एसटी कार्यशाळा भेट-चिखलठाणा औरंगाबाद

भारत २/३/४ एन्जिनात काय फरक आहे? इग्झॉस्ट gas मधले दुषित वायुंचे प्रमाण?
कर्नाटकात असतात तशा बस का बनवत नाहीत?

ड्राइवरच्या मागचं पार्टिशन काढल्यास हवा खेळती राहील. डिझलचा वास कोंडणार नाही.

उत्तम लेख. एरवी ही माहिती सहज मिळत नाही.

चांगला लेख!(मला हल्ली मिपावर मराठी टायपिंग करता येत नाहीये, हा प्रॉब्लेम फक्त मलाच येतोय कि काही तांत्रिक घोळ आहे?)

गेल्याच आठवड्यात एसटी चा कामगारांनी भारत-२ चे एंजिने यशश्वीरित्या भारत-३ प्रणाली मध्ये बदलून दाखवले आहे.

हे वाचून आश्चर्य वाटलं. भारतात २०१० पासून BS ३ सुरु आहे. आता तर BS ३ गाड्या विकण्यावर देखील बंदी आहे.
अशा वेळेस हे लोक "आत्ता" भारत-३ प्रणाली स्वीकारत आहेत? मग भारत-६ हे २०२० ला येईपर्यंत यांच्या सगळ्या गाड्या भारत-३ मध्ये तरी रूपांतरित होतील का?
एसटी ला प्रदूषण नियंत्रक मंडळाकडून काही विशेष सूट असते का? कि तुम्ही हवेत पाहिजे तितका धूर सोडू शकता?
कारण हवा दूषित करणाऱ्या गाड्यांमध्ये एसटीचा क्रमांक फार वरचा असेल!

मस्त आहे तुमचा ग्रुप. लेख पण चांगला झालाय. अश्या विषयावरचे अजून लेख येउ द्या.

खूप सुंदर माहिती! दापोडीच्या कार्यशाळेला जाऊन भेट देण्याची इच्छा निर्माण झाली. धन्यवाद या माहितीबद्दल!

कल्याण डोंबिवली वाहतूक शाखेच्या बसमध्ये रंग दिल्याची व त्याची अंतिम मुदतीची माहिती बघितल्याचे आठवते. एस्टीच्या बसमध्ये अशी माहिती आढळली नाही.
प्रदूषण करणाऱ्या एसटीच्या बसेस फक्त ग्रामीण भागात वापरल्या जातात, शहर हद्दीत त्यांना प्रवेश करण्यास बंदी आहे.

एसटीला महाराष्ट्रात स्पर्धा किंवा पर्याय नाही तरी ती तोट्यात का? गोव्यात कदंब बसेस फायद्यात आणण्याचा यशस्वी प्रयोग झालेला बघितला आहे. तशा प्रकारे फक्त ड्रायव्हर असलेल्या पॉइंट to पॉइंट विना थांबा बस, आंतरराज्य बसेस असे जास्त प्रमाणात एस्टी का चालवत नाही? आंध्र च्या बसचा ड्रायव्हर कंडक्टर आलटून पालटून दोन्ही कामे करत आंतरराज्य बसेस चालवतात. असे काही कल्पक प्रयोग एस्टीने करावेत.

एस्टीच्या बसेस हाडे खिळखिळी करणाऱ्या असतात. रस्ते खराब आणि गाड्या भंगार अवस्थेत असतात. रत्नागिरी विभागात एस्टी प्रवास म्हणजे अगदी शिक्षा वाटते. प्रवाशाला जराही आराम मिळणार नाही याची पुरेपूर काळजी घेतात.

ह्याच कार्यशाळेत आम्ही म्हणजे MSRTC LOVERS GROUP च्या सदस्यांनी भेट दिली.
क्या बात है ! प्रेम कुणी अगदी कशावरही करु शकतो एस टी हा कोणाच्या इश्क चा विषय असु शकतो हीच माहीती मोठी रोमांचक आहे.
म्हणजे या धक्क्यातुन सावरल्यावर पुढील प्रतिसाद देतो.

शिवशाही बस खूप छान आहे
विना वाहक आणि a c
टीकीट शिवनेरी पेक्षा कमी
S T प्रोफेशनली चालवली तर उत्तम सर्विस आहे

शिवशाही बस खूप छान आहे
विना वाहक आणि a c
टीकीट शिवनेरी पेक्षा कमी
S T प्रोफेशनली चालवली तर उत्तम सर्विस आहे

उत्तम लेख ! सुंदर माहिती !
लेखात एसटीच्या वाहन प्रदुषण मानका विषयी माहितीत गफलत केलेली आहे.

