मराठी इंटरनेट साइट्सवर स्त्रियांचे प्रमाण कमी का?

आला गं बाई आला गं बाई आलाऽऽ गं
आला आला आला आला.
पाशवी धागा आला.;)
वाचते गं. आत्ता फक्त धागा आल्याचा आनंद व्यक्त केलाय.

'जागतिक महिला दिन व शिमगा.'

अतिशय पर्फेक्ट उदाहरण आणि त्यावर पर्ल ने मान्डलेल मत .

अश्या लेखांमुळे कदाचित स्त्रियांच येण कमी होत असाव.

माझ मत .

चांगला चर्चा विषय.
स्टॅटिस्टीक्स दिसत नाहिये (मलाच की सगळ्यांना?).
मिसळपावशिवाय इतर ठिकाणी वावर फारसा नसल्याने त्यांची माहिती नवीन आहे.
मिपावर स्त्रीसदस्य कमी आहेत हे जाणवते. त्यातही फक्त सदस्यत्व घेऊन फारसे न फिरकलेल्या जणी जास्त असतील हे म्हणण्याचे धाडस करावेसे वाटते. स्त्री नावाने सदस्यत्व घेतलेले पुरुष यात धरले तर स्त्रीयांची संख्या आणखी कमी असण्याची शक्यता आहे.;) इंटरनेट वापर हा लेखात म्हटल्याप्रमाणे भारताचा शहरी भाग आणि परदेशस्थित (येथे मराठी)लोकांकडून जास्त होतो पण शहरात किंवा परदेशात मूव्ह होताना मुख्यत्वे नवर्‍याची नोकरी हे कारण असते. (बायकोची नोकरी असल्याने मूव्ह झालेलेही आहेत पण प्रमाण त्यामानाने कमी.). नवीन ठिकाणी रुजताना घरी लगेच सगळ्या सोयी नसणे (नवर्‍याला मात्र ऑफीसमधून इंटरनेट अ‍ॅक्सेस असणे). मुले लहान असणे व त्यामुळे वेळ देऊ न शकणे. नवीन देशात स्थिरस्थावर झाल्यावर बायका (म्हणजे मुली) नोकरी/व्यवसाय/उच्च शिक्षण करण्यामुळे वेळ देऊ न शकणे. ही मह्त्वाची कारणे म्हणावी लागतील असा अंदाज आहे. आता बायकांनाच स्वयंपाक करावा लागतो, घराची साफसफाई करणे, ग्रोसरी वगैरे यादी वाढवता येईल पण माझ्या घरी याबाबत काय होते तेच मला माहीत असेल. दुसर्‍या घरी पुरुषाची कितपत मदत होते आणि तो वेळ इंटरनेटसाठी वापरता येतो का ते वेगवेगळे असेल. वर नमूद केलेल्या वेबसाईट्स या मनोरंजन (त्यातून संवाद वगैरे पुढच्या गोष्टी आहेत. त्यातून सदस्यांना अर्थार्जन होत नाही या अर्थी घ्यावे.) या कारणापुरत्या वापरल्या जातात. जाहिराती, ऑनलाईन खरेदी विक्री भयानक मोठी उलाढाल करणारी असल्यास माहीत नाही.
ही झाली थोडी व्यावहारीक आणि दरदिवशी जगतानाची बाजू. (नक्की काय ते सांगता आले नाहिये.;) ) पण मानसिकरित्या कोणत्याही स्त्रीला समोरच्या पुरुष सदस्याविषयी असलेली भीड (भिती या अर्थी नाही). स्त्री शहरातली खेड्यातली असा भेदभाव नाही (तो आणखी वेगळा विषय, फक्त स्त्री असणे या अर्थी). माझा अपमान होणार नाही ना? झालाच तर त्यात कोणत्याप्रकारचे शब्द वापरले जातील? त्यापेक्षा नकोच! मी वाचकच राहीन. शिवाय शैक्षणिक पातळीवर आलेल्या अडचणी. मी कमी (किंवा जास्त) शिकलेली आहे म्हणून काही प्रश्न उद्भवतील काय इ. वैद्यकीय दृष्टीकोनातून सुरु केलेले विषय नंतर कुठल्याकुठे गेले तर लाज वाटणे अशी नैसर्गीक कारणेही असू शकतात. अश्लील व्य. नि. किंवा बाकीही गोष्टी आसतातच. यावर उपाय कोणते तोही वेगळा विषय होऊ शकेल. (आत्ता खरा महिला दिन साजरा झाला बुवा!;))

चांगला विषय.. धन्स आदिती.
वेळ मिळाला की माझं मत सविस्तर लिहिन.
सध्या चर्चा वाचत आहे.

स्त्रियांचा वावर कमी हे कसे कळते?

लेखातील सुरुवातीच्या दोन परीच्छेदात म्हंटल्याप्रमाणे स्त्रीमुक्ती चळवळ किंवा स्त्रियांना समान हक्क याचा मराठी ईंटरनेट वर महिलांची संख्या कमी याचा काही संबंध वाटत नाही. कारण भारतात/महाराष्ट्रात तरी ईंटरनेटवर स्त्री सदस्यांना कुणीही बंदी/अत्याचार केल्याचे दिसुन आलेले नाही, किंबहुना महिलांची संख्या कमी असल्याने काही तोटे आहेत किंवा वाढल्याने फायदे होतील हा मुद्दा वादातीत आहे.

