डिडरोट इफेक्ट (Diderot Effect)

आमच्या उधळपट्टीला असं काही इफ्फेक्ट वगैरे म्हणत असतील माहिती नव्हते. मस्त माहिती

रोचक माहिती!
संतपद प्राप्त झालेले लोकं आणि काही तुरळक व्यक्ती ह्याला अपवाद असण्याची शक्यता नाकारली नाही तर जवळपास आपण सर्वांनीच हा "डिडरोट इफेक्ट" व्यावहारिक जीवनात नक्कीच अनुभवला असेल 😀

छान

ते चुकून का काही अक्षेपार्ह भाग वगळल्यानं ?

कायप्पावर वाचलंय यापूर्वी.. तुमचेच आहे का ते?

आम्ही यावर २ उपाय करतो :
१. कुठलीही वस्तू हवी असेल आवडली असेल तर कमीत कमी १ महिना घ्यायची नाही.
२. कमीत कमी त्या वास्तूच्या ३ ब्रँड चे ऑनलाईन रिव्ह्यू बघायचे. बरेच वेळा असं झालय कि जी गोष्ट घ्यायची इच्छा होती त्यात काही मोठा प्रॉब्लेम समजलाय जो डील ब्रेकर होता. ती वस्तू घेणं शक्यच नव्हतं.

या उपायांनी आमची आयत्या वेळची खरेदी जवळपास बंद झालीये. आणि याचे फायदे :
१. पैसे वाचतात.
२. वस्तू पडून राहत नाहीत.
३. घरातली जागा पण वाचते.
४. जी वस्तू या सगळ्या चाळणीतून घरात येते ती पूर्ण वापरली जाते.
५. बाहेर फिरायला गेलं कि खरेदीत उगाच वेळ जात नाही, तो अजून भटकायला मजा करायला वापरता येतो.

हे हल्ली मुलाला पण करायला लावतो. काहीही हवं म्हणाला कि १ महिना थांब हे सांगतो. आणि त्यालाहि २-३ ब्रँड चे २ चांगले २ वाईट रिव्ह्यू वाचायला लावतो. त्यालाही सवय लागलीये याची आता.

मी स्वतः एक श्रीमन्त व्हायला अत्यन्त योग्य माणूस आहे असा माझ दावा आहे. याला कारण मला अपरिमित गोष्टीची आवड व आस आहे ! पियानो विकत घ्यायची ऐपत आहे पण सन्गीताची आवड नाही. टी व्ही अगदी लाखाचा घ्यायची ऐपत आहे पण तो पहायचीच आवड नाही ,गाडी फक्त पार्किन्ग मधे लावायचीच हौस आहे असे अनेक लोक मी दररोज पहात असतो.

तम्बाखू , सिगारेट ,पान ,दारू इतके माझे शौक स्वस्त नाहीत. तर जगप्रवास ,भरपूर क्वालिटी सन्गीत ऐकण्यासाठी बोस सारखे स्पीकर, अत्यंत स्पष्ट आवाज व चित्र असलेले टीव्ही,सुरकुत्या न पडणारे उच्च दर्जाचे बेडशीट, हलक्या वजनाचे पण मजबूत ,पायाला जखमा करणार नाहीत असे बूट, अतिशय उच्च दर्जाचा सिन्थ सन्गीत वाजविण्यासाठी ही काही उदाहरणे मला श्रीमन्त का व्हावेसे वाटते याची. यात कुठेही मित्राना पार्ट्या, नातेवाईकाना मेजवान्या असा प्रतिष्ठेचा मामला नाही की दहा अन्गठ्या घालण्याची आस नाही. यात असे एक दिसून येईल की यातील प्रत्येक वस्तूची उपयोगिता सिद्ध अशी आहे . यात कोणताही आपण म्हणता तसा इफेक्ट नाही. माझा शर्ट भारी आहे म्हणजे मला सिन्थ महागडा विकत घ्यायला हवा असे आहे का .... ?

