माझी ट्रेन माझी प्रेयसी (३)

भारतीय रेल्वे मधे खूपच फरक पडला आहे.
मुख्य म्हणजे रिझर्वेशन प्रणालीमुळे खूपच सोय झाली आहे. रेल्वेला ही त्यामुळे मधल्या स्टेशनवर रीकाम्या झालेल्या जागा विकण्याची सोय झाली.
रेल्वे रिझर्वेशन प्रणाली ही त्याच्या इफिशियन्सी मुळे जगात भारी आहे असे म्ह्णावे लागेल.
प्रवाशांच्या सोयीसाठी रेल्वे चे स्टेटस पटकन समजणे यामुळे प्रवास सुखकर झालेला आहे. अर्थात या सगळ्या त माहिती तंत्रज्ञानातील प्रगतीचा महत्वाचा सहभाग आहे.
पण रेल्वे ने त्याचा अंगीकार केला हे महत्वाचे.

मध्ये एक प्रकर्षाने जाणवणारी गोष्ट म्हणजे आता किती दिवस हे चांगलं राहणार आहे असा विचार सतत पिच्छा पुरवतो. उद्वाहनं आणि सरकते जिने वीजबिल परवडत नसल्यामुळे बंद ठेवणे, भित्तिचित्रांची देखभाल नसल्यामुळे ती केविलवाणी दिसणं, सुरुवातीला सढळपणे वापरली जाणारी प्रकाश यंत्रणा नंतर जेमतेम पातळीपर्यंत येणं. आणि हे सर्व प्रकार सर्वव्यापी आहेत. म्हणजे बस स्थानक, रेल्वे स्थानक, विमानतळ, भुयारी आणि आकाश मार्ग, स्वच्छता गृह या सर्वांना हे “पहिले पाढे पंचावन्न” हा शापच आहे.

सर्व मिपाकरांना स्वातंत्र्य दिनाच्या शुभेच्छा!
गेल्यावर्षी ३ एप्रिल २०२२ रोजी भारताचे पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी आणि नेपाळचे तत्कालीन पंतप्रधान श्री. शेर बहादूर देऊबा ह्या दोघांनी नवी दिल्ली येथील हैदराबाद हाऊस मधून हिरवा झेंडा दाखवून पहीलया भारत-नेपाळ ब्रॉड गेज प्रवासी रेल्वे सेवेचे प्रतीकात्मक उद्घाटन केले. प्रस्तावित ६८.७ किमीच्या जयनगर ते बिजलपूर रेल्वे मार्गापैकी बिहार मधील 'जयनगर' ते 'नेपाळ' मधील कुर्था दरम्यान सुरु झालेल्या पहिल्या टप्प्यातील सुमारे ३५ किमी लांबीच्या रेल्वे मार्गावर 'जनकपूर' (सीतामाईचे पिता जनक राजा ह्यांची राजधानी) हे महत्वाचे रेल्वे स्थानक आहे.
.

.
गेल्या कित्येक वर्षांत मी रेल्वेने कुठलाही लांबचा प्रवास केला नाहीये पण त्याची कसर ह्या महिना अखेरीस भरून निघणार आहे. २९ ऑगस्टला मुंबईहून सुरु होणारा सुमारे ४६-४७ तासांचा हा रेल्वे प्रवास ३१ ऑगस्टला नेपाळ मधील जनकपूर येथे पोचल्यावर संपणार आहे!
घरच्यांनी वेड्यात काढले असले तरी ह्या क्रॉस बॉर्डर रेल्वेप्रवासाचा अनुभव आणि फोटोज यथावकाश शेअर करतो 😀

जय हिंद ! जय महाराष्ट्र !

गाडीचे लांबलचक नाव

announcement
Train no 22159 down
Chhatrapati Shivaji Maharaj Terminus Mumbai to
Puratchi Thalaivar Dr. Maruthur Gopalan Ramachandran Chennai Central Railway Station is arriving on platform no 4

हे थोड्या दिवसांनी कुणा गायिकेच्या आवाजात गाऊन सांगतील.

https://www.misalpav.com/comment/1168282#comment-1168282
२९ ऑगस्टला दुपारी सुरु झालेला सुमारे २००० किमी अंतराचा ४६ तासांचा प्रवास मजेत पूर्ण करून आज सकाळी ९:३० वाजता जनकपूर धाम, नेपाळ येथे पोचलो 😀

अपडेट्स!!!
धन्यवाद.
फोटो आवडले.
चकाचक.

