विक्रांत वरील आयुष्य ३

डॉक्टर साहेब,

शिवाय नुसत्या नजरेने त्याला मुलाच्या हृदयाच्या, फुफुसांच्या स्वास्थाविषयी कसे कळणार?

ह्या वाक्यातील 'त्याला' म्हणजे त्या मुलाच्या वडिलांना.

ह्या माझ्या वाक्याला तुम्ही

अगदी बरोबर

असे म्हंटले आहे म्हणजे तुम्ही सहमत आहात. मग प्रश्न असा उभा राहतो की जर, मुलाच्या वडीलांना मुलाच्या स्वास्थाविषयी नुसत्या नजरेने कांही कळणार नसेल आणि तो वैद्यकिय तपासणी करून घ्यायला आला असेल तर तशी तपासणी न करता त्याच्या 'स्वस्थ विषयक अज्ञानावर' विसंबून प्रमाणपत्र कसे दिले गेले. राग मानू नये. पण मला हे सर्वस्वी चूक वाटते.

एखाद्या निष्णांत डॉक्टरलाही 'नुसते पाहून' (इथे तर त्या मुलाला पाहिलेलेही नाही) कोणाचे स्वास्थ तंतोतंत ओळखता येत नाही आणि म्हणूनच डॉक्टर वेगवेगळ्या तपासण्या करायला सांगतात. ह्या तपासण्या करून त्या सर्व तपासण्यात (चांगल्या अंकांनी) उत्तीर्ण होऊनही अगदी दूसर्‍याच दिवशी हृदयविकाराच्या झटक्याने मृत्यू झाल्याच्या कथाही आपण ऐकत असतोच. अशा परिस्थितीत एखाद्या डॉक्टरने, फक्त आयोजकांची गरज म्हणून डोळे मिटून प्रमाणपत्र देणे नुसते चूकच नाही तर अनैतिक आहे.

इथे एक डॉक्टर एका मुलाच्या आयुष्याचा जुगार खेळला आहे. (आणि त्या जुगारात डॉक्टर जिंकलाही असेल) पण जर जुगार हरला असता तर कायद्याच्या चौकटीत त्याच्या जवळ काय उत्तर असणार आहे? त्याने कुठल्याकुठल्या तपासण्या केल्याचे रेकॉर्ड्स तो सादर करू शकेल?

माझ्या प्रतिसादातील शेवटचा मुद्दा अनुत्तरीत राहिला आहे. तो असा, की जर एखादा माणूस अशा कारणासाठी स्वतःची तपासणी करून घ्यायला आला तर त्याच्या कोणकोणत्या वैद्यकिय तपासण्या केल्या जातात/किंवा करणे अपेक्षित असते?

एक्स रे काढून संसर्गजन्य रोगाचे निदान होते?

अहो क्षमा वगैरे काय? असे काही लिहू नका.

ही चर्चा चालू आहे त्यातील आपले कांही मुद्दे मला पटलेले नाहीत म्हणून हा प्रतिसाद प्रपंच.

क्ष किरण चाचणीत, माझ्या अल्पमतीनुसार, फारातफार एखाद्या व्यक्तीला टि.बी. आहे किंवा कसे हे ओळखता येईल ( तो एक संसर्गजन्य रोगच आहे) परंतू इतर संसर्गजन्य रोगांचे काय? पोहण्याने हृदयावर येणार्‍या ताणाचे काय?

आपल्या वैद्यकिय व्यवसायाविषयी सगळच काही खर लिहु नका.कारण कधी कधी आपण त्या व्यक्ती विषयी आपल्या दृष्टीने योग्य निर्णय घेत असतो,त्या पेशंटच्याही तो हिताचाच असतो पण तथाकथीत समाजाला त्याच घंटा काही कळत नसत्,नव्हे त्यांच्या आकलनशक्तीच्या पलिकडचा तो विषय असतो

सुबोधजी, तुम्ही फक्त शारीरिक विषयाच्या लेखनावर भर द्या. तिथे तुमचा अनुभव दांडगा आहे. नैतिक बाबतीत प्रचंड मतांतरं असतात. स्वतःला जस्टिफाय करण्यात तुमचा वेळ आणि प्रयास वाया जाईल. आणि त्यातनं निष्पन्न तर काहीही होणार नाही.

(तुमच्या माहितीसाठी, बाबा पाटीलही स्वतः डॉक्टर आहेत)

आपल्या वैद्यकिय व्यवसायाविषयी सगळच काही खर लिहु नका.

व्वा..! चांगला सल्ला आहे.

