राष्ट्र सेवा दलाविषयी

मी सुद्धा लहानपणी राष्ट्र सेवा दलाच्या शाखेत जायचो. आमच्या जवळच त्यांचा एक कार्यकर्ता राहायचा तो नेहमी शाखा भरवायचा.
खेळ खेळण्या बरोबर साने गुरुजींचे गाणे, गोष्टी आणि कधी कधी काही श्रमदान असायचे. सेवादलाचे कार्यकर्ते कडवे नक्कीच नव्हते. समाजवादी होते सगळ्यांना बरोबर घेऊन जाणारे.

काँग्रेस च्या जवळ असेल कारण त्यावेळेस समाजवादी विचार आणि काँग्रेस (नेहरू) यांचे विचार जुळत होते. पण नंतर नुसत्याच झुंड शाही मध्ये या शाखा कुठे गेल्या माहिती नाही. नंतर बरेच कार्यकर्ते (निदान आमच्या गावात ) काँग्रेस च्या नेत्यांचा प्रचार करू लागले. आणि मग निवडणुकीमध्ये तिकीट धनदांडग्यांना मिळाल्यावर स्वप्नभंग होऊन विरोधात उतरले. अजूनही काही कार्यकर्ते खेडेगावांमध्ये विविध समस्यांवर लढताना दिसतात. संगमनेर (जि. नगर) मध्ये अजूनही त्यांचे कार्यालय आहे.

सेवा दलाच्या काय आणि संघाच्या काय ... सध्या कुठल्याच शाखा मला तरी दिसत नाहीत. शाखा या एक विचार घडवणाऱ्या संस्था होत्या पण त्या विरळ होताना आजचा युवक दिशाहीन आणि संघटना हीन होतो आहे. तो सध्या मग अण्णा हजारेंमध्ये कोणी तरी दिशादर्शक पाहतो आहे. पण मला तरी कोणता पक्ष सध्या शाखा भरवताना दिसत नाही.

शाखेत म्हटले जाणारे एक गाणे होते " पणती जपून ठेवा अंधार फार झाला - थोडा उजेड ठेवा अंधार फार झाला " त्याचा अर्थ तेव्हा कळत नव्हता पण आता पटतो आहे .

<<कॉंग्रेसच्या नेत्यांच्या तोण्डी राष्ट्र सेवा दल चा उल्लेख असतो

जे नाव घेतल्याने फायदा होतो तेच नाव कांग्रेसजनांच्या तोंडी असते असे आमचे मत आहे.

नर्मदेतला गोटा आपली राष्ट्रसेवा दला बद्दलची माहिती आवडली.

माझ्या मते लहान मुलांना घेऊन मोठ्यांनी खेळ खेळले पाहिजेत. मग तो 'ग्राउन्ड' घेणारा एखादा तरुण असो, संघाची शाखा असो, सेवा दलाची शाखा असो पण काही तरी तत्सम असले पाहिजे. नुसतीच मुले सुटी असली की उनाडक्या करतात किंवा हल्ली कॉम्प्यूटर कॅफे मध्ये कॉम्प्यूटर गेम्स खेळतात. त्यांना सुसंबद्धरीतीने दिशा दाखवणारे प्रौढ शिक्षक हवेत. हल्ली समाजातील प्रौढ व लहान मुले एकत्र भेटतात व एकमेकांत सुसंवाद सादतात असे बघायला मिळत नाही. ते प्रयत्नपुर्वक पणे केले पाहीजे. असे माझे मत आहे. ह्याला मी शाळे बारेरच्या शाळा म्हणतो.

ह्या संघटनेचे नाव फक्त ऐकले आहे. मध्यम वर्गात काँग्रेसचा प्रचार करणारी संघटना असा माझा (गैर) समज होता.

आज यांच्या शाखा कुठे आहेत

इथे त्याग करुन राष्ट्रसेवा करण्यापेक्षा निवडून येवून राष्ट्र 'सेवा' चांगल्या पद्धतिने करता येते हे लोकांना उमगले त्यामुळे शाखा बंद झाल्या असाव्यात.

