म्हातारपणाआधीची प्रतिज्ञा

म्हणजे थोडक्यांत, 'नटसम्राट' मधल्या बेलवलकरसारखं वागणार नाही, असंच ना ?

म्हातारपणी इतक सगळं समजण्याची क्षमता अंगी रहावी , हीच इच्छा !

म्हातारपणी इतक सगळं समजण्याची क्षमता अंगी रहावी , हीच इच्छा !

अतिशय सुंदर

उतणार नाही मातणार नाही
घेतला वसा टाकणार नाही
अवगुणी म्हातारा होणार नाही(.)

चांगलं लिहिलंय,१+
बचपन खेलमें खोया, जवानी निंद भर सोया, बुढापा देखकर रोया......
(
युवराज असताना, बुद्धाला, जसं अनुक्रमे म्हातारा, रोगी, तिरडी...पाहून विचारचक्र सुरू झाले) त्याचंच काहीसं अत्यल्प प्रतिबिंब या मुक्तकात दिसत आहे....

उपयुक्त झालों तर फार उत्तम पण उपद्रव होणार नाही याची काळजी नक्की घेईन.

बरीच पुस्तके वाचायची , जुने मिपाकरांनी शिफारस केलेल्या चित्रपटांचा आस्वाद, बागकाम व उलुशी स्वांतसुखाय शेती करायचीच इच्छा बाळगून असलेला अतिसामान्य नाखु पांढरपेशा

उपयुक्त झालों तर फार उत्तम पण उपद्रव होणार नाही याची काळजी नक्की घेईन.

बरीच पुस्तके वाचायची , जुने मिपाकरांनी शिफारस केलेल्या चित्रपटांचा आस्वाद, बागकाम व उलुशी स्वांतसुखाय शेती करायचीच इच्छा बाळगून असलेला अतिसामान्य नाखु पांढरपेशा

माझ्या बाबतीत म्हणायचं तर
१) सर्वात पहिलं म्हणजे मी आणि मुलं एकत्र (एका घरात) राहणार नाही.
स्वातंत्र्य हे अनमोल असतं.
एकत्र कुटुंब पद्धतीचे कितीही गोडवे गेले तरीही ती पद्धती स्त्रियांच्या "त्यागावरच" उभी होती ज्यात स्त्रीचे मत "गृहीत" धरलेले होते.
२) पुढच्या पिढीला उपदेश करणे नाही. आजही विचारलं "तर आणि तरच" सल्ला देतो.
"दवणीय" (उपदेशात्मक) गोष्टी लोकांना सांगू नये किंवा सार्वजनिक न्यासावर लिहू नये.
फुकटच्या उपदेशात कुणालाही रस नसतो मग तो कितीही त्या माणसाच्या फायद्याचा असला तरीही
३) हात पाय चालत आहेत तोवर मी काम करत राहणार. "निवृत्त होणे" हे माझ्या शब्दकोशात नाही.
४) आजचा काळ कसा वाईट आहे आणि आमचा काळ कसा चांगला होता याबद्दल गहिवर काढणारे शब्द चुकून सुद्धा तोंडातून काढायचे नाहीत. भारताची एवढी प्रचंड लोकसंख्या गर्दी गजबजाट याला आजची तरुण पिढी नव्हे तर "मागच्या पिढ्याच" जबाबदार आहेत. रेशनच्या, रेल्वे, एस टी तिकिटाच्या रांगा, परमिट राज बंदिस्त अर्थव्यवस्था इ. गोष्टी चांगल्या काळाच्या "दर्शक" नक्कीच नव्हत्या.
५) अगदीच गलितगात्र होईस्तोवर ( दुर्दैवाने) मुलांच्या डोक्यावर बसणार नाही. तसे झाले तर असा वृद्धाश्रम तोवर नक्कीच शोधन ठेवेन. त्यांच्या स्वातंत्र्यावर बंधन आणण्याचे कोणतेही परमिट आपल्याला दिलेले नाही.
"दवणीय" (उपदेशात्मक) गोष्टी लोकांना सांगू नये किंवा सार्वजनिक न्यासावर लिहू नये.हा सल्ला पाळण्याचे ठरवले असल्याने पुढील मुद्दे खोडलेले आहेत.
संपादकांना वरील मुद्दे दवणीय वाटल्यास त्यांनी ते उडवून टाकावेत हि विनंती.