आता मूळ मुद्द्याकडे वळूया.
ईंटरनेट वापरणे हा ज्याचा त्याचा वैयक्तीक प्रश्न आहे. कदाचित बहुतांश स्त्रियांना यात रस नसेल किंवा बर्‍याचशा फक्त वाचनमात्र राहण्याला पसंती देत असाव्यात. करत असलेल्या नोकरीचे स्वरुपही कारणीभूत असु शकते. हे पुरुषांना देखील लागू होते. मिपाचेच उदाहरण घेतले तर बर्‍याच पुरुष मंडळींच्या पत्नींचे इथे आयडी नाहीत आणि स्त्री आयडींच्या पतीचे इथे किंवा कुठल्याही मराठी संस्थळावर आयडी नाहीत.

असो,
संख्या कमी का हा संशोधनाचा विषय म्हणूनच या चर्चेकडे पहातोय आणि ही चर्चा तिथेच सीमीत रहावी, स्त्रीमुक्ती, समान हक्क हे विषय या विषयाशी जोडले जाऊ नये अशी अपेक्षा.

महिला दिनाच्या आणि शिमग्याच्या सर्वांना शिळ्या शुभेच्छा!!!

ही फक्त लेख पाहिल्याची पोच. सविस्तर प्रतिसाद हापिसातून आल्यावर देईन.

आंतरजालावर स्त्रियांचा वावर कमी आहे ? पुरूषांपेक्षा नक्क्क्क्क्क्क्क्कीच कमी.
गेल्या ५० वर्षात स्त्री जात मोडीत जात असून स्त्रैण शरीर रचना असलेली मानव असे तिचे रूपांतर होत आहे. अजूनही ती सणवार, व्रत वैकल्य
स्वयंपाक झाडलोट, दागिने, साड्या, सौंदर्यप्रसाधने, भजनी मंडळ, स्त्री अकाचे वाचन, रविवारचा नवा पदार्थ, नवरा सोडून प्रत्येकात " पर" म्हणजे मनानेही लांव ठेवण्याच्या लायकीचा पुरूष पहात राहाणे .ई मधून तिची सुटका करून घेउ शकत नाही. मुले नको मातृत्व नको असे
म्हणणे म्हणजे स्त्री चे माणसात रूपांतर होणे नव्हे . तर वरील गोष्टी आपल्यासाठीचे आहेत म्हणून परंपरेने त्याना जवळ करीत रहाणे म्हणजे स्वीकृत दास्य ! सार्वजनिक वर्तमानपत्रे ठेवली असतील तिथे किती स्त्रिया पेपर वाचायला बिन्दिक्कतपणे येतात?. पेपर वाचायची आवड स्त्री
मधे कमी म्हणून की तिथे अधिक संख्येने पुरुष हजर असतात म्हणून ? दोन्ही ला स्त्री वर्गाचे उत्तर हो असेल तर दास्याचा दोष कुणाचा ?

स्पष्ट आणि टोकदार मतं असणाऱ्या स्त्रिया कमी आहेत. किंबहुना स्वतःची ठाम मते असणाऱ्या स्त्रिया कमी आहेत.

आमच्यासारखे रिकामचोट अधिक संख्येने मराठी जालावर येत जात असतात असा माझा समज आहे.
तो खरा असल्यास स्त्रिया रिकामचोट कशा काय नाहित? कशात व्यग्र असाव्यात ह्याबद्दल चर्चा होउ शकते.

मूळ चर्चाविषय वैचारिक असल्याने आम्ही फारतर वाचणेच पसंत करु.

मुळात स्त्री - पुरुष समानता म्हणजे काय?
ही समानता सांख्यिकीच्या आधारे ठरलेली असावी का?

लेखात आलेला आणि प्रामुख्याने जाणवणारा मुद्दा हा 'समान संखे'वर आधारित आहे असे मला वाटले. जे मला पटत नाही. सांख्यिकीच्या आधारे जर शिक्षण, नोकरी, उच्चपदे आणि इतर तुलना करायची क्षेत्रे ह्यामध्ये जर "स्त्री = पुरुष" असे सिद्ध झाले तर स्त्री - पुरुष समानता आली असे म्हणता येईल का? हा मुद्दा वैचारिक नसून सामाजिक असावा असे मला वाटते. ह्याचे मूळ आपल्या सामाजिक जडणघडणीवर आधारित आहे.

१. आता लेखात म्हटल्याप्रमाणे समानता नाहीयेय तर त्याचे काय फायदे व तोटे ?
२. जर समानता (?) झालीच तर त्याचे काय फायदे व तोटे ?
३. जर सांख्यिकीच्या आधारे "स्त्री > पुरुष" असे झाले तर त्याचे काय फायदे व तोटे ?

