भारतातील वाढत्या आजारपणास भारतीय अन्नपुर्णा/ पदार्थ कारणीभुत आहेत काय?

अन्नपूर्णाच नाही तर भारताची उंचावलेली अर्थव्यवस्था, मॉलसंस्कृती, व्यायामाचा अभाव, आरोग्यदायक अन्न खाण्याकडे दुर्लक्ष आणि भरपेट खाण्याची आणि आग्रह करण्याची भारतीय वृत्ती अशा अनेक गोष्टी कारणीभूत आहेत.

वर तुम्ही म्हटले आहेच - एखादा पदार्थ जर चांगला झाला अन तो आग्रहपुर्वक वाढण्यात आला तर त्यास सहसा नकार न देता दोन घास जास्तीचे खाल्ले जातात हा अनुभव आपणास एकदातरी आलेला असेलच.

आपल्याकडे आग्रह केल्यावर एखाद्याने नकार दिला तर यजमानांचा अपमान होतो. पाहुण्यांचीही सरबराई योग्य झाली नाही तर अपमान होतो. घरात चकली, लाडू, चिवडा न मिळणे म्हणजे त्या घरातील गृहिणीला आल्यागेल्याची पर्वा नाही असे समजले जाते. ढेकर देईपर्यंत पाहुणा जेवला नाही तर त्याला वाढलेले अन्न आवडले नाही असा गृहिणीचा समज होतो.

या चर्चेत अमेरीकन्स पण जाड होतायेत,

अमेरिकन्स जाड होताहेत नाही, ते जाड झालेले आहेत आणि भारतीयही त्यांच्याच वाटेवर चालत आहेत.

अवांतरः पाभे एकदम अमिता गद्र्यांसारखे का बोलू लागले बरे?

वेगवेगळ्या संस्था याबाबत वेळोवेळी आकडेवारी प्रसूत करत असतात.

=)) म्हणजे ती आकडेवारी खरी नसून या संस्था ती निर्माण करतात असे काही सुचवायचे आहे काय?
बाकी लेखात वर्णिलेल्या भारतीय नारींपैकी बहुसंख्य साठीच्या आसपास किंवा जास्त वयाच्या असाव्यात आणि त्यांचा यात काही हात नसावा अशी आम्हास शंका आहे. उलट अशा नारींची संख्या कमी झाल्याने बाहेरचे खाणे वाढले असावे असाही आमचा अंदाज आहे. बाकी चालू द्या.

(पाभेचा फुटकळ धागा म्हणून दुर्लक्ष अपेक्षीत नाही.)

दुर्लक्ष केलेले नाही.

भारतात आजार वाढत आहेत, हे दाखवण्यासाठी किमान एकतरी आकडा असायला होता. खाली जागतिक बँकेने दिलेला आलेख दिलेला आहे. त्याप्रमाणे भारतात सरासरी जीवनकाल वाढत आहे असे दिसते. वैद्यकिय सुविधांच्या वापरात झालेले बदल लक्षात घेतले तरीही भारतीय पदार्थांचे किंवा पाकपद्धतीचा काही संबंध आहे असे दिसत नाही.
Life expectancy at birth, total (years)widgetContext = { "url": "http://data.worldbank.org/widgets/indicator/0/web_widgets_3/SP.DYN.LE00....", "width": 300, "height": 225, "widgetid": "web_widget_iframe_4a16c67810ac3406f439babd1ed5041d" };Data from World Bank

तो घरी स्वयंपाक न करण्यातूनच दिसत असावा! ;)
घरी बनवलेले ताजे, गरम अन्नपदार्थ खाणे, सकाळची न्याहारी, जेवणाच्या वेळा नियमित असणे, थोडा का होईना व्यायाम नियमित करणे. कोणतेच पदार्थ अति प्रमाणात न खाणे या आणि अशा आरोग्यपूर्ण सवयी हळूहळू रद्दबातल होताना दिसत आहेत. वारंवार बाहेरचे चमचमीत खाणे घडत असले तर वेगळे काय दिसणार.

भारतातल्या शहरातून (माझा अनुभव पुण्यातला आहे परंतु इतर मोठ्या शहरात थोड्याफार फरकाने अशीच स्थिती असावी) बर्‍याच नोकरदारांचा/धंदेवाल्यांचा दिवस उशिरा सुरु होतो आणि उशिरा संपतो त्यामुळे रात्रीची जेवणे जवळपास १०-१०.३० इतक्या उशीरापर्यंत होतात. तब्बेती बिघडण्यामागे हे एक फार मोठे कारण आहे.