एसटी चा कामगारांनी भारत-२ चे एंजिने यशश्वीरित्या भारत-३ प्रणाली मध्ये बदलून दाखवले आहे.

एसटी चासिस विकत घेवुन त्यावर बॉडी बिल्डिंग करत असते. चासिस ही इंजिन सकट विकत घ्यावी लागते, ज्याचे प्रदुषण मानक प्रमाणित असते.
एसटी कामगार इंजिन प्रणाली बदलत / अपग्रेड करत नसतात.

एसटीचे दापोडी वर्कशॉप अतिशय नावाजलेले होते (आताची परिस्थिती माहित नाही) पिंचिं-भोसरी एमायडीसी मधल्या खासगी कंपनीप्रमाणे कडक शिस्त होती.
पाहुण्या लोकांना आवर्जून दाखवले जायची. कर्मचार्‍यांना अभिमान असायचा एसटी वर्कशॉप मध्ये काम करत असल्याचा !
खासगी बॉडी बिल्डर्स आल्यावर परिस्थिती बदलली , संबंधितांचे इंटरेस्टस ही बदलले. इतर सरकारी उद्योगा नुसार हा याचीही वाटचाल सुरू झाली.

एसटी वर्कशॉपमध्ये फोटो काढण्यास मनाई का असावी ? कितीतरी स्वःतहून त्यांच्या वर्कशॉप /असेम्ब्ली प्लान्टचे फोटो, व्हिडियोज प्रकाशित करत असतात.
मर्यादित का होइना फोटो काढता यायला हवेत. आपल्यासाठी हे आनंदाचं असेल. तुम्ही MSRTC LOVERS GROUP करवी आमची ही सुचवणी त्यांच्यापर्यंत पोहोचवा.

वेगळ्या विषयावर धागा लेख लिहिल्या बद्दल अभिनंदन. अर्थात धागा लेखाची आणि MSRTC LOVERS GROUP ची भूमिका MSRTC वर टिका विरहीत प्रेमाची , एकांगी तर नाहीना अशी का कोण जाणे साशंकता वाटली.

एसटी वर्कशॉपमध्ये फोटो काढण्यास मनाई का असावी ? ह्या अपारदर्शकतेच्या मागचे गमक काय ? आजच्या काळात सिसिटीव्ही कॅमेरे बसवून काय चालू आहे ते आंतरजालावरुन बघण्यास खुले का करु नये ? असा प्रश्न पडला.

अनुषंगिक अवांतरात

एस टी बसेसच्या इंजिनांचे आणि वाजणार्‍ञा खिडक्यांचे कर्णकक्रश्य नकोसे आवाज आठवले. पाठीच्या बाजूस डोके टेकवण्या एवढी उंचीची पाठीची सीट देण्यासाठी एस टी प्रिमियम का लावते ? वर पैसाताई म्हणतात तसे शॉक ऑब्सॉर्बरचा अभाव असेल का सीटचे प्रॉब्लेम असतील प्रवाशाचे अंग मोडून आले पाहीजे अशी व्यवस्था का असते ? एकविसाव्य शतकात मूळात उभे टाकून प्रवास करण्याची वेळ कुणावर ही का यावी ? ५२ सिटर ने अधिक फ्रिक्वेन्सीने बसेस उपलब्ध करणे तोट्याचे जात असेल तर कमी सीटर कदाचीत २० किंवा ३० सीटरचे ऑप्शन का असू नयेत ? ग्रामीण भागात अमूक एका ठिकाणासाठी अमूक वाजे नंतर बस उपलब्ध नाही अशी अजूनही बर्‍ञाच ठिकाणी अडचण आहे. ह्या अडचणी परिवहनाची वेगवेगवेगळी साधने वापरुन दूर का केल्या जात नाहीत ?

मुदलात कोणत्याही क्षेत्रात ३० वर्षापेक्षा अधिक शासकीय मोनोपॉली असू नये असे माझे मत आहे. किमान पक्षी बस बांधणी आणि दुरुस्ती कार्यशाळा, आगार व्यवस्था आणि परिवहन या तीन स्वंतत्र आणि व्यावसायिक पद्धतीने काम करणार्‍या संस्था असावयास हव्यात . एअरपोर्टवर वेगवेगळ्या कंपन्यांची विमाने उतरु शकतात तर आगारातून वेअवेगळ्या कंपन्यांच्या बसेसची सुविधा का उपलब्ध होऊ नये ? असो.