गाडीचा फोटो छान आहे ,पण इतक्या मोठ्या प्रवासात स्वचछता राहिली होती का toilets ची विशेष करून? व इतरही केर कचरा. ई०. मला मात्र एकदा आश्र्चर्याचा छान ,चांगला धक्का बसला. होता व शेवटपर्यंत टिकला.. कारण आम्ही सेकंड a. c. ने कलकत्ता भुवनेश्वर, पुरी, कोणार्क अशी थोडी मोठीच सहल आयोजित केली होती , 12 दिवसांची तिघेच ,परंतु सेकंड ए.सीला सीट्स. सकट सर्व स्वच्छ व रेल्वे कामगार थोड्या रोज वेळाने गाडीचा पॅसेज, सीट्स खाली झाडून ब्रश ने पुसून डबा स्वच्छ ठेवत होते. व सगळेच आपल्या सारखे विचार करणारे नसतात म्हणून त्या कामगारां. बद्दल वाईटही वाटत होते. आपण घाण करणे‌ व. त्या स्वच्छता कामगाराने माणसाने‌ माणसाची घाण काढायची तसेच रेल्वे तील. इतकी स्वच्छता पहिल्यांदा बघितली‌.भारतीय पद्धतीची. भांडी नसून स्वच्छता ग्रूहात पाश्र्चात्य पद्धतीचे. कमोडस किंवा वेस्टर्न स्वच्छता ग्रूहे व शेवटपर्यंत स्वच्छता ठेवलेली होती , तसेच तिकिटाचया पैशात सकाळपासूनचा बेड टी मग नास्ता ,दूध/चहा कॉफी चहा नंतर11 वा सूप मग जेवण शाकाहारी /मांसाहारी लिहून घेऊन मग प्रत्येकाला एक फळ, डेझर्ट मग दुपारपर्यंत ची सरबराई संपली मग दु .3.वाजता. चहा त्याबरोबर हलका फराळ किंवा पाकिटातील कोरडे खाणे ‌मग संध्याकाळी 6. पासुन परत सूप मग 7 वाजता जेवण नंतर आईस्क्रीम दूध. फक्त जेवण व चहा बेचव चहा पांचट अशी चव वाटली व निघणय पूर्वी हजारोंदा vt.. रेल्वेवर तिकिट खिडकीवर विचारुन ही कोणी नक्की सांगितले नाही जेवण चहा तिकिटाच्या पैशात आहे मग मी माझ्या आजीच्या संस्कारांनी सारं कधीही प्रवासाला जाताना अन्न बरोबर ठेवावे प्रमाणे मेथी पराठे भरपूर ठेवलेच होते व कोरडा खाऊही घेतलाच होता ‌गाडी खूप लेट झाली तर काहीतरी दोन‌ घास खाऊन‌ पाणी प्यावे वेळेवर पोटाला आधार होतो म्हणून कोरडा खाऊ अगदी. भरपूर फिरताना व पाणीही जवळ असतेच.तसे मेथी पराठे भरपूर व खाऊची पाकिटे पाणी हे जवळ होतेच‌. पुढे आश्र्चर्य म्हणजे कलकत्त्याला हाॅटेलात पोहोचेपर्यंत पराठे छान राहिले होते ही ए.सी ची कॄपा व हाॅटेलात माझे‌ नावडते जेवायला पोळीचे पराठे सोडून काही नव्हतेच .कारण ते‌. मुस्लीम भागातले मुस्लीम हाॅटेल घेतले गेले‌ होते‌व. सिझन‌. नसलयामुळे आम्ही व्हरायटी ठेवत नाही ( कारण सप्टेंबर महिना व प्रवासी हंगामाची सुरुवात झालेली नव्हती असे उत्तर व्हरायटी का ठेवत नाही म्हणून मिळाले‌.शेवटी फक्त चहा मिळाला व जवळचे पराठे,लोणचे वर. दही खाऊन‌. झोपलो. पैशाच्या मानाने अतिशय लहान खोली व जेवायला नाषतयाला. सतत बेचव फक्त वेगवेगळ्या पद्धतीने छान घड्या करून पदर खूप असणारे पराठे रोज जेवत. रहावे लागले जे मला अजिबात आवडत नाही प्रवासात हिंडणे फिरणे करताना जसे पैशाकडे बघत. नाही तसेच खाताना ही तिथले स्थानिक वैशिष्ट्यपूर्ण पदार्थ खाऊन बघणे व मस्त आनंद घेणे अर्थात प्रकॄती संभाळून हे मला खूप आवडते नविन ठिकाणे बघणे, ऐतिहासिक प्रेक्षणीय. स्थळे. बघणे तुफान फिरणे व. थोडी खरेदी कारण मुंबईत सर्व काही बारा महिने ऊलट जास्त दर्जेदार मिळते स्वानुभव म्हणून. खरेदी थोडी असे फिरणे मला. फार फार प्रिय.