मला यातील कित्येक गोष्टीचे जबरदस्त आकर्षण आहे ते आवडीमुळे .. ती आपल्याकडे वस्तू आहे याच्या गर्वामुळे नव्हे. मग मी काय करतो , आवड तर पुरविली गेली पाहिजे पण ती आपल्या ऐपतीतही बसली पाहिजे हे पहातो. मी केलेली ही तडजोड माझा पराभव ही असतो कारण मी गुणवत्तेशी तडजोड करतो पण विजय ही असतो की मी तडजोड करून का होईना माझी आवड मारली नाही !!!

उत्तम लेख.

याचे अजून एक उदाहरण म्हणजे नवीन मोटार घेतली कि त्याच्या ऍक्सेसरी शोरूम मध्ये तिप्पट भावात विकत घेतल्या जातात ( परफ्युम, फ्लोअर मॅट , सीट कव्हर इ).

नवीन मोटार एकही ऍक्सेसरी न लावता तशीच बाजारात घेऊन जा. तेथे हव्या त्या ऍक्सेसरीज तेंव्हाच विकत घ्या नंतर आळस येतो.

यापैकी सीट कव्हर हि एक पूर्ण अनावश्यक ऍक्सेसरी आहे. कारण ती ७-८ वर्षे वापरली जाते आणि जेंव्हा काढली जाते तेंव्हा लक्षात येते कि आतल्या सीट नव्याच्या नव्या आहेत. पण तोवर गाडी विकायची वेळ येते

चैनीची वस्तू गरजेची केंव्हा होते?

तुमच्या शेजाऱ्याने विकत घेतली कि.

पहिले उत्तम उदाहरण आहे व्हॅक्युम क्लिनर. घेतल्यावर दोन ते तीन वेळेस वापरून होतो (सोफा नि मोटारीतील आसन व्यवस्था प्रथम साफ केली जाते) आणि मग तो माळ्यावर धूळ खात पडून राहतो

दुसरे उदाहरण आहे मायक्रो वेव्ह ओव्हन. यातील गरम करणे हा हेतू सोडला तर इतर कन्व्हेक्शन ग्रील इत्यादी सोयी ९० % वेळेस वापरल्या जात नाहीत.

या प्रवृत्तीला असं काही विशिष्ट नाव असेल असं वाटलं नव्हतं.

बायका शेजारणी कडे बघून साडी, दागिने घेतात असे विनोद बऱ्याचदा होतात. त्यात बऱ्यापैकी वास्तव असेलही.

पण हा डिद्रोट इफेक्ट टाळण्यामध्ये बायका पुरुषांपेक्षा साधारणपणे जास्त एक्स्पर्ट असतात, असं मला वाटतं.
एखादी खरेदी पुढे कशी, कधी, किती ढकलायची हे बायकांना जास्त चांगलं कळतं.

एखादी खरेदी पुढे कशी, कधी, किती ढकलायची हे बायकांना जास्त चांगलं कळतं.

काय सांगताय?

आमच्या कडे अहमदाबादला घेतलेल्या २०० रुपयांच्या बांधणीच्या ओढणी साठी अख्खा २००० रुपयांचा ड्रेस विकत घेतला गेल्याचे मला आठवते आहे. वर

त्या ड्रेसला शोभेल अशी ७००रुपयांची चप्पल सुद्धा.

पोचमपल्ली, म्हैसूर, ढाका ,इरकल, महेश्वर, इंदूर, कांजीवरम, बनारस, पैठण हि गावे पुरुषांवर अत्याचार करण्यासाठी वसवली गेली असे कुणीतरी म्हटल्याचे आठवते.

छान माहीती,

१. पण त्या माणसाला एवढे पुस्तकं वाचुनही, फार अक्क्लं नव्हती असे दिसते, असो.

२. मी बरेच महाभाग असे पाहिले आहेत जे नविन दुचाकी गाडी घेतल्यावर तिचे सिट काढुन डुप्लीकेट सिट बसवतात आणि ते वापरतात.

३. सोनी टिव्हीचा रिमोट तसाच ठेवुन जुना रिमोट वापरतात.

४. काट कसर आणि अर्थव्यवस्था व पगारवाढ एकत्र नांदु शकत नाही.