राष्ट्र सेवा दलाचे एक गाणे -
"आहोत बच्चे नाही भिणार
आहोत बच्चे, बच्चे विरांचे नाही भिणार
आहोत बच्चे, बच्चे विरांचे, वीर दलाचे नाही भिणार
आहोत बच्चे, बच्चे विरांचे, वीर दलाचे, दल काँग्रेसचे नाही भिणार
आहोत बच्चे, बच्चे विरांचे, वीर दलाचे, दल काँग्रेसचे नाही भिणार"

आता 'बच्चे' या शब्दांऐवजी 'बगलबच्चे' असे म्हणावे लागेल.

अवांतर :
'शामिल' असा शब्द मराठीत नाही. तो 'सामिल' असा आहे.

namaskar

First of all my apologies for writing in English. It is not that I cannot read or write Marathi but I am finding it verey difficult to type! just wrote 3/4 paragraphs- took me over 45 mins and then suddenly all that vanished. so pls forgive this intrusion.

Writing about seva Dal brought back loads of memories and I just felt that I had to put them down. If it upsets/ annoys some people- so be it!

I think the first Shakaha of the Dal was held at Pantncha Goat in Sadashiv peth Pune. The year would be around 41-43. I was one of the earliest member of the shakaha at the age of 8/10. It was a hugh ground and every night it was full of young enthusiastic boys. We played all sorts of games including American Baseball, HuTuTu,and all such deshi games.
Our leaders at the time included Pradhan sir, Bhausaheb Ranade, Vasantrao Bapat and so on.

Those were the magical daysof pre independence. Every night we heard stories about the independence struggle,general politics( suitable for our ages) and of course lots of wonderful stories!
Just before independence - August 47 we were involved enthusiatically in making new flags, buntings etc and selling it to all the shopkeepers etc.
On the night of 14/15th August we marched with torches to the Collectors office to watch the Union flag come down and repalced by the TRICOLOURS.A night to remember for ever.

Yes, those were the magical days in more ways that one. I made some wonderful friends whom I still see when ever I visit India. I had the great fortune to meet up with Pradhan sir, Nilu Phule, Shaheer Hegade, and of course Vasantrao Bapat who wrote such wonderfully stirring songs for us youngsters. A few years ago, just before his death, I spent a lovely evening with him and we sang my favourite song of his-Samaajawadi sathi gatti----.. at the top of our voices!-- me 70+ and sir older than me!

My knowledge of politics is very limited. As far as I remember, we started as Rashtra Seva Dal. , Then the samajwadi faction left the congress party and so we had congress seva dal and rashtra seva dal. For us youngsters, this did not mean much. we went with our seniors- mostly to RSD. By this time we had moved to a new place in Navi Peth and both CSD and RSD met right next to each other.

Looking back, I think these organisations- RSD, CSD and , yes. RSS moulded the character of that generation.
I believe that whatever I have achieved today has its roots in my family, my schools ( primary& secondary) and my membership of the Rashtra Seva dal.
I am very proud of having been a SAINEEK!

वा! सध्या विविध अंगांनी नॉस्टाल्जिआ बहरतोय मिपावर
हा पावसाळी वातावरणाचा परिणाम असावा का?

चर्चा प्रस्ताव व चर्चा आवडली हेवेसांन

राष्ट्र सेवा दल
त्यांच्या शाखा लागत. ...............फेकु नका

शाखा फक्त रा.स्व.संघाच्या लागायच्या.....
दल हे दल होते..
दलात व शाखेत हाणामा~या व्हायच्या असे अंधुकसे आठवते..

या राष्ट्र सेवा दला बाबत काही कुणाला माहीती आहे का ?
सा~या विसर्जन झाल्या..कारण त्या विसर्जन होण्याच्या लायकिच्याच होत्या..शोक करु नका...
{ता.क.}रा.स्व.स. अजुन जिवंत आहे..