मला भेटलेले रुग्ण - १५

http://www.misalpav.com/node/42182

६ वर्षाची मुलगी घेऊन आला होता , दम्याचा त्रास बराच वाढलाय म्हणून सांगीतलं आणि पुढे काय करायचं हे विचारतांना त्याला निघायची घाई झालेली होती ...... मी इन्हेलर्स कसे वाढवायचे सांगीतले आणि घाई असेल तर सवडीने या म्हणालो .... तर म्हणाला “डाॅक्टर हिच्या आईची डिलीव्हरी आहे आज म्हणून मधल्या सुटीत आलो मी , घरी एकटीच असते ही म्हणून घेऊन आलो.... उद्या पगार होईल तेव्हा फीस उद्या दिली तर चालेल का ?”........

“नका देऊ ह्या वेळी, पुढल्या वेळी बघू “.....मी एवढच बोलू शकलो आणि त्याच्या जागी स्वत:ला imagine करायचा प्रयत्न केला..

_________________•_______________

नवरा बायको दोघही केबिन मध्ये आले,नवऱ्याचा चेहेरा ओळखीचा वाटला...

बायकोला दाखवायला आला होता , हिस्ट्री घेताना त्यांनी सांगितलं की टिबीचं निदान झालं आहे आणि औषधं सुरू करायची आहेत , मी विचारलं “मग सुरू का नाही केलीत ?”.. ह्यावर नवरा बोलला “मला झाला होता टिबी दिड वर्षापुर्वी ,तुमच्याकडेच निदान झालं आणि तुमच्या औषधांनी बरा पण झालो . त्यामुळे बायकोला टिबी झाल्याचं कळलं आणि ईकडेच निघून आलो , त्या डाॅक्टरांनी दिली होती औषधं पण घेतलीच नाही...”

मी आधीच्या फाईल्स बघत बोललो “बरोबर औषधं दिली आहेत , ही चालू ठेवली तरी चालणार होतंच की परत माझ्याकडे येण्याची गरज नव्हती.”
तो मला थांबवत बोलला “तुमच्याकडेच बरी होईल माझी बायको असा मला पूर्ण विश्वास आहे ....” असं म्हणत त्यानी हात जोडले ......

असे प्रसंग बरेचदा घडत असतात ,रूग्ण आणि त्यांचे नातेवाईक यांनी डाॅक्टरवर दाखवलेला विश्वास ही त्या डाॅक्टरला मिळालेल्या अनेक सर्टिफिकेट्स पेक्षा मोलाची गोष्ट असते...... :))

__________________•______________

फाईल हरवली म्हणून पेशंटला आणि तिच्या नातवाला रागवत होतो तेव्हा तो म्हणाला परत नविन फाईल करून द्या आता व्यवस्थित सांभाळून ठेवली जाईल...तुम्हाला ह्यांचे रिपोर्टस लक्षात असतील ना असं तो बोलला , मग मात्र राहावलं नाही कारण ह्या पेशंटचं निदान माझ्यासाठी खूपच महत्वाचं होतं .....

मी बोललो “हो सगळेच्या सगळे , तीन वर्षांपुर्वी पहिल्यांदा आमच्या जुन्या दवाखान्यात आल्या होत्या संध्याकाळी साडेसात च्या सुमारास त्यांच्यामुलासोबत XXX हाॅस्पीटल मधून बरेचसे रिपोर्ट्स घेऊन आल्या होत्या , तिथे जाण्याआधी जो सिटीस्कॅन झाला होता त्यात श्वासनलिकेजवळ गाठ दिसल्यानी कॅन्सर ची शक्यता वर्तवली होती म्हणून तिथल्या कॅन्सर स्पेशलिस्ट नी Bronchoscopy केल्यावर घेतलेल्या सॅम्पल च्या तपासणी मध्ये कॅन्सर न सापडता बुरशीचं (fungal infection) निदान झालं होतं ..सुटी झाल्यावर खोकला कमी नाही झाला म्हणून माझ्याकडे आणलं होतं,नंतर खोकला आणि दमा दोन्ही सगळं कमी झालं आणि तू आज पहिल्यांदा आला आहेस ; आजपर्यंत तुझे वडीलच आजीला घेऊन यायचे...म्हणून सांगतो आहे की फाईल जपून ठेवा त्याची गरज माझ्यापेक्षा तुम्हाला जास्त आहे .”