कामाचा वाढता ताण हा देखील तब्बेतीला घातकच. उशीरापर्यंत चालणार्‍या नेटमीटिंग्ज, फोन कॉल्स, ईमेल्स हे झोपेवर परिणाम करुन घराचे आरोग्य बिघडवून टाकतात.

सणउत्सवात गोडधोड होते ते योग्य आहे. तुम्ही ते किती खायचे हे तुमच्या हातात असते. अतिआग्रह उपयोगाचा नाही. आपल्याकडे काहीवेळा आग्रहाचे प्रमाण फारच जास्त होते ते घातकच.

अमेरिकन्स जाड झालेले आहेत कारण अति पिझ्झा, बर्गर, कोक, शिवाय रेडमीट अतिप्रमाणात खाणे आणि व्यायामाचा अभाव.

-रंगा

काय खरं आणि काय खोटं कोणास ठावूक?
आजकाल आजारी पडण्याचं प्रमाण मात्र जास्तच आहे हे खरं.
माझ्या वयाच्या चुलत, आत्ते, मावस, मामेभावंडाना हाय, लो बीपी, पाठीचे आजार, आणि काय काय नवीन बरच होतय असं ऐकू येतंय. सगळेजण पहाटेपासून ते रात्री उशीरापर्यंत बिझीच असतात. कामाची ठिकाणे लांब, रस्त्यांवर खड्डे अशी कारणे आहेत. एका नातेवाईकांची मुले कुठल्याश्या महागड्या शाळेत जातात आणि तिथे 'मुलांना आवडेल' असे जेवण असते. ती मुले घरचे साधे जेवण जेवताना कुरकुर करतात. माझी मामेबहिण भारतात गेल्यावर इतकी आजारी पडते की तिला हॉस्पिटलातच दाखल करावे लागते. अश्याने तिला जाणे नको झाले आहे.
शिवाय नवर्‍याचे दोन तीन मित्र तर कमी वयातच हृदयरोगाने गेले. वाहनांचे अपघात तर आहेतच. आता कारणं प्रत्येकाची वेगळी असणार. आपल्याला काय झेपतय, चालतय ते पहायला हवं.

जीवनशैली जवाबदार आहेच पण त्याच बरोबर वाढलेले आयुर्मान हेही जवाबदार आहे.

मधुमेह, हृदयरोग वगैरे प्रौढत्वा नंतर येणारे रोग आहेत. जेव्हा सरासरी आयुर्मान ३५ होते त्या काळात या रोगांचे (जिवंत असलेल्यांमधील) प्रमाण हे कमीच असणार.

बदलती जीवनशैली (धावपळ, जेवणाच्या अनिश्चित वेळा, बैठे जीवन), व्यायामाचा अभाव (दारात वाहन, जवळच्या जवळ सर्व वस्तूंची उपलब्धता), शहरांमधून उंचावलेला आर्थिकस्तर (पर्यायाने चैनीचे जीवन, टीव्ही समोर बसून खात राहणे), वाढत्या स्पर्थेतील ताणतणाव, व्यक्तीस्वातंत्र्यातून उद्भवणारे संघर्ष आणि त्यामुळे नातेसंबंधात निर्माण होणार्‍या दर्‍या, आई-वडील दोघेही नोकरी निमित्ताने दिवसभर घराबाहेर राहिल्याने निर्माण झालेल्या अपराधी भावनेतून मुलांचे केले जाणारे अवाजवी लाड, पदार्थांमधील रासायनिक घटकांचे प्रचंड वाढलेले प्रमाण अशी अनेक कारणे देता येतील. कळतं पण वळत नाही अशीही वृत्ती वाढीस आहे.

मघुमेह तर वयाच्या बाराव्या वर्षीही लागल्याच्या घटना कानावर येत आहेत.

घरातील मोजकाच पण शुध्द आहार, सूर्यास्तापूर्वी रात्रीचे जेवण, ७-८ तास झोप, भरपूर चालणं, मांसाहारावर नियंत्रण आदी सवयी मुलांमध्ये रुजवल्यास त्यांना आपल्यापेक्षा कमी आजार होतील अशी एक आशा.

चुकुन तिनदा प्रतिसाद पडला.

माझ्या मते आजारांच्या वाढत्या प्रमाणाला जबाबदार आहे आजची जीवन शैली,प्रदुषण.