आता इंटरनेटचा मुद्दा:
ममो ह्यांनी म्हटल्याप्रमाणे हा मुद्दा समानता आणि स्त्रीमुक्ती ह्यापासून सर्वस्वी भिन्न आहे.
इंटरनेटवर अभिव्यक्त व्हायला मुळात इंटरनेटचा अ‍ॅक्सेस हवा. जसा टीव्ही सरसकट सगळ्या घरांमध्ये पोहोचला आहे तसे इंटरनेट अजूनही घराघरात पोहोचले नाही. तसे जेव्हा होईल तेव्हा महिलांची संख्या लक्षणियरित्या वाढेल असे खात्रीने सांगता येईल. बघा म्हणजे, टीव्हीवरच्या रटाळ, टुकार अशा मालिकांचा TRP हा महिलाच ठरवतात कारण त्यांना मिळालेला वेळ त्या असल्या मालिकांमध्येच सत्कारणी लावतात. पण ते टीव्हीचा सहज असलेला अ‍ॅक्सेस ह्यामुळे. हा मुद्दा लेखात ध्यानात घेतलेला नाही. फक्त काही नोकरपेशा आणि उच्चमध्यमवर्गिय महिलांना अभिप्रेत धरून चर्चा सुरू आहे.

तरीही इंटरनेटवर व्यक्त होण्यात स्त्रियांचे प्रमाण कमी का असावे?

ह्यावर ममो ह्यांनी दिलेला प्रतिसाद अतिशय चपखल आहे.

- (इंटरनेटवर अभिव्यक्त न होणारी बायको असलेला) सोकाजी

इंटरनेट / मराठी साइटच्या वापरकर्त्यांमध्ये सिंगल राहणारे पुरुष (मी, कुंदन ही दोन विवाहित उदाहरणे त्याखेरीज बरेचसे बॅचलर्स) हा मोठा वर्ग असावा. अश्या प्रकारात स्त्रिया जवळजवळ मुळीच नसाव्यात. या वर्गातले पुरुष जवळजवळ (जागे असण्याचा) पूर्णवेळ जालावर पडिक असतात.

तरीच, गेल्या काही दिवसात ही गोष्ट माझ्या लक्षात आली होतीच, की इथे 'मुली' ;) कमी आहेत.कारण जरा कुठे ऑनलाईन आले की सगळ्या 'टग्यां'शीच बोलावे लागते!! :P
असो.
माझ्या मते काही कारणे,
१. मुलीना नेटवर वेळ कमी मिळतो.
कारण त्या वर्तमानात रहातात, आणि वर्तमानात 'कृती' करतात. वैचारीक ( थेअरेटिकल) चर्चा करणे अनेकवेळा निरर्थक वाटते.
२.असलेल्या वेळात त्या पाककृती वाचतात. :)
३. मूळात स्वभाव 'अ‍ॅग्रेसिव्ह' नसतो, त्यामुळे आपली मते ( काही पक्की मते असली तरिही) ती हिरिरीने मांडावीत अशी गरज वाटत नाही.
तसेही इथल्या कुठल्याही चर्चांमुळे रोजच्या आयुष्यात काहीही फरक पडणार नसतो.
४.आपली स्वतःची मते 'चव्हाट्यावर' मांडणे तितके सुरक्षित वाटत नाही.
५. पुरुष मूळ मुद्द्याला सोडून कधीही अचानक 'लागेल' अशी कॉमेंट टाकू शकतात. त्यामुळे सांभाळून रहावे लागते.
६. स्वतःला व्यक्त करण्यासाठी अजून हजार ठिकाणे असतात.
उदा.: मैत्रिणी, बहिणी, आई, मावशी वगरै. त्यांच्याशी बोलणे फोनवर होते, पुन्हा 'नेट' बाद!
७.शिवाय इतर काहीतरी कलाकुसरीचे उद्योग ८०% मुलींना असतातच. त्यात वेळ घालवणे जास्त आनंददायक असते.
८.सामाजिक म्हणवल्या जाणार्‍या विषयांबद्दल उदासिनता.
आपण बरे आपले घर बरे अशी वृती.
९. मुद्दा ३ चा पुढचा परिणाम. वाद घालणेदेखिल आवडत नाही. त्यामुळे आपले मत एकाच छोट्याश्या वाक्यात मांडण्याकडे कल.
१०. मुलींना ( निदान ७०%) बोलायला खूप आवडते!
त्यामुळे लिहणे कमी असते. फोनच पुष्कळ वापरला जातो, नेटची गरजच काय? ;)

मराठी इंटरनेट साइट्सवर स्त्रियांचे प्रमाण कमी का?

प्रत्येकाच्या व्यक्तिगत आवडीचा हा मुद्दा असु शकतो.
तुम्ही नमुद केलेल्या सगळ्या संकेत्स्थळामधे कुठेही फक्त पुरुषांना आवडेल असेच लिखाण, धागे असतात जेणेकरुन पुरुषांची संख्या अधिक वाढावी असही काही नाहीये.

आज काल बहुतांशी मुल मुली फेसबुक, ट्वीटर अन्य सोशल नेटवर्कींग साईट्स वर असतात (मराठी संकेतस्थळावर नसले तरी). जर का अश्या ठिकाणीसुद्धा स्त्रीवर्गाची संख्या कमी असली असती तर मात्र विचार करण्यासारखी गोष्ट आहे.

अवांतर - आता असं म्हणंण किती योग्य होईल की मराठी संकेत्स्थळावर पुरुष वर्गाची संख्या जास्त आहे म्हणजे पुरुष वर्गाला मराठी बद्दल जास्त आदर आहे आणि स्त्री वर्गाला नाही? असा धागा निघाला तर चुक की बरोबर?