हे सगळं ऐकून त्या नातवाच्या चेहेऱ्यावरचे भाव इतके आश्चर्यकारक होते की मला गेल्या काही वर्षांची माहिती अजूनही आहे ...

_________________•_______________

खूप खोकला होता म्हणून हा तरूण आला होता ; सोबत मोठा भाऊ आणि वहिनी
होते. सविस्तर हिस्ट्री / माहिती घेतांना कळलं की नुकतीच दारू सुटली आहे आणि alcohol withdrawal ची ट्रीटमेंट देखील चालू आहे, काही रक्ताच्या तपासण्या आणि छातीचा एक्सरे करून बोलावलं.... परत रिपोर्ट घेऊन आले आणि टिबीचं निदान झालं , औषधं आणि पथ्य सांगीतली व महीन्याभरानी बोलावलं...

पेशंट तिसऱ्याच दिवशी परत आल्यावर लक्षात आलं की दारूमुळे कमकुवत झालेलं यकृत टिबीच्या औषधांमुळे अजून अस्थिर झालं आहे (Drug induced Hepatitis असं म्हणतात आणि कावीळसदृश्य लक्षणं दिसतात) अश्या वेळेस काही औषधं बंद करावी लागतात , काही वेगळी औषधं सुरू करावी लागतात ह्यात रोज घेण्याचं injection सुरू करावं लागतं....
ठराविक दिवसांनी liver function test करून यकृताचं काम परत सुरळीत झालं आहे की नाही हे बघणं गरजेचं असतं आणि सुरवातीची औषधं कमी मात्रे मध्ये सुरू करून पूर्ण डोस सुरू करणं हे जरा किचकट पण महत्वाचं काम करावं लागत होतं....
रूग्णाचे रिपोर्ट्स चांगले येत गेले आणि टिबीची सर्वोत्तम औषधे महिनाभरात परत सुरू झाली ....

हे सगळं घडतांना त्या रुग्णासोबत येणारा भाऊ आणि वहिनी यांच्या चेहेऱ्यावरचा ताण प्रत्येक भेटी दरम्यान कमी होत चालला होता हे अतिशय सुखावह होतं, बहूतांशी रुग्णाच्या नातेवाईकांची मानसिक परिस्थीती डॉक्टरच्या खिजगणतीत नसते पण हे सुद्धा उपचार पद्धतीचा भाग असणं गरजेचं ठरतं असं मला नेहमी वाटतं.
__________________•______________

हा पेशंट गेल्या ५-६ वर्षांपासून येतो आहे, दमा आहे पण अगदी सौम्य स्वरूपाचा पण नियमीत inhaler लागतं .....
सुरवातीला जाणवलं नाही पण हा पेशंट डिप्रेशन मध्ये जातोय हे पुढच्या काही भेटींमध्ये जाणवू लागलं , मी सायकॅट्रीस्ट कडे पाठवलं आणि डिप्रेशनचं निदान कन्फर्म झालं आणि योग्य उपचार सुरू झाले....

मागच्या महिन्यातच हा फाॅलोअपसाठी आला (सध्या चांगली तब्येत आहे म्हणून वर्षातून एकदाच येतो) तेव्हा विचारलं की सध्या काय करतो आहे कारण कधीतरी त्यानेच सांगितलं होतं घरची भरपूर शेती आहे म्हणून , पण त्याच्या उत्तरानी मी सुखावलो.... एका मोठ्या कंपनीत सेक्युरीटी गार्डचं काम करतोय हा कारण शेताची कामं सध्या संपली आहेत आणि काम नसलं की ह्याला डिप्रेशनचा ताण जाणवायला लागतो , त्यामुळे काहीतरी काम करणं हे त्याच्या उपचारांचा भाग होऊन बसलाय.... खरं तर परिस्थीती चांगली असल्यानी त्यानी काहीही काम नसतं केलं तरी चाललं असतं.

मी त्याचं आवर्जून अभिनंदन केलं आणि काम करतोय म्हणून शाबासकी दिली.

_________________॰_______________