पुवीही चांगले चमचमीत, भरपुर तेल घालुन केलेले पदार्थ सेवनात असायचे. पण त्या काळी यंत्र कमी होती. घरातील सगळ्याच व्यक्ती अंगमेहनत करत होती. गाड्या आजच्यासारख्या नव्हत्या. काही मैल चालत जावे लागायचे. त्यामुळे शारीरीक व्यायाम होउन तेलकट, चमचमीत, शर्करायुक्त पदार्थ पचले जायचे. पण आता यंत्रयुगात अंगमेहनत कमी झाली, ऑफिसमध्ये बैठे काम वाढलेले आहे त्यामुळे अन्नपदार्थ पचले जात नाहित. पण योग्य व्यायाम केल्यास ह्या तक्रारी उद्भवत नाहीत.

अजुन एक कारण आहे ते म्हणजे आजची शेतीच रासायनीक झाली आहे. पुर्वीसारखी नॅचरल खते जाऊन आता हानीकारक किटकनाशके, खते शेती, फळझाडांना वापरली जातात त्याचाही परीणाम आपल्या स्वास्थ्यावर होतो. तसेच वेगवेगळ्या फॅक्टरीज, कंपन्यांमुळे, वाढत्या वाहनांमुळे प्रदुषण वाढले आहे. परदेशी पदार्थ आपल्या देशात ठाण मांडून आवडीचे झाले आहेत. हे पदार्थ आपल्या हवामानानुसार आपल्याला सुट होत नाहीत. पण हल्ली तरूण पिढी जिभेला जास्त आणि स्वास्थ्याला कमी महत्व देताना दिसते.

आपल्या देशातील पदार्थ हे आपल्या हवामानानुसार पचण्यास योग्य असतात. फक्त त्याच्या प्रमाणात अतिरेक होऊ नये. जरी आपले मसाले तिखट असले तरी त्या मसाल्याचा दाह कमी करण्यासाठी मसाल्यांमध्ये जिर, धणे सारखे शित घटकही घातले जातात ज्यामुळे मसाल्याचा दाह शरीराला कमी होण्यास मदत करतो.

ह्यात अन्नपुर्णेचा काय दोष ? माझ्यामते वरील कारणांचा दोष आहे. अन्नपुर्णा ही घरातील व्यक्तिंची गरज भागवत असते. लहान थोरांना त्यांच्या आवडीनुसार व त्यांचे स्वास्थ्यही व्यवस्थित राहील ह्याकडे लक्ष ठेउन आपली कसब पणाला लाऊन त्यांच्या गरजा भागवत असते. जर अन्नपुर्णेने आळसपणा करुन घरातील माणसांचे कुपोषण केले तर घरातल्यांचे स्वास्थ्य चांगले राहील का ?

**

आयुष्यात वाढलेला ताण-तणाव हे एक मुख्य कारण वाटते. ! :(
प्रत्येक गोष्टीत घाई... खाण्याची देखील घाई ! आपण पदार्थ खाताना त्याचा आनंद घेणे,चव घेण हे हल्ली लोक विसरत चालले आहेत का ? असा प्रश्न मला कधी कधी पडतो.

जाता जाता :--- हिंदुस्थानात २.१ मिलियन मुले वय वर्ष ५ पूर्ण करण्याच्या आधीच मॄत्युमुखी पडतात असे यूएन वाले म्हणतात म्हणे ! बहुधा ३२रु प्रति दिवसचा जुगाड त्यांना (त्यांच्या माता-पितांना) करता येत नसावा. !

हो मदनबाण तेही एक कारण आहेच.

सदर निवासी प्रश्नावर अनिवासी लोकांच्या प्रतिक्रिया ग्राह्य का धराव्यात ? ;)

.

काय पाभे. कशाला उगाच सुगरण अन्नपूर्णेला या शोकांतिक अवस्थेबद्दल जबाबदार ठरवता.

मुळातच बैठ्या लाईफस्टाईलने आरोग्याचे घोडे अडवून ठेवलेले आहे. च्यायला पैसा कमवण्यासाठी ८-९ तास बसून राहायचे आणि वाढलेली चरबी कमी करण्यासाठी महागड्या जिममध्ये पैसा ओतायचा. हे काय आपल्याला रुचत नाय ना भौ..

- पिंगू

ओबामा सुद्धा म्हणून र्‍हायलेत की भारतीय लोक जास्त खातात म्हणून ! हे बघा.

http://daily.bhaskar.com/article/BIZ-GLO-food-prices-to-go-up-as-indians...

जास्त खाणं आणि बैठी जीवनशैली म्हटल्यावर आजारपणं जरा जास्तच येणार की! आजकाल बाहेर खाणं खूप वाढलंय, आजारी पडायचं तेही एक कारण आहेच. आणि बहुतेक वेळा हॉटेलांचे शेफ "श्रीयुत"च असतात. सुगरणी नव्हे! ;)

भारतातील वाढत्या आजारपणास भारतीय अन्नपुर्णा/ पदार्थ कारणीभुत आहेत काय?