हे उत्तर सुचले आहे

मराठी ईंटरनेट साइट युजर हा ग्रुप इतका छोटा आहे , की Enough samples नसल्यामुळे यावरुन काढलेला कुठलाही निष्कर्ष प्रातिनिधिक ठरणार नाही...

संख्या महत्वाची की दर्जा महत्वाचा ?
निदान मिपा वर तरी तुलनेने स्त्रियांच्या लेखनाच्या संख्येपेक्षा त्यांचा लेखनाचा दर्जा वरचा आहे.

अवांतर:
"महाराष्ट्र व्यापारात मागे का? " ह्या चाली वर वाचले.

माझ्या काही वर्षांच्या होस्टेलच्या अनुभवातून, माझ्या व्यवसायामधून आणि आजवर भेटलेल्या स्त्रियांशी बोलण्यावरून अदितीच्या प्रश्नाचं उत्तरे ही असू शकावीत.

१. स्त्री असो वा पुरूष, त्यांना स्वतःचं मत आहे की नाही, आणि ते किती ठामपणे मांडता येतं हे महत्वाचं आहे. पिढ्या न पिढ्या शिकलेल्यांच्या पण पुरूषीवर्चस्वाच्या घरांमधून," तुला काय करायचंय, तुमची अक्कल शेवटी चुलीपाशीच चालवायचीय" असं म्हटलेलं ऐकलं आहे. अशा वेळेस फक्त सांगितलेलं ऐकायचं, प्रश्न उपस्थित करायचे नाहीत आणि कुणी विचारत नसल्याने मत देखील नसण्याची काही उदाहरणे पाहिली आहेत. किंवा अशा घरातल्या काही स्त्रियांकडून, "विचार केला की त्रास होतो, त्यापेक्षा बिनडोकपणे राहिलेलं बरं पडतं" असंही ऐकलं आहे. अशा स्त्रियांच्या घरी इंटरनेट आलं तरी त्या वाचनमात्र न राहिल्या तरच आश्चर्य वाटेल. याउलट एखादी अशिक्षित स्त्री तिच्या मतांबद्दल, मुद्दयांबाबत ठाम असू शकते आणि ते ती प्रसंगी पटवूनही देऊ शकते. त्यामुळॅ व्यक्त होणं हे फक्त एलिट वर्गापुरतं मर्यादित नसावं. थोडक्यात, त्यामुळे व्यक्त होता येणं हे महत्वाचं आहे. याबाबतीत मला मसरबाईचं उदाहरण आठवतं.

२. काही घरांमधलं अतिप्रोटेक्टेड वातावरण. अशा वेळेस मुलांच्या(मुलगा+मुलगी)यांच्या विचारांना कितपत चालना मिळते हा प्रश्न आहे. विचारशून्यता असेल तर व्यक्त कुठून होणार? अर्थात हे आजच्या विद्यार्थीदशेतल्या लोकांमध्ये काही प्रमाणात आढळून येतंय. सध्या आपण ज्यांच्याबद्दल( मराठी आंतरजालावर सक्रीय असणार्‍यांबद्दल) बोलतोय त्यांच्याबाबतीत हे कारण नक्कीच नसावंसं वाटत आहे.

३. टंकाळा असू शकतो. त्यामुळॅ फक्त वाचलं आणि पुढे गेले असंही होतं. वेळॅचा अभावही एक कारण आहेच
४. लीमाऊचा वाद न घालण्याचा मुद्दा थोडासा पुढे नेते. काहींना मुद्देसूद चाललेल्या चर्चा आवडतात, पण मग मुद्दे नाहीत म्हणून समोरचा कसाही वितंडवाद घालू लागला तर ," ठीक आहे, तुझा बैल दूध देतो" असं म्हणून त्या वादात निष्फळ जाणारा वेळ दुसरीकडे स्त्कारणी लावणं सोयीस्कर वाटत असावं.

मी स्वतः इथं खूप कमी प्रतिसाद देते, लेखही कमीच लिहिते. माझ्यासाठी तीन आणि चार नंबरची कारण लागू पडतात.
आणि हो, इथं प्रतिसादांत कामाच्या वाटणीचा मुद्दा आलाय. आमच्या घरी ती कशी आहे हा मुद्दा नाही. पण माझा नवरा वर्षभरातून एकदा मीच तयारी करून दिलेल्या पाककृतीत स्वत्:ची दोन मिनिटे घालून ती बनवतो आणि लिहायला दहा मिनिटे घालवून इथे पोस्ट करतो. आणि म्हणूनच मला पुस्तकं वाचायला, सिनेमे बघायला आणि इथे लिहायला वेळ मिळतो असं काही महाभागांचं मत आहे. तेव्हा, असो!!!

त्या मनाने विदेशी महिला जागरुक आहेत..

खास स्त्रीया साठी अनेक वेब साईत्स आहेत
A 30 year old Canadian woman has come up with a social networking website exclusively for females.

The site Luluvise.com bans males from joining, the Daily Mail reported.

It connects though other networking websites LinkedIn and Facebook. Since its launch Wednesday, it already has 1,000 users in 69 countries.