केरळ सहलीत आम्ही फक्त इडल्या डोसे व. मेदूवडे. अगदी आवडीने
खाऊन त्यावरच राहीलो कारण आधीच्या बेंगलोर म्हैसूर उटीतलया. बाॅंबे मिल्स नावाखाली मिळालेले भयंकर तिखटजाळ खाणे ,यामुळे केरळ सहलीत इकडे तिकडे स्थानिक पदार्थ न बघता दक्षिणी जेवण फक्त तिखटजाळ. असते या समजुतीने भरपूर इडल्या डोसे मेदूवडे न कंटाळता इतके खाल्ले की घरी आल्यावर पोळ्या खायचा कंटाळा आला .इतकी इडली. डोशांची. सवय झाली व आम्हाला ते आवडतातही. तसेच गोव्याला पणजीचे एक हाॅटेल सोडून काहीही न आवडणारे‌ जेवण बघून‌ मला तर काही च पोटभर मिळाले नाही कारण आम्ही भयंकर शाकाहारी. व हे चालत नाही व ते चालत नाही तेव्हा तर मला जराही इकडचे तिकडचे खाण्याची सवय नव्हती. फक्त शाकाहारी व. तेही शक्यतो बिन कांद्या लसणाचे खाणे हीच सवय ,आता तरी मी बर्या पैकी कांदा लसणाचे खाण्याची सवय केली आहे.

रेल्वेतील स्वच्छता

(१)गाडीचे शेड्यूल /टाइमटेबल पाहतो. (रेलयात्री app यात चांगले आहे. कारण न थांबणारी स्टेशन्स आणि राज्य कोणते हे वेगळ्या रंगात दिसते. रात्री आपण नक्की कुठे आहोत हे कळते. मी ती कागदावर लिहून घेतो त्यामुळे वारंवार मोबाईल उघडावा लागत नाही. शिवाय कुणी प्रवासी आपल्याला विचारतात की गाडी अमुक ठिकाणी थांबेल का त्याचेही उत्तर ठामपणे देता येते. मी कित्येक लोकांना चकीत केले आहे. ) (२) सांगायचा मुद्दा म्हणजे गाडी किती मिनिटे/वेळ थांबेल यावरून अंदाज येतो की इथे काही विशेष आहे. वीस पंचवीस मिनिटे आठ बारा तासांनी म्हणजे तिथे टॉइलेट सफाई,पाणी भरणे कार्यक्रम असतो. अहमदाबाद,झाशी,सोलापूर वगैरे.

(३)रेल्वेच्याच NTES APPमधून टाइमटेबल पाहिल्यास
एखाद्या ठिकाणी reversal 1 किंवा 2 असले तर तिथे गाडीचे पुढचं एंजिने काढून मागे लावून दुसऱ्या मार्गावर जाते . उदाहरणार्थ उज्जैन, विजयवाडा,संबळपूर वगैरे.

प्रतिसाद छान. माहिती छान.

रूची असल्यास भारतीय रेल्वे विषयक पुस्तके येथे वाचायला मिळू शकतात.
https://indianrailways.gov.in/Ebook.html दुवा चालतो आहे एक पुस्तक उघडून पाहिले आहे.