पदार्थ नाहीत पण अन्नपूर्णा थोड्याफार प्रमाणात जबाबदार आहेत्.
हल्ली बर्‍याच बायका(म्हणजे ज्यांचे वय साधारण ५०च्या आत आहेत अशा) स्वयंपाक करायचा म्हणून काहीतरी करतात. त्यामुळे एकंदरितच बाहेर खाण्याकडे पुरुषांचा कल वाढतो. शेव बटाटापुरी/ईडली/डोसा हे रात्रीचे जेवण म्हणून खाणारे मी बघितले आहेत.
गेल्या ३० वर्षांत पदार्थांची वाढलेली मुबलकता हेही कारण आहे.

वाटत नाही. उलट भारतीय आहार हा परिपूर्ण आहार आहे असं वाटतं.

'अन्नपूर्णां'नाच दोष का द्यावा? जशी मागणी तसा पुरवठा! :-) आवडीने मागून (किंवा आग्रह मान्य करून!) खाणारेही तितकेच दोषी आहेत असं नाही का वाटत?

या संदर्भात नुकताच एक लेख* एका वैद्यकीय नियतकालिकात वाचला. त्यातील निष्कर्षांनुसार भारतातील सद्यस्थितीतील अन्न-संबंधित अ-सांसर्गजन्य रोगांची जी साथ (an ‘epidemic’ of diet-related non-communicable diseases [DR-NCDs]) पसरते आहे, तिला खालील कारणं असल्याचे म्हंटले आहे:

इतर कारणांमध्ये दिसलेले फरकः

आहारात खालील गोष्टी कमी झाल्या आहेत

तर खालील पदार्थांचं प्रमाण आहारात वाढलेलं आहे:

या बदलांच्या जोडीला अर्थातच आहे झपाट्याने झालेल्या शहरीकरणातून उद्भवलेला शारिरीक श्रमांचा आणि व्यायामाचा अभाव.

वेळ मिळाला तर मूळ लेखातील आधिक माहिती देण्याचा प्रयत्न करीन.

--------

*Nutrition Transition in India: Secular Trends in Dietary Intake and their Relationship to Diet-related Non-communicable Diseases. Anoop Misra, Neha Singhal, B. Sivakumar, Namita Bhagat, Abhishek Jaiswal, Lokesh Khurana
J Diabetes. 2011 Jun 7 DOI: 10.1111/j.1753-0407.2011.00139.x

"नुसते लोळत काय पडताय? जरा उठून व्यायाम करा. योगासने करा. प्राणायाम करा. सूर्यनमस्कार घाला.चालायला जा."
-असे मी तिन्ही-त्रिकाळ ऐकत असतो. या मानसिक व्यायामामुळे कितीही (तेलकट, तुपकट, रुचकर आणि गोडधोड) खाल्ले तरी माझे वजन गेली अनेक वर्षे वाढलेले अथवा कमी झालेले नाही.:) यालाही भारतीय अन्नपूर्णाच कारणीभूत आहे. (हे 'भूत' काही पिच्छा सोडत नाही.) ;)

उत्तम चर्चा, धन्यवाद.

>आणखी एक उपमुद्दा येथे येवू शकतो तो म्हणजे आपल्याकडचे सण-समारंभ आणि उत्सव.

ह्याला एक अमेरिकेसारख्या देशातली भर म्हणजे एकमेकांकडे भेटून वीकेंडच्या पार्ट्या. ते भेटणे नुसते चहा-फराळाचे असे चालत नाही, दूरवरून ड्राईव करून आल्यामुळे अशा पाहुण्यांसाठी साग्रसंगीत जेवण केल्याशिवाय पाने हलत नाहीत. आणि मग त्यावर व्यायामाच्या नावाने बोंब. त्यामुळे वजन वाढतेच.

काही लोक यातूनही मार्ग काढतच असतात, नाही असे नाही, पण तरी बाकीचे लोक आपण नीट केले नाही तर काय म्हणतील, अशा विचारांमुळे असे चक्र चालूच राहते.

चांगली चर्चा... :)

अभय बंग यांच्या 'माझा साक्षात्कारी हृदयरोग' या पुस्तकात, भारतीयांच्या खाण्यापिण्याच्या सवयी यावर एक विशेष प्रकरण आहे, ते उद्बोधक वाटले.
त्यांनी आपल्या आहारसवयींचे चांगले विश्लेषण केले आहे. आपण आपल्या खाण्यावर निर्बंध घातले पाहिजेत असे त्यांचे ठाम मत ऐकून त्या पुस्तकावर निर्बंध घालण्यात आला आहे