शोध राजीव हत्येचा भाग १

मे महिन्यातल्या कडक उन्हामुळे मोहनचे डोके ठणकत होते , अंगातून घाम सतत पाझरत होता . मनाने तर संपच पुकारला होता , कशातच मन लागत नव्हते . 2 महिन्यांखालीच त्याची पोलिस उपायुक्तपदी नियुक्ती झाल्यामुळे अतिरिक्त भार खांद्यावर पडला होता . तेव्हापासून एकही रजा त्याच्या वाट्याला आली नव्हती . शरीर आता आराम मागत होते . तेवढ्यात हॉलमधला फोन वाजला . मोहनने उठायचे कष्ट नकोत म्हणून बायकोलाच कॉल उचलण्यास सांगितले . बायकोने साहेबांचा कॉल असल्याचे सांगताच , मोहन ताडकन उठून बसत म्हणाला , " जेवणाच्या सुट्टीत पण पिच्छा सोडत नाहीत ही साहेब लोकं ." साहेबांशी बोलत असतानाच, त्याची कळी एकदम खुलली . साहेबांचे शब्द कानी पडताच मरगळ गळून पडली . लागलीच त्याने आपली वर्दीची टोपी उचलून , घराबाहेर पडला . " तुम्ही जेवूण घ्या , माझी तातडीची बैठक आहे . " एवढेच त्याने अंगणातून ओरडून बायकोला सांगितले . गाडीची किक मारताच त्याचे विचारचक्र सुरु झाले . साहेबांनी सांगितल्यानुसार 21 मे ला राजीव गांधी यांची प्रचार सभा होती . ते विशाखापट्टणम वरून पेरुम्बुदुर येथे रात्री 10.00 च्या सुमारास येणार होते . या सभेच्या संरक्षणासाठी साहेबांनी एक कमिटी स्थापन केली होती . त्याच्या प्रमुखपदी मोहनची नियुक्ती करण्यात आली होती . आपल्यावर सोपवलेल्या कामगिरीकडे तो एक संधी म्हणून बघत होता . ही जबाबदारी यशस्वीरित्या पेलवून साहेबांची शाबासकी मिळविण्याचा निर्धार त्याने केला . गाडी पार्क करताच त्याची विचारांची माला खंडित झाली . बैठकीत कार्यक्रमाची रूपरेषा ठरवण्यात आली . सर्वांना आपापली कामगिरी वाटून देण्यात आली . बंदोबस्तात कुठेही दिरंगाई होता कामा नये अशी साहेबांनी सर्वांना तंबी दिली . या प्रचार सभेला आठवडा अवधी असला तरी आतापासूनच तयारीला लागणे आवश्यक होते . असामी मोठी होती . सभेला जनसागर उसळणार ही भविष्यवाणी करण्याची गरज नव्हती , त्यासाठी नियोजनही तगडे लागणार होते .
-×-×-