वंदे भारत बद्द्ल एक सुंदर संवाद इथे पहा.

पुणेरी मेट्रोमध्ये अत्याधुनिक ‘थर्ड रेल सिस्टिम’

बातमीचा दुवा

हवाईदलात असताना रेल्वे प्रवासाचे रंजक किस्से सादर केले गेले होते. त्याची लिंक देत आहे.

https://www.loksatta.com/desh-videsh/massive-accident-in-andhra-pradesh-...

पुन्हा एकदा दोन ट्रेन्सची समोरा समोर धडक. अशा घटना वाढल्या आहेत का? पूर्वी रेल्वे प्रवास सर्वात सुरक्षित वाटत असे. समोरासमोर दोन ट्रेन्स येणे आणि आदळणे ही तर कल्पनाही मनात येत नसे प्रवास करताना. आताशा मात्र किमान तीन चार घटना घडल्याचे आठवते.

एक झकास व्हू :- New Vande Bharat Express | Kesari/Saffron/Orange Coloured | Crossing Aroor Bridge 4K

मिपा तंत्रज्ञ यांना विनंती... ते जरा embedded कोड एनेबल करण्याची कृपा करावी, व्हिडियो देताना बरं वाटतं !

मदनबाण.....
आजची स्वाक्षरी :- Thaai Kelavi - Official Video Song | Thiruchitrambalam | Dhanush | Anirudh | Sun Pictures

कोरोनाकाळात बंद झालेली कोल्हापूर मुंबई सह्याद्री एक्सप्रेस आता कोल्हापूर पुणे अशी सुरु झाली आहे.
बातमीचा दुवा

रेल्वे संबंधित चांगली पुस्तके आहेत पण ती खाजगी आहेत. खूप महागही आहेत.

IRCTC website चालत नव्हती पंधरा दिवस. महिना,दिवस यासाठी कॅलेंडरवर क्लिक केले की बंद होत असे. पण आता ओके. तारीख आपणच बदलायची आहे.(dd/mm/yyyy) .शिवाय ट्रेन टाइमटेबलमध्ये किमी डिस्टन्स आकडे येत नव्हते ते आले. (पण NTES APPमध्ये एंजिन रिवर्सल देतात ते मात्र नाही)

-------------
Unreserved डब्यात टू टिअर बाकडी आहेत. वरच्या बाकावर कुशन आहे पण वरती चढून बसायला शिडी नाही. कुशन लावलेले बाक सामानासाठी?

Railway चं NTES app सुद्धा धावत्या ट्रेनची वेळ आणि स्थान यांची परिस्थिती दाखवण्यासाठी वापरता येते. जीपीएस'ची गरज नसते. इंटरनेट मात्र लागते. धावत्या ट्रेनच्या आतमध्ये असलात तर काही स्टेशनांदरम्यान इंटरनेट बंद पडते ही एक अडचण.

प्रतीक्षा यादी' ही स्थिती संपुष्टात येणे अशक्य. पुरवठा अधिक आणि मागणी कमी अशी परिस्थिती दिसली की रेल्वेने या अगोदर गाड्या कमी केल्या /अंतरे कापली आहेत. तेच होणार. किंवा मुख्य शहरांत धावणाऱ्या एक्सप्रेस होणार. अधिकाधिक लोक गावे सोडून शहरातील खुराड्यात येणार. एसटीने कोकणात जाणारे चाकरमानी तेव्हा किती खेपा करत होते आणि आता पाहा. जोडून सुट्टी आली की जाऊन येतात.

पहिल्यांदाच बुकींग करून रेल्वेने प्रवास केला. सेकंड किलास एसी, जळगाव ते भोपाळ. रेल्वे प्लॅटफोर्मवर येईपर्यंत धाकधूक होती. रेल्वे ने चादर नी ऊशी दिली. मस्त झोपून प्रवास झाला. वेटींग तीकीट कन्फर्म झालं. एका रेस्टोरंट मधून भूसावळ ला २०० रूपयाची महाराजा थाळी मागवली पण फोटोतले नी थाळीतले पदार्थ मॅच झाले नाहीत. रेल्वे ला तक्रार केला पण काही झाले नाही. पावलापावलावर फसवणूक :(