कधी कधी आपण त्या व्यक्ती विषयी आपल्या दृष्टीने योग्य निर्णय घेत असतो,त्या पेशंटच्याही तो हिताचाच असतो पण तथाकथीत समाजाला त्याच घंटा काही कळत नसत्,नव्हे त्यांच्या आकलनशक्तीच्या पलिकडचा तो विषय असतो

भाषा आक्षेपार्ह आहे. (डॉ.) सुबोध खरे ह्यांच्याशी चर्चा सज्जनतेच्या पातळीवर चालली आहे. व्यावहारीक जगातही 'सेकंड ओपिनियन' घेणे सर्वश्रुत आहे. म्हणजेच, पहिल्या डॉक्टरांच्या रोगनिदानावर, निवारण पद्धतीवर विश्वास नसल्याकारणाने दूसर्‍या डॉक्टरकडे जाण्याचा पर्याय असतो. कायद्याचीही त्याला संमती आहेच. डॉक्टर समाजाच्या कांही कार्यपद्धती खरेच आम्हा सामान्य लोकांच्या आकलनाबाहेर आहेत म्हणूनच हा चर्चेचा पर्याय.

आधीच आपल्या वैद्यकीय व्यवसायाविषयी कमी गैरसमज आहेत का ?

खरंच सर्व गैरसमज आहेत? आज किती डॉक्टर तुरूंगात आहेत? कदाचित त्यांनाही गैरसमजापोटीच तुरुंगात डांबले असावे.

गुगलमहाराजांची मदत घेउन बरेच प्राणी सुपर स्पेशालिष्ट असल्याच्या अनुभुतीत वावरत असतात्, त्यामुळे हल्ली डॉक्टरांनी स्वतःच्या व्यवसायाविषयी कमी बोललेलच बर..

उलट म्हणूनच खर्‍या डॉक्टरांनी इतर ढोंगी डॉक्टरांचे बिंग उघडे पाडून ह्या पवित्र व्यवसायाची लाज राखली पाहीजे.

तुमच्या माहितीसाठी, बाबा पाटीलही स्वतः डॉक्टर आहेत.

सर्वश्री सुबोध खरे आणि बाबा पाटील ह्यांनी स्वतःबद्दलची व्यक्तिगत माहीती इतर सदस्यांपासून लपवून ठेवली आहे. (त्यांच्या खात्यावर ती दिसत नाहिए.) आता दूसरे सदस्य म्हणतात की 'बाबा पाटील डॉक्टर आहेत' तर ठिक आहे, आम्ही विश्वास ठेवू. पण आपली माहिती लपवून ठेवणे, डॉक्टर असूनही आपल्या नांवासमोर तसे न लिहीणे ह्याचे कारण कांही समजू शकत नाही. ती त्यांची व्यक्तिगत गरज असेलही. पण, त्यांच्या लेखांवर, ते देत असलेल्या माहितीवर प्रश्न विचारण्याचा आणि उत्तराची अपेक्षा करण्याचा हक्क प्रत्येक सदस्याला आहे.

आधीच आपल्या वैद्यकीय व्यवसायाविषयी कमी गैरसमज आहेत का ?
असे गैरसमज का आहेत याचा विचार व्हावा.

सोनालीशी सहमत..

पण हे रजेसाठी नव्हते ना पैसाताई? २०० किमी पोहण्याच्या स्पर्धेसाठी हवे होते.

त्यावर तो म्हणाला कि वाराणसी पासून पाटण्या पर्यंत दोनशे किमी गंगा नदीत पोहण्याची स्पर्धा आहे त्यात भाग घेण्यासाठी त्याला स्वास्थ प्रमाणपत्र हवे आहे

ह्या वरील स्पष्टीकरणावर मी खालील प्रत्युत्तर पाठवले आहे.:

मान्य आहे.
सर्वसाधारणपणे, जेंव्हा वैद्यकिय तपासणी होते तेंव्हा 'त्या घडीला' कुठलाही संसर्गजन्य रोग नाही एवढेच प्रमाणित केलेले असते. महिन्याभरानंतरची भविष्यवाणी वैद्यकिय अधिकार्‍याकडून अपेक्षितही नसते.
इथे आखातात येताना आणि त्या नंतर दर दोन वर्षांनी अशा संसर्गजन्य रोगांच्या तपासण्या करून घ्याव्या लागतात त्यामुळे एक 'रुग्ण्' (हाच शब्द योग्य असेल तर) म्हणून मला बर्‍यापैकी अनुभव आहे.

एकंदरीत घटनेची मांडणी चुकीची झाली आहे (त्यामुळे गैरसमज पसरले) असे म्हणावेसे वाटते.

उत्तराबद्दल धन्यवाद.

प्रमाणपत्र हे २०० किमी पोहोण्याबद्दलच्या शारिरीक क्षमतेविषयी नसून संसर्गजन्य रोगाविषयी हवे होते, हे मूळ लेखात पुरेसे स्पष्ट न झाल्यामुळे गैरसमज झाले, असे दिसते.

असो, अनुभव वाचीत आहेच.