बंदोबस्त एकदम चोख होता . कुठेही गडबड , गोंधळ होवू नये म्हणून जागोजागी पोलिस तैनात केले होते . गेटपासून ते मंचाकापर्यंतचा रस्ता बराच अरुंद होता . कुणीही मध्येच रस्त्यात घुसू नये याची खबरदारी घेण्यात आली होती . एवढी सगळी तयारी करूनही मोहनला कुठेतरी चुकल्यासारखे वाटत होते . त्यामुळे त्याने पुन्हा एकदा खातरजमा करून घेतली . सर्व काही व्यवस्थित आहे कळल्यावर कुठे त्याला हायसं वाटलं .
मंचकाच्या डाव्या बाजुला पेरुम्बुदुरचे प्रसिद्ध छायाचित्रकार हरिबाबू सुद्धा कार्यक्रमाचे फोटो काढण्यासाठी आले होते . ते शालेय गणवेशात उभ्या असलेल्या कोकीळावाणीशी गप्पा मारत होते . कोकीळावाणीच्या आईच्याच प्रचार सभेसाठी राजीव गांधी येणार होते . राजीव गांधींना , कोकीळा आपण बनवलेली कविता ऐकवणार होती . हरिबाबूंनी मोहनला हात उंचावून ओळख दाखवली , मोहनने सुद्धा प्रतिसाद दिला . हरिबाबूंच्याच मागे एक पुरूष , पांढरा सदरा व पायजामा घातलेला . दोन स्त्रिया - एक साडी नेसलेली तर एक पंजाबी ड्रेस . पंजाबी ड्रेस वालीच्या हातात चंदनाचा हार होता , चेहऱ्यावर कोणतेही भाव नव्हते , केसांमध्ये फुलांचा गजरा माळलेला होता . हे सर्व मोहनच्या चाणाक्ष नजरेने टिपले होते पण , असेल कुणी हरिबाबू किंवा कोकीळावाणीच्या ओळखीचे म्हणून त्याने त्यांच्याकडे कानाडोळा केला . पण वास्तविक पाहता हरिबाबूंच्या मागचे तिघेही कुणाच्याच ओळखीचे नव्हते .
रात्री 10 वाजून 10 मिनिटांच्या सुमारास सात - आठ गाड्यांचा ताफा आला . अग्रस्थानी असलेल्या पांढऱ्या रंगाच्या ambassdor गाडीतून भारताचे भावी नायक राजीव गांधी पायउतार झाले . ते मंचकाकडे येत असतानाच ठरल्याप्रमाणे कोकीळावाणी आपली कविता ऐकविण्यास पुढे सरसावली . त्याचबरोबर हरिबाबूंच्या मागे उभी असलेली पंजाबी ड्रेसवाली महिलासुद्धा कोकीळाच्या मागे - मागे हाती चंदनाचा हार घेवून चालू लागली . ती कोकीळावाणीच्या सोबत आहे असा गैरसमज तेथील पोलिस यंत्रणेचा झाला . म्हणून त्यांनी तिला राजीव गांधीजवळ जाण्यास मज्जाव केला नाही . कविता ऐकत असताना 2 - 4 शाळकरी मुले पोलिसांचा बंदोबस्त भेदण्याचा प्रयत्न करताना राजीवजींना दिसली , त्यांनी मुलांना येवू देण्याचा इशारा केला . त्यांच्याबरोबर अजून 2 - 4 मुलं शिल्लक घुसली . असा 8 - 10 जणांचा घोळका आता राजीव गांधी यांच्या अवती भवती जमा झाला . त्यांना जनतेशी जवळून संवाद साधायचा होता . म्हणून पोलिसांनाही लोकांना हटकता येत नव्हते . याचा फायदा घेवून लोक आपल्या लाडक्या नेत्याला जवळून बघण्याचा लाभ उठवत होते. राजीवजींना जवळून बघण्याचा मोह मोहनलाही न आवरल्यामुळे , तोही आता त्यांना जवळून निरखता येईल इतक्याच अंतरावर उभा होता .
या आधीच्या सभाही त्यांनी अशाच पार पडल्या होत्या , जनतेत मिसळून . संरक्षणाचे सर्व नियम त्यांनी धुडकावून लावले होते . कविता संपल्यानंतर , पंजाबी ड्रेसवाली मुलगी राजीव गांधींच्या समोर उभी ठाकली . तीने त्यांना चंदनाचा हार घातला आणि नमस्कारासाठी खाली वाकली , काही कळायच्या आतच मोठा कानठळ्या बसवणारा स्फोट झाला . क्षणात होत्याचे नव्हते झाले . स्फोटात मोहनचा डावा पाय जायबंदी झाला . अति रक्तस्त्रावामुळे त्याला ग्लानी येवू लागली . घटनास्थळी सैरावैरा धावपळ सुरु झाली . आजुबाजुला प्रेतांचा सडा पडला . मोहनला उचलण्यासाठी दोन शिपाई धावत आले . त्याने शिपायांना विचारले , " राजीवजी कुठे आहेत ? " शिपाई काहीच बोलले नाहीत . जो नाही तो जीवाच्या आकांताने धावत होता , या घाई गडबडीत कुणाच्या लक्षात येणार ? राजीवजी कुठे आहेत ते . तो परत शिपायांवर जोरात खेकसला , " अरे राजीवजी कुठे आहेत ? " शिपायांना राजीव गांधींना शोधायला पाठवून तो सुद्धा जायबंदी पायांनिशी उठणार तोच त्याचे लक्ष त्याच्या उजवीकडे पडलेल्या बुटांकडे गेले . ते त्याला ओळखीचे वाटले म्हणून खातरजमा करून घेण्यासाठी सरपटत तो त्या बुटांजवळ जाताच त्याने जोरात हंबरडा फोडला . आता मात्र बुटांची ओळख पक्की पटली होती . ते बुट होते भारताच्या सुपुत्राचे , ते बुट होते भारताच्या पहिल्या पंतप्रधानाच्या नातवाचे , ते बुट होते एका कर्तुत्ववान आईच्या मुलाचे , ते बुट होते देशाच्या सर्वात तरुण पंतप्रधानाचे , ते बुट होते भारतीय राजकारणाचे , ते बुट होते भारतीय समाजमनाचे . ती एकमात्र निशाणी मागे ठेवून तो लोकनायक परलोकवासी निघाला होता . पुढील काही दशके तरी या नेत्याची , या राष्ट्राला गरज भासणार होती . त्याच्या अशा अकाली जाण्याने राजकारणात कधीही न भरणारी पोकळी निर्माण होणार होती . या घडी नंतर संपूर्ण देश दु:खाच्या खाईत लोटला जाणार होता .
या घटनेचा मोहनवर इतका गंभीर परिणाम झाला की , त्या दिवसापासून त्याची वाचा गेली . तो कुणालाही प्रतिसाद देत नाही . त्याचे नैसर्गिक विधींवर पण नियंत्रण राहिले नाही . एकूणच त्याचा संपूर्ण शरीरावरचा ताबा सुटला आहे . नियंत्रणात आहेत ते फक्त डोळे , त्यांना खुप काही सांगायचंय , त्यांची व्यथा मांडायचीय , त्यांनी काय काय अनुभवलय सर्व काही सांगायचंय , पण तुर्तास आसवे गाळण्यापलिकडे ते काहीही करू शकत नाहीत.....

To be continued........

टिप : - या घटनेतील " मोहन " नावाचे पात्र काल्पनिक असून वास्तव घटनेशी त्याचा कुठलाही संबंध नाही . कथा मनोरंजक व्हावी एवढीच त्या पात्राकडून अपेक्षा आहे . बाकीची पात्रे , ठिकाणे व घटनाक्रम वास्तविक आहेत .