं पाखरें ओल्या अंगणी नाचतां होती माझींच नातरें.

कधीं होती डोळे ओले, मन मानसाची तळी, माझे पैलांतले हंस डोल घेती त्याच्या जळीं.

कधी पांगल्या प्रेयसी जुन्या विझवून चुली आश्वासती, "येत्या जन्मीं होऊं तुमच्याच मुली.'

मणी ओढतां ओढतां होती त्याचींच आसवें, दूर असाल तिथें हो नांदतों मी तुम्हांसवें.

खरोखर एक युग संपले. अगदी लहान मुलांपासून ते वयोवृद्धांपर्यंत सर्वांना माहित असलेलं व्यक्तिमत्व! मनापासून आदरांजली.

भावपूर्ण श्रद्धांजली.

त्यांची गाणी सोबतीला राहणारच. अगदी खरे आहे!

अखेरचा हा तुला दंडवत सोडून जाते गाव.

काल लतादिदींचे अंत्यसंस्कार पाहताना लक्षात आलं की या करुण प्रसंगी भावना व्यक्त करणारी गीतं ही स्वतः लतादिदींनीच गायलेली होती!
जणू काही स्वरसमाधी.

दिदी गेल्या...
एकंदरच मंगेशकर कुटुंबियांनी आयुष्य इतके समृध्द करुन ठेवले आहेत की नक्की नुकसान किती झाले आहे याचा अंदाज नाही. त्यांचे वय, आजारपण आणि पाठीमागच्या काही दिवसांमधील बातम्या ऐकुन मनाची तयारी झाली होती. त्यामुळे धक्का असा बसला नाही तरी मनाचा हळवेपणा नक्कीच आहे.
महाराष्ट्राने जी रत्ने भारताला आणि समाजाला दिली, त्यातल्याच दिदी एक. दिदी त्यांचे आयुष्य जगल्या, कर्तव्ये पुर्ण केलीत आणि आयुष्याच्या पुढच्या टप्प्यावर निघुन गेल्या. आयुष्यात अजुन तरी काय हवे!!!

१९६५ साली मी Montreal, Canada येथे स्थलांतरित झालो. दोन वर्षांनी म्हणजे एप्रिल १९६७ ते ऑक्टोबर १९६७ तेथे Expo 67 World’s Fair सुरु होती. तेव्हा मी काम आटोपल्यावर भारताच्या pavilion मध्ये जात असे. एक दिवस लता मंगेशकर तेथे अचानक आल्या. Exhibits पाहून झाल्यावर त्या काही मिनिटे आम्ही जे काही लोक तेथे उपस्थित होतो त्यांच्याशी बोलल्या. मी त्यांना सहज विचारले कि त्या काही गाणार आहेत का? त्या काही बोलल्या नाही नुसत्या हसल्या. आता ५५ वर्षांनी त्या प्रसंगाची पुन्हा आठवण झाली आणि मन साहजिकच खिन्न झाले. असो. कालाय तस्मै नमः

भावपूर्ण श्रद्धांजली!

सं - दी - प

भावपूर्ण श्रद्धांजली

नर्गीस एकदा म्हणाली,‘राजा की आयेगी बारात’वर मला अभिनय करावा लागला नाही. ग्लिसरीन न लावता देखील आपोआप डोळे पाणावले. लताच्या स्वरांची किमया. भारत भूषण सुद्धा परवडला इतकी ठोकळा अभिनेत्री प्रिया राजवंश. तिला ‘जरा सी आहट होती है’ गाण्यात बघा. इतकं भारी ऍक्टिंग (न करताही) वाटतं कारण लता ची जादू!! अशी गाणी 'पाहिली' कि मग उमजतं लता मंगेशकरला 'स्वरसम्राज्ञी' का म्हणतात

लतादिदींना भावपूर्ण श्रद्धांजली.
गेले दोन दिवस आपल्या जीवाभावाचं माणूस सोडून गेल्यासारखी अवस्था आहे. मी स्वतःला नशिबवान समजतो की लतादिदींसारखी असामान्य गायिका सक्रीय असताना मी लहानाचा मोठा झालो.

त्यांची अगणित गाणी आवडतात अन कितीही वेळा ऐकली तरी मन भरत नाही.
मूळ व ४६ वर्षांच्या अंतराने गायलेलं ही दोन्ही गीते अंगावर रोमांच उभे करतात.

• वंदे मातरम (वर्षः १९५२; चित्रपट: आनंदमठ)
• वंदे मातरम (वर्षः १९९८; भारतबाला प्रॉडक्शन्स म्युझिक अल्बम)

तसेच ग्रेस यांच्या 'भय इथले संपत नाही' या कवितेला आपल्या स्वरांनी लतादिदींनी ज्या प्रकारे गायलय त्याला तोड नाही.

भारतीय संगीत ऐकणार्‍या जवळपास ७ ते ८ पिढ्या (एकोणिसाव्या सतकात जन्मलेले ते एकविसाव्या शतकात जन्मलेले) लतादिदींच्या स्वरांनी मंत्रमुग्ध होत राहिल्या अन यापुढेही होत राहतील. माझ्या ६ वर्षांच्या कन्येलाही लतादिदी व आशाबाई यांची गाणी ऐकताच गायिकेचं नाव ओळखता येतं याचं एक बाप म्हणून खूप समाधान वाटतं.

लता दिदी सदोदित आपल्या सोबत रहतील !
त्यांच्या गमनाबद्दल कोणत्या शब्दात भावना व्यक्त करणार हाच प्रश्न आहे !

गानसम्राज्ञीनां भावपूर्ण श्रद्धांजली !

जन्मापासून आता आयुष्याच्या अखेरच्या दिवसांपर्यंत, लता-आशाचा सूर हाच आमचा श्वास होता. नवीन पिढीला हे सांगावेसे वाटते की तिच्याबद्दल आत्ताच्या मिडियामधे जे छापून येते त्याला महत्व देऊ नका. तिच्या सूरांवर सच्चे प्रेम असेल तर १९४५ ते १९६० मधला तिचा आवाज ऐका. (यू ट्युब वर सर्व उपलब्ध आहे). तिचा एकेरी उल्लेख आम्ही करतो कारण आम्हाला ती देवाइतकीच जवळची आहे आणि राहील.