झक्कास

चला आपण सारे आदर्श बायोकेमिकल म्हातारे रोबो होउ या!

गम्मत बाजूला ठेवू पण मुक्तक आवडले

चित्रपट, नाटकं, कविता, पुस्तकं राहून गेलेली आहेत
शक्य असेल तेंव्हा आस्वाद घेईन

आसपासच्या पाहण्यातून असं जाणवलंय की लोकांना वयानुसार वाचन करण्याचाही डोळ्यांना आणि त्याहूनही डोक्याला थकवा येत जातो. एकूण रसास्वाद घेण्याची गोडीच कमी होत जाते. त्यामुळे पुस्तकं, टीव्ही बरंच काही असूनही त्यात रस न उरलेले लोक दिसतात.

इतरांचंही असं निरीक्षण आहे का?

टीका जेव्हा व्हायची असेल तेव्हा होणारच, आणि करणारे करणारच. तेव्हा फार मनावर न घेता आनंदाने उर्वरित आयुष्य जगावे असे वाटते. यानिमित्ताने स्वेच्छामरण हा जुनाच विषय पुन्हा मनात आला. एखाद्याला खूप समाधानाने आणि कृतज्ञतेने आपला जीवनप्रवास आता थांबवावासा वाटला तर त्याला तसे करण्याची कायदेशीर अनुमती असावी असे माझे प्रामाणिक मत आहे. या तरतुदीचा वेगवेगळ्या मार्गांनी होऊ शकणारा दुरुपयोग लक्षात घेऊनही असंख्य वृद्धांना याचा खूप दिलासा मिळेल याची खात्री आहे.

सुरेख...

मदनबाण.....
आजची स्वाक्षरी :- अभी अभी तो मिले थे फिर जुदा हो गए... क्या थी मेरी खता तुम सज़ा हो गए,[मुझे खोने के बाद इक दिन तुम मुझे याद करोगे... फिर देखना मिलने की मुझसे तुम फरियाद करोगे...] २ :- Tera Zikr - Darshan Raval | Official Video

सुरेख मनोगत !

हे कसे जमवावे यासाठी माझे दोन पैसे मनोगत...

१. नव्या आणि जुन्या पिढीतले अकारण संघर्ष टाळून प्रेमाचे संबंध अबाधित राहण्यासाठी प्रत्येक पिढीने स्वतंत्रपणे रहायची सवय आणि तरतूद केली पाहिजे. यामुळे, प्रत्येक पिढीला आपल्या मनासारखे जगायची मोकळीक मिळेल, रोजच्या जीवनातील छोट्या छोट्या मतभेदांमुळे होणारे खट्टू मन / खटके थांबतील आणि कधीमधी भेटल्यावर जास्त आनंदी संबंध राहतील. तसे न करणे, व आर्थिकदृष्ट्या नवीन पिढीवर अबलंबून रहावे लागणे / राहणे ही जुन्या पिढीच्या आपल्या जीवनाचे व्यवस्थापन करण्यातली कमतरता समजावी.

२. शिक्षण आणि मूलभूत स्थैर्य मिळाल्यावर (काही गोष्टींबाबत तर ते मिळवत असतानाही) नवीन पिढीला तिच्या मनाप्रमाणे धडपडू व वाढू द्यावे. आपली अपूर्ण स्वप्ने त्यांच्यावर लादून त्यांच्या जीवनात लुडबुड करू नये... जन्माला घालण्याअगोदर असे काही सहन करण्याचे वचन नवीन पिढीने जुन्या पिढीला दिलेले नसते, हे खात्रीने सांगू शकतो ! एका ठराविक काळानंतर नवीन पिढीला सतत हात धरून पुढे नेणे (त्यांच्या जीवनात / निर्णयात लुडबूड करणे) ही मदत न ठरता त्यांची निर्णयशक्ती, स्वाभिमान व आत्मविश्वास दुबळी करणारी कुबडी बनते आणि वर त्यांच्या चिडचिडीचे कारण बनते, ते वेगळेच.

३. (अ) नवीन पिढी आपल्यापेक्षा जास्त कर्तबगार व्हावी अशी अपेक्षा ठेवताना, त्याच बरोबर (आ) त्यांनी स्वतःच्या उत्कर्षासाठी आपल्याला सोडून दूर जाऊ नये, त्यांच्या प्रत्येक निर्णयापूर्वी आपले मत / संमती घ्यावी, त्यांच्या कामाचा रिपोर्ट सतत देत रहावे आणि त्यावरच्या न मागितलेल्या आपल्या टीप्पण्यांना अंतीम आदेश समजावा, इ, इ, इ, अत्यंत विरोधाभासी अपेक्षा ठेऊ नयेत... किंबहुना अश्या विरोधाभासी अपेक्षा ठेवल्याने आपण नवीन पिढीचे पंख कापत असतो, याचे भान असू द्यावे. आपल्या मागे त्यांना स्वतःच्या बळावरच जगाला तोंड द्यावे लागणार आहे. त्यासाठीची त्यांची पूर्वतयारी आपण दूरून पाहिली तर त्यांनी स्वबळावर कमावलेले यश आपल्याला अधिकच सुखकारक आणि आश्वासक असेल !

४. वरच्या क्र १ च्या मुद्द्यात अंतर्भूत/निहित (included / implied) असला तरी पुढचा मुद्दा फार महत्वाचा आहे म्हणून जरा जास्त विस्ताराने. एका विशिष्ट वयानंतर निवृत्ती घ्यावी व अर्थार्जन हा उद्देश ठेऊन काम करू नये... मग ते सामाजिक कार्य असो की छंद असो. याचा माझ्या मते अर्थ असा की आपल्याला जबरदस्ती न वाटता आवडणारे काम करावे किंवा सरळ आराम करावा.

यासंबंधीचा निर्णय करण्याचा माझा हिशेब असा आहे...
अ) मी माझ्या मोकळ्या वेळेला एक किंमत आहे असे समजतो (जी प्रत्येकाच्या मताप्रमाणे वेगळी असू शकते). ती वेळ देऊन केलेल्या कामाने होणारा (आर्थिक + मानसिक) फायदा मला त्या कामासाठी सहन कराव्या लागणार्‍या व्ययापेक्षा (वेळ + शारिरीक व मानसिक त्रास + माझ्या अपूर्ण इच्छांना/छंदांना पूर्ण करण्यासाठी राखून ठेवलेला वेळ, इत्यादींपेक्षा) जास्त असेल तरच ते काम मी करतो.
आ) आपल्या जबाबदार्‍या पुर्‍या करताना व वृद्धापकालासाठी आवश्यक धन जमवताना प्रत्येकाच्या अनेक इच्छा अपूर्ण राहिलेल्या असतात. आपले शरीर आणि मन पुरेसे निरोगी व ताकदवान असतानाच त्या इच्छा पूर्ण कराव्यात. त्या वेळेनंतर बँकेत कितीही पैसे पडून असले तरी त्याचा आपल्याला उपयोग नसतो... माझ्या मते ते वरचे पैसे कमवताना खर्च केलेला वेळ, श्रम आणि स्वार्थत्याग निरुपयोगी ठरतो.... शिवाय ते पैसे मेल्यावर पुढच्या उपयोगासाठी बरोबरही नेता येत नाहीत ! ;)

५. थोडक्यात, आपण या जगात एक स्वतंत्र व्यक्ती (तिची परवानगी न घेता) आणली आहे... तेव्हा तिला स्वतंत्रपणे विचार करण्याचा, वागण्याचा, राहण्याचा हक्क आहे आणि आपल्याला तिच्यावर मालकी हक्क गाजविण्याचा अधिकार नाही, हे कधीच विसरू नये.

छान लिहिलंय.

मनोगत भावलं. दोन्ही डॉक्टरसाहेबांचे प्रतिसादही नेमके.

सुबोध खरे आणि डॉ.म्हात्रे ह्यांचे प्रतिसाद पण एकदम मस्त....

आवडलं.

म्हातारपण फार दूर आहे परंतू अशीच काहीशी फिलॉसॉफी ठेऊन जगायला आवडेल. कितपत जमेल ते ठाऊक नाही.

मुक्तक आवडलं..
सुबोध खरे आणि सुहास म्हात्रे यांचे प्रतिसादही विशेष आवडले..

पटली.