>>आगारातून वेअवेगळ्या कंपन्यांच्या बसेसची सुविधा का उपलब्ध होऊ नये ?

कारण आगारे ही सरकारने बांधलेली नसून एसटीने स्वखर्चाने बांधलेली असतात.

एकूणात एसटीच्या अर्थकारणात नॉन पेईंग रूट चालवायला लागणे हा भाग असतो. त्यात रस्ता तेथे एसटी या धोरणाचा मोठा भाग आहे. चोराची आळंदी ते गावडे वाडी* ही बस एसटीला कम्पल्सरी चालवावी लागते. शिवाय बहुतेक आमदारांना आपल्या तालुक्याच्या गावापासून मुंबई-पुणे-ठाणे अशा टिकाणी जाणारी थेट बस हवी असते. त्या बसने त्या तालुक्यातले लोक सातत्याने प्रवास करत नाहीत. मी पूर्वी नियमित प्रवास करत असे तेव्हा सकाळी सहा वाजता ठाणे-सोलापूर आणि साडेसहा वाजता ठाणे करमाळा अशा बस होत्या. शिवाय शहापूर ते सोलापूर अशीही बस असे. या सर्व बसेस मुख्यत्वे पुण्यापर्यंतच्या प्रवाशांनी भरलेल्या असत.

आणखी फरक म्हणजे रेल्वेप्रमाणे आठवड्यातील काही दिवसच बस सेवा पुरवण्याची पद्धत एसटीत नाही. शहापूर ते सोलापूर बस रोज चालवण्याचीआवश्यकता आहे का हे पाहून ती आठवड्यातून दोन किंवा तीनच दिवस चालवायला हरकत नसावी. किंवा ठाणे सोलापूर बस एक दिवस इंदापूरमार्गे आणि एक दिवस करमाळामार्गे असे रॅशनलायझेशन करता येईल.

तिसरे कारण म्हणजे सीझनमध्ये इतर खाजगी बस ऑपरेटर "सर्ज प्रायसिंग" करून मजबूत कमावतात. जेव्हा कमवायचे दिवस येतात (गणेशोत्सव, उन्हाळी सुट्या) त्या काळात एसटी नॉर्मलच दर आकारते. उलट नॉर्मलच दराने आणखी बस उपलब्ध करून देते.

*अशी बस प्रत्यक्षात आहे की नाही हे ठाऊक नाही. वार्‍यावरची वरात मध्ये पुलंनी हहीनाहीनावे घेतली आहेत म्हणून उदाहरणादाखल ते घेतले आहे.

एसटीत जे काही डोकेबाज लोक आहेत त्यांना डोके चालवायला परवानगी नसते.
आगराआगरात भांडणे.
शिवशाही इतर चांगले कचकून भाडे देणाय्रा प्रवाशाला आगरातल्या घाणेरड्या टॅाइलेटांत जावे लागते.
एसटीइतकेच प्रवासीही ओकांडे आणि नालायक आहेत महाराष्ट्रात. सीटची कवरं फाडणे,ब्लेडने लिहिणे,पायरीवरच ओकणे हे इकडेच आहे.

मुंबई नाशिक हा एक महत्वाचा रुट. पण शिवनेरि नाही. शिवाशाही पण अतिशय कमी. खजगी बस मात्र जोरात.

उत्तम चर्चा! खूप महत्वाचा आणि बऱ्याच जणांच्या जिव्हाळ्याचा विषय. मला वाटतं, एसटी जेवढ्या भागांत, अगदी खेडोपाडी जाते तेवढी अवैध वाहतूक जात नसावी. शिवाय अवैधवाले सरकारी फायदे कुठे देतात. त्यामुळेच खेडोपाडी अजूनही एसटी हाच सक्षम पर्याय आहे. पण खराब रस्ते यामुळे वाढणारा देखभाल-दुरुस्तीचा खर्च परवडत नसल्याने खडखडाटी बसेस चालण्याशिवाय पर्यायही दिसत नाही. एसटी बसेसचे जेवढे प्रॉब्लेम्स नसतील त्यापेक्षा जास्त बसस्थानकांचे आहेत. एकूण एसटीबद्दलचे मत खराब करण्यास हि घाणेरडी बसस्थानके फार मोठ्या प्रमाणात जबाबदार आहेत.

उत्तम चर्चा चालू आहे.
आलमगीर तुम्ही यातल्या काही सूचना जर संबंधितांकडे पोहोचवू शकलात तर याचा खूप उपयोग होईल.