मराठी स्त्रीयाने पण खास स्त्रीया साठी एखादी वेब साईट डेव्हलप करण्यास हरकत नाहि..
त्या साठी पुरुष हि त्यांना मदत करु शकतिल..
http://mashable.com/2008/05/11/top-10-social-networking-sites-for-women/
इथे १० वेब साईट्स ची नावे दिली आहेत..ज्या खास स्त्रीया साठीच आहेत.

मराठी महिला प्रगत विचाराच्या आहेत..त्या मुळे नजिकच्या काळात अशी वेब साईट निघु हि शकते.

चर्चा नीट मुद्द्यांना धरुन चाललेली आहे हे बघून खुप चांगले वाटतंय.

वयोगट १६ ते २५ : विद्यार्थी दशेतला काळ.
मुली मुलांपेक्षा जास्त अभासु असतात (हे त्यांच्या उत्तीर्ण होण्याचा प्रमाणावरुन लक्षात येईलच.) मुलांना टिंगल टावाळी करण्यात जास्त रर असतो. कदाचीत म्हणुनच या वयोगटातल्या मुलांच आंजावरील प्रमाण मुलींपेक्षा जास्त असेल.

वयोगट २५ ते ३० : नोकरी/धंद्याच्या उमेदीतली वर्षे
काळ बदलत असला तरी अजुनही नोकरी करणार्‍या पुरषांची संख्या महिलांपेक्षा जास्त आहे. पर्यायाने मुलींच्या प्रमाणात मुलांचा आंतरजालाशी जास्त संबंध येतो.

वयोगट ३० ते ४४ : गृहस्थाश्रम फेज १
नवीन लग्न झालेली युगुले, पहिलट करणी, लेकुरवाळ्यांचा हा गट. आपला समाज पितृसत्ताक असला तरी त्याची जडण घडण करणारी ती माताच. त्यामुळे लहान बाळाच्या संगोपना पासुन ते त्या बाळाच्या सुरवातीच्या शालेय काळा पर्यंत स्त्री गुरफटलेली असते.

वयोगट ४५ ते पुढे : गृहस्थाश्रम फेज २
मुलं मोठी झाली, हातशी थोडा वेळही आहे पण इडियट बॉक्सच्या आहारी गेलेला हा वर्ग. संगणक अजुनही घराघरात पोहोचलेला नाही. त्यात त्या सासु सुनांच्या कगाळ्यांचा आणि कट कारस्थानांचा मारा असलेल्या मालिकांत पुरषांना जास्त रस नसतो. तेव्हा आपले काका लोक जालावरच्या संसारात रमतात.

खालील विधान फक्त माझ्या घरापुरते मर्यादित आहे.
घरात नेट कनेक्शन आल्यावर संस्थळ वाचना बद्दल बायकोला विचारल्यावर मिळालेले उत्तर.
" हो का? काम धंदे नाहीत का? नको ते सांगताय"?

असू द्या हो..
इतर स्त्रियांना बाकीची पण महत्वाची कामे असतात...तरीही सर्व स्त्रियांची कसूर तुम्ही भरून काढताय ना तुमच्या वावराने त्या बद्द तुमचे हार्दिक अभिनंदन..

आमच्या जवळच्या नातेवाईकांत व परिचितांमधे ज्या सुशिक्षित स्त्रिया आहेत(जवळ जवळ सगळ्याच आहेत) त्यामधील फारच कमी स्त्रिया या मराठी संकेतस्थळांवर जातात. त्यांत ज्येष्ठांपासून कॉलेजवयाच्या कन्यकाही आल्या.
त्यातल्या माझ्या वयाच्या ज्या आहेत, त्यातल्या ५० टक्के ह्या आंतरजालावर येतात. पण त्या फक्त मेल बघण्यापुरत्या ! मराठी संस्थळावर का सभासद होत नाही असं विचारलं तर त्यांना मराठी टंकायला येणार नाही असे उगाचच (प्रयत्न न करताच) वाटत असते. शिवाय तुम्ही पुरुष सदा काँप्युटर अडवून बसलेले असता , मग आम्हाला वेळ तरी असतो का? वगैरे वगैरे उत्तरे मिळतात.
त्यांच्या बाबतीत तरी, घरात एकच काँप्युटर असणे, तो हाताळायला फारसा न मिळणे व त्यामुळे त्याच्या वापराविषयी एक भीति असणे, घरकामातून व नातवंडांतून वेळ काढता न येणे, टंकायचा कंटाळा वा त्यांत स्वारस्य नसणे ही प्रमुख कारणे असावीत.
माझ्या मुलीच्या व त्यापुढच्या वयाच्या ज्या असतात, त्यांचे शिक्षण इंग्रजी शाळेत झालेले असल्यामुळे त्यांना मराठीत रसच नसतो, बाकी जालावर मात्र त्यांचा स्वच्छंद विहार चालू असतो.

माझ्या घरात कॉम्प्युटर आला तेव्हापासून म्हणजे बहुतेक २००० साली असेल, इंटरनेट डायल अप कनेक्शन होतं. इमेल्स वगैरेसाठी नेट वापरात होतंच पण आताच्या सारखं चॅट इ. उपलब्ध नव्हतं. जेव्हा ब्रॉडबँड स्वस्तात आणि सहज मिळायला लागलं तेव्हा इतर गोष्टींकडे लक्ष गेलं.

मी मिसळपाव या संस्थळाची मेंबर तर अगदी अलीकडे झाले. मायबोलीवरचं थोडंफार त्यापूर्वी वाचत असे. शहरात राहिल्यामुळे हे शक्य झालं. पण नेट इतक्या मोठ्या प्रमाणात अजून सगळीकडे उपलब्ध नाही. माझ्या सासरच्या घरी मोबाईल नेटवर्क अजूनही चालत नाही. लँडलाईन फोन हजारदा बंद पडतो. बहुतेक खेड्यात हीच अवस्था असावी. शहरातून नेट उपलब्ध असलं तरी वेळ हा मोठा फॅक्टर असतो.

सकाळचा सगळा वेळ स्वयंपाक करण्यात जातो. तेव्हा नेट/कॉम्प्युटर लावून बसलं तर स्वतःलाच जेवायला मिळणार नाही. शिवाय घरातल्यांचे शिव्याशाप खावे लागतील. कारण इतर सगळे माझ्या आधीच घराबाहेर पडलेले असतात. भारतात रहाणार्‍या बहुतांश स्त्रियांचा फार मोठा वेळ स्वयंपाक करण्यात खर्ची पडतो. याला काही उपाय नाही, कारण बाहेर चांगलं आणि स्वस्त हेल्दी खाणं सहज मिळत नाही.

मोठ्या प्रमाणात स्त्रिया या बँका, शाळा अशा ठिकाणी नोकर्‍या करतात. तिथे इंटरनेट उपलब्ध नसतं. त्यामुळे बहुसंख्य पुरुषमंडळी ऑफिसात गेल्या गेल्या ऑनलाईन येतात तेही शक्य नसतं. संध्याकाळी घरी आल्यावर आधी रात्री काय स्वयंपाक करायचा याचा विचार, काही संपलं तर बाजारहाट, मुलांना खायला पाहिजे, यात वेळ जातो.

मग मुलांना त्यांचे शाळा कॉलेजचे प्रोजेक्ट करण्यासाठी कॉम्प्युटर हवा असतो. नवर्‍याला काहीतरी सर्फिंग करायचं असतं, तेव्हा जेवण झाल्यावरच मला कॉम्प्युटर सापडतो. मग राहिलेल्या वेळात सगळी मराठी संस्थळं फिरणे, फेसबुक, गुगल चॅट, ऑनलाईन खरेदी, मोबाईल रिचार्ज, रेल्वेची तिकिटं काढायची या सगळ्या कामातून मराठी संस्थळांच्या वाट्याला कितीसा वेळ येणार?

हे मी माझ्यापुरतं पण माझ्या वयाच्या स्त्रियांबद्दल कमी अधिक प्रमाणात प्रातिनिधिक लिहिते आहे. सुदैवाने माझ्याकडे दांड्या मारणारी का होईना पण मोलकरीण आहे. आणि मी टीव्हीच्या रिमोटला हातसुद्धा लावत नाही. पण ज्या स्त्रियांना मोलकरीण उपलब्ध नाही आणि टीव्ही बघायला आवडतो त्यांच्याकडे आणखीच कमी वेळ असणार.

शिवाय एखादं चांगलं पुस्तक आणलं की मग बाकी सगळ्याला "मारो गोली!" रेवती म्हणते तशी कारणं म्हणजे "आपल्याला कोणी काही म्हणतील का?" वगैरे काहीम्च्या बाबतीत असतील नक्कीच पण माझ्या बाबतीत हा प्रश्न कधी आला नाही. काही मंडळी अशीही असतात की त्याना कॉम्प्युटरपेक्षा छापलेलं वाचायला जास्त आवडतं. त्या बायका कशाला नेटवर येताहेत? तेव्हा माझ्या मताने स्त्रियांचा वावर मराठी संस्थळांवर कमी का याचा कारण असलेला मुख्य घटक 'वेळ नाही' हाच आहे.

आजच्या कॉलेज मधे एक परिक्षा मुलींची घ्या. त्याना आजची पेपरमधली हेड लाईन विचारा .अचूक उत्तरे २० टक्याच्या वर येणार नाहीत.
हे वास्तव आहे. नेट चे जाळे आयएस पी चा रेंज वगैरे नका आता लक्षात घेउ. पेपर तर सर्वत्र दिसतो ना ?

हा लेख वाचून व.पु.काळेंचे "Statistical Marathe" नावचे कथाकथन आठवले... 8) 8-) :cool:

अजून वरची चर्चा वाचली नाहीये.
पण 'स्त्रिया संस्थळांवर कमी प्रमाणात का व्यक्त होतात' यावर माझं मत --
(१) जे आजवरं मी मिपावर पाहिलं आहे, अनुभवलं आहे त्यावरून मला असं सांगावसं वाटतं आहे की,
मैत्रिणींनो एखादी गोष्ट आवडली की जितक्या उस्फूर्तपणे लिहिता, तितकीच एखादी गोष्ट आवडली नाही तर तेही तितक्याच उस्फूर्तपणे लिहा. निदान एखादी गोष्ट अजिबातच आवडली नाही किंवा आता हे अति होतयं, सहन करण्यापलिकडचं लिखाणं आहे असं वाटलं त्याबद्दल तर आवर्जून लिहा.

(२) माझंही पहिले-पहिले असंच धोरणं होतं की जे आवडले ते आवडलं असं लिहा आणि जे नाही आवडलं ते सोडून द्या. पण जेव्हा (माझ्या) सहन करण्याच्या / सोडून देण्याच्या क्षमतेपलिकडचे लिखाणं आणि अशा लिखाणांची संख्या वाढायला लागली (आणि नेटवर पुरेसा वेळही मिळायला लागला - हे जास्त महत्वाचं ;-)) तेव्हा मात्र मी ठरवलं जे अजिबात आवडले नाहीये, तिथे सडेतोड मत व्यक्त करायचं.
ऑफकोर्स माझ्याकडे आता नेटवर पुरेसा वेळ आहे म्हणूनच हे होऊ शकते हे मान्य आहे.
जेव्हा वेळ कमी असतो, तेव्हा
१) कदाचित असचं होतं असावं की घटकाभर करमणूकीसाठी म्हणून मिपा उघडायचं, आवडेल ते घ्यायचं, नको ते सोडून द्या. कारण कोणत्याही चर्चेत भाग घ्यायचा म्हंटल की नेट/लॅपटॉपला चिकटून बसणं आलं जे रोजच्या गडबडीत किंवा कमी वेळ असताना बिलकूल परवडत नाही. हे झालं चर्चेबद्दल.
आणि दुसरं म्हणजे प्रशंसेचे शब्द लिहिताना जास्त वेळ द्यावा लागत नाही. कारण तुम्हाला कोणी उलटप्रश्न करणार नसते की हे तुम्हाला अप्रतिम का वाटलं, सुंदर/मस्त/छानचं का वाटलं इत्यादि. पण याउलट जे आवडलं नाही ते लिहिताना मात्र जास्त वेळ देउन मुद्देसूद आणि नेमक लिहावं लागतं. थोडक्यात हे करण्यासाठी वेळ लागतो.

२) असंही होतं की बर्‍याच मैत्रीणी (नेटवर रहाण्यास कमी वेळ मिळत असल्याने) वाचनमात्र रहात असाव्यात. मलाही वेळ कमी होता तेव्हा माझंही असचं व्हायचं

स्त्रीयांचं प्रमाण फेसबूकवर/गबोल्यावर किंवा मराठी संस्थळांच्या व्यनी/खवमधे त्यांच्या इतर प्रकट लिखाणापेक्षा जास्त आहे असं जाणवतं. मला वाटतं वरच्या काही प्रतिसादात म्हटल्याप्रमाणे स्वतःच्या 'कंफर्ट झोन' मधे राहणेच जास्त सोयिस्कर वाटल्यामुळे असं होत असावं.

फक्त मराठी संस्थळांविषयी बोलायचं तर प्रत्येक संस्थळाचा एक स्वभाव आहे (त्या त्या संस्थळांच्या सदस्यांप्रमाणे) त्यामुळे एखाद्या संस्थळावर आवर्जून लिखाण करणारी स्त्री इतर संस्थळांवर फक्त वाचनमात्र राहात असणार. (किंवा काही संस्थळांकडे ढूंकूनही बघत नसणार).

एक प्रश्न; लेखात दिलेला विदा हा प्रत्येक संस्थळावरच्या सर्व सदस्यांचा आहे की फक्त काँट्रीब्युटींग / अ‍ॅक्टीव सदस्यांचा?

सदस्यांची विभागणी खालील प्रमाणे करता येइल:
१. नॉन-मेंबर्सः ज्यांनी सदस्यत्व घेतलेच नाही पण मराठी वाचायला आवडतं म्हणून साईटला भेट देणारे
२. इनॅक्टीव: सदस्यत्व घेतलं आहे पण लॉगीन न होता वाचन मात्र राहणारे.
३. अ‍ॅक्टीव: लॉगिन होऊन पण लेख-प्रतिसाद न देणारे (प्रमाण कमी असावं)
४. काँन्ट्रीब्युटींग: लेख प्रतिसाद देणारे.

माझ्या मते पहिल्या दोन विभागात स्त्रीयांचं प्रमाण जास्त असावं. याला अर्थात कारणं बरीच असतील जी वरच्या काही प्रतिसादांमधून आलेलीच आहेत.

मराठी संस्थळावर स्त्री-आयडी किती ह्या प्रश्नाचे उत्तर निदान सांखिकीच्या आधारे अपेक्षित असे मिळते. त्या उत्तरात आश्चर्य वाटण्यासारखे काही नाही.
साहित्य ह्या प्रांतात तशीही स्त्रीयांची संख्या कमी आहे, संस्थळही ह्याला अपवाद नाही ( माझे हे विधान स्टेरियोटाईप नाही, माझे म्हणणे स्पष्ट करण्यासाठी पुढे वाचण्याची तसदी घ्यावी, धन्यवाद), साहित्य वाचण्याची इच्छा असणार्‍या, वाचणार्‍या आणि त्यावर चर्चा वगैरे करणार्‍या स्त्रीया आपल्याला प्रत्यक्ष आयुष्यात किती भेटतात ( पुन्हा एकदा, हे स्टेरियोटाईप नाही. तुम्हीच स्वतःबद्दल सांखिकी चाळुन पहा ) ? मग मराठी संस्थळे त्याला कशी अपवाद असतील ?
हेच तुम्ही कला, नृत्य, संगीत आदी बाबींबाबत बघायला गेलात तर तिकडे विदा वेगळा मिळेल, हे ही स्वाभाविक आणि पटण्यासारखे नाही का ?
स्त्री-पुरुष समानता वगैरे कितीही हो-हो म्हटले तर निसर्गाने स्त्री-पुरुषांची शारिरीक आणि मानसीक घडण वेगवेगळी केली आणि अनेक सामाजिक, धार्मिक परंपरामुळे ह्या घडणीतला वेगळेपणा जाणवण्याइतका प्रभावी होतो हे ही सत्य नाही काय?
असो, हे जरी समर्थन नसले तरी मला बर्‍यापैकी पटते. इनफॅक्ट प्रत्यक्ष आयुष्य आणि आंतरजाल ह्यामध्ये ह्या बाबतीत फारसा फरक नाही हे ही मला मान्य करावे वाटते.

आता हे का घडत असावे ह्यामागची मला वाटणारी काही 'ऑन सिरियस नोट' कारणे :
स्त्रीयांची शैक्षणिक आणि सामाजिक परिस्थिती. (आज जरी शिक्षणाच्या संधी ढिगाने उपलब्ध होत असल्यातरी हे प्रमाण स्त्रीयांपर्यंत किती पोहचते?)
कौटुंबिक आणि सामाजिक जबाबदार्‍या.
कंफर्ट-झोनमधुन शक्यतो बाहेर न पडावे अशी बर्‍याच काळापासुन असलेली मानसिक घडण.
व्यक्त होण्याच्या भावनेचा व ते करताना आवश्यक असणार्‍या मानसिक शक्तीचा आभाव (हा आरोप नाही, वर्षानुवर्षे असलेल्या परंपरांचा परिणाम आहे).
त्रयस्थ गोष्टींशी एकरुप होण्यापुर्वी बाळगली जाणारी सावधानी किंवा काळजी.
अन्य गोष्टी ... जसे की कला, संगीत वगैरेंना जास्त प्राधान्य (ऑर्कुट, फेसबुकवर ह्यांचे ग्रुप्स बरेच आहेत)
हलक्याफुकल्या गोष्टीत रमण्याची आवड, डोक्याला जास्त त्रास देणार्‍या गोष्टींपासुन शक्यतो लांब राहण्याबद्दल प्राथमिकता.
असो, तूर्तास एवढेच.

काही टुकार सांगायचे तर :
स्त्री ह्या पुरुषांएवढ्या रिकामटेकड्या आणि बेशिस्त नसतात (इतर महत्वाची कामे आणि त्याचे महत्व ह्या बाबी ओळखुन असतात, पुरुष बर्‍याचदा ते फाट्यावर मारतात)
स्त्रीयांना इतर अनेक मन रिझवण्याचे पर्याय मराठी आंतरजालापेक्षा सुलभ वाटतात.

अवांतर :
मुळात मराठी आंतरजालावर स्त्रीया किती हे शोधणे मला कितकेसे फ्रुटफुल वाटत नसल्याने पर्टिक्युलर संस्थळाबाबत स्त्रीयांचा काय ट्रेन्ड आहे हा विदा तर त्याहुन युसलेस आहे असे वाटते. ह्याहुन संस्थळाच्या इमेज किंवा सभ्य-असभ्यतेची व्याख्या ठरवण्याचा प्रश्न जरी तूर्तास आला नसला तरी ते ही हास्यास्पद ठरेल असे वाटते. ह्याची उदाहरणे मी देऊ शकतो, सध्या गरज नाही इतकेच.

- छोटा डॉन

मुळात मराठी आंतरजालावर स्त्रीया किती हे शोधणे मला कितकेसे फ्रुटफुल वाटत नसल्याने पर्टिक्युलर संस्थळाबाबत स्त्रीयांचा काय ट्रेन्ड आहे हा विदा तर त्याहुन युसलेस आहे असे वाटते.

अगदी नेमके हेच, लिटरली हेच, मनात आले होते हा लेख वाचल्या वाचल्या.
त्यामुळेच विडंबन टाकायचे मनात आले होते पर ईस ममो ने भांजी मार दी :(

- (डॉन्याशी चक्क सहमत व्हावं लगलेला) सोकाजी

गर्ल्स Vs बॉईज चांगलीच धोबीपछाड चालू आहे.
प्रकरणही जास्त तापत चालल आहे. आता यात कोण जिंकणार हे पहायच आहे.

"भांडो-भांडो तुम बिनधास्त भांडो हम इधर कपडे संभालता हय!"

आंतरजालावर स्त्रियांच्या असलेल्या प्रमाणाबद्दल लेखिकेची कळकळ मूळ लेख व प्रतिसादातून दिसून आली. हा विषय केवळ काथ्याकूटापर्यंत मर्यादित न ठेवता लेखिका ते प्रमाण वाढावे यासाठी काय करता येईल हे सुचवून ते अमलात आणण्यासाठीही पावले उचलेल यात